1歌利亞向以色列人挑戰非利士人聚集他們的軍隊作戰。他們聚集在屬猶大的梭哥,在梭哥和亞西加之間的以弗.大憫安營。
1Eb laj filisteo queßxchßutub ruheb lix soldados re teßxic chi pletic. Queßxchßutub ribeb aran Soco, li cuan saß xcuênt Judá. Ut queßxyîb lix muhebâleb saß li naßajej Efes-damim li cuan saß xyi li cuib chi tenamit Soco ut Azeca.
2掃羅和以色列人也聚集起來,在以拉谷安營;他們列出戰陣,要迎戰非利士人。
2Ut laj Saúl ut eb lix soldado laj Israel queßxchßutub ajcuiß ribeb ut queßxyîb lix muhebâleb saß li ru takßa Ela. Ut queßxtzolob ribeb re teßpletik riqßuineb laj filisteo.
3非利士人站在這邊山上,以色列人站在那邊山上,中間有山谷分隔。
3Eb laj filisteo cuanqueb saß xbên jun li tzûl ut eb laj Israel cuanqueb saß xbên jun chic li tzûl. Ut li ru takßa nacana saß xyi li cuib chi tzûl.
4有一個挑戰的人從非利士人的軍營中出來,名叫歌利亞,是迦特人,身高三公尺。
4Qui-el chak saß xyânkeb laj filisteo jun li cuînk cau rib chi pletic. Numenak oxib vara xnajtil rok. Li cuînk aßan aj Goliat xcßabaß. Gat xtenamit.
5他頭戴銅盔,身穿鎧甲,鎧甲的銅重五十七公斤。
5Cuan xpunit chßîchß saß xjolom yîbanbil riqßuin bronce. Ut li rakß cuan chirix yîbanbil ajcuiß riqßuin bronce. Li rakß jun quintal riqßuin jun arroba râlal.
6他的腿上有銅護膝,兩肩之間背著一根銅槍。
6Ramro lix tzelec riqßuin chßîchß bronce. Ut cuan ajcuiß jun xkßesnal chßîchß saß xbên xtel.
7另外,他手上拿著矛,矛桿有織布的機軸那麼粗,矛頭的鐵重七公斤。還有一個拿大盾牌的人在他前面走。
7Lix lâns, aßan jun cacuil cheß ut chßîchß li rußuj. Ut numenak cablaju libra li râlal. Li cuînk li nacßamoc re li perpôquil chßîchß re xrambal li re xchßôl yô chi xic chiru.
8歌利亞站著,向著以色列人的軍隊喊叫,對他們說:“你們為甚麼出來這裡擺列戰陣呢?我不是非利士人嗎?你們不是掃羅的僕人嗎?你們自己挑選一個人,叫他下到我這裡來吧。
8Laj Goliat quixakli aran ut quixjap re chixyebal reheb laj Israel: —¿Cßaßut nak xechßutub êrib arin chi pletic kiqßuin? ¿Ma mâcuaß ta biß lâin aj filisteo? Ut, ¿ma mâcuaß ta biß lâex xmôsex laj Saúl? Sicßomak ru junak li cuînk saß êyânk re tâpletik cuiqßuin, chan.
9如果他能與我決鬥,擊殺了我,我們就作你們的奴僕;但是,如果我能勝過他,擊殺了他,你們就作我們的奴僕,服事我們。”
9Cui li cuînk aßan tinixcamsi, lâo aj filisteo tocanâk chokß êmôs. Ut cui lâin tincamsi li cuînk li têsicß ru, lâex texcanâk chokß kamôs lâo.
10那非利士人又說:“今天我向以色列人的軍隊罵陣。你們派一個人出來,我們可以決鬥!”
10Anakcuan yôquin chixyebal êre lâex, lix soldado laj Israel, nak têtakla chak junak li cuînk re tâpletik cuiqßuin, chan.
11掃羅和以色列眾人聽見了那非利士人所說的這些話,就都驚惶,非常害怕。
11Cßajoß nak quixucuac laj Saúl joßqueb ajcuiß lix soldados nak queßrabi li cßaßru quixye laj Goliat. Nequeßsicsot xbaneb xxiu.
12大衛到達兵營大衛是猶大伯利恆的以法他人耶西的兒子;耶西有八個兒子。在掃羅的日子,耶西已經年紀老邁了。
12Laj David, aßan jun reheb li cuakxakib chi ralal laj Isaí. Lix tenamit laj Isaí, aßan Belén Efrata li cuan saß xcuênt Judá. Ac tîx chic laj Isaí nak laj Saúl quicuan chokß rey.
13耶西的三個大兒子跟隨了掃羅去作戰。去了作戰的這三個兒子的名字是:長子以利押、次子亞比拿達、三子沙瑪。
13Oxibeb li ralal laj Isaí ac cuanqueb saß xyânkeb lix soldado laj Saúl re teßxic chi pletic. Li xbên ralal, aßan laj Eliab; li xcab, aßan laj Abinadab; ut li rox, aßan laj Sama.
14大衛是最小的,那三個年長的都跟隨掃羅去了。
14Laj David, aßan li îtzßinbej saß xyânkeb li cuakxakib chi ralal. Eb li oxib chi asbej queßcôeb chirix laj Saúl chi pletic.
15大衛有時離開掃羅,回到伯利恆牧放他父親的羊群。
15Laj David rajlal nacuulac riqßuin laj Saúl ut nasukßi cuißchic Belén chixcßacßalenquil lix carner lix yucuaß.
16那非利士人每天早晚都近前來,站著罵陣,一連有四十天之久。
16Rajlal ekßela ut rajlal ecuu naxic laj Goliat chixchikßbal xjoskßileb laj Israel. Caßcßâl cutan quixbânu chi joßcan.
17有一天,耶西對他的兒子大衛說:“你拿這十公斤烘了的穀子和這十個餅去給你的哥哥們;你要跑到營裡去給你的哥哥們,
17Saß jun li cutan laj Isaí quixye re laj David; —Tâcßam li jun chacach chi trigo aßin li qßuilinbil ut li lajêb chi caxlan cua. Tatxic chi junpât saß lix muhebâleb li soldados. Ut tâqßue li trigo ut li caxlan cua reheb lâ cuas.
18又拿這十塊乳酪去給他們的千夫長,看看你的哥哥們平安不平安,把他們的家書帶回來。”
18Ut tâcßam ajcuiß li lajêb chi queso aßin re li nataklan saß xbêneb li jun mil chi soldado. Tâcuil ma cauheb lâ cuas. Ut teßxtakla chak junak retalil châcuix re nak tinnau nak saheb saß xchßôl, chan laj Isaí.
19掃羅和大衛的哥哥們,以及以色列眾人都在以拉谷與非利士人作戰。
19Li rey Saúl ut chixjunileb li soldado aj Israel cuanqueb saß li ru takßa re Ela. Yôqueb chi pletic riqßuineb laj filisteo.
20大衛清早起來,把羊群託給一個看守的人,就照著耶西所吩咐他的,帶著食物去了。他來到軍營中的時候,軍隊正出去列陣,吶喊助陣。
20Cuulajak chic nak toj ekßela laj David quicuacli ut quixcanabeb li carner saß rukß jalan chic re nak aßan chic tâilok reheb. Quixcßam li tzacaêmk ut cô joß quiyeheß re xban laj Isaí lix yucuaß. Nak quicuulac cuanqueb cuiß lix muhebâleb li soldados, ac xiqueb re chi pletic ut yôqueb chixjapbal reheb.
21以色列人和非利士人都擺列陣勢,互相對峙。
21Lix soldâdeb laj Israel joß eb ajcuiß lix soldâdeb laj filisteo queßxtzolob ribeb re teßpletik. Ut yôqueb chixcaßyanquil ribeb.
22大衛把身上的東西留在看守物件的人手中,跑到戰陣上去,向他的哥哥們問安。
22Laj David quixcanab li rîk riqßuin laj ilol re li cßaßak re ru reheb li soldados. Cô saß ânil bar chßutchßûqueb cuiß li soldados re târil chanruheb li ras.
23大衛正與他們說話的時候,那個討戰的人,就是迦特的非利士人,名叫歌利亞,從非利士人陣中上來;他說的又是同樣的那些話,大衛都聽見了。
23Toj yô ajcuiß chi âtinac riqßuineb nak laj Goliat, li nimla cuînk li quichal saß li tenamit Gat, quixxakab rib saß xyiheb laj Israel ut eb laj filisteo. Qui-oc cuißchic chixhobbaleb laj Israel joß naxbânu rajlal cutan. Ut laj David quirabi li yô chixyebal.
24所有的以色列人一看見那人,就都從他面前逃跑,非常害怕。
24Nak eb laj Israel queßril laj Goliat, quichal xxiuheb ut queßêlelic chiru.
25以色列人彼此說:“這個上來的人你們看見了嗎?他上來是要向以色列人罵陣的。如果有人能擊殺他,王必賞賜他大財富,把自己的女兒給他作妻子,並且使他的父家在以色列中免納稅,免服役。”
25Ut queßxye chi ribileb rib: —¿Ma xeqßue retal li cuînk aßan li nachal rajlal chikahobbal? Li ani tâcamsînk re li cuînk aßan, li rey tixqßue nabal xbiomal. Ut tixqßue ajcuiß lix rabin chokß rixakil. Ut incßaß chic teßpatzßekß xtoj li rechßalal, chanqueb.
26大衛問站在他旁邊的人說:“如果有人擊殺這個非利士人,除去以色列人的恥辱,那人會得到怎麼的對待呢?這未受割禮的非利士人是誰呢?竟敢向永活的 神的軍隊罵陣?”
26Laj David quiâtinac riqßuineb li cuanqueb chixcßatk. Quixye reheb: —¿Cßaßru tâqßuehekß re li ani tâcamsînk re li cuînk li incßaß naxpâb li Dios? ¿Ani tâisînk re li xutân li xqßue saß xbêneb laj Israel? ¿Cßaßru xcuanquil nak naxhobeb lix soldados li yoßyôquil Dios? chan.
27於是眾民用以上的那些話回答他說:“如果有人能擊殺他,那人必得這樣的對待。”
27Eb li cuînk queßxye re laj David cßaßru tâqßuehekß re li ani tâcamsînk re laj Goliat.
28大衛與那些人說話的時候,他的大哥以利押聽見了,就向大衛發怒,說:“你為甚麼下這裡來呢?在曠野的那幾隻羊你託了給誰呢?我知道你的驕傲和你心裡的惡意。你下來是要看打仗。”
28Laj Eliab li asbej quirabi li yô chixyebal laj David ut quijoskßoß riqßuin. Quixye re: —¿Cßaßut nak xatchal arin? ¿Ani yô chi iloc reheb li cuib oxibeb li carner li nacacßacßale saß li chaki chßochß? Ninnau nak lâat kßetkßetat ut incßaß us nacacßoxla. ¿Ma caßaj cuiß rilbal li pletic xatchal? chan.
29大衛說:“我現在作了甚麼事呢?不是只說了一句話嗎?”
29Laj David quixye re: —¿Cßaßru li incßaß us xinbânu anakcuan? ¿Ma incßaß ta biß naru tinâtinak? chan.
30大衛離開他的哥哥,轉向另一個人,問同樣的問題。眾民還是用先前的話回答他。
30Laj David qui-el riqßuin li ras ut quipatzßoc riqßuin jun chic. Ut quiyeheß cuißchic re joß quiyeheß re xbên cua.
31大衛自願出戰有人聽見大衛所說的這些話,就告訴掃羅;掃羅就派人去把大衛接來。
31Cuanqueb li queßabin re li quixye laj David. Coxeßxye resil re laj Saúl. Ut laj Saúl quixtakla xbokbal laj David.
32大衛對掃羅說:“大家都不要因這非利士人喪膽,你的僕人要去與這非利士人決鬥。”
32Laj David quixye re laj Saúl: —At rey, mâ ani taxak chichßinânk xchßôl xban laj filisteo. Lâin aj cßanjel châcuu. Lâin tinxic chi pletic riqßuin, chan.
33掃羅對大衛說:“你不能去與這非利士人決鬥,因為你年紀還輕,那人從小就作戰士。”
33Abanan laj Saúl quixye re: —Incßaß. Lâat incßaß naru tatxic chi pletic riqßuin aßan. Lâat toj sâjat. Ut li cuînk aßan chalen saß xchßajomal cau rib chi pletic, chan.
34大衛對掃羅說:“你僕人是為父親放羊的,有時獅子或熊來了,從羊群中抓去一隻小羊,
34Laj David quixye re laj Saúl: —At rey, lâin nin-iloc reheb lix carner lin yucuaß. Nak queßchal li cakcoj malaj ut li oso chixchapbal li carner saß xyânkeb lix comon,
35我就出去追趕牠,擊打牠,從牠的嘴裡把小羊救出來。如果牠起來攻擊我,我就揪住牠的鬍鬚,擊打牠,把牠殺死。
35lâin côin chirixeb toj retal quinmakß li carner chiru. Nak li cakcoj malaj ut li oso queßraj intiubal, lâin quinchap saß xxuqueb re ut quincamsiheb.
36你僕人不但擊殺過獅子,也擊殺過熊。這個未受割禮的非利士人也必像一隻獅子或熊一樣,因為他向永活的 神的軍隊罵陣。”
36Usta cakcoj, usta oso, lâin quincamsiheb. Ut li cuînk aßin li incßaß naxpâb li Dios, joßcan ajcuiß tixcßul xban nak yô chixhobbal lix soldados li yoßyôquil Dios, chan.
37大衛又說:“那曾救我脫離獅爪和熊掌的耶和華,也必救我脫離這非利士人的手。”於是掃羅對大衛說:“你去吧!願耶和華與你同在。”
37Ut quixye cuißchic laj David: —Li Kâcuaß quicoloc cue chiruheb li cakcoj ut li oso. Ut aßan ajcuiß tâcolok cue chiru li cuînk aßin aj filisteo, chan. Ut laj Saúl quixye re: —Ayu, ut li Kâcuaß Dios taxak chitenkßânk âcue.—
38掃羅把自己的戰袍給大衛穿上,把銅盔戴在他的頭上,又給他穿上鎧甲。
38Laj Saúl quixqßue li rakß chßîchß chirix laj David. Saß xjolom quixqßue lix punit chßîchß yîbanbil riqßuin bronce.
39大衛把刀佩帶在戰袍上。因為他以前沒有穿過,現在試著走一下。大衛對掃羅說:“穿戴著這些東西,我不能走動,因為我從前沒有穿過。”大衛就把這些裝備從身上脫下來。
39Ut quixqßue lix kßesnal chßîchß saß xcßâmal xsaß saß xbên li rakß. Ut laj David qui-oc chi bêc, abanan incßaß quiru chi bêc xban nak toj mâjiß cßaynak chi bêc riqßuin rakß soldado. Laj David quixye re laj Saúl: —Lâin incßaß ninru chi bêc riqßuin li akßej aßin xban nak moco cßaynakin ta, chan. Ut quirisi chirix li rakß chßîchß.
40他手中拿著自己的杖,又從溪裡挑選了五塊光滑的石子,放在口袋裡,就是牧人用的那種袋子,手裡又拿著甩石的機弦,就向那非利士人走近去。
40Quixchap lix xukß. Quixxoc saß li nimaß ôb li cocß pec tîc ru ut quixqßueheb saß lix bôls. Cuan li rantßin saß rukß. Ut cô cuan cuiß laj filisteo.
41大衛擊殺歌利亞那非利士人也向著大衛慢慢走過來,拿大盾牌的人在他前面走。
41Ut laj filisteo yô chi nachßoc riqßuin laj David. Li cuînk li nacßamoc re li chßîchß li naxram cuiß li re xchßôl yô chi xic chiru.
42那非利士人觀看,看見了大衛,就藐視他,因為他年紀還輕,面色紅潤,外貌英俊。
42Laj filisteo quiril nak chßinaßus na-iloc laj David. Xban nak toj sâj al, incßaß quixqßue xcuanquil.
43那非利士人對大衛說:“難道我是一條狗嗎?你竟拿杖來攻擊我。”於是指著自己的神咒詛大衛。
43Quixye re laj David: —¿Ma lâin ta biß tzßiß nak tatchâlk chi pletic cuiqßuin riqßuin cheß? chan. Ut quixmajecua laj David saß xcßabaß lix dioseb laj filisteo.
44那非利士人又對大衛說:“你到我這裡來吧!我要把你的肉給空中的飛鳥和田野的走獸吃。”
44Quim arin, chan, ut tinqßue lâ tibel reheb li xul li nequeßrupupic li nequeßtißoc tib ut reheb ajcuiß li xul li cuanqueb saß qßuicheß, chan.
45大衛回答那非利士人:“你來攻擊我是靠刀、靠槍,但我來攻擊你是靠萬軍之耶和華的名;萬軍之耶和華就是你所辱罵的以色列軍隊的 神。
45Laj David quixye re laj Goliat: —Lâat xatchal chi pletic cuiqßuin riqßuin chßîchß, lâns ut kßesnal cheß. Abanan lâin xinchal chi pletic âcuiqßuin saß xcßabaß li Kâcuaß, li nimajcual Dios, li nequeßxlokßoni lix soldâdeb laj Israel li yôcat chixchikßbal xjoskßileb.
46今天耶和華要把你交在我手裡,我必擊殺你,砍下你的頭。今天我還要把非利士人軍隊的屍體給空中的飛鳥和地上的野獸吃。這樣,全地的人就都知道以色列中有一位 神。
46Anakcuan ajcuiß tatxkßaxtesi saß cuukß li Kâcuaß. Lâin tinnumtâk saß âbên ut tinset lâ cux. Ut tinqßue lix tibeleb li soldados aj filisteo chixtiuheb li xul li nequeßrupupic, joß ajcuiß li joskß aj xul. Ut chixjunileb li cuanqueb saß ruchichßochß teßxqßue retal nak lix Dios eb laj Israel kßaxal nim xcuanquil.
47也使這些人群都知道,耶和華拯救人不是靠刀,不是靠槍,因為戰爭的勝敗在於耶和華,他必把你們交在我們的手裡。”
47Chixjunileb li chßutchßûqueb arin teßxqßue retal nak li chßîchß ut li lâns mâcßaß na-oc cuiß chiru li Dios. Aß li Kâcuaß, aßan li tâêchanînk re li plêt aßin ut aßan tâkßaxtesînk êre saß kukß lâo aj Israel, chan laj David.
48那非利士人起身,迎著大衛慢慢走過來;大衛也趕快往陣上跑去,迎戰那非利士人。
48Laj filisteo qui-oc chi nachßoc riqßuin laj David. Ut laj David cô saß junpât cuan cuiß laj filisteo.
49大衛伸手入口袋裡,從裡面拿出了一塊石子來,用機弦甩去,擊中了那非利士人的前額;石子穿入前額裡面,他就仆倒,面伏於地。
49Quixchßic li rukß saß lix bôls, quirisi jun li pec ut quixqßue saß lix rantßin ut quixcut chi cau riqßuin lix rantßin. Li pec quinak saß xpêquem ut quicana chi tßiltßo saß xpêquem. Ut laj Goliat quitßaneß chi huphu saß chßochß.
50這樣,大衛用機弦和一塊石子勝過了那非利士人。大衛擊殺了那非利士人,但他手中沒有刀。
50Joßcaßin nak quixcamsi laj Goliat laj David, usta mâcßaß xchßîchß riqßuin. Quixcamsi ban riqßuin rantßin ut pec.
51大衛跑過去,站在那非利士人的身邊,拿起他的刀來,把刀從鞘中拔出來,殺死他,又用刀砍下他的頭。非利士人看見他們的勇士死了,就都逃跑。
51Chirix aßan, laj David cô saß ânil riqßuin laj Goliat. Quixakli saß xbên. Quixbotzß lix chßîchß laj Goliat ut riqßuin aßan quixset xcux. Ut eb laj filisteo queßxqßue retal nak camenak chic li nacßamoc be chiruheb ut queßêlelic.
52以色列人和猶大人就起來,高聲吶喊,追趕非利士人,直到迦特的入口和以革倫的城門。被刺死的非利士人都倒在沙拉音的路上,直到迦特和以革倫。
52Ut eb li soldados aj Israel ut eb aj Judá queßxjap re ut queßrâlinaheb laj filisteo toj saß li oquebâl reheb li tenamit Gat ut Ecrón. Ut yalak bar saß eb li be re Saaraim ut Gat ut Ecrón nequeßtßanaxin li camenak.
53以色列人窮追非利士人回來以後,就搶掠他們的營房。
53Ut eb laj Israel queßsukßi saß xmuhebâleb laj filisteo ut quilajeßxxoc li cßaßru reheb.
54大衛拿起那非利士人的頭,把它帶到耶路撒冷去,卻把那人的武器放在自己的帳棚裡。
54Ut laj David quixcßam aran Jerusalén lix jolom laj Goliat. Abanan lix chßîchß re pletic quixxoc saß lix muhebâl.
55掃羅召見大衛掃羅看見大衛出去迎戰那非利士人,就問元帥押尼珥:“押尼珥啊,這個年輕人是誰的兒子?”押尼珥回答:“我敢指著王起誓,我不知道。”
55Nak laj David cô chi pletic riqßuin laj Goliat, laj Saúl quixpatzß re laj Abner li nataklan saß xbêneb li soldados: —¿Ani aj alal li al aßan? chan. Quichakßoc laj Abner ut quixye:
56王說:“你去問問這個少年是誰的兒子。”
56—Relic chi yâl, at rey, lâin incßaß ninnau, chan. Ut laj Saúl quixye re: —Patzßi ani lix yucuaß, chan re.
57大衛擊殺了那非利士人回來的時候,押尼珥迎接他,把他帶到掃羅面前,大衛手中還拿著那非利士人的頭。
57Nak quisukßi chak laj David saß li plêt, cuan chak saß rukß lix jolom laj Goliat. Ut laj Abner quixcßam laj David riqßuin laj Saúl.Laj Saúl quixye re: —¿Ani lâ yucuaß? chan. Laj David quixye re: —Lâin ralal laj Isaí, laj cßanjel châcuu. Belén xtenamit, chan.
58掃羅問他:“年輕人啊,你是誰的兒子?”大衛回答:“我是你僕人伯利恆人耶西的兒子。”
58Laj Saúl quixye re: —¿Ani lâ yucuaß? chan. Laj David quixye re: —Lâin ralal laj Isaí, laj cßanjel châcuu. Belén xtenamit, chan.