聖經新譯本

Zarma

1 Kings

4

1所羅門的臣僕所羅門王作了全以色列的王。
1 Bonkoono Suleymanu goono ga te bonkooni Israyla kulu boŋ.
2以下這些人是他的官員:撒督的兒子亞撒利雅作祭司;
2 A goy-teeri beerey neeya: Zadok izo Azariya ga ti alfaga*.
3示沙的兩個兒子以利何烈和亞希亞作書記;亞希律的兒子約沙法作史官;
3 Sisa izey Elihoref da Ahiya, sanni hantumkoy no. Ahilud izo Yehosafat no ga baaru hantum.
4耶何耶大的兒子比拿雅統領軍隊;撒督和亞比亞他作祭司;
4 Yehoyda ize Benaya, nga mo go wongu marga boŋ. Zadok da Abiyatar, ngey wo alfagayaŋ no.
5拿單的兒子亞撒利雅作幕僚長;拿單的兒子撒布得作祭司,他也是王的朋友;
5 Natan izo Azariya, nga mo go laabu koy kayney boŋ. Natan izo Zabud, alfaga no da bonkoono coro.
6亞希煞作家宰;亞比大的兒子亞多尼蘭掌管服勞役的人。
6 Ahisar mo go bonkoono almayaaley boŋ. Abda izo Adoniram mo go doole izey sanni boŋ.
7十二個地方官員所羅門在全以色列立了十二個官員;他們為王和王家供應食物,每人每年供應一個月。
7 Suleymanu gonda laabukoy kayna way cindi hinka Israyla kulu boŋ, kaŋ yaŋ ga bonkoono d'a windo ŋwaaro soola. I ra afo kulu goy neeya a ma soolayaŋ te handu fo jiiro ra.
8以下是他們的名字:便.戶珥在以法蓮山地;
8 I maayey neeya: Ben Hur, Ifraymu tondey laabo ra wane.
9便.底甲在瑪迦斯、沙賓、伯.示麥、以倫和伯.哈南;
9 Ben-Deker go Makaz, da Saalabbin da Bayt-Semes, da Elon-Bayt-Hanan ra.
10便.希悉在亞魯泊,梭哥和希弗全地是屬他管理的;
10 Ben-Hesed go Arubot ra. (Nga no ka bara nda Soko nda Hefer laabo kulu.)
11便.亞比拿達在拿法多珥全境,他娶了所羅門的女兒他法為妻;
11 Ben-Abinadab go Dor tudey kulu ra, (a wande ga ti Suleymanu ize way Tafat.)
12亞希律的兒子巴拿在他納、米吉多和伯.善全地,由伯.善到亞伯.米何拉,再到約克米暗之外;
12 Baana, Alihud izo go Taanak da Mejiddo ra, da Bayt-Seyan kulu kaŋ go Zaretan tanjay, Yezreyel cire, za Bayt-Seyan gaa kal a ma koy Abel-Mehola, ka koy hala Yokmeyam jine.
13便.基列在基列的拉末;瑪拿西的子孫睚珥在基列的村落是屬他的,巴珊的亞珥歌伯地的六十座有城牆和銅閂的大城也是屬他的。
13 Ben-Geber mo go Ramot-Jileyad ra. (Nga no ka bara nda Manasse ize Yayir kwaarey, kaŋ yaŋ go Jileyad ra, hala nda Argob laabo mo kaŋ go Basan ra, a wane no. Kwaara beeriyaŋ nooya, ngey boro waydu kaŋ yaŋ i kulu gonda cinari nda guuru-say karangaleyaŋ.)
14易多的兒子亞希拿達在瑪哈念;
14 Iddo izo Ahinadab go Mahanayim ra.
15亞希瑪斯在拿弗他利,他娶了所羅門的女兒巴實抹為妻;
15 Ahimaz go Naftali kunda ra. (Nga mo na Suleymanu ize way Basematu sambu ka te nga wande.)
16戶篩的兒子巴拿在亞設和亞錄;
16 Baana Husay izo go Aser kunda nda Beyalot ra.
17帕路亞的兒子約沙法在以薩迦;
17 Faruwa izo Yehosafat go Isakar kunda ra.
18以拉的兒子示每在便雅憫;
18 Ela izo Simey go Benyamin kunda ra.
19烏利的兒子基別在基列地,就是從前亞摩利王西宏和巴珊王噩之地。這地只有一個官員管理。
19 Uri izo Geber go Jileyad laabo ra. Amorancey bonkoono Sihon laabu no waato, da Basan bonkoono Og wano mo. Nga hinne no ga ti laabukoy kayna laabo din ra.
20所羅門的富強猶大人和以色列人很多,像海邊的沙那樣多;他們都吃喝、快樂。
20 Yahuda nda Israyla ga baa sanda teeku me gaa taasi cine, baayaŋ se. I go ga ŋwa ka haŋ ka maa kaani.
21所羅門統治列國,從大河到非利士地,直到埃及的邊界。這些國家,在所羅門在世的日子,都向他進貢,服事他。
21 Suleymanu go ga may za isa beero gaa kal a ma koy hala Filistancey laabo gaa, ka koy koyne Misira hirro gaa. Laabey din borey kande jangal, i goono ga may Suleymanu se mo a fundo jirbey me-a-me ra.
22所羅門每天的食物是細麵粉五千公升、粗麵粉一萬公升、
22 Suleymanu windo zaari fo ŋwaari alkama hamni gumbutu waranza no, da sayir* hamni gumbutu waydu.
23肥牛十頭、草場的牛二十頭、羊一百隻,此外還有鹿、羚羊、麃子和肥禽。
23 Haw kaŋ i kuru farro ra mo, iway. Haw kaŋ i kuru saajo ra mo waranka, da feeji zangu, kaŋ waana ganji hamey: jeeriyaŋ da ŋweyaŋ da curoyaŋ.
24因為所羅門統治大河西邊,從提弗薩直到迦薩的全境和大河西邊的列王,所以他的四境都平安無事。
24 Zama a ga may nangu kulu isa beero se ne-haray, za Tifsa kal a ma koy Gaza, da isa beero se ne-haray bonkooney kulu boŋ. A na laakal kanay goray te nga nda nangey kulu kaŋ yaŋ g'a windi.
25所羅門在世的日子,猶大和以色列人從但到別是巴,都各在自己的葡萄樹下和無花果樹下安然居住。
25 Yahuda nda Israyla goro baani samay. Boro fo kulu goro nga reyzin* nya do, da nga jeejay* nya cire, za Dan gaa kal a ma koy Beyer-Seba, Suleymanu jirbey kulu ra.
26所羅門有套車的馬四萬匹和騎兵一萬二千人。
26 Suleymanu gonda bari kangay zambar waytaaci nga torkey bariyey se. A gonda mo bari-kari zambar way cindi hinka.
27那些官員分別每月供應所羅門王和所有與所羅門王一同坐席的人的食物,從沒有缺少。
27 Laabukoy kayney din binde na ŋwaari margu Bonkoono Suleymanu se, da borey kulu kaŋ yaŋ ga kaa Bonkoono Suleymanu do ngey ma ŋwa se, boro fo kulu mo nga hando ra. I mana naŋ i ma jaŋ hay fo kulu.
28他們也各按各的職分供給拉車的馬和快馬吃的大麥和乾草,送到指定的地方。
28 Sayir mo da bari subu bariyey se, da bari kaŋ yaŋ ga zuru nda waasi, i kand'ey nangey kaŋ laabukoy kayney go, boro kulu haŋ kaŋ i n'i lordi din boŋ.
29所羅門的智慧 神賜給所羅門智慧、極大的聰明和廣大的心,好像海邊的沙那樣無限無量。
29 Irikoy na Suleymanu no bayray da fahamay kaŋ ga baa, da laakal feerante, sanda taasi kaŋ go teeku me gaa cine.
30所羅門的智慧大過所有東方人的智慧,大過埃及人的一切智慧。
30 Suleymanu bayra binde bisa wayna funay haray borey kulu waney, da Misira bayray kulu.
31他比萬人都有智慧,勝過以斯拉人以探和瑪曷的三個兒子希幔、甲各、達大的智慧。他的名聲傳遍了四周列國。
31 Zama a bisa borey kulu bayray, a bisa Ezra bora, Etan, da Mahol izey Heman, da Kalkol, da Darda. A maa beera mo go dumi kulu ra kaŋ yaŋ goono g'a windi.
32他說了箴言三千句,他的詩歌有一千零五首;
32 A na yaasay sanni ize zambar hinza te, a dooney mo zambar fo nda igu no.
33他講論草木,從黎巴嫩的香柏木到生長在牆上的牛膝草;他也講論走獸、飛禽、爬蟲和魚類。
33 A na tuuri-nyaŋey sanni te, za Liban ra sedre* gaa kal a to hissop* gaa kaŋ ga zay cinari gaa. A na almaney da curey mo sanni te, da harey kaŋ gundey ga tuku laabu gaa d'i ga dira, da hamisey.
34萬族之中和地上列王之中,聽聞所羅門的智慧的,都有人來聽所羅門的智慧。(本章第21~34節在《馬索拉抄本》為5:1~14)
34 Boroyaŋ kaa mo ka fun dumey kulu ra zama ngey ma maa Suleymanu laakalo. Ndunnya bonkooney kulu kaŋ maa a laakalo baaro no k'i donton.