1以利沙幫助寡婦還債一位先知門徒的妻子哀求以利沙說：“你僕人我的丈夫死了，你知道你的僕人是敬畏耶和華的。現在債主來要抓我的兩個孩子作他的奴僕。”
1 I go no, wayboro fo annabi izey wandey ra kaa Iliyasu do da hẽeni. A ne: «Ni tamo, ay kurnyo bu. Ni ga bay mo kaŋ ni tamo ga humburu Rabbi. Boro fo kaŋ g'a gana garaw mo kaa zama nga ma ay ize hinka di zama i ma ciya bannyayaŋ.»
2以利沙對他說：“我可以為你作甚麼呢？告訴我，你家裡有甚麼呢？”她說：“婢女家中除了一瓶油以外，甚麼也沒有。”
2 Iliyasu mo ne: «Gaakasinay woofo dumi no ay ga te ni se? Ma ci ay se: ifo no ni se ni fuwo ra?» A ne: «Ay, ni koociya, ay sinda hay kulu ay fuwo ra kala ji kulba fo.»
3以利沙說：“你到外面去向你所有的鄰居借空器皿，要盡量多借。
3 Iliyasu ne: «Ni ma koy ka kulbayaŋ hi ni gorokasiney kulu gaa, kulbey kaŋ yaŋ sinda hay kulu i ra. Ma hi ka kande iboobo yaŋ.
4然後回去，把你和你兒子關在家裡，你要把油倒在所有器皿裡面，裝滿了的就放在一邊。”
4 Ni ma furo ka meyo daabu nin da ni izey boŋ. Ma dooru kulbey din kulu ra. Ma wo kaŋ to jisi kuray fo.»
5於是婦人離開了他，把自己和兒子關在門內；她的兒子不住地把器皿拿到她面前，她就把油倒進去。
5 A fatta a do mo ka meyo daabu nga nda nga izey boŋ. I kande a se kulbey, a dooru.
6器皿都倒滿了的時候，她對兒子說：“再拿一個器皿給我。”他對她說：“再沒有器皿了。”油就止住了。
6 A ciya mo, alwaato kaŋ kulbey to, a ne nga ize se: «Kand'ay se kulba fo koyne.» A ne a se: «Kulba baa afo si no.» Kala jiyo mo kay.
7她去告訴神人，神人說：“你去把油賣掉，還清你的債務，你和你的兒子可以靠著剩下的過活。”
7 Alwaato din a koy ka ci Irikoy bora se. Nga mo ne a se: «Ni ma koy ka jiyo neera ka ni garaw bana. Wo kaŋ cindi mo, ma ni goray te d'a, nin da ni izey.»
8書念婦人接待以利沙有一天，以利沙經過書念的時候，那裡有一位貴婦堅持留他吃飯；於是以後每逢他從那裡經過，他總進去吃飯。
8 Han fo koyne Iliyasu bisa ka koy Sunem kwaara, naŋ kaŋ wayboro fo go no kaŋ gonda daa hanno. Waybora n'a ŋwaaray a ma ŋwa nga kwaara. A ciya, saaya kaŋ a ga bisa kulu, a ga kamba ka ŋwa noodin.
9那婦人對她的丈夫說：“你看，我知道那常從我們這裡經過的，是個聖潔的神人。
9 Waybora ne nga kurnyo se mo: «Ay faham sohõ kaŋ boro wo kaŋ ga bisa waati kulu, Irikoy wane hanante fo no.
10讓我們蓋一間有牆的小閣，為他在裡面擺設睡床、桌子、椅子和燈盞；他到我們這裡來的時候，就可以到那裡休息。”
10 Ay ga ni ŋwaaray, naŋ iri ma te fu-ize fo garo boŋ, iri ma dima jisi a se noodin, da taabal da tita nda fitilla. A ga ciya mo, alwaati kaŋ a kaa iri do, kal a ma gana ka furo.»
11有一天，以利沙來到那裡，就上小閣休息，在那裡躺下。
11 A binde, han fo kaŋ a kaa noodin, a gana ka furo fuwo ra ka kani.
12他對他的僕人基哈西說：“你去叫這書念的婦人來。”於是他叫了她來，站在他的面前。
12 A ne nga zanka Gehazi se mo: «Ma Sunem waybora din ce ay se.» Kaŋ a n'a ce, a kaa ka kay a jine.
13他對他的僕人說：“你對她說：‘看哪！你為我們費了這麼多心思。我可以為你作些甚麼呢？你有事要我替你向王或軍長說的嗎？’”她說：“我住在自己的人民中間。”
13 Iliyasu ne nga zanka se: «Ma ne waybora se: ‹Sohõ kaŋ ni n'ay cabe beeray wo kulu, ifo no i ga te ni se? Ni ga ba ya ni sanni te laabu koyo wala sooje koyo se no?› » Kala waybora tu ka ne: «Ay go ga goro ay borey do.»
14於是他說：“我到底可以為她作些甚麼呢？”基哈西說：“她沒有兒子，而她的丈夫又老了。”
14 A ne: «Ifo no i ga te a se?» Kala Gehazi tu ka ne: «Sikka si a sinda ize. A kurnyo mo zeen.»
15於是以利沙對他說：“再叫她來。”他就再去叫了她來，她就站在門口。
15 Iliyasu ne: «A ce a ma kaa.» Alwaato kaŋ a n'a ce ka kaa, waybora kay fu meyo gaa.
16以利沙說：“明年這個時分，時候到了，你必懷抱一個兒子。”她說：“神人哪！不要欺哄你的婢女。”
16 Iliyasu ne: «Alwaati woone cine, da jiiro bare ka kaa, ni ga ize ganday.» Waybora ne: «Abada, ay jine bora, nin wo Irikoy boro no. Ni ma si taari ni koociya se.»
17蒙恩生子這婦人果然懷了孕，到明年這個時分，時候到了，她就生了一個兒子，正如以利沙對她所說的。
17 Kala waybora te gunde alwaato din ka izo hay mo, ize alboro, alwaato kaŋ jiiro bare ka kaa, hano kaŋ boŋ Iliyasu ci a se din.
18孩子中暑死亡孩子漸漸長大。有一天，他出來到收割的人中找他的父親。
18 Kaŋ zanka beeri, kala han fo a fatta ka koy baabo do haray fari wiikoy do.
19他對他的父親說：“我的頭啊！我的頭啊！”他的父親對僕人說：“把他抱到他母親那裡。”
19 Kal a ne nga baabo se: «Ay boŋo! Ay boŋo!» Baabo ne nga zanka fo se: «M'a sambu ka kond'a nga nyaŋo do.»
20於是僕人把他抱著，送到他母親那裡。孩子坐在他母親的雙膝上，到中午就死了。
20 Alwaato kaŋ a n'a sambu ka konda nyaŋo do, koociya goro nyaŋo cey boŋ kala wayna to zaari, gaa no a bu.
21她把孩子抱上小閣，放在神人的床上；她把他關在裡面，就出去了。
21 Waybora kaaru mo k'a dake Irikoy bora dima boŋ. A na fu meyo daabu a boŋ ka fatta.
22她呼喚她的丈夫，說：“請你派一個僕人和一頭驢子給我。我要趕到神人那裡，立刻就回來。”
22 A na nga kurnyo ce ka ne a se: «Ay ga ni ŋwaaray, ma donton ay se afo ni bannyey ra nda farka fo mo, zama ay ma zuru ka koy Irikoy bora do, ka ye ka kaa.»
23他說：“為甚麼你要在今天去見他呢？今天既不是月朔，也不是安息日。”她說：“一切都平安。”
23 Kurnyo ne: «Ifo se no ni ga koy a do hunkuna? Hunkuna manti handu kayyaŋ hane no, wala asibti* zaari.» Waybora ne: «Naŋ day.»
24於是她把驢套上鞍，對她的僕人說：“你來趕驢子走吧，除非我告訴你，否則不要因為我慢下來。”
24 Sahãadin a na kaari-ka daŋ farka fo gaa. Waybora ne nga bannya se: «Gaaray! I ma koy jina. I ma si yay ay se gaarayyaŋo gaa kala nd'ay ci ni se.»
25於是她起程，去到迦密山神人那裡。神人從遠處看見她的時候，就對他的僕人基哈西說：“看哪！書念的婦人在那邊呢！
25 A soobay ka dira kal a kaa hala Karmel tondo, Irikoy bora do. A ciya mo, alwaato kaŋ Irikoy bora n'a fonnay za nangu mooro, a ne nga zanka Gehazi se: «Guna, Sunem waybora neeya yongo.
26現在你跑去迎接她，對她說：‘你平安嗎？你的丈夫平安嗎？你的兒子平安嗎？’”她說：“都平安。”
26 Ay ga ni ŋwaaray, ma zuru nda waasi k'a kubay, ka ne a se: ‹Baani mo no? Ni kurnyo go baani? Koociya din go baani?› » Waybora tu ka ne: «Baani.»
27她來到山上神人那裡，就抱住神人的腳；基哈西上前要推開她，但神人說：“由她吧，因為她的心靈很痛苦。耶和華隱瞞我，沒有告訴我。”
27 Alwaato kaŋ a to Irikoy bora do noodin tondo do, waybora gurfa k'a cey di. Gehazi maan ka kaa zama nga m'a tuti, amma Irikoy bora ne: «Ma fay d'a, zama a bine sara. Rabbi mo na sanno tugu ay se, a mana ci ay se mo.»
28她說：“我有向我主求過兒子嗎？我不是說過：‘不要欺哄我’的嗎？”
28 Saaya din no waybora ne: «Ay na ize ceeci ay jine bora gaa no? Wala ay mana ne ni ma s'ay fafagu bo?»
29使死去的孩子復活神人對基哈西說：“你束上腰，手裡拿著我的手杖前去；不論遇見的是誰，都不要向他問安；若是有人向你問安，你也不要回答他，只要去把我的手杖放在孩子的臉上。”
29 Sahãadin Iliyasu ne Gehazi se: «Ni ma te guddama k'ay goobo sambu ni kambe ra ka koy. Boro kulu kaŋ ni kubay d'a, ma s'a fo. Da boro fo na ni fo mo, ma si tu a se. M'ay goobo dake zanka moyduma boŋ.»
30孩子的母親說：“我指著永活的耶和華和你的性命起誓，我決不會離開你。”神人只好起身隨她而去。
30 Kala zanka nyaŋo ne: «Ay ze da Rabbi fundikoono, da ni fundo mo, ay si ni naŋ.» Iliyasu tun mo k'a gana.
31基哈西在他們前面去了，把手杖放在孩子的臉上，可是沒有聲音，也沒有反應；於是他回來迎著以利沙，告訴他說：“那孩子還沒有醒過來。”
31 Gehazi wo jin ka furo jina. A na goobo dake zanka moyduma boŋ, amma jinde si no, a si maa mo. Woodin sabbay se a ye zama nga ma Iliyasu kubay, a ma ci a se. A ne: «Zanka mana tun bo.»
32以利沙來到書念婦人的家，看見孩子已經死了，躺在他的床上。
32 Saaya kaŋ Iliyasu furo fuwo ra, zanka go, a bu. I n'a dake a dima boŋ.
33於是他進去，把自己和孩子二人關在門內，然後向耶和華禱告。
33 A furo mo ka fu meyo daabu ngey boro hinka boŋ. A te adduwa Rabbi gaa.
34他又上床伏在孩子身上，使自己的口對著孩子的口，自己的眼對著孩子的眼，自己的手放在孩子的手上；他伏在孩子身上，孩子的身體就漸漸溫暖起來。
34 A kaaru mo ka kani zanka boŋ. A na nga meyo dake a meyo boŋ, nga moy mo a moy boŋ. A na nga kambey dake a kambey boŋ, a na nga gaahamo salle zanka boŋ. Kala zanka gaahamo sintin ka dungu.
35然後他下來在房內來回走了一趟，再上去，伏在孩子身上；那孩子打了七個噴嚏，跟著就張開了眼睛。
35 Saaya din Iliyasu ye ka tun ka bar-bare fuwo ra, a koy, a ye ka kaa ce fo. A kaaru koyne ka nga gaahamo salle zanka gaahamo boŋ. Zanka mo tisso hala sorro iyye ka nga moy feeri.
36神人呼喚基哈西，說：“你去叫那書念的婦人來。”他就去叫她，她來到他那裡，他就說：“把你的兒子抱起來。”
36 Iliyasu na Gehazi ce ka ne: «Ma Sunem waybora din ce.» A n'a ce mo ka kaa. Saaya kaŋ a furo a do, Iliyasu ne: «Ni izo sambu.»
37於是她進去，在他的腳前下拜，俯伏在地上；然後把兒子抱起來，出去了。
37 Kal a furo ka ye ganda Iliyasu cey do. A sombu a se hala ganda, a na nga izo sambu ka fatta.
38以利沙以麵解毒以利沙又回到吉甲，那地正發生饑荒。先知的門徒坐在他面前。他對他的僕人說：“把大鍋放在火上，給先知的門徒們煮點東西吃。”
38 Iliyasu ye ka koy Jilgal koyne. Haray mo go no laabo ra, annabey izey go ga goro a jine. A ne nga zanka se: «Ni ma kusu beeri dake ka ŋwaari hina annabey izey se.»
39有一個人到田野那裡去採摘野菜。他找到一棵野瓜藤，就摘下藤上的野瓜裝滿了他的衣服。他回來，把瓜切了放入煮東西的鍋中，他們不知道是甚麼東西。
39 Kala boro fo koy saajo ra zama nga ma kobto kosu se. Kal a na saaji tuuri yandante fo gar. A n'a izey kosu-kosu, saaji kanay no. A na nga ganda foola toonandi ka kaa k'a dooru ŋwaari kuso din ra, zama i s'a bay.
40後來他們倒出來給眾人吃，他們在吃鍋裡的東西的時候，都慘叫起來，說：“神人哪！鍋中有致死的毒物！”他們就不能吃了。
40 I n'a taasu mo zama borey ma ŋwa se. I go ŋwaaro gaa, kal i soobay ka wurru ka ne: «Ya Irikoy bora, buuyaŋ go kuso din ra! Iri si hin k'a ŋwa.»
41他說：“拿些麵給我。”他把麵放在鍋中，說：“倒出來給眾人吃吧。”鍋裡就沒有毒了。
41 Amma a ne i ma kande hamni. A n'a dooru kuso ra ka ne: «W'a taasu borey se i ma ŋwa.» Hasaraw hari mo si kuso ra.
42二十個餅給一百人吃飽有一個人從巴力．沙利沙來，他帶給神人二十個用初熟大麥做的餅，還有新穗子；以利沙說：“把這些給眾人吃吧！”
42 Boro fo mo kaa ka fun Baal-Salisa. A kande Irikoy bora se buuru, fari boŋ-jina wane, da sayir* kunkuni waranka nda hayni jeeniyaŋ nga foola ra. Irikoy bora ne: «I ma no borey se i ma ŋwa.»
43他的僕人說：“我怎能把這一些食物擺在一百個人面前呢？”神人說：“給眾人吃吧，因為耶和華這樣說：‘他們要吃，而且還有剩下的。’”
43 A zanka ne: «Mate no? Ya woone daŋ boro zangu jine?» Amma a ne: «I m'a no borey se i ma ŋwa. Zama yaadin no Rabbi ne: i ga ŋwa kal a ma cindi.»
44於是僕人擺在眾人面前，他們都吃，而且還有剩下的，正如耶和華所說的。
44 Zanka n'a daŋ mo i jine. I ŋwa kal a cindi, Rabbi sanno boŋ.