1五王聯合攻打基遍耶路撒冷王亞多尼.洗德聽見約書亞佔領了艾城,把城完全毀滅,約書亞怎樣對待耶利哥和耶利哥的王,也照樣對待艾城和艾城的王;又聽見基遍的居民已經與以色列人議和,並可以住在這地,
1 A ciya mo, Adoni-Zedek, Urusalima* kwaara koyo maa baaru kaŋ Yasuwa na Ayi ŋwa, a n'a kulu halaci parkatak mo. Danga mate kaŋ cine a te Yeriko da nga koyo se, yaadin no a te Ayi da nga koyo mo se. A maa baaru kaŋ Jibeyon borey, nga da Israyla na care no amaana, i goono ga goro i game ra mo.
2他們就非常懼怕。因為基遍是大城,好像一座王城;又因為基遍比艾城大,城裡所有的人都是勇士。
2 Waato kaŋ a maa, kala humburkumay n'i di gumo. Zama Jibeyon wo birni beeri no, danga koytaray wane, a beeri nda Ayi mo. A alborey kulu mo gaabikooniyaŋ no.
3因此,耶路撒冷王亞多尼.洗德派人到希伯崙王何咸、耶末王毗蘭、拉吉王雅非亞和伊磯倫王底璧那裡去,對他們說:
3 Woodin se no Adoni-Zedek, Urusalima koyo donton Hebron koyo Hoham gaa da Yarmut koyo Piram, da Lacis koyo Yafiya, da Eglon koyo Debir mo do.
4“求你們上我這裡來幫助我,我們好攻打基遍,因為基遍已經與約書亞和以色列人議和了。”
4 A ne i se: «Wa kaa k'ay gaakasinay, iri ma Jibeyon kar, zama i na amaana no Yasuwa nda Israyla izey se.»
5於是亞摩利人的那五個王,就是耶路撒冷王、希伯崙王、耶末王、拉吉王和伊磯倫王,聯合起來,帶著他們所有的軍隊上去,在基遍的對面安營,攻打基遍。
5 Amorancey koy guwa din binde, danga Urusalima koyo, da Hebron koyo, da Yarmut koyo, da Lacis koyo, da Eglon koyo nooya, i margu. I ziji ngey nda i kundey kulu. I na gata sinji Jibeyon se, zama ngey m'a wongu.
6約書亞擊敗五王基遍人就派人到吉甲營中約書亞那裡去,說:“不可丟棄你的僕人,求你快快上我們這裡來拯救我們、幫助我們;因為住在山地的亞摩利人所有的王都集合起來攻擊我們。”
6 Jibeyon borey mo donton Yasuwa gaa. A go Jilgal gata do haray. I ne: «Ni ma si forgay ni bannyey do haray. Ma kaa iri do da waasi k'iri faaba, m'iri gaakasinay mo. Zama Amorancey koyey, tondey ra gorokoy, i margu iri boŋ.»
7於是約書亞和所有能作戰的人,以及所有英勇的戰士,都一起從吉甲上去。
7 Yasuwa binde tun Jilgal, nga nda soojey da yaarukomey kulu nga banda.
8耶和華對約書亞說:“你不要怕他們,因為我已經把他們交在你手裡了;他們必沒有一人能在你面前站立得住。”
8 Rabbi ne Yasuwa se: «Ma si humbur'ey, zama ay jin k'i daŋ ni kambey ra. Afo si no i ra kaŋ ga hin ka kay ni jine.»
9於是約書亞乘夜從吉甲上去,突然來到他們那裡。
9 Yasuwa binde n'i jirsi ka kaŋ i boŋ, zama waato kaŋ a tun Jilgal a hanna ka dira no.
10耶和華使他們在以色列人面前潰亂,約書亞在基遍大大地擊殺他們,沿著伯.和崙的上坡路追趕他們,擊打他們,直到亞西加和瑪基大。
10 Rabbi n'i taabandi mo Israyla jine. A n'i wi Jibeyon jarga, wiyaŋ bambata no. A n'i gaaray mo ka zijandi fonda kaŋ ga koy Bayt-Horon din gaa. A n'i kar kal a koy nd'ey Azeka, kala Makkeda mo.
11他們從以色列人面前逃跑,正在下伯.和崙斜坡的時候,耶和華從天上降大冰雹在他們身上,一直到亞西加,打死他們;被冰雹打死的,比以色列人用刀殺死的還多。
11 Waato kaŋ i goono ga zuru Israyla jine, za i go Bayt-Horon gangara gaa, kala Rabbi mo n'i catu nda tondi bambata yaŋ ka koy hala Azeka hal i bu mo. Borey kaŋ yaŋ gari tondi wi, i ga baa ka bisa borey kaŋ yaŋ Israyla izey wi da takuba.
12日月停止那時,就是耶和華把亞摩利人交給以色列人的時候,約書亞在以色列人面前對耶和華說:“太陽啊,停在基遍;月亮啊,停在亞雅崙谷。”
12 Saaya din no Yasuwa salaŋ Rabbi se, zaaro kaŋ ra Rabbi na Amorancey daŋ Israyla izey kambe ra. Israyla izey jine no a ne: «Nin, wayna, ni ma kay tak! Jibeyon boŋ. Hando, ni mo ma koy Ayyalon gooro ra.»
13於是太陽停住,月亮站住,直到以色列人在仇敵的身上報了仇。這事不是寫在《雅煞珥書》上嗎?太陽在天空中站住,不急速下落,約有一整天。
13 Wayna kay mo tak! Hando mo gay, hala waato kaŋ cine jama na fansa sambu ngey ibarey boŋ. Manti i na woodin hantum Yasar tira ra bo? Wayna kay mo beena bindo ra, a mana cahã da kaŋyaŋ mo zaari fo deedandi cine.
14在這日以前或這日以後,耶和華聽人的禱告,沒有像這日一樣的,因為耶和華為以色列作戰。
14 Zaari fo mana bay ka te woodin cine ce fo za doŋ, wala a jine mo, hal i ma du ka ne Rabbi na Adam-ize sanno hangan, zama Rabbi no ka wongu Israyla se.
15後來,約書亞和眾以色列人回到吉甲營那裡去。
15 Yasuwa binde ye Jilgal gata do haray, nga nda Israyla kulu a banda.
16生擒五王就地正法那五個王逃跑了,躲藏在瑪基大洞裡。
16 Koy guwa din binde zuru ka koy tugu Makkeda tondi guusu fo ra.
17有人告訴約書亞,說:“那五個王已經找到了,都躲藏在瑪基大洞裡。”
17 I ci Yasuwa se ka ne: «I di koy guwa din. I goono ga tugu Makkeda tondi guusu fo ra.»
18約書亞說:“你們把幾塊大石頭輥到洞口那裡去,並派人到洞口去看守他們。
18 Yasuwa ne: «Wa tondi beeri yaŋ gunguray guuso me gaa ka guuso daabu. Araŋ ma alboroyaŋ daŋ kaŋ g'i batu.
19你們卻不可站著,要追趕你們的仇敵,從後面擊殺他們,不可讓他們逃進自己的城中,因為耶和華你們的 神已經把他們交在你們的手裡了。”
19 Amma araŋ wo ma si kay bo. Wa araŋ ibarey gana k'i gaaray k'i banda waney kar. Wa si ta i ma furo ngey birney ra, zama Rabbi araŋ Irikoyo n'i daŋ araŋ kambey ra.»
20約書亞和以色列人把他們殺得慘敗,直到把他們滅絕為止,那些逃脫的人都逃進設防的城裡;
20 A ciya mo, waato kaŋ Yasuwa nda Israyla izey te zaama i boŋ ka ban da zaamayaŋ bambata, hal i n'i alandaaba. Borey kaŋ yaŋ ga cindi i ra mo jin ka furo birney kaŋ gonda cinari kuuku yaŋ ra.
21眾以色列人都平平安安回到瑪基大營中約書亞那裡。沒有人敢說話攻擊以色列人。
21 Waato din gaa no jama kulu ye ka kaa Yasuwa do i Makkeda gata ra baani samay. Boro kulu no mana baa me nyooti Israyla izey afo kulu boŋ.
22約書亞說:“你們打開洞口,把那五個王從洞裡拉出來,帶到我這裡來。”
22 Gaa no Yasuwa ne: «Wa tondi guuso me fiti ka koy guwa din kaa taray ay se, i ma fun guuso ra.»
23眾人就照著執行,他們把那五個王,就是耶路撒冷王、希伯崙王、耶末王、拉吉王和伊磯倫王,從洞裡拉出來,帶到約書亞那裡去。
23 I na woodin te ka koy guwa din kaa taray a se guuso ra: Urusalima koyo, da Hebron koyo, da Yarmuk koyo, da Lacis koyo, da Eglon koyo.
24眾人把那五個王帶到約書亞那裡去的時候,約書亞把所有的以色列人都召了來,對那些與他同去作戰的軍長說:“你們走前來,把腳踏在這些王的頸項上。”他們就走前來,把腳踏在那些王的頸項上。
24 A ciya binde, saaya kaŋ cine i na koyey din kaa taray Yasuwa se, kala Yasuwa na Israyla alborey kulu ce. A salaŋ mo wongu jine borey kaŋ yaŋ koy a banda se ka ne: «Wa maan ka ce dake koyey jindey boŋ.» Kal i maan ka ngey ce dake i jindey boŋ.
25約書亞對他們說:“你們不要懼怕,不要驚慌;總要堅強勇敢,因為耶和華必這樣對待你們要攻打的所有仇敵。”
25 Gaa no Yasuwa ne i se: «Wa si humburu, araŋ ma si joote mo, amma wa gaabandi ka te bine-gaabi. Zama yaadin no Rabbi ga te araŋ ibarey kulu kaŋ araŋ ga wongu nd'ey se.»
26隨後,約書亞把那五個王殺死,懸在五棵樹上;他們就懸在樹上,直到晚上。
26 Kokor banda Yasuwa na koyey sarku k'i wi. A n'i sarku bundu gu gaa, i goro noodin mo kala wiciri kambo to.
27到了日落的時候,約書亞吩咐人把他們從樹上取下來,丟在他們躲藏過的洞裡,把幾塊大石頭放在洞口;這些石頭一直存到今日。
27 Wayna kaŋyaŋ waate mo Yasuwa lordi ka ne i m'i zumandi ka kaa bundey gaa. I n'i catu tondi guuso kaŋ ra i tugu din ra ka guuso me daabu nda tondi beeriyaŋ. I go noodin hala hõ.
28約書亞攻取南部各城在那天,約書亞佔領了瑪基大,用刀擊殺了那城的人和那城的王,把城中所有的人完全毀滅,不容一人逃脫;他對待瑪基大王就像對待耶利哥王一樣。
28 Zaari woodin ra no Yasuwa na Makkeda ŋwa. A n'a kar da takuba, nga nd'a koyo kulu. A n'i halaci parkatak, ngey nda fundikooni kulu kaŋ go noodin. A mana hay kulu cindi noodin. Mate kaŋ cine a te Yeriko koyo se, yaadin no a te Makkeda koyo mo se.
29約書亞和跟他在一起的眾以色列人從瑪基大往立拿去,攻打立拿。
29 Noodin Makkeda no Yasuwa gana ka bisa ka koy Libna, nga nda Israyla kulu nga banda ka Libna wongu.
30耶和華把立拿和立拿的王也交在以色列人手裡,約書亞用刀攻擊那城,殺了城裡所有的人,不容一人逃脫;他對待立拿王就像對待耶利哥王一樣。
30 Rabbi na nga nda nga koyo kulu daŋ Israyla kambe ra. A n'a kar da takuba, da fundikooni kulu kaŋ go a ra, a mana hay kulu cindi a ra. Mate kaŋ cine a te Yeriko koyo se, yaadin no a te Libna koyo mo se.
31約書亞和跟他在一起的眾以色列人從立拿往拉吉去,對著拉吉安營,攻打這城。
31 Za Libna no Yasuwa gana ka bisa ka koy Lacis, nga nda Israyla kulu a banda. I na gata sinji k'a wongu.
32耶和華把拉吉交在以色列人手裡,第二天約書亞就佔領了拉吉,用刀攻擊那城,殺了城中所有的人,跟他對立拿所行的一切一樣。
32 Rabbi na Lacis mo daŋ Israyla kambe ra. A n'a ŋwa zaari hinkanta hane. A n'a kar da takuba, nga nda fundikooni kulu kaŋ go a ra, danga mate kaŋ cine a te Libna se.
33那時,基色王荷蘭上來幫助拉吉,約書亞就把他和他的人民都擊殺了,沒有留下一人。
33 Waato din gaa no Horam, Gezer koyo, nga mo kaaru ka kande Lacis se gaakasinay. Yasuwa na nga mo kar, nga nda nga jama kulu. A mana boro kulu cindi a se.
34約書亞和與他在一起的眾以色列人從拉吉往伊磯倫去,對著伊磯倫安營,攻打這城。
34 Noodin Lacis, Yasuwa kaaru ka bisa kala Eglon, Israyla kulu go a banda. I na gata sinji ka wongu nd'a.
35那一天,他們佔領了這城,用刀攻擊那城,殺了城中所有的人;那一天約書亞把他們完全毀滅,跟他對拉吉所行的一切一樣。
35 Han din hane i n'a ŋwa. I n'a kar da takuba. Fundikooni kulu kaŋ go a ra mo, Yasuwa n'i halaci zaari woodin ra, parkatak! danga mate kulu kaŋ cine a te Lacis se.
36約書亞和與他在一起的眾以色列人從伊磯倫上希伯崙去,攻打這城。
36 Eglon banda Yasuwa bisa koyne ka koy Hebron, nga nda Israyla kulu nga banda, k'a wongu.
37他們佔領了這城,用刀攻擊這城,殺了這城的王,又攻擊屬於這城的城鎮,殺了城中所有的人,不容一人逃脫,跟他對伊磯倫所行的一切一樣,把這城和城中所有的人完全毀滅。
37 I n'a ŋwa mo, k'a kar da takuba, nga nd'a koyo, d'a birney kulu, da fundikooni kulu kaŋ go i ra. Yasuwa mana hay kulu cindi i se, danga mate kulu kaŋ cine a te Eglon se. Amma a n'i kulu halaci parkatak! nga da fundikooni kulu kaŋ go a ra.
38約書亞和與他在一起的眾以色列人回到了底璧,攻打這城。
38 Yasuwa bare, nga nda Israyla kulu a banda, ka zaa ka koy Debir k'a wongu.
39約書亞佔領了這城,抓住這城的王,又佔領了屬於這城的一切城鎮;以色列人用刀擊殺他們,把城中所有的人都毀滅了;約書亞不容一人逃脫,他怎樣對待希伯崙,也照樣對待底璧和底璧的王;也好像他對待立拿和立拿的王一樣。
39 A n'a ŋwa, nga nd'a koyo kulu, d'a kwaarey kulu. I n'i kar da takuba. I na fundikooni kaŋ go i ra kulu halaci parkatak! A mana i cindi. Danga mate kaŋ cine a te Hebron se, yaadin cine no a te Debir da nga koyo mo se, da mate kaŋ a te Libna da nga koyo mo se.
40這樣,約書亞擊殺了全地的人,就是山地、南地、高原和山坡的人,以及那些地方所有的王,不容一人逃脫;約書亞照著耶和華以色列的 神的吩咐,把有氣息的都完全毀滅了。
40 Yaadin no Yasuwa na laabo kulu kar d'a: tondi kuukey da Negeb* laabo, da Safela, da laabu zumbanta, d'i koyey kulu. A mana i cindi, amma a n'i halaci parkatak! hay kulu kaŋ ga fulanzam da niine, danga mate kaŋ Rabbi Israyla Irikoyo n'a lordi nd'a.
41約書亞從加低斯.巴尼亞擊殺他們,直到迦薩,又從歌珊全地擊殺他們,直到基遍。
41 Yasuwa n'i kar za Kades-Barneya kala Gaza, da Gosen laabo kulu, kal a ma koy Jibeyon.
42約書亞在這一次戰役中擊敗了這些王和佔領了他們的地,是因為耶和華以色列的 神為以色列作戰。
42 Diraw folloŋ ra no Yasuwa na laabey din da ngey koyey kulu ŋwa, zama Rabbi, Israyla Irikoyo, nga no goono ga wongu Israyla se.
43於是約書亞和與他在一起的眾以色列人回到吉甲營中。
43 Yasuwa binde bare ka ye Jilgal gata do haray, nga nda Israyla kulu nga banda.