聖經新譯本

Zarma

Judges

20

1以色列人討伐基比亞於是以色列眾人都出來,從但到別是巴,以及基列地的眾人,都在米斯巴耶和華面前聚集起來如同一人。
1 Kala Israyla izey kulu fatta. Jama marga kulu margu danga boro folloŋ no, za Dan gaa kal a ma koy Beyer-Seba gaa, ngey nda Jileyad laabo borey. I kaa Rabbi do Mizpa.
2全民的領袖,就是以色列眾支派的領袖,都站在 神子民的會中;拿刀的步兵共有四十萬人。
2 Jama kulu arkusey mo, danga Israyla kundey kulu waney, i na ngey boŋ cabe Irikoy jama marga ra, i soojey zambar zangu taaci no, takubakoyyaŋ.
3(以色列人上到米斯巴來,便雅憫人聽見了。)以色列人說:“這件惡事是怎樣發生的?你們說吧。”
3 Amma Benyamin izey du Israyla izey jama baaru kaŋ i ziji ka koy Mizpa. Kala Israyla izey ne: «Wa ci iri se, mate no goy laalo wo du ka sintin d'a?»
4那利未人,就是被害的婦人的丈夫,回答說:“我和我的妾到了便雅憫的基比亞,要在那裡住宿。
4 Lawi bora mo, waybora kaŋ i wi din aro tu ka ne: «Ay koy Jibeya, Benyamin wano ra, in d'ay wahayo, zama iri ma zumbu.
5基比亞人民起來攻擊我,在夜間包圍我住的房子攻擊我,有意殺害我;他們把我的妾污辱致死。
5 Jibeya borey binde tun ay se. I na windo kaŋ ra ay go din kulu windi k'a daŋ game cin. Ay mo no i ne ngey ga wi. I n'ay wahayo hasara mo kal a bu.
6我就把我的妾切成塊子,送到以色列的各地業,因為基比亞人在以色列中行了極羞恥的惡事。
6 Kal ay mo n'ay wahayo sambu, ay n'a dumbu-dumbu, ay n'a samba laabo kulu me-a-me ra kaŋ Israyla tubu, zama i na goy yaamo yaŋ da saamotaray goy te Israyla ra.
7以色列人哪,你們都要說出你們的意見,也要在這裡提出你們的對策。”
7 Wa guna binde, araŋ Israyla izey, araŋ kulu. Wa kande araŋ dabarey d'araŋ saawarey mo.»
8於是眾人都起來如同一人,說:“我們當中誰都不回自己的帳棚,誰都不回自己的家。
8 Jama kulu tun danga boro folloŋ ka ne: «Boro fo si no iri ra kaŋ ga koy nga fuwo do. Baa afo si no iri ra kaŋ ga ye nga kwaara.
9現在我們要這樣對待基比亞人:我們要照著所抽的籤上去攻打他們。
9 Amma sohõ, haŋ kaŋ iri ga te Jibeya se neeya: iri ma koy k'a wongu kurne boŋ.
10我們要從以色列各支派中,每百人抽取十人,每千人抽取百人,每萬人抽取千人,好為人民運送糧食;等他們到了便雅憫的基比亞的時候,就可以照著他們在以色列中所行的一切羞恥的事懲罰他們。”
10 Iri ma suuban boro way zangu ra Israyla kunda kulu ra, zangu mo zambar kulu ra, zambar fo mo koyne zambar way ra, zama i ma du jama se hindoonay. Zama waato kaŋ i to Jibeya, Benyamin wano, i ma te a se a saamotara kulu kaŋ i te Israyla ra boŋ.»
11於是以色列眾人彼此聯合,如同一人,聚集起來攻擊那城。
11 Jama kulu binde margu zama ngey ma birno wongu, i biney mo ciya afolloŋ.
12以色列各支派打發人到便雅憫的各家去,說:“你們中間怎麼發生了這樣的惡事呢?
12 Kala Israyla kundey na boroyaŋ donton Benyamin kunda kulu gaa ka ne i se: «Laala woofo dumi no woone kaŋ sintin ka te araŋ do?
13現在你們要把那些人,基比亞的無賴之徒,交出來,我們好處死他們,從以色列中除掉這惡。”只是便雅憫人卻不肯聽從他們的兄弟以色列人的話。
13 Sohõ binde, araŋ ma boro yaamey din kaŋ go noodin Jibeya nooyandi iri se zama iri m'i wi. Yaadin cine no iri ga laala dagu ka kaa d'a Israyla ra.» Amma Benyamin izey wongu ka yadda nda ngey nya-izey Israyla izey sanno.
14便雅憫人從各城出來聚集,往基比亞去,要與以色列人交戰。
14 Kala Benyamin izey margu birney ra. I kaa Jibeya zama ngey ma wongu nda Israyla izey.
15那時便雅憫人,從各城裡被數點的,共有二萬六千拿刀的,另外被數點的,還有基比亞的居民,共有七百精兵。
15 Han din hane binde i na Benyamin izey kabu birni kulu ra, boro zambar waranka cindi iddu no takubakoyyaŋ, Jibeya gorokoy baa si. Ngey mo boro suubanante zangu iyye no i lasaabo boŋ.
16在這些人中,還有七百精兵是善用左手的,個個都能用機弦拋石,毫髮不差。
16 Jama din kulu ra boroyaŋ go no, zangu iyye, suubananteyaŋ, kambu wow koyyaŋ, kaŋ afo kulu ga waani ka goy da finga-finga. I ga hin ka boŋ hamni ize folloŋ catu ka zeeri, hartayaŋ si no.
17除了便雅憫人以外,以色列人被數點的,共有四十萬拿刀的,個個都是戰士。
17 Israyla borey mo, Benyamin baa si, i n'i lasaabu boro zambar zangu taaci, takubakoyyaŋ. Woodin yaŋ kulu soojeyaŋ no.
18兩次進攻失敗以色列人就起來,上伯特利去求問 神,說:“我們之中誰應首先上去,與便雅憫人交戰呢?”耶和華說:“猶大應首先上去。”
18 Israyla tun ka koy Betel ka saaware ceeci Irikoy gaa. I ne: «May no ga jin ka sintin ka dira iri se, iri ma koy ka Benyamin izey wongu?» Rabbi ne: «Yahuda no ga sintin ka dira.»
19以色列人早晨起來,對著基比亞安營。
19 Israyla izey tun za susubay ka gata sinji Jibeya wonguyaŋ se.
20以色列人出來,要與便雅憫人交戰;以色列人在基比亞面前列陣等待他們。
20 Israyla alborey binde fatta ngey ma Benyamin wongu. Israyla alborey na daaga sinji i se Jibeya gaa.
21便雅憫人從基比亞出來,那一天使二萬二千以色列人倒地身亡。
21 Benyamin izey mo fatta Jibeya ra. I na boro zambar waranka cindi hinka leemun parkatak han din hane Israyla izey ra.
22眾民,就是以色列人,都奮勇起來,又在頭一天列陣的地方列陣。
22 Israyla izey jama na ngey boŋ gaabandi. I ye ka wongu daaga sinji, nango kaŋ i na bi wano sinji.
23事前,以色列人上伯特利去,在耶和華面前哀哭直到晚上,然後求問耶和華,說:“我們再去與我們的兄弟便雅憫人交戰,可以不可以?”耶和華說:“你們可以上去攻打他們。”
23 Israyla izey binde ziji ka koy ka hẽ Rabbi jine kala wiciri kambu. I na saaware ceeci Rabbi gaa ka ne: «Ay ma ye ka koy ka wongu nda ay nya-izo Benyamin izey, wala?» Rabbi ne: «Ma koy ka wongu nd'a.»
24第二天,以色列人就前去攻打便雅憫人。
24 Kala Israyla izey maan ngey ma Benyamin izey wongu se zaari hinkanta hane.
25便雅憫人第二天也從基比亞出來,迎戰以色列人,又使一萬八千以色列人倒地身亡,都是拿刀的。
25 Benyamin mo, Jibeya ra zaari hinkanta hane, i na Israyla wongu. I ye ka boro zambar way cindi ahakku leemun koyne Israyla izey ra, woodin yaŋ kulu mo takubakoyyaŋ no.
26以色列眾人,就是全體人民,又上到伯特利,坐在耶和華面前哀哭,那日禁食直到晚上,然後在耶和華面前獻上燔祭和平安祭。
26 Gaa no Israyla izey da jama kulu ziji ka koy Betel. I hẽ ka goro noodin Rabbi jine, i mehaw mo zaari woodin kala wiciri kambu. I na sargayyaŋ kaŋ i ga ton da saabuyaŋ sargayyaŋ salle Rabbi jine.
27那時, 神的約櫃在那裡。
27 Kala Israyla izey na Rabbi hã (zama Irikoy sappa sundurko go noodin jirbey din ra.
28那時,亞倫的孫子、以利亞撒的兒子非尼哈,侍立在約櫃前供職。以色列人求問耶和華,說:“我們應再出去與我們的兄弟便雅憫人交戰呢?還是休戰呢?”耶和華說:“你們應上去,因為明天我必把他們交在你們手中。”
28 Fineyas, Eliyezar izo, Haruna banda mo, nga no ga kay a jine jirbey din ra.) I ne: «Ay ma ye ka fatta ka wongu nd'ay nya-izo Benyamin, wala ya naŋ.» Rabbi ne: «Ma ziji, zama suba no ay g'a daŋ ni kambe ra.»
29第三次進攻得勝以色列人在基比亞四周設下伏兵。
29 Israyla na boroyaŋ daŋ i ma Jibeya windi ka koy te gumandi izeyaŋ.
30第三天,以色列人又上去攻打便雅憫人,在基比亞前面列陣,像前兩次一樣。
30 Israyla izey ye ka koy ka wongu nda Benyamin izey zaari hinzanta ra. I na wongu daaga sinji Jibeya se, danga mate kaŋ i doona ka te waato.
31便雅憫人也出來迎敵,他們被引出城外,在兩條大路上,一條通往伯特利,一條通往基比亞,像前兩次一樣,動手殺敵,在田間殺死以色列人約有三十個。
31 Benyamin izey binde fatta zama ngey ma jama wongu, amma i n'i candi k'i fay da birno. Hal i sintin ka borey kar, i goono g'i wi sanda doŋ wano fondey boŋ, kaŋ afo ga koy Betel, afa mo ga koy Jibeya. Israyla boro waranza cine no i wi saajo ra.
32便雅憫人說:“他們仍像前一次一樣,敗在我們面前了。”以色列人卻說:“我們逃跑吧,引他們離開城市出到大路上來。”
32 Kala Benyamin izey ne: «I go ga kaŋ iri jine no sanda waato.» Amma Israyla izey ne: «Naŋ iri ma zuru k'i candi, i ma fay da birno ka koy fondey gaa.»
33以色列眾人都從自己的地方起來,在巴力.他瑪列陣;以色列的伏兵,從基比亞西邊埋伏的地方衝出來。
33 Israyla alborey kulu binde tun nangey kaŋ yaŋ i go waato ka wongu daaga sinji Baal-Tamar. Israyla izey gumandi izey, ngey mo bagu ka tun ngey tuguyaŋ nango ra, danga Maarek-Jibeya nooya.
34全以色列中的精兵,有一萬人前來攻打基比亞,戰爭非常激烈;便雅憫人還不知道災禍快要臨到他們的身上了。
34 Israyla kulu ra boro suubanante zambar way no ka daŋandi ka kaa ngey ma Jibeya wongu se. Wongo go mo, a koroŋ, amma i mana bay hala taabi ga ba ka du ngey.
35耶和華在以色列人面前擊敗了便雅憫人;那天以色列人消滅便雅憫人,共二萬五千一百名,都是拿刀的。
35 Rabbi na Benyamin kar mo Israyla jine. Israyla na Benyamin izey mallaka zaari woodin ra, boro zambar waranka cindi gu da zangu fo, kaŋ woodin yaŋ kulu takubakoyyaŋ no.
36這樣,便雅憫人就看出自己被擊敗了。原來以色列人倚靠在基比亞前面設下的伏兵,就對便雅憫人詐敗。
36 Benyamin izey binde bay kaŋ i na ngey kar ka zeeri, zama Israyla izey na Benyamin izey no batama zama i goono ga de ngey gumandi izey gaa, kaŋ yaŋ i tugu Jibeya se.
37伏兵急忙衝入基比亞,用刀擊殺了全城的人。
37 Kala gumandi izey tun da cahãyaŋ ka daabu Jibeya boŋ. Gumandi izey binde sasare care gaa ka feeri. I na birno kulu kar da takuba.
38以色列人與伏兵預先約定,就是從城裡放火,以煙氣上升為號。
38 Seeda neeya kaŋ i soola gumandi izey da Israyla izey game ra: i ma dullu boobo tunandi birno ra.
39以色列人在戰場上撤退的時候,便雅憫人就動手殺人,刺死以色列人約三十個,心裡說:“他們真的像頭一次戰陣一樣,在我們面前被擊敗了。”
39 Israyla borey mo bare wongo ra. (Amma Benyamin sintin ka Israyla borey kar, sanda boro waranza cine kaŋ i wi. I ne: «Haciika, i taabi iri jine sanda mate kaŋ cine i jin ka te sintinay wongo ra»).
40當煙柱信號從城中上升的時候,便雅憫人就轉身觀看,只見全城煙火沖天。
40 Amma saaya kaŋ cine dullo sintin ka ciciri ka tun birno ra, sanda sari salleyaŋ cine, Benyamin dumey zagu, i di birno kulu go, a goobara go ga ziji beene.
41那時,以色列人又轉身回來,便雅憫人就非常驚慌,因為看見災禍臨到自己身上了。
41 Israyla borey mo bare, Benyamin borey biney mo pati, zama i faham kaŋ ngey furo kambe.
42他們在以色列人面前轉身,向曠野的路上逃走,戰爭卻緊隨著他們;那些從各城裡出來的人也在他們中間消滅他們。
42 Woodin se no i na banda no Israyla borey se ka saajo fonda gana. Amma wongo n'i haabu ka gaaray. Borey kaŋ yaŋ ga fun birney ra mo n'i daŋ bindi. I n'i mallaka parkatak!
43以色列人包圍了便雅憫人,追趕他們,在他們歇息之地,直到基比亞對面日出之處,踐踏他們。
43 I na Benyamin windi nangu kulu, i n'i haabu ka gaaray. I n'i to fulanzamyaŋo do, ka koy hala wayna funay hara, Jibeya jarga.
44便雅憫人中倒斃的共有一萬八千人,全都是勇士。
44 Benyamin wane alboro zambar way cindi ahakku no ka bu, woodin yaŋ kulu mo yaarukomyaŋ no.
45其餘的人轉身,向著曠野逃跑,到了臨門的磐石那裡;以色列人在大路上除滅了他們五千人,追趕他們直到基頓,又擊殺了他們二千人。
45 I bare ka zuru ka koy saajo ra hala Rimmon tondo do haray. I ra Israyla na boro zambar gu kumna-kumna fondey boŋ. I n'i haabu ka gaaray kala Jidom k'i boro zambar hinka wi koyne.
46所以那一天便雅憫人倒斃的,共有二萬五千人,都是拿刀的,全部是勇士。
46 Han din hane Benyamin wane kaŋ yaŋ bu, i timmanta boro zambar waranka cindi gu no, takubakoyyaŋ, kaŋ woodin yaŋ kulu yaarukomyaŋ no.
47剩下的六百人轉身,向著曠野逃跑,到了臨門的磐石那裡,就在臨門的磐石那裡住了四個月。
47 Amma boro zangu iddu bare ka zuru ka koy ganjo ra, kala Rimmon tondo ra. I goro Rimmon tondo ra handu taaci.
48以色列人又回到便雅憫人那裡,把全城的人和牲畜,以及一切遇見的,都用刀殺盡;又把他們碰見的一切城市放火燒毀了。
48 Kala Israyla izey bare ka fay da Benyamin izey. I n'i kar da takuba, birno kulu da hawey da hay kulu kaŋ i gar. Birney kulu kaŋ i gar mo, i na danji daŋ i gaa.