1論信心信就是對所盼望的事的把握,是還沒有看見的事的明證。
1To ra'uli' pepangala', batua-na: napa to tasarumaka hi Alata'ala, taparasaya bate madupa' mpai'. Pepangala', batua-na: nau' ko'ia tahiloi lence-na to tapopea, monoa' hi rala nono-ta karia-na mpai'.
2因著這信心,古人得到了稱許。
2Ngkai pepangala' -ra, tauna tempo owi napokagoe' Alata'ala.
3因著信,我們就明白宇宙(“宇宙”或譯:“諸世界”或“眾世代”)是因著 神的話造成的。這樣,那看得見的就是從那看不見的造出來的。
3Ngkai pepangala' -ta, ta'inca langi' pai' dunia' napajadi' Alata'ala hante lolita-na-wadi. Jadi', hawe'ea to tahilo, nababehi ngkai to uma kahiloa.
4信心的偉人因著信,亞伯比該隱獻上更美的祭品給 神;藉著這信心,他被 神稱許為義人,這是 神指著他的禮物所作的見證;他雖然死了,卻藉著信仍然說話。
4Ngkai pepangala' -na Habel, pai' -i mpotonu pepue' -na hi Alata'ala to meliu kalompe' -na ngkai pepue' to natonu Kain tuaka-na. Ta'inca kamepangala' -na, apa' Alata'ala goe' mpotarima pepue' -na, pai' ngkai pepangala' -na toe, Alata'ala mpo'uli' kamonoa' -na. Mate-imi Habel, aga ma'ala-mi ta'uli' mololita-i-pidi duu' tempo tohe'i.
5因著信,以諾被遷去了,使他不至於死,人也找不著他,因為 神把他遷去了。原來在遷去以前,他已經得了 神喜悅他的明證。
5Ngkai pepangala' -na Henokh, uma-i-hana mate, ra'ongko' tuwu' -tuwu' -i ngkai dunia' toi. Uma hema to mporua' woto-na, apa' Alata'ala mpo'ongko' -i ngkai dunia' toi. Hi rala Buku Tomoroli' te'uki': kako'ia-na Henokh ra'ongko', Alata'ala mpokagoe' -i.
6沒有信,就不能得到 神的喜悅;因為來到 神面前的人,必須信 神存在,並且信他會賞賜那些尋求他的人。
6Jadi' monoto-mi ta'inca karia pepangala' -na, apa' uma ria tauna to napokagoe' Alata'ala ane uma-ra mepangala'. Apa' tauna to dota mpomohui' Alata'ala kana mparasaya hewa toi: Alata'ala bate ria, pai' bate nahiwili kehi butu dua tauna to mpu'u-mpu'u mpopali' -i.
7因著信,挪亞在還沒有看見的事上,得了 神的警告,就動了敬畏的心,做了一艘方舟,使他全家得救。藉著這信心,他就定了那世代的罪,自己也承受了那因信而來的義。
7Ngkai pepangala' -na Nuh, pai' -i mengkoru hi hawa' Alata'ala. Alata'ala mpo'uli' -ki karia-na mpai' ue mowo' to mpoliu' dunia'. Jadi', nau' ko'ia nahiloi kadupa' -na, natuku' -mi hawa' Alata'ala, pai' nababehi sakaya to bohe, bona hi'a hante tobine-na pai' ana' -ana' -na uma mate matala. Ngkai pepangala' -na, hawe'ea tauna hi dunia' rahuku', aga hi'a-hana, monoa' -i hi poncilo Alata'ala.
8因著信,亞伯拉罕在蒙召的時候,就聽命往他將要承受為業的地方去;他出去的時候,還不知道要往哪裡去。
8Ngkai pepangala' -na Abraham, natuku' hawa' Alata'ala. Alata'ala mpokio' -i pai' nahubui-i hilou hi ngata to molaa, na'uli' -ki: "Ngata toe mpai' ria, jadi' bagia-nu pai' muli-muli-nu." Jadi', nau' uma na'incai hiapa kahilouaa-na, pe'ongko' -nami hilou ntuku' hawa' Alata'ala.
9因著信,他在應許之地寄居,好像是在異鄉,與承受同樣應許的以撒、雅各一樣住在帳棚裡。
9Karata-na hi ngata toe, napangala' oa' janci Alata'ala to mpo'uli' katana' -na toe mpai' jadi' bagia-na pai' bagia muli-na. Alata'ala mojanci hewa toe wo'o hi ana' Abraham to rahanga' Ishak pai' kumpu-na to rahanga' Yakub. Tapi' nau' tana' toe bagia-ra moto ntuku' janci Alata'ala, mo'oha' -ra hewa torata-wadi hi tana' toe. Mo'oha' -ra hi rala kemah.
10因為他等待那座有根基的城,就是 神所設計所建造的。
10Abraham mo'oha' hi rala kemah, apa' napopea-pidi ngata to moroho parawatu-na, to napajadi' pai' to nawangu Alata'ala moto.
11因著信,甚至撒拉,她雖然過了生育的年齡,還是能夠懷孕,因為她認為那應許她的是信實的。
11Ngkai pepangala' -ra, nau' tu'a-imi Abraham, pai' Sara lalo wo'o-i, mporata moto-ra karohoa mporata ana'. Toe jadi' apa' monoto hi nono Abraham kanapadupa' -na moto mpai' Alata'ala janci-na.
12所以從一個好像已死的人,竟然生出許多子孫來,仿佛天上的星那麼眾多,海邊的沙那麼無數。
12Nto'u toe, hewa to mate-mi woto-na Abraham apa' tu'a-imi. Aga nau' wae, apa' lawi' ria-hana pepangala' -na, ngkai Abraham toe-imi mehupa' wori' muli-na, to uma tebila' kadea-ra, hewa kawori' betue' hi langi', pai' hewa kawori' wo'one hi wiwi' tahi'.
13這些人都是存著信心死了的,還沒有得著所應許的,只不過是從遠處看見,就表示歡迎,又承認他們在世上是異鄉人,是客旅。
13Hawe'ea tauna toera tida mepangala' duu' hi kamatea-ra, ko'ia raratai napa to najanci-raka Alata'ala. Ma'ala-mi ta'uli': rahilo ngkawao-pidi kadupa' -na. Ra'inca moto kamahae-na-pidi kadupa' -na, aga nau' wae uma morara' nono-ra hi pojanci Alata'ala. Goe' moto-ra mpopea kadupa' -na, pai' ra'uli': katuwu' -ra hi dunia' toi hewa torata to mo'oha' hampai' -wadi.
14因為說這樣話的人,是表明他們在尋求一個家鄉。
14Tauna to mpo'uli' hewa toe, monoto-mi kampopali' -ra ngata to rakatidai.
15如果他們懷念已經離開了的地方,還有可以回去的機會。
15Bela ngata to rapalahii-mi wengi to rakalentorai. Apa' ane ke ngata toe to rakalentorai, ria moto loga-ra nculii' hi ngata toe.
16但是現在他們所嚮往的,是一個更美的、在天上的家鄉。所以, 神不以他們稱他為 神而覺得羞恥;因為他已經為他們預備了一座城。
16Bo ngata to rakalentorai toe, ngata to meliu kalompe' -na, toe-mi ngata suruga. Toe pai' Alata'ala uma me'ea' rakahangai' Pue' -ra, apa' naporodo-miraka hi suruga.
17因著信,亞伯拉罕在受試驗的時候,就把以撒獻上;這就是那歡喜領受應許的人,獻上了自己的獨生子;
18Ngkai pepangala' -na Abraham, pai' -i mpotonu Ishak ana' -na naponcawa pepue' -na hi Alata'ala, nto'u Alata'ala mponciloi pepangala' -na. Lomo' -na Alata'ala mpo'uli' -ki hewa toi: "Ngkai ana' -nu tetu-mi mpai', mporata-ko muli to wori', hewa to kujanci-kokoe." Aga nau' wae, sadia moto-i Abraham mpotonu ana' -na to hadudua toe bona rasumale'.
18論到這個兒子,曾經有話說:“以撒生的,才可以稱為你的後裔。”
19Apa' na'uli' Abraham, mobaraka' moto-i Alata'ala mpotuwu' nculii' Ishak ngkai kamatea-na. Jadi', ma'ala-mi ta'uli': narata nculii' moto ana' -na ngkai kamatea.
19亞伯拉罕認定, 神能使人從死人中復活,因此,就喻意說,他的確從死裡得回他的兒子。
20Ngkai pepangala' -na Ishak, pai' -i mpogane' Yakub pai' Esau, pai' -i mpolowa napa to jadi' hi eo mpeno-na.
20因著信,以撒給雅各和以掃祝福,論到將來的事。
21Ngkai pepangala' -na Yakub, kaneo' -na mate-imi nagane' -ramo ana' Yusuf to rodua, pai' -i mponyompa Alata'ala bula-na mpetituku woo' -na hi wuntu lua' -na.
21因著信,雅各臨死的時候,分別為約瑟的兒子祝福,又倚著杖頭敬拜 神。
22Ngkai pepangala' -na Yusuf, nto'u neo' modupe' -mi inoha' -na, nalowa ami' palai-ra mpai' muli Israel ngkai tana' Mesir. Pai' -i mo'iwili na'uli': "Ane malai-pokoi mpai' ngkai Mesir, wuku-ku kana nikeni."
22因著信,約瑟臨終的時候,提到以色列子民出埃及的事,並且為自己的骸骨留下遺言。
23Ngkai pepangala' -ra totu'a-na Musa, pai' -ra mpowuni-i tolu mula kahae-na ngkai kaputu-na. Rahilo kasubo' -na, pai' uma-ra me'eka' mpotiboki hawa' raja Mesir.
23因著信,摩西的父母在摩西生下來以後,因為看見孩子俊美,就把他藏了三個月,不怕王的命令。
24Ngkai pepangala' -na Musa, bohe-imi, oja' -i rakahangai' kumpu raja Mesir.
24因著信,摩西長大了以後,就拒絕被稱為法老女兒的兒子。
25Apa' uma-i dota tuwu' goe' rala jeko' to hangkale'liu-wadi, na'agi-pi mporata kaparia hangkaa-ngkania hante ntodea Alata'ala.
25他寧願選擇和 神的子民一同受苦,也不肯享受罪惡中暫時的快樂。
26Oja' -i mporata ka'uaa' hi tana' Mesir, na'agi-pi raruge' sabana pepangala' -na hi Magau' Topetolo' to rata ngkabokoa'. Apa' Musa ntora mpoimata-mata hiwili pepangala' -na to narata mpai' hi eo mpeno-na.
26在他看來,為著基督受的凌辱,比埃及的財物更寶貴,因為他注視將來的賞賜。
27Ngkai pepangala' -na, napalahii tana' Mesir, uma-i mpoka'eka' roe raja Mesir. Ntaha-i hi rala kasusaa', apa' mpohilo-imi-hana Alata'ala to uma kahiloa.
27因著信,他離開了埃及,不怕王的忿怒;因為他堅定不移,就像看見了人不能看見的 神。
28Ngkai pepangala' -na, nababehi ada eo bohe Paskah, nahubui-ra to Yahudi mpohiwe raa' hi wobo' tomi-ra, bona ane liu mpai' mala'eka to mepatehi, ana' ulumua' -ra uma rapohipatehii hante ana' ulumua' -ra to Mesir.
28因著信,他立了逾越節和灑血的禮,免得那滅命的侵犯以色列人的長子。
29Ngkai pepangala' -ra to Yahudi owi, pai' -ra mpodongka' Tahi' Molei hewa to momako' hi role-na moto-ra-wadi. Hiaa' to Mesir-hana, mate matala-ramo hi rala tahi' bula-ra medongka' -pidi.
29因著信,他們走過了紅海,好像走過旱地一樣;埃及人也試著要過去,就被淹沒了。
30Ngkai pepangala' -ra, ratololiki bente ngata Yerikho rala-na pitu eo, duu' -na motongka-mi bente-ra.
30因著信,耶利哥的城牆被圍繞了七天,就倒塌了。
31Ngkai pepangala' -na Rahab, uma-i rapatehi hangkaa-ngkania hante hingka ngata-na, to uma-ra-rana mengkoru hi Alata'ala. Rahab toei, tobine to uma tumotoa gau' -na. Aga nto'u-na ba hangkuja dua-ra tantara to Yahudi hilou mpokamata ngata Yerikho, napopehani-ra hi tomi-na, pai' natulungi-ra.
31因著信,妓女喇合和和平平接待了偵察的人,就沒有和那些不順從的人一起滅亡。
32Ke wori' -pidi anu ku'uli', aga uma-pi wori' loga-ku. Hiaa' bo ko'ia kututura Gideon, Barak, Simson, Yefta, Daud, Samuel pai' nabi-nabi ntani' -na.
32我還要再說甚麼呢?如果再要述說基甸、巴拉、參孫、耶弗他、大衛、撒母耳和眾先知的事,時間就不夠了。
33Ngkai pepangala' -ra pai' alaa-na mpopengkoru-ra raja-raja, moparenta-ra hante kanoaa', mporata-ra to najanci-raka Alata'ala, mpo'ompo-ra nganga singa,
33他們藉著信,就戰勝了敵國,伸張了正義,得到了應許,堵住了獅子的口,
34uma-ra mate hi rala apu to wewo', mpetiboi' -ra tauna to ngasa' mpatehi-ra, lente-ra, aga jadi' moroho moto-ra, bia' -ra hi rala panga'ea, mpodagi-ra tantara-tantara bali'.
34消滅了烈火的威力,逃脫了刀劍的鋒刃,軟弱變成剛強,在戰爭中顯出大能,把外國的軍隊擊退。
35Ngkai pepangala' -ra, tobine-tobine mporata nculii' ana' -ra to mate-mi, rapotuwu' nculii' -raka. Aga ria wo'o-ra to rasesa' sabana pepangala' -ra duu' -ra mate, uma-ra dota rabahaka, apa' doko' rapotuwu' nculii' -ra pai' mporata katuwua' to meliu kalompe' -na.
35有些婦女得回從死裡復活的親人;但也有些人忍受了酷刑,不肯接受釋放,為的是要得著更美的復活。
36Ria-ra to rapopo'ore' pai' raweba', ria wo'o-ra to rahoo' pai' ratarungku'.
36又有些人遭受了戲弄、鞭打,甚至捆鎖、監禁;
37Ria-ra to rapana' hante watu duu' -ra mate, ria to rapua' hante garagaji', ria to rasumale'. Ria-ra to mpe'ahii' lia katuwu' -ra, pohea-ra muntu' kuliba bima pai' kuliba kebe' -wadi. Rabalinai' -ra pai' rasesa' -ra.
37被石頭打死,被鋸鋸死,(後期抄本在此加上“受試探”)被刀殺死。他們披著綿羊山羊的皮到處奔跑、受窮乏、遭患難、被虐待;
38Metibo' -ra hilou hi papada to wao' pai' hi bulu' -na, mo'oha' -ra hi horoa watu. Hiaa' kakoo-kono-na, dunia' toi bela po'ohaa' to natao hi hira'.
38原是這世界不配有的人。他們飄流無定,在曠野、山嶺、石洞和地穴棲身。
39Hawe'ea tauna toera napokagoe' Alata'ala sabana pepangala' -ra. Tapi' ko'ia raratai poko to najanci-raka.
39所有這些人都藉著信得了稱許,卻還沒有得著所應許的;
40Ko'ia raratai, apa' Alata'ala mporodo-taka anu to meliu kalompe' -na, bona hinto'ua hante kita' mpai', pai' lako' rarata-di-rawo kalompea' to uma ria kakuraa' -na.
40因為 神已經為我們預備了更美的事,使他們若不跟我們在一起,就不能完全。