1以色列人在旷野发怨言
1[] Εσηκωθησαν δε απο Αιλειμ· και ηλθον πασα η συναγωγη των υιων Ισραηλ εις την ερημον Σιν, την μεταξυ Αιλειμ και Σινα, την δεκατην πεμπτην ημεραν του δευτερου μηνος αφου εξηλθον εκ γης Αιγυπτου.
2以色列全体会众在旷野都向摩西和亚伦发怨言；
2Και εγογγυζε πασα η συναγωγη των υιων Ισραηλ κατα του Μωυσεως και κατα του Ααρων εν τη ερημω.
3以色列人对他们说：“我们宁愿在埃及地坐在肉锅旁边，吃饭吃到饱的时候，死在耶和华的手里！你们倒把我们领出来，到这旷野，是要叫这全体会众饿死啊！”
3Και ειπον προς αυτους οι υιοι Ισραηλ, Ειθε να απεθνησκομεν υπο της χειρος του Κυριου εν τη γη της Αιγυπτου, οτε εκαθημεθα πλησιον των λεβητων του κρεατος και οτε ετρωγομεν αρτον εις χορτασμον· διοτι εξηγαγετε ημας εις την ερημον ταυτην, δια να θανατωσητε με την πειναν πασαν την συναγωγην ταυτην.
4耶和华对摩西说：“看哪，我要把粮食从天上降给你们；人民可以出去，每天收取当天的分量，我好试验他们是否遵行我的律法。
4Και ειπε Κυριος προς τον Μωυσην, Ιδου, θελω βρεξει εις εσας αρτον εξ ουρανου· και θελει εξερχεσθαι ο λαος και συναγει καθ' ημεραν το αρκουν της ημερας, δια να δοκιμασω αυτους, αν θελωσι περιπατει εις τον νομον μου η ουχι·
5到第六天，他们把收进来的预备好，比每天收取的多一倍。”
5την δε εκτην ημεραν ας ετοιμαζωσιν εκεινο το οποιον ηθελον εισαγαγει, και ας ηναι διπλασιον του οσον συναγουσι καθ' ημεραν.
6摩西和亚伦对以色列众人说：“今晚你们必定知道是耶和华把你们从埃及地领出来。
6Και ειπον ο Μωυσης και ο Ααρων προς παντας τους υιους Ισραηλ, Το εσπερας θελετε γνωρισει οτι ο Κυριος εξηγαγεν υμας εκ γης Αιγυπτου·
7明早你们必定看见耶和华的荣耀，因为耶和华听见了你们向他所发的怨言了。我们算什么，你们竟向我们发怨言呢？”
7και το πρωι θελετε ιδει την δοξαν του Κυριου, διοτι ηκουσε τους γογγυσμους σας εναντιον του Κυριου· επειδη ημεις τι ειμεθα, ωστε να γογγυζητε καθ' ημων;
8摩西又说：“耶和华晚上必给你们肉吃，早晨必给你们食物吃饱，因为耶和华听见了你们埋怨他所说的怨言了。我们算什么？你们的怨言不是向我们发的，而是向耶和华发的。”
8Και ειπεν ο Μωυσης, Τουτο θελει γεινει, οταν ο Κυριος δωση εις εσας το εσπερας κρεας να φαγητε και το πρωι αρτον εις χορτασμον· διοτι ηκουσε Κυριος τους γογγυσμους σας τους οποιους γογγυζετε κατ' αυτου· και τι ειμεθα ημεις; οι γογγυσμοι σας δεν ειναι καθ' ημων, αλλα κατα του Κυριου.
9摩西对亚伦说：“你要对以色列全体会众说：‘你们走近耶和华面前，因为他已经听见了你们的怨言了。’”
9Και ειπεν ο Μωυσης προς τον Ααρων, Ειπε προς πασαν την συναγωγην των υιων Ισραηλ, Πλησιασατε εμπροσθεν του Κυριου· διοτι ηκουσε τους γογγυσμους σας.
10亚伦对以色列全体会众说话的时候，他们向着旷野观望，看见耶和华的荣耀在云中显现出来。
10Και ενω ελαλει ο Ααρων προς πασαν την συναγωγην των υιων Ισραηλ, εστρεψαν το προσωπον προς την ερημον, και ιδου, η δοξα του Κυριου εφανη εν τη νεφελη.
11耶和华吩咐摩西说：
11Και ελαλησε Κυριος προς τον Μωυσην, λεγων,
12“以色列人的怨言，我已经听见了。你告诉他们说：‘黄昏的时候你们必吃肉，早晨的时候必有食物吃饱；这样，你们就知道我耶和华是你们的 神了。’”
12Ηκουσα τους γογγυσμους των υιων Ισραηλ· λαλησον προς αυτους, λεγων, Το εσπερας θελετε φαγει κρεας, και το πρωι θελετε χορτασθη απο αρτου, και θελετε γνωρισει οτι εγω ειμαι Κυριος ο Θεος σας.
13鹌鹑与吗哪到了晚上，有鹌鹑飞上来，把营都遮盖了；到了早晨，营的四周有一层露水。
13[] Και το εσπερας ανεβησαν ορτυκια και εσκεπασαν το στρατοπεδον· και το πρωι καθ' ολα τα περιξ του στρατοπεδου ητο στρωμα δροσου.
14露水上升以后，就见野地上有细小鳞状的东西，像小白霜一样细小的东西。
14Και αφου το στρωμα της δροσου ανεβη, ιδου, επι το προσωπον της ερημου ητο λεπτον τι στρογγυλον, λεπτον ως παχνη επι της γης.
15以色列人看见了，就彼此对问说：“这是什么？”原来他们不知道那是什么。摩西对他们说：“这就是耶和华赐给你们吃的食物。
15Και οτε ειδον οι υιοι Ισραηλ, ειπον προς αλληλους, Τι ειναι τουτο; διοτι δεν ηξευρον τι ητο. Και ο Μωυσης ειπε προς αυτους, Ουτος ειναι ο αρτος, τον οποιον ο Κυριος σας διδει δια να φαγητε·
16耶和华吩咐的话是这样的：‘你们要按着各人的食量收取，按着你们的人数为帐幕里的人收取，一人两公升。’”
16ουτος ειναι ο λογος τον οποιον προσεταξεν ο Κυριος, Συναξατε εξ αυτου εκαστος οσον χρειαζεται δια να φαγη, εν γομορ κατα κεφαλην, κατα τον αριθμον των ψυχων σας· λαβετε εκαστος δια τους ομοσκηνους αυτου.
17以色列人就这样行了；有的多收、有的少收。
17Και εκαμον ουτως οι υιοι Ισραηλ, και συνηγαγον αλλος πολυ και αλλος ολιγον.
18他们用升斗衡量的时候，多收的没有剩余，少收的也不缺乏；各人按着自己的食量收取。
18Και οτε εμετρησαν με το γομορ, οστις ειχε συναξει πολυ, δεν ελαμβανε πλειοτερον· και οστις ειχε συναξει ολιγον, δεν ελαμβανεν ολιγωτερον· εκαστος ελαμβανεν οσον εχρειαζετο εις αυτον δια τροφην.
19摩西对他们说：“谁也不可把一些留到早晨。”
19ειπε δε προς αυτους ο Μωυσης, Ας μη αφινη εξ αυτου μηδεις υπολοιπον εως πρωι.
20他们却不听摩西的话，有人把一些留到早晨，就生虫发臭了。摩西就向他们发怒。
20Πλην δεν υπηκουσαν εις τον Μωυσην· αλλα αφηκαν τινες υπολοιπον εξ αυτου εως πρωι, και εγεννησε σκωληκας και εβρωμησε· και εθυμωθη εναντιον αυτων ο Μωυσης.
21他们每天早晨都按着各人的食量去收取；太阳一发热，就融化了。
21Και συνηγον αυτο καθ' εκαστην πρωιαν, εκαστος οσον εχρειαζετο δια τροφην αυτου· και οτε ο ηλιος εθερμαινε, διελυετο.
22到第六日，他们收取了两倍的食物，每人四公升；会众的首领都来告诉摩西。
22[] Την δε εκτην ημεραν συνηγαγον τροφην διπλασιαν, δυο γομορ δι' ενα· και ηλθον παντες οι αρχοντες της συναγωγης και ανηγγειλαν τουτο προς τον Μωυσην.
23摩西对他们说：“耶和华这样说：‘明天是安息日，是向耶和华守的圣安息日。你们要烤的，就烤吧；要煮的，就煮吧；所有余剩的要自己保存着，直留到早晨。’”
23Ο δε ειπε προς αυτους, Τουτο ειναι το οποιον ειπε Κυριος· Αυριον ειναι σαββατον, αναπαυσις αγια εις τον Κυριον· ψησατε ο, τι εχετε να ψησητε και βρασατε ο, τι εχετε να βρασητε· και παν το περισσευον εναποταμιευσατε εις εαυτους δια να φυλαττηται εως πρωι.
24他们就照着摩西吩咐的，把余剩的留到早晨；竟然不发臭，里头也没有生虫。
24Και εναπεταμιευσαν αυτο εως πρωι, καθως προσεταξεν ο Μωυσης· και δεν εβρωμησεν ουδε εγεινε σκωληξ εν αυτω.
25摩西说：“今天吃这个吧，因为今天是向耶和华守的安息日，今日你们在田野里必找不着。
25Και ειπεν ο Μωυσης, Φαγετε αυτο σημερον· διοτι σημερον ειναι σαββατον εις τον Κυριον· σημερον δεν θελετε ευρει αυτο εν τη πεδιαδι·
26六天你们可以收取，但第七天是安息日，在那一天什么都没有了。”
26εξ ημερας θελετε συναγει αυτο· εν τη εβδομη ομως ημερα, τω σαββατω, εν ταυτη δεν θελει ευρισκεσθαι.
27第七天民间有人出去收取，可是什么也找不着。
27Τινες δε εκ του λαου εξηλθον την εβδομην ημεραν δια να συναξωσι, πλην δεν ευρον.
28耶和华对摩西说：“你们拒绝遵守我的诫命和律法，要到几时呢？
28Και ειπε Κυριος προς τον Μωυσην, Εως ποτε δεν θελετε να φυλαττητε τας εντολας μου και τους νομους μου;
29你们看，耶和华把安息日赐给了你们，所以第六日他赐给你们两天的食物；第七天你们各人要住在家里，谁都不可离开自己的地方。”
29ιδετε οτι ο Κυριος εδωκεν εις εσας το σαββατον, δια τουτο την εκτην ημεραν σας διδει αρτον δυο ημερων· καθισατε εκαστος εις τον τοπον αυτου· ας μη εξερχεται μηδεις εκ του τοπου αυτου την εβδομην ημεραν.
30于是人民在第七天都安息了。
30Και εκαμε καταπαυσιν ο λαος την εβδομην ημεραν.
31以色列家给这食物起名叫“吗哪”，它像芫荽的种子，色白，味道像搀蜜的薄饼。
31Και εκαλεσεν ο οικος του Ισραηλ το ονομα αυτου Μαν· ητο δε ομοιον με σπορον κοριανδρου λευκον· και η γευσις αυτου ως πλακουντιον με μελι.
32摩西说：“耶和华吩咐的话是这样：要把满两公升的吗哪保留起来给你们的后代，好让他们可以看见当日我把你们从埃及地领出来的时候，在旷野给你们吃的食物。”
32[] Και ειπεν ο Μωυσης, Ουτος ειναι ο λογος τον οποιον προσεταξεν ο Κυριος· Γεμισατε εξ αυτου εν γομορ, δια να φυλαττηται εις τας γενεας σας, δια να βλεπωσι τον αρτον με τον οποιον εθρεψα υμας εν τη ερημω, αφου εξηγαγον υμας εκ γης Αιγυπτου.
33摩西对亚伦说：“拿一个罐子来，装满两公升吗哪，存放在耶和华面前，保留起来给你们的后代。”
33Και ειπεν ο Μωυσης προς τον Ααρων, Λαβε μιαν σταμνον, και βαλε εν αυτη εν γομορ πληρες απο μαννα, και θες αυτην εμπροσθεν του Κυριου, δια να φυλαττηται εις τας γενεας σας.
34亚伦就照着耶和华吩咐摩西的，把吗哪存留在法柜前。
34Και εθεσεν αυτην ο Ααρων εμπροσθεν του Μαρτυριου, δια να φυλαττηται, καθως προσεταξεν ο Κυριος εις τον Μωυσην.
35以色列人吃吗哪共四十年，直到进了有人居住的地方为止；他们吃吗哪，直到进入迦南地的边界为止。
35Και ετρωγον οι υιοι Ισραηλ το μαννα τεσσαρακοντα ετη, εωσου ηλθον εις γην κατοικουμενην· ετρωγον το μαννα, εωσου ηλθον εις τα ορια της γης Χανααν.
36两公升就是当时的标准量器的十分之一。（“两公升就是当时的标准量器的十分之一”原文作“一俄梅珥就是一伊法的十分之一”）
36Το δε γομορ ειναι το δεκατον του εφα.