¹司提反的申辩

¹Tedy rzekł najwyższy kapłan: A także się ma ta rzecz?

²司提反说：“各位父老兄弟请听！我们的祖宗亚伯拉罕，在美索不达米亚，还没有住在哈兰的时候，荣耀的　神向他显现，

²A on rzekł: Mężowie bracia i ojcowie, słuchajcie! Bóg chwały ukazał się ojcu naszemu Abrahamowi, gdy był w Mezopotamii, przedtem niż mieszkał w Haranie.

³对他说：‘你要离开本地本族，到我指示你的地方去。’

³I rzekł do niego: Wynijdź z ziemi twojej i od twojej rodziny, a idź do ziemi, którą ci ukażę.

⁴他就离开迦勒底人的地方，住在哈兰。他父亲死后，　神又叫他从那里迁到你们现在所住的地方。

⁴Tedy wyszedłszy z ziemi Chaldejskiej, mieszkał w Haranie, a stamtąd, gdy umarł ojciec jego, przeniósł go Bóg do ziemi tej, w której wy teraz mieszkacie.

⁵在这里　神并没有赐他产业，连立足之地也没有。但　神应许把这地赐给他和他的后裔为业，虽然那时他还没有儿子。

⁵I nie dał mu w niej dziedzictwa i na stopę nogi, choć mu ją był obiecał dać w dzierżawę, i nasieniu jego po nim, gdy jeszcze nie miał potomka.

⁶　神就这样说：‘你的后裔必在外地寄居，人要奴役、虐待他们四百年。’

⁶I mówił mu tak Bóg: Nasienie twoje będzie przychodniem w cudzej ziemi i zniewolą je, i trapić je będą przez czterysta lat.

⁷　神又说：‘奴役他们的那个国家，我要亲自惩罚。以后，他们要出来，在这地方事奉我。’

⁷Ale ten naród, któremu służyć będą, ja będę sądził, rzekł Bóg; a potem wynijdą i służyć mi będą na tem miejscu.

⁸　神也赐他割礼为约。这样，亚伯拉罕生了以撒，第八天就给他行了割礼。后来，以撒生雅各，雅各生了十二位祖先。

⁸I dał mu przymierze obrzezki; i tak Abraham spłodził Izaaka i obrzezał go dnia ósmego, a Izaak Jakóba, a Jakób dwunastu patryjarchów.

⁹“祖先妒忌约瑟，把他卖到埃及去，然而　神与他同在，

⁹A patryjarchowie nienawidząc Józefa, sprzedali go do Egiptu; ale Bóg był z nim.

¹⁰救他脱离一切苦难，使他在埃及王法老面前，有智慧、得恩宠。法老立他为首相，管理埃及和法老的全家。

¹⁰I wyrwał go ze wszystkich jego ucisków, a dał mu łaskę i mądrość przed Faraonem, królem Egipskim, który go postanowił książęciem nad Egiptem i nad wszystkim domem swoim.

¹¹后来埃及和迦南全地遭遇饥荒、大灾难，我们的祖先找不到粮食。

¹¹Potem przyszedł głód na wszystkę ziemię Egipską i Chananejską, i ucisk wielki, i nie znajdowali żywności ojcowie nasi.

¹²雅各听见埃及有谷粮，就派我们的祖先去，这是第一次。

¹²A gdy usłyszał Jakób, iż zboża były w Egipcie, posłał ojców naszych pierwszy raz.

¹³第二次的时候，约瑟就向哥哥们表露自己的身世，法老才知道约瑟的家世。

¹³A za wtórym razem poznany jest Józef od braci swych i objawiony jest Faraonowi naród Józefowy.

¹⁴约瑟就派人去把他父亲雅各和全家七十五人都接来。

¹⁴Tedy Józef posławszy, przyzwał ojca swego Jakóba i wszystkę swoję rodzinę w siedmdziesiąt i pięciu duszach.

¹⁵于是雅各下了埃及。后来他和我们祖先都死了，

¹⁵I zstąpił Jakób do Egiptu, i tam umarł on i ojcowie nasi.

¹⁶运到示剑，埋葬在亚伯拉罕用银子向哈抹子孙买来的坟地里。

¹⁶I przeniesieni są do Sychem, i położeni w grobie, który był kupił Abraham za pieniądze u synów Hemora, ojca Sychemowego.

¹⁷“　神给亚伯拉罕的应许快要实现的时候，以色列人在埃及人口繁盛增多；

¹⁷A gdy się przybliżył czas obietnicy, o którą był przysiągł Bóg Abrahamowi, rozrodził się lud i rozmnożył się w Egipcie.

¹⁸但是，到了另一位不认识约瑟的君王兴起统治埃及的时候，

¹⁸Aż nastał inny król, który nie znał Józefa.

¹⁹他就谋害我们的同胞，虐待我们的祖先，逼他们拋弃自己的婴孩，不容婴孩存活。

¹⁹Ten podchodząc zdradliwie naród nasz, trapił ojców naszych, tak iż musieli wymiatać niemowlątka swoje, żeby się nie rozkrzewiały.

²⁰就在那时候，摩西出生了，他非常俊美，在父亲的家中抚养了三个月。

²⁰Pod ten czas narodził się Mojżesz, a był krasnym z daru Bożego, którego chowano przez trzy miesiące w domu ojca jego.

²¹他被拋弃的时候，法老的女儿把他拾起来，当作儿子抚养。

²¹A gdy był wyrzucony, wzięła go córka Faraonowa i wychowała go sobie za syna.

²²摩西学尽了埃及人的一切学问，说话行事都有能力。

²²I wyćwiczony jest Mojżesz we wszelkiej mądrości Egipskiej, a był możny w mowach i w uczynkach.

²³“到了四十岁，他心中起了一个念头，要去看望自己的同胞以色列人。

²³A gdy mu było czterdzieści lat, przyszło mu na myśl, aby nawiedził braci swych, syny Izraelskie.

²⁴当他看见有一个人受欺负，就去护卫，为那受屈的抱不平，打死了那个埃及人。

²⁴A ujrzawszy jednego ukrzywdzonego, ujął się oó i pomścił się krzywdy tego, który bezprawie cierpiał, zabiwszy Egipczanina.

²⁵他以为同胞们都必知道　神要借着他的手拯救他们，事实上他们却不知道。

²⁵Albowiem mniemał, że bracia jego rozumieją, że Bóg przez rękę jego daje im wybawienie; lecz oni tego nie rozumieli.

²⁶第二天，有人在打架，摩西就出面调解，说：‘你们是弟兄，为什么彼此欺负呢？’

²⁶A nazajutrz pokazał się im, gdy się z sobą bili i prowadził je do pokoju, mówiąc: Mężowie! bracia jesteście sobie; przeczże się społem krzywdzicie?

²⁷那欺负人的把他推开，说：‘谁立了你作我们的领袖和审判官呢？

²⁷Lecz ten, co krzywdził bliźniego, odegnał go, mówiąc: Któż cię postanowił książęciem i sędzią nad nami?

²⁸难道你想杀我，像昨天杀那个埃及人一样吗？’

²⁸Izali mię ty chcesz zabić, jakoś wczoraj zabił Egipczanina?

²⁹摩西因为这句话，就逃到米甸地寄居，在那里生了两个儿子。

²⁹I uciekł Mojżesz za temi słowy i był przychodniem w ziemi Madyjaóskiej, gdzie spłodził dwóch synów.

³⁰“过了四十年，在西奈山的旷野，有一位使者，在荆棘中的火焰里，向摩西显现。

³⁰A gdy się wypełniło czterdzieści lat, ukazał mu się na puszczy góry Synaj Anioł Paóski w płomieniu ognistym w krzaku.

³¹他见了这个异象，十分惊奇；他正上前察看的时候，就有主的声音说：

³¹A Mojżesz ujrzawszy, zadziwił się onemu widzeniu; a gdy przystąpił, aby się temu przypatrzył, stał się do niego głos Paóski:

³²‘我是你祖宗的　神，就是亚伯拉罕、以撒、雅各的　神。’摩西战战兢兢，不敢观看。

³²Jam jest Bóg ojców twoich, Bóg Abrahama, Bóg Izaaka, i Bóg Jakóba. A zadrżawszy Mojżesz nie śmiał się przypatrywać.

³³主对他说：‘把你脚上的鞋脱掉，因为你所站的地方是圣地。

³³I rzekł mu Pan: Zzuj obuwie z nóg twoich; bo miejsce, na którem stoisz, jest ziemia święta.

³⁴我的子民在埃及所受的痛苦，我实在看见了；他们的叹息我也听见了，我下来是要救他们。你来，我要派你到埃及去。’

³⁴Widząc widziałem utrapienie ludu mego, który jest w Egipcie, i słyszałem wzdychanie ich, a zstąpiłem, żebym je wybawił; przetoż teraz chodź, poślę cię do Egiptu.

³⁵他们拒绝了这位摩西，说：‘谁立了你作领袖和审判官呢？’但　神借着在荆棘中向他显现的使者的手，派他作领袖和救赎者。

³⁵Tego Mojżesza, którego się byli zaprzali, mówiąc: Któż cię postanowił książęciem i sędzią? Tego Bóg książęciem i wybawicielem posłał przez rękę Anioła, który mu się ukazał w krzaku.

³⁶这人领他们出来，并且在埃及地、红海和旷野，行奇事神迹四十年。

³⁶I ten je wywiódł, czyniąc cuda i znamiona w ziemi Egipskiej i na morzu Czerwonem, i na puszczy, przez czterdzieści lat.

³⁷以前那位对以色列人说‘　神要从你们弟兄中间，给你们兴起一位先知像我’的，就是这摩西。

³⁷Tenci jest Mojżesz, który rzekł synom Izraelskim: Proroka wam wzbudzi Pan, Bóg wasz, z braci waszych, jako mię, onego słuchać będziecie;

³⁸那曾经在旷野的大会中，和那在西奈山上对他说话的使者同在，也与我们的祖先同在的，就是他。他领受了活的圣言，传给我们。

³⁸Ten jest, który był w zgromadzeniu na puszczy z Aniołem, który mówił do niego na górze Synaj, i z ojcami naszymi, który przyjął słowa Boże żywe, aby je nam podał.

³⁹我们的祖先不肯听从他，反而把他推开，他们的心已经转向了埃及，

³⁹Któremu nie chcieli posłuszni być ojcowie nasi; ale go odrzucili i obrócili się sercy swemi do Egiptu.

⁴⁰就对亚伦说：‘给我们做一些神像，可以走在我们前头。因为把我们从埃及地领出来的那个摩西，我们不知道他遭遇了什么事。’

⁴⁰Mówiąc do Aarona: Uczyó nam bogi, którzy by szli przed nami; albowiem Mojżeszowi onemu, który nas wywiódł z ziemi Egipskiej, nie wiemy co się stało.

⁴¹在那些日子里，他们做了一个牛犊，把祭物献给那偶像，并且因自己手所做的而欢乐。

⁴¹I uczynili w one dni cielca i sprawowali ofiarę onemu bałwanowi, i weselili się w sprawach rąk swoich;

⁴²于是　神转身离开，任凭他们事奉天象，正如先知书所说：‘以色列家啊，你们在旷野四十年，岂是将祭牲和祭物献给我呢？

⁴²I odwrócił się Bóg i podał je, aby służyli wojsku niebieskiemu, jako napisano jest w księgach prorockich: Zażeście mu bite i inne ofiary ofiarowali na puszczy przez czterdzieści lat, domu Izraelski?

⁴³你们抬着摩洛的帐幕，和理番神的星，就是你们做来敬拜的像。所以我要把你们放逐到巴比伦那一边去。’

⁴³Owszem nosiliście namiot Molocha i gwiazdę boga waszego Remfana, te obrazy, któreście sobie uczynili, abyście się im kłaniali; przetoż was zaprowadzę za Babilon.

⁴⁴“我们的祖先在旷野有作证的帐幕，就是跟摩西谈话的那位指示他，依照他看见的样式做的。

⁴⁴Namiot świadectwa mieli ojcowie nasi na puszczy, jako był rozrządził ten, który powiedział Mojżeszowi, aby go uczynił według kształtu, który widział.

⁴⁵我们的祖先相继承受了这帐幕，　神把外族人从他们面前赶走以后，他们就同约书亚把帐幕带进所得为业的地方，直到大卫的日子。

⁴⁵Który wziąwszy ojcowie nasi, wnieśli z Jozuem tam, gdzie była osiadłość poganów, których Bóg wygnał od obliczności ojców naszych, aż do dni Dawidowych;

⁴⁶大卫在　神面前蒙了恩，就求为雅各的　神找个居所，

⁴⁶Który znalazł łaskę przed obliczem Bożem i prosił, aby znalazł namiot Bogu Jakóbowemu.

⁴⁷而由所罗门为他建造殿宇。

⁴⁷A Salomon zbudował mu dom.

⁴⁸其实至高者并不住人手所造的，正如先知说：

⁴⁸Ale on Najwyższy nie mieszka w kościołach ręką uczynionych, jako prorok mówi:

⁴⁹‘主说：天是我的宝座，地是我的脚凳，你们要为我建造怎样的殿呢？哪里是我安息的地方呢？

⁴⁹Niebo jest stolica moja, a ziemia podnóżek nóg moich. Cóż mi za dom zbudujecie, mówi Pan, albo które jest miejsce odpocznienia mego?

⁵⁰这一切不都是我手所造的吗？’

⁵⁰Izali ręka moja tego wszystkiego nie uczyniła?

⁵¹“你们颈项刚硬、心和耳都未受割礼的人哪！你们时常抗拒圣灵，你们的祖先怎样，你们也怎样。

⁵¹Ludzie twardego karku i nieobrzezanego serca, i uszów! wy się zawżdy sprzeciwiacie Duchowi Świętemu jako ojcowie wasi, tak i wy.

⁵²有哪一个先知，你们的祖先不迫害呢？你们杀了那些预先宣告那义者要来的人，现在又把那义者出卖了，杀害了。

⁵²Któregoż z proroków nie prześladowali ojcowie wasi, i nie pozabijali tych, którzy przedtem opowiadali o przyjściu tego Sprawiedliwego, któregoście wy się teraz stali zdrajcami i mordercami?

⁵³你们领受了由天使传达的律法，却不遵守。”

⁵³Którzyście wzięli zakon przez rozrządzenie anielskie, a nie strzegliście go.

⁵⁴司提反被石头打死众人听了这些话，心中非常恼怒，就向着司提反咬牙切齿。

⁵⁴Tedy słuchając tego, pukali się w sercach swych i zgrzytali na niego zębami.

⁵⁵但司提反被圣灵充满，定睛望着天，看见　神的荣耀，并且看见耶稣站在　神的右边，

⁵⁵A on będąc pełen Ducha Świętego, patrząc pilnie w niebo, ujrzał chwałę Bożą i Jezusa stojącego po prawicy Bożej.

⁵⁶就说：“看哪！我看见天开了，人子站在　神的右边。”

⁵⁶I rzekł: Oto widzę niebiosa otworzone i Syna człowieczego stojącego po prawicy Bożej.

⁵⁷众人大声喊叫，掩着耳朵，一齐向他冲过去，

⁵⁷A oni krzyknąwszy głosem wielkim, zatulili uszy swoje i rzucili się na niego jednomyślnie.

⁵⁸把他推出城外，用石头打他。那些证人把自己的衣服，放在一个名叫扫罗的青年人脚前。

⁵⁸A wypchnąwszy go z miasta, kamionowali; a świadkowie złożyli szaty swoje u stóp młodzieóca, którego zwano Saul.

⁵⁹他们用石头打司提反的时候，他呼求说：“主耶稣啊，求你接收我的灵魂！”

⁵⁹I kamionowali Szczepana modlącego się i mówiącego: Panie Jezu! przyjmij ducha mojego!

⁶⁰然后跪下来大声喊着说：“主啊，不要把这罪归给他们！”说了这话，就睡了。

⁶⁰A klęknąwszy na kolana, zawołał głosem wielkim: Panie! nie poczytaj im tego za grzech! A to rzekłszy, zasnął.