1撒母耳临别赠言
1 Samuwila ne Israyla jama kulu se «Wa guna, ay n'araŋ sanney hangan ka maa hay kulu kaŋ araŋ ci ay se, hal ay na bonkooni daŋ araŋ se.
2现在，有这王领导你们。至于我，我已经年老发白，我的儿子也都在你们那里；我自幼年直到今日都领导你们。
2 A go no mo sohõ, bonkoono ga dira araŋ jine. Ay mo za kaŋ ay go sohõ ay zeen, ay te hamni kwaaray. Ay izey mo neeya, i go araŋ banda. Ay mo, za ay go arwasu ay goono ga dira araŋ banda hala ka kaa sohõ.
3看哪，我在这里！你们只管在耶和华面前，以及在他的受膏者面前，作证指控我：我夺过谁的牛？抢过谁的驴？欺负过谁？虐待过谁？从谁手里受过贿赂，以致我的眼睛因此被蒙住呢？如果有，我必偿还给你们。”
3 Ay neeya, wa seeda ay boŋ Rabbi d'a wane suubananta mo jine, may haw no ay kom? May farka no ay kom? May no ay zamba? May no ay kankam baa ce fo? May kambe ra no ay na me-daabu ta hal ay m'ay moy daabu nda woodin? Ay, kal ay m'a yeti araŋ se.»
4他们回答：“你没有欺负过我们，没有虐待过我们，也没有从谁手里取过什么东西。”
4 I ne: «Ni mana iri zamba, ni mana iri kankam, ni mana hay fo kulu ta boro fo kambe ra.»
5撒母耳对他们说：“今天耶和华在你们中间作见证，他的膏立者也作见证；你们在我手里没有找到什么。”他们说：“愿他作证。”
5 A ne i se: «Rabbi no ga ti seeda araŋ boŋ, a suubananta mo seeda no hunkuna: araŋ mana hay kulu gar ay kamba ra.» I ne: «Nga no ga ti seeda.»
6撒母耳对人民说：“从前选立摩西和亚伦，又把你们的列祖从埃及地领上来的，是耶和华。
6 Samuwila ne jama se: «Rabbi no ka Musa nda Haruna sinji, a n'araŋ kaayey kaa Misira laabo ra mo.
7现在你们要站住，我要在耶和华面前与你们讲论耶和华向你们的列祖所行一切公义的事。
7 Sohõ binde wa kay siw! hala ay ma kande araŋ se sanni Rabbi jine, goy adilantey* kulu boŋ kaŋ yaŋ a goy araŋ d'araŋ kaayey se.
8从前雅各到了埃及，后来你们的列祖哀求耶和华，耶和华就差遣摩西和亚伦去把你们的列祖从埃及领出来，又使他们在这地方居住。
8 Waato kaŋ cine Yakuba kaa Misira ra, kaŋ araŋ kaayey hẽ Rabbi gaa mo, saaya din no Rabbi na Musa nda Haruna donton. I n'araŋ kaayey kaa Misira ra k'i daŋ i ma goro nango wo ra.
9他们却忘记了耶和华他们的 神， 神就把他们交在夏琐的将军西西拉的手中，以及非利士人和摩押王的手中，于是这些人常常攻打他们。
9 Amma i dinya Rabbi ngey Irikoyo. Nga mo n'i neera Sisera, Hazor marga jine bora kambe ra, da Filistancey kambe ra, da Mowab bonkoono kambe ra mo hal i wongu nd'ey.
10他们就哀求耶和华，说：‘我们犯了罪，因为我们背弃了耶和华，又去服事巴力和亚斯他录。现在求你救我们脱离仇敌的手，我们就必事奉你。’
10 Kala i hẽ Rabbi gaa ka ne: ‹Iri na zunubi te, za kaŋ iri dinya Rabbi, hal iri may mo Baaley da Astarot se. Amma sohõ ni m'iri faaba iri ibarey kambe. Iri mo, iri ga may ni se.›
11于是耶和华差遣耶路．巴力、比但、耶弗他、撒母耳，救你们脱离四围仇敌的手，你们才可以安然居住。
11 Rabbi mo na Yerub-Baal donton, da Bedan, da Yefta, da Samuwila. A n'araŋ faaba araŋ ibarey gaa kuray kulu. Araŋ n'araŋ goray te baani samay mo.
12可是，你们看到亚扪王拿辖来攻击你们，就对我说：‘不行，我们要有一个王来统治我们。’其实，耶和华你们的 神是你们的王。
12 Waato kaŋ araŋ di Nahas, Amon izey bonkoono, nga mo fatta araŋ gaa, kal araŋ ne ay se: ‹Abada! Kala day i ma bonkooni daŋ, a m'iri may.› A go mo, Rabbi araŋ Irikoyo no ga ti araŋ bonkoono!
13现在，你们所拣选、所要求的王在这里。看哪！耶和华已经立了一个王统治你们。
13 Sohõ binde, bonkoono kaŋ araŋ suuban kaŋ araŋ ceeci mo, nga neeya! Nga nooya, Rabbi na bonkooni daŋ araŋ se.
14如果你们敬畏耶和华，事奉他，听从他的话，不违背他的命令，你们和统治你们的王就必跟从耶和华你们的 神。
14 D'araŋ ga humburu Rabbi, araŋ ma may a se, araŋ m'a sanney hangan, araŋ mana murte Rabbi lordey gaa, araŋ da bonkoono kaŋ goono ga koytaray ŋwa araŋ boŋ, yaadin gaa araŋ ciya Rabbi ganakoyaŋ.
15但是，如果你们不听从耶和华的话，违背他的命令，耶和华的手就必攻击你们，好像攻击你们的列祖一样。
15 Amma d'araŋ wangu ka Rabbi sanney hangan, hala araŋ murte Rabbi lordey gaa, waato din gaa no Rabbi kamba ga gaaba nd'araŋ, sanda mate kaŋ cine a te araŋ kaayey se.
16现在你们要站着，看耶和华在你们眼前将要施行的这件大事。
16 Sohõ binde, kal araŋ ma kay siw, ka di hari bambatey wo kaŋ Rabbi ga te araŋ jine.
17现今不是收割麦子的时候吗？我要向耶和华呼求，他就会打雷降雨，你们就可以知道，又可以看见，你们为自己要求立王的事，在耶和华看来，是行了极大的恶事。”
17 Manti hunkuna ya alkama wiyaŋ hane no? Ay ga Rabbi ce a ma hari nda beene kaatiyaŋ samba. Araŋ ga di, araŋ ga bay mo kaŋ araŋ laala ga beeri kaŋ araŋ goy Rabbi jine, za kaŋ araŋ na bonkooni ceeci araŋ boŋ se.»
18于是撒母耳向耶和华呼求，耶和华就在那天打雷降雨，众民就非常惧怕耶和华和撒母耳。
18 Samuwila binde na Rabbi ce. Rabbi mo na hari nda beene kaatiyaŋ samba han din hane. Jama kulu humburu Rabbi nda Samuwila mo gumo.
19众民对撒母耳说：“求你为仆人向耶和华你的 神祷告，免得我们死亡，因为我们为自己要求立王的事，是在我们的一切罪上又增加了这一件恶事。”
19 Jama kulu ne Samuwila se: «Ma te iri, ni bannyey se adduwa Rabbi ni Irikoyo gaa zama iri ma si bu, zama iri na laala woone kulu tonton iri zunubey gaa, kaŋ iri na bonkooni ceeci iri boŋ se.»
20撒母耳对人民说：“不要惧怕！虽然你们行了这一切恶事，只是不可偏离不跟随耶和华，总要一心事奉他。
20 Samuwila ne jama se: «Wa si humburu. Daahir no araŋ na laala woodin kulu te. Kulu nda yaadin, araŋ ma si kamba ka fay da Rabbi ganayaŋ. Amma wa may Rabbi se nda araŋ biney kulu.
21不可偏离耶和华，去追随那些空虚的偶像，因为它们本是空虚的，对人没有什么益处，也不能救人。
21 Wa si kamba, zama yaadin gaa araŋ ga muraadu yaamoyaŋ gana kaŋ yaŋ sinda hina k'araŋ nafa, wala i ma araŋ faaba, zama yaamoyaŋ no.
22耶和华为了自己的大名的缘故，必不丢弃他的子民，因为他喜欢使你们作他的子民。
22 Zama Rabbi si nga jama furu bo, nga maa beero sabbay se, za kaŋ Rabbi miila nga m'araŋ ciya nga jama.
23至于我，我决不停止为你们祷告，以致得罪耶和华；我要把善道正路教导你们。
23 Woodin banda ay boŋ do haray, Irikoy m'ay hallasi ay ma si zunubi te Rabbi se, ya fay da adduwa teeyaŋ araŋ se, amma ay ga soobay ka araŋ dondonandi fondo hanno boŋ, cimi wane.
24你们只要敬畏耶和华，诚实全心事奉他，因为你们已经看过他为你们所作的是何等大的事。
24 Kala day araŋ ma humburu Rabbi, araŋ ma may a se cimi ra d'araŋ biney kulu. Zama wa guna hari bambatey kaŋ yaŋ a te araŋ sabbay se.
25如果你们继续行恶，你们和你们的王就必一同灭亡。”
25 Amma hala hõ d'araŋ na goy laalo te, i g'araŋ halaci, araŋ d'araŋ bonkoono kulu.»