1哈拿之歌
1 Hannatu na adduwa te ka ne: «Ay bina goono ga zamuuyaŋ te Rabbi ra. Ay gaabo ga beeri ka bisa hay kulu Rabbi ra. Ay meyo mo go feerante ay ibarey boŋ, Zama ay ga farhã ni faaba ra.
2没有人像耶和华那么圣洁，因为除你以外没有别的神，也没有磐石像我们的 神。
2 Koy Hanno fo si no sanda Rabbi cine, Zama ni cine fo si no. Tondi fo mo si no sanda iri Irikoyo cine.
3你们不要多说骄傲的话，也不要口出狂妄之言，因为耶和华是全知的 神，人的一切行为他都鉴察。
3 Wa si ye ka salaŋ da boŋbeeray gumo, Fooma sanni ma si fun araŋ me ra mo, Zama Rabbi Irikoy ya Bayraykoy no. Nga mo no ga goyey kulu neesi.
4勇士的弓都被折断，跌倒的人却以力量束腰。
4 Soojey birawey ceeri-ceeri. Borey kaŋ yaŋ kati mo, a g'i no gaabi.
5饱足的，要劳碌觅食，饥饿的，不再饥饿；不能生育的，生了七个儿女，有过许多儿女的，反倒衰微。
5 Borey kaŋ yaŋ kungu mo na ngey boŋ daŋ sufuray zama ngey ma du ŋwaari. Harayzey mo fulanzam. Oho, wayguno hay ize iyye, Amma waybora kaŋ na ize booba hay, nga wo jaŋ.
6耶和华使人死，也使人活；使人下阴间，也使人从阴间上来。
6 Rabbi ga wi, a ga funandi mo. A ga zumandi hala Alaahara, A ga tunandi mo.
7耶和华使人贫穷，也使人富足；使人降卑，也使人升高。
7 Rabbi ga talkandi, a ga arzakandi mo. A ga kaynandi, a ga beerandi.
8他从灰尘中抬举贫寒的人，从粪堆中提拔穷乏的人，使他们与显贵同坐，承受尊贵的座位。大地的柱子属于耶和华，他把全地安放在柱子上面。
8 A ga talkey beerandi k'i kaa laabu bulungu ra. A ga alfukaarey mo tunandi i ma fun begunu ra, Zama nga m'i gorandi koyey banda, I ma beeray karga tubu. Zama ndunnya bonjarey ya Rabbi wane yaŋ no, A na ndunnya batama sinji i boŋ mo.
9耶和华必保护虔诚人的脚步，却使恶人在黑暗中灭亡，因为人得胜不是靠着力量。
9 A ga nga hanantey cey haggoy, Amma a ga boro laaley naŋ kuba ra ngey hinne, Zama gaabi boŋ boro si no kaŋ ga te zaama.
10至高者在天上打雷，耶和华必打碎与他作对的人。耶和华要审判地的四极，却要赐力量给他所立的王，高举他膏立之人的角。”
10 Borey kaŋ yaŋ ga gaaba nda Rabbi, a g'i bagu-bagu. I boŋ do no a ga kaati, jinda ga fun beena ra. Rabbi ga ciiti ndunnya me-a-me boŋ. A ga gaabi no nga bonkoono se, Ka nga suubananta gaabo beerandi.»
11后来，以利加拿回拉玛自己的家去。那孩子却留在以利祭司面前事奉耶和华。
11 Elkana binde ye Rama ka koy nga kwaara. Arwaso mo goro ka goy Rabbi se Alfa Eli jine.
12以利儿子的罪行以利的两个儿子是无赖，不尊重耶和华，
12 Amma Eli izey wo ize laalo yaŋ no, i si Rabbi bay.
13也不理会当时祭司待人民的规矩。有人献祭，在煮肉的时候，祭司的仆人就来，手里拿着三齿的叉，
13 I alaada neeya borey do: saaya kaŋ cine boro fo kulu ga sargay no, alfaga din bannya ga kaa, za hamo go kuso ra ga hina, a ga kande kawra kaŋ gonda kambe ize hinza,
14把叉子插入煎盘里，或鼎里，或釜里，或锅里，叉子插上来的，祭司都拿去。所有到示罗来的以色列人，祭司都是这样待他们。
14 a ma kawra daŋ kuso, wala cambo, wala gulla, wala sintilo ra. Hay kulu mo kaŋ kawra dagu ka sambu, alfaga ga woodin sambu sahãadin. Yaadin no i goono ga te Israyla izey kulu se kaŋ yaŋ goono ga kaa Silo do.
15还有，在焚烧脂油以前，祭司的仆人就来，对献祭的人说：“把祭肉交给祭司烧烤吧，因为他不会向你要煮过的肉，单要生的。”
15 Oho, za i mana maano ton, alfaga bannya ga kaa, a ma ne sargay nookwa se, «Kande ham kaŋ i ga ton alfaga se. A si ba ni ham hinanta, kala igano.»
16如果那人对仆人说：“必须先把脂油焚烧了，然后你才可以随意去拿。”他就说：“不可以，你现在就要给我，否则我就抢去。”
16 Hala mo bora ne a se: «Daahir, kala nda i jin ka maano ton jina, gaa no ni ga kaa haŋ kaŋ ni ga ba me,» kala nga mo ma ne bora se: «Abada! Sohõ day no ni g'ay no nd'a. Da manti yaadin mo no ay g'a kom.»
17这样，那两个青年人在耶和华面前所犯的罪很大，因为他们藐视献给耶和华的祭物。
17 Arwasey din zunubo ga beeri gumo Rabbi jine, zama borey go ga Rabbi sarga fanta.
18撒母耳在示罗事奉那时，撒母耳还是个孩童，束着细麻布的以弗得，在耶和华面前事奉。
18 Amma Samuwila goono ga goy Rabbi jine. A go zanka, a go ga guddu nda lin* efod* kwaay.
19撒母耳的母亲每年为他做一件小外袍，她和丈夫一同上来献年祭的时候，就带来给他。
19 A nyaŋo mo ga kwaay kayna te a se ka kande jiiri ka kaa jiiri, saaya kaŋ a ga kaa nga kurnyo banda ka jiiro sarga te.
20以利给以利加拿和他的妻子祝福，说：“愿耶和华从这妇人身上还给你后裔，代替你献给耶和华的孩子。”他们就回自己的地方去了。
20 Eli mo na Elkana nda nga wando albarkandi ka ne: «Rabbi ma ni no banda wayboro wo do, nooyaŋo wo banandi kaŋ i na Rabbi no.» I koy ngey kwaara.
21耶和华眷顾哈拿，她再怀孕，先后生了三个儿子和两个女儿。那孩子撒母耳在耶和华面前，渐渐长大。
21 Rabbi mo na Hannatu kunfa. A ye ka ize aru hinza da ize way hinka hay. Arwaso Samuwila beeri Rabbi jine.
22以利教训儿子以利已经老了，听见自己的儿子对待以色列人的一切事，又听见他们与在会幕门口侍应的妇女同寝。
22 Amma Eli zeen gumo, a go ga maa mo hay kulu kaŋ nga izey goono ga te Israyla kulu se, da mate kaŋ i ga kani nda wayborey kaŋ yaŋ goono ga goy te kubayyaŋ hukumo me gaa.
23以利就对他们说：“你们为什么作这些事？我亲自从众民那里听见了你们的恶行。
23 Baabo mo ne i se: «Ifo se no araŋ goono ga hayey wo te? Zama ay goono ga maa araŋ goy laaley kulu baaru jama wo kulu do.
24我儿啊，不要这样，因为我听见的消息很不好，你们使耶和华的子民违背律法。
24 Abada, ay izey, manti baaru hanno no ay goono ga maa. Araŋ na Rabbi jama daŋ i ma harta.
25如果有人得罪人，有官长（“官长”原文作“ 神”）惩罚他；如果有人得罪耶和华，有谁为他求情呢？”他们却不听父亲的话，因为耶和华有意要杀他们。
25 Da boro na zunubi te boro fo se, Irikoy g'a ciiti, amma da boro na zunubi te Rabbi se, may no ga adduwa te bora se?» Kulu nda yaadin i mana laakal daŋ ngey baabo sanno gaa, zama Rabbi miila nga m'i halaci.
26那孩子撒母耳的身量，耶和华和众人对他的喜爱，都不断增长。
26 Arwaso Samuwila binde soobay ka beeri, a gonda gaakuri Irikoy da borey mo do.
27预言以利家遭祸有一位神人来见以利，对他说：“耶和华这样说：‘你父家在埃及法老家为奴的时候，我不是向他们显现吗？
27 Kala Irikoy boro fo kaa Eli do ka ne a se: «Yaa no Rabbi ci: Manti ay n'ay boŋ bangandi ni baabo dumo se, za i go Misira ra ga tamtaray te Firawna* windo se?
28我不是从以色列众支派中，选出他们作我的祭司，上我的坛烧香，在我面前穿以弗得吗？我不是把以色列人所献的火祭，都赐给了你的父家吗？
28 Manti mo ay n'a suuban Israyla kundey kulu ra a ma ciya ay se alfaga, a ma kaaru mo ay sargay feema do, a ma dugu ton, a ma efod kwaay daŋ ay jine, hala mo ay na ni baaba dumo no sargayey kulu kaŋ Israyla izey ga te da danji?
29你们为什么还以妒羡的眼光，轻视我所吩咐要献上的祭牲和礼物呢？你为什么尊重你的儿子过于尊重我，用我子民以色列所献一切最好的礼物自肥呢？’
29 Day, ifo se no araŋ goono g'ay sargayey d'ay nooyaŋey taamu-taamu, kaŋ yaŋ ay lordi ay nangora ra? Hala ni na ni izey beerandi zaati ka bisa ay, araŋ ga ne araŋ ga harram ŋwa ka naasu d'ay jama Israyla nooyaŋey kaŋ ga bisa ikulu.
30因此，耶和华以色列的 神说：‘我曾说：你的家和你的父家，必永远行在我面前。’现在耶和华却说：‘我决不容你们这样行了，因为尊重我的，我必尊重他；藐视我的，必受到轻视。
30 Woodin se binde, Rabbi Irikoy, Israyla wano ne: Daahir doŋ ay ne ni dumo da ni baaba dumo ga soobay ka dira ay banda hal abada. Amma sohõ Rabbi ne: Woodin ma mooru ay, zama borey kaŋ yaŋ g'ay beerandi, ay mo g'i beerandi. Borey kaŋ yaŋ ga donda ay, ngey mo ay g'i kaynandi.
31日子快到了，我要砍下你和你父亲的膀臂，使你家中再没有有权势的长者。
31 Guna, jirbiyaŋ goono ga kaa, kaŋ ay ga ni jasa da ni baaba dumo jasa mo pati, hal a ma to naŋ kaŋ i si du dottijo zeeno ni dumo ra.
32我赐给以色列人的一切福分，你必像一个对头，以嫉妒的眼光来看；而在你的家中，必永远再没有有权势的长者。
32 Ni ga di ibareyaŋ mo ay nangora ra, da yulwa kulu ra kaŋ Irikoy ga Israyla no mo ra. Dottijo zeeno kulu mo si cindi ni dumo ra.
33我必不从我的祭坛那里灭绝你家的人，免得你的眼睛昏花，心灵忧伤，但所有你家中增添的人都必像世人一样死去。
33 Ni borey ra bora kaŋ ay si waasu ka kaa ay sargay feema gaa ga funa zama a ma ni mo ŋwa ka ni bine sara mo. Ni banda-banda kulu ga bu ngey gaabo bindi ra.
34你的两个儿子何弗尼和非尼哈所要遭遇的事，是给你的一个证据：他们二人必同日而死。
34 Woone mo ga ciya alaama ni se: haŋ kaŋ ga kaŋ ni ize hinka boŋ, Hofni nda Fineyas, zaari folloŋ no i kulu ga bu.
35我要为自己兴起一位忠心的祭司，他必依照我的心意行事；我要为他建立一个稳固的家，他一生必行在我的受膏者面前。
35 Ay mo ga alfaga naanaykoy fo tunandi, boro kaŋ ga goy goyey boŋ kaŋ go ay bina d'ay fundo miila ra. Ay ga almayaali daahirante sinji a se mo. A ga soobay ka dira ay wane suubananta jine hal abada.
36你家中剩下的人，都要来向他下拜；求一个银币，一块饼，也要说：求你容我参与祭司的职务，使我可以有点饼吃。’”
36 A ga ciya mo, boro kaŋ cindi ni dumo ra ga kaa ka sombu a jine zama nga ma du nzarfu jare da buuru kunkuni, a ma ne mo: ‹Ay ga ni ŋwaaray no, m'ay daŋ alfagataray saajaw goy fo ra zama ay ma du ŋwaari kayna kaŋ ay ga ŋwa.› »