1重申立约之言
1 Sappa kaŋ Rabbi ye ka Musa lordi nd'a a ma kayandi nga nda Israyla izey game ra, waato kaŋ i go Mowab laabo ra, a sanney neeya: (Woone wo ga waana sappa kaŋ a jin ka te nd'ey yongo Horeb tondo cire.)
2摩西把以色列众人召了来,对他们说:“耶和华在埃及地,在你们面前,向法老和他的众臣仆,以及他的全国所行的一切,你们都看见了,(本节在《马索拉抄本》为29:1)
2 Kala Musa na Israyla kulu ce ka ne i se: Araŋ di hay kulu kaŋ Rabbi te Firawna da nga tamey, d'a laabo kulu mo se, araŋ jine Misira laabo ra.
3就是你亲眼见过的大试验和神迹,以及那些大奇事;
3 Araŋ moy di mo siyaŋ bambatey da alaamey da dambara goy bambatey din.
4但是直到今日,耶和华还没有给你们一颗能明白的心,能看见的眼睛,能听见的耳朵。
4 Amma hala hõ Rabbi mana araŋ no bine kaŋ ga bay, wala moy kaŋ ga di, wala hanga kaŋ ga maa.
5我在旷野四十年之久领导你们;你们身上的衣服没有穿破,脚上的鞋也没有穿坏。
5 Jiiri waytaaci no ay n'araŋ candi saajo ra. Araŋ bankaaray mana zeen araŋ gaahamey gaa, ni taamey mo mana zeen ni cey gaa.
6饭你们没有吃,清酒或烈酒你们没有喝,这是要使你们知道耶和华是你们的 神。
6 Araŋ mana buuru ŋwa, araŋ mana duvan* wala baji dumi kulu haŋ mo, zama araŋ ma bay kaŋ ay ya Rabbi araŋ Irikoyo no.
7你们来到了这地方,希实本王西宏和巴珊王噩就出来,与我们交战,我们击败了他们。
7 Waato kaŋ araŋ to neewo mo, Hesbon bonkoono Sihon da Basan bonkoono Og fatta ka wongu nda iri. Iri n'i zeeri mo.
8夺取了他们的地,分给流本人、迦得人和玛拿西半个支派作产业。
8 Iri n'i laabey di k'i no tubu hari Ruben da Gad kundey, da Manasse kunda jara mo se.
9所以你们要谨守这约的话,并且遵行,好使你们在所行的一切事上都亨通。
9 Woodin sabbay se araŋ ma haggoy da sappa wo sanney kulu k'i te, zama araŋ ma du albarka araŋ teerey kulu ra.
10“今日你们全都站在耶和华你们的 神面前;你们的首领、族长、长老、官长和以色列所有的男子,
10 Hunkuna araŋ boro fo kulu go ga kay Rabbi araŋ Irikoyo jine, kaŋ yaŋ ga ti: araŋ jine borey, d'araŋ kundey, d'araŋ arkusey, d'araŋ wongu nyaŋey, da Israyla alborey kulu,
11你们的小孩、妻子和在你营中的寄居者,以及为你们劈柴挑水的人,都站在耶和华你们的 神面前,
11 d'araŋ zankey, d'araŋ wandey, da ni yaw kaŋ zumbu ni gata ra, za ni tuuri beeriko ka koy ni hari guruko.
12为要叫你遵守耶和华你的 神今日与你所立的约,和他向你所起的誓;
12 Ni kaa ne mo zama ni ma furo ka sappa te nin da Rabbi ni Irikoyo game ra, da nga za-jinda mo kaŋ Rabbi ni Irikoyo ga ze d'a ni se hunkuna.
13这样,他今日可以立你作他的子民,他可以作你的 神,正如他曾经对你说过的,又对你的列祖亚伯拉罕、以撒、雅各起过誓的。
13 Zama a ma ni tabbatandi hunkuna kaŋ ni ya a wane jama no, nga mo ga ciya ni se Irikoy, mate kaŋ a ci ni se din, da mo mate kaŋ a ze d'a ni kaayey se, kaŋ ga ti Ibrahim da Isaka nda Yakuba.
14“我不但与你们立这约,起这誓;
14 Manti araŋ hinne se no ay ga sappa da za-jindo wo tabbatandi bo,
15而且也与那些今日和我们在这里,一同站在耶和华我们的 神面前的人,以及那些今日不与我们同在这里的人立这约,起这誓。
15 amma da zamana kaŋ ga kaa izey, kaŋ yaŋ si ne iri banda hunkuna, ngey nd'araŋ kulu, araŋ kaŋ yaŋ go ga kay ne Rabbi iri Irikoyo jine.
16你们清楚知道我们怎样在埃及地住过,怎样从列国中经过;
16 Zama araŋ bay mate kaŋ iri goro Misira laabo ra, da mate kaŋ iri fatta nd'a mo noodin dumi waani-waaney game ra, kaŋ ra araŋ bisa.
17你们也见过他们的可憎之物,和他们那里那些木、石、金、银的偶像。
17 Araŋ di i fanta harey mo, kaŋ yaŋ ga ti i toorey, bundu nda tondi waney, da nzarfu nda wura waney, kaŋ yaŋ go i do.
18恐怕你们中间有男人或女人,家族或支派,今日心里偏离了耶和华我们的 神,去事奉那些国的神,又恐怕你们中间有恶根,生出毒草和苦堇来;
18 A ma si te ka ciya alboro fo wala wayboro fo, wala windi almayaali, wala kunda fo, ma tun araŋ game ra, kaŋ bina ga bare hunkuna ka fay da Rabbi iri Irikoyo, ka koy ka may dumey din toorey se. A ma si te kaaji kaŋ ga fotti da damari te ma bara araŋ game ra.
19如果人听了这咒诅的话,心里仍然自夸说:‘我虽然照着顽梗的心而行,使好人和恶人一起灭亡,我还有平安。’
19 A ma si ciya, da bora din ga maa laaliyaŋ wo sanney, a ma nga boŋ saabu nga bina ra ka ne: «Ay ga goro baani, baa ay ga soobay k'ay hanga sanday fonda gana.» Zama woodin ga kande halaciyaŋ laabo ra, itayo nda ikogo kulu gaa.
20耶和华必不肯饶恕他;耶和华的怒气和愤恨必向这人发作,这书上所写的一切咒诅都要降在那人身上,耶和华也必从天下涂抹他的名。
20 Rabbi si bora din dumi yaafa hal abada, amma Rabbi dukuro d'a cansa ga dungu hala nda dullu bora din boŋ. A ga laaliyaŋ kulu kaŋ i hantum tira wo ra mo dake a boŋ. Rabbi g'a maa tuusu mo beeno wo cire.
21耶和华必照着写在这律法书上的约的一切咒诅,把他从以色列众支派中分别出来,使他遭受灾祸。
21 Rabbi g'a fay waani Israyla kundey kulu ra k'a laali, laaliyaŋ kulu kaŋ i hantum asariya tira wo ra boŋ.
22“后代的人,就是你们以后兴起来的子孙,和从远方来的外族人,看见了这地的灾难和耶和华降与这地的疾病,
22 Zamana kaŋ ga kaa ra mo, araŋ izey ga tun araŋ banda, da yaw kaŋ ga kaa ka fun hala nangu mooro laabu fo ra, waato kaŋ i ga di araŋ balaawey da doorey mo kaŋ yaŋ Rabbi ga daŋ a ra.
23又看见了遍地有硫磺,有盐卤,有火烧,没有播种,没有出产,寸草不生,好像耶和华在烈怒和怒火中毁灭的所多玛、蛾摩拉、押玛、洗扁一样,
23 I ga di laabo kulu te sufar* da ciiri, da tonyaŋ, mate kaŋ i s'a duma, a si hay, wala baa subu si te a ra. A ga hima mo danga Saduma nda Gomorata nda Adma nda Zeboyim zeeriyaŋ, kwaarey kaŋ yaŋ Rabbi zeeri nga dukuro nda nga futa ra.
24看见了这些的人和万国的人都要问:‘耶和华为什么向这地这样行呢?为什么大发烈怒呢?’
24 Hala dumey kulu borey ga ne: «Ifo se no Rabbi na hayo wo kulu te laabo wo se? Ifo ka te kaŋ to futay bambata konno wo?»
25人就必回答:‘是因为他们离弃了耶和华他们列祖的 神的约,就是耶和华把他们从埃及地领出来的时候,与他们所立的;
25 Kala borey ma tu ka ne: «Zama i na Rabbi i kaayey Irikoyo sappa furu, wo kaŋ a te d'ey waato kaŋ a kand'ey i ma fun Misira laabo ra.
26去事奉别的神,向他们叩拜,就是他们不认识的神,也是耶和华没有给他们指定要拜的神;
26 I koy mo ka may de-koy waani yaŋ se ka sududu i se, wo kaŋ yaŋ i man'i bay doŋ, kaŋ Rabbi mana waadu i se.
27所以耶和华向这地大发烈怒,把这书上所写的一切咒诅都降在这地上;
27 Woodin sabbay se no Rabbi futa soobay ka ton laabo wo ra, ka kande a boŋ laaliyaŋ kulu kaŋ go hantumante tira wo ra.
28于是耶和华在烈怒、忿怒和大怒中,把他们从他们的地土拔出来,丢在别的地方,像今天一样。’
28 Rabbi n'i dagu mo k'i kaa ngey laabo ra, a futa, d'a bine tuna, d'a dukuri bambata sabbay se. A n'i furu laabu fo ra mo, mate kaŋ a go d'a hunkuna.»
29“奥秘的事,是属于耶和华我们的 神的,只有显露的事,是永远属于我们和我们子孙的,好叫我们遵行这律法上的一切话。”
29 Gundu harey kulu ya Rabbi iri Irikoyo wane yaŋ no. Amma hayey kaŋ a bangandi, iri nda iri izey wane yaŋ no hal abada, zama iri ma asariya wo sanney kulu toonandi.