1智者的选择
1 Maa hanno bisa waddi ji hanno, Boro buuyaŋ zaaro mo bisa a hayyaŋ zaaro.
2往服丧之家，比往宴乐之家还好，因为死是人人的结局，活人要把这事放在心上。
2 Dambe day boro ma koy hẽeni kunfayaŋ do, Da boro ma koy buci do. Zama yongo ga ti boro kulu kokora, Fundikooney mo ga woodin daŋ ngey boŋ cire.
3忧愁胜于嬉笑，因为面带愁容，能使内心得着好处。
3 Bine saray bisa haaruyaŋ, Zama moyduma sarayaŋ do no bine ga te daama.
4智慧人的心在服丧之家，愚昧人的心在欢乐之家。
4 Laakalkooni bine ga miila hẽeni kunfa do, Amma saamo bine ga miila haari do.
5听智慧人的斥责，胜过听愚昧人的歌唱。
5 Boro ma hangan laakalkooni deeni se, A bisa boro ma hangan saamo dooni se.
6愚昧人的笑声，就像锅底下荆棘的爆声一样。这也是虚空。
6 Zama danga karji kaŋ go ga di kusu cire kosongu, Yaadin cine no saamo haaray go, Woodin mo yaamo no.
7勒索会使智慧人变为愚妄，贿赂能败坏人心。
7 Daahir, kankami ga laakalkooni follandi, Me-daabu mo ga bine siirandi.
8事情的结局胜于开端，存心忍耐的，胜过居心骄傲的。
8 Sanni kokora bisa a sintina, Bine ra suuru mo bisa foomayaŋ bine.
9你心里不要轻易动怒，因为恼怒留在愚昧人的胸怀中。
9 Ni ma si cahã ni bina ra ka futu, Zama futay go saamo ganda ra da goray.
10你不要说：“为什么从前的日子胜过现在的呢？”你这样问，不是出于智慧。
10 Ma si hã ka ne: «Ifo se no doŋ jirbey bisa sohõ waney booriyaŋ?» Zama manti laakal ra no ni go ga woodin hã.
11智慧与产业都是好的，对得见天日的人是有益的。
11 Laakal gonda riiba danga tubu cine, Hala mo a gonda darza Adam-izey do.
12因为受智慧的庇护，如同受银子的庇护。唯有智慧能保全智慧人的生命，这就是知识的益处。
12 Zama laakal wo, danga arzaka no, A ga boro hallasi. Amma bayray nafa ga ti: Laakal ga fundi haggoy a koyo se.
13体察 神的心意行事要观察 神的作为，因为他所屈曲的，谁能弄直呢？
13 Ma laakal da Irikoy goyo: Zama haŋ kaŋ nga din jin ka siirandi, May no ga hin k'a kayandi koyne?
14在亨通的日子，应当享福；遭遇患难的时候，就当省察。 神使这两样并存，为了叫人查不出未来的事。
14 Arzaka zaari ra ma te bine kaani. Masiiba zaari ra mo ma fongu nda woone: Afa Irikoy goy no danga afa cine, Zama boro ma si du ka bay hay kulu kaŋ ga te nga banda.
15在我虚空的日子里，我见过这两件事：有义人行义反而灭亡，有恶人行恶倒享长寿。
15 Ay di woone kulu ay jirbi yaamey ra: Boro adilante* ga koy halaci nga adilitara ra, Boro laalo mo go no kaŋ ga gay nga goy laalo teeyaŋo ra.
16不要过分公义，也不要太过有智慧，何必自取灭亡呢？
16 Ni ma si to da adilitaray teeyaŋ, Ma si to mo da laakal teeyaŋ, Zama ifo se no ni ga ni boŋ halaci?
17不要过分作恶，也不要作愚昧人，何必时候未到就死？
17 Ni ma si to da laala teeyaŋ, Ma si ciya saamo mo, Zama ifo se no ni ga bu za ni alwaato mana to?
18持守这个是好的，那个也不要放松，因为敬畏 神的人，都必避免这两个极端。
18 A ga boori ni ma afo di ka sandandi a gaa. Oho, ni kamba ma si afa din mo taŋ. Zama boro kaŋ ga humburu Irikoy ga fatta nd'i kulu.
19智慧使智慧人比城中十个官长更有能力。
19 Laakal ga laakalkooni no gaabi ka bisa koy way kaŋ go birni ra.
20世上实在没有一个行善而不犯罪的义人。
20 Haciika, adilitaraykoy si no, baa afo ndunnya ra, Kaŋ ga goy hanno te duumi, Kaŋ si zunubi te mo abada.
21人所说的一切话，都不要放在心上，因你可能听见仆人咒骂你。
21 Koyne, ma si saal sanni kulu kaŋ i ga salaŋ gumo, A ma si te ni ma maa ni bannya go ga ni wow.
22其实你心里明白，自己也曾多次咒骂别人。
22 Woodin banda ni ga bay ni bine ra kaŋ sorro boobo ni bumbo na boro fooyaŋ wow.
23这一切我都用智慧试验过。我说：“我要得智慧”，智慧却远离我。
23 Woodin kulu, ay n'i neesi da laakal, ay ne mo: «Ay ga te laakal,» day a mooru ay.
24那离得远又极深奥的，谁能找到呢？
24 Haŋ kaŋ ga mooru, a gundu ga guusu mo, May no gonda dabari nga m'a kaa taray?
25我转念，一心去了解、考察并寻觅智慧和事理，又要知道愚蒙是邪恶的，狂妄是愚昧的。
25 Ay bare k'ay bina daŋ ay ma bay, Ay ma fintal, ay ma laakal da hay kulu sabaabo ceeci. Ay ma bay kaŋ laala wo saamotaray no, Saamotaray mo follokomtaray no.
26我发现一个比死亡更恶毒的妇人，她有如罗网，心如陷阱，手如锁链。蒙 神喜悦的人得以摆脱她，罪人却被她缠住。
26 Ay na hay fo gar mo kaŋ fottu nda buuyaŋ. Nga neeya: wayboro kaŋ bina ya saw da taaru no, A kambey mo sisiriyaŋ no. Amma boro kaŋ ga kaan Irikoy se g'a yana, Day zunubikooni, waybora g'a di.
27传道者说：“看哪！我发现了这件事，我一再揣摩，要找出事情的道理。
27 Waazukwa ne: «Guna, ay na woone gar: Ay na hay fo tonton afo gaa, Ay n'i gosi mo, zama ay m'i sabaabo kulu bay.
28我的心仍在寻觅，却还找不到，就是在一千个男人中，我找到一个正直人，但在所有的女人中，连一个也找不到。
28 Haŋ kaŋ ay fundo go ga ceeci hala sohõ nooya, Amma ay mana du a. Alboro _cimante|_ folloŋ no ay du zambar fo ra, Day wayboro, baa afolloŋ no ay mana du woodin yaŋ kulu ra.
29我所明白的，只有这件事： 神造人原是正直的，他们却找出许多巧计。”
29 Guna, woone hinne no ay gar: Irikoy na boro taka mate kaŋ ga saba, Amma i na dabari fondo boobo ceeci.»