1以色列人在旷野发怨言
1 Israyla izey jama kulu tun Elim ka furo Sin ganjo ra kaŋ go Elim da Sinayi game ra din, zaari way cindi guwanta hane, handu hinkanta ra i Misira laabu tunyaŋo banda.
2以色列全体会众在旷野都向摩西和亚伦发怨言；
2 Israyla izey jama kulu na Musa nda Haruna jance ganjo ra.
3以色列人对他们说：“我们宁愿在埃及地坐在肉锅旁边，吃饭吃到饱的时候，死在耶和华的手里！你们倒把我们领出来，到这旷野，是要叫这全体会众饿死啊！”
3 Israyla izey ne i se: «Doŋ day iri ma bu Rabbi kambe ra Misira laabo ra, waato kaŋ iri goono ga goro ham kusey do. Iri ga buuru ŋwa ka kungu, amma araŋ n'iri kaa ka kande iri neewo ganjo wo ra hal araŋ ma jama wo kulu wi da haray.»
4耶和华对摩西说：“看哪，我要把粮食从天上降给你们；人民可以出去，每天收取当天的分量，我好试验他们是否遵行我的律法。
4 Saaya din Rabbi ne Musa se: «Guna, ay ga ŋwaari gusam araŋ se kaŋ ga fun beene. Borey ga fatta mo zaari kulu ka zaaro din ŋwaaro margu, zama ay m'i neesi ka di hal i ga dira ay asariya* ra, wala i s'a te.
5到第六天，他们把收进来的预备好，比每天收取的多一倍。”
5 A ga ciya mo, zaari iddanta hane, i ga soola haŋ kaŋ i ga kande, a ma to wo kaŋ i ga kumna zaari kulu din sorro hinka.»
6摩西和亚伦对以色列众人说：“今晚你们必定知道是耶和华把你们从埃及地领出来。
6 Musa nda Haruna ne Israyla izey kulu se: «Hala wiciri kambu kulu araŋ ga bay kaŋ Rabbi no k'araŋ kaa Misira laabo ra.
7明早你们必定看见耶和华的荣耀，因为耶和华听见了你们向他所发的怨言了。我们算什么，你们竟向我们发怨言呢？”
7 Susuba mo, saaya din araŋ ga di Rabbi darza, za kaŋ a goono ga maa janca kaŋ araŋ goono ga te nga se. Iri binde, ifo iri, hala nda araŋ m'iri jance?»
8摩西又说：“耶和华晚上必给你们肉吃，早晨必给你们食物吃饱，因为耶和华听见了你们埋怨他所说的怨言了。我们算什么？你们的怨言不是向我们发的，而是向耶和华发的。”
8 Musa ne koyne: «Araŋ ga bay da Rabbi n'araŋ no ham araŋ ma ŋwa wiciri kambu, susuba mo buuru araŋ ma kungu, zama Rabbi goono ga maa janca kaŋ araŋ goono ga te nga se. Iri binde, ifo iri? manti iri no araŋ goono ga jance bo, amma Rabbi no.»
9摩西对亚伦说：“你要对以色列全体会众说：‘你们走近耶和华面前，因为他已经听见了你们的怨言了。’”
9 Musa ne Haruna se: «Ma ci Israyla jama kulu se ka ne: ‹Wa maan Rabbi jine, zama a maa araŋ janca.› »
10亚伦对以色列全体会众说话的时候，他们向着旷野观望，看见耶和华的荣耀在云中显现出来。
10 A ciya mo, za Haruna go sanno ra Israyla izey se, i zagu saajo do haray. Kala Rabbi darza go, a bangay buro ra.
11耶和华吩咐摩西说：
11 Rabbi salaŋ Musa se ka ne:
12“以色列人的怨言，我已经听见了。你告诉他们说：‘黄昏的时候你们必吃肉，早晨的时候必有食物吃饱；这样，你们就知道我耶和华是你们的 神了。’”
12 «Ay maa Israyla izey janca. Ma salaŋ i se ka ne: ‹Wiciri kambu araŋ ga ham ŋwa, susuba mo araŋ ga kungu nda buuru. Araŋ ga bay mo kaŋ ay no ga ti Rabbi araŋ Irikoyo.› »
13鹌鹑与吗哪到了晚上，有鹌鹑飞上来，把营都遮盖了；到了早晨，营的四周有一层露水。
13 A ciya mo, wiciri kambo ra, kala darfandayaŋ tun ka borey gata daabu, susuba mo harandaŋ go i windanta.
14露水上升以后，就见野地上有细小鳞状的东西，像小白霜一样细小的东西。
14 A binde, saaya kaŋ harandaŋo din say, kala hay fo buuno-buuno fooyaŋ go saajo batama ra. A kaynayaŋ ga hima danga gari gudeyaŋ cine ganda.
15以色列人看见了，就彼此对问说：“这是什么？”原来他们不知道那是什么。摩西对他们说：“这就是耶和华赐给你们吃的食物。
15 Saaya kaŋ Israyla izey di a, i ne care se: «Ifo no woone?» I mana bay haŋ kaŋ no. Musa mo ne i se: «}waaro kaŋ Rabbi n'araŋ no araŋ ma ŋwa no.
16耶和华吩咐的话是这样的：‘你们要按着各人的食量收取，按着你们的人数为帐幕里的人收取，一人两公升。’”
16 Yaa no Rabbi lordi* ka ne: Boro kulu ma margu nga ŋwaaro hina me, boro kulu muudu fo. Araŋ fundikooney baayaŋ hina me cine no araŋ ga kumna, boro kulu borey kaŋ yaŋ go a kuuru fuwo ra se.»
17以色列人就这样行了；有的多收、有的少收。
17 Yaadin mo no Israyla izey te. Boro fooyaŋ margu iboobo, boro fooyaŋ mo ikayna.
18他们用升斗衡量的时候，多收的没有剩余，少收的也不缺乏；各人按着自己的食量收取。
18 Amma saaya kaŋ i n'a neesi nda muudu, boro kaŋ margu iboobo, a mana to ka daaru a se. Boro kaŋ margu ikayna mo, a mana gaze a se. Boro kulu margu nga ŋwaaro hina me.
19摩西对他们说：“谁也不可把一些留到早晨。”
19 Musa ne i se: «Boro kulu ma s'a jisi kala suba susuba.»
20他们却不听摩西的话，有人把一些留到早晨，就生虫发臭了。摩西就向他们发怒。
20 Kulu nda yaadin i mana maa Musa sanno se, amma boro fooyaŋ n'a jisi kala susuba, kal a fumbu ka te nooni. Musa mo te i se bine.
21他们每天早晨都按着各人的食量去收取；太阳一发热，就融化了。
21 I soobay ka margu susubay kulu, boro kulu nga ŋwaaro hina me. Da wayna dungu mo, a ga manne.
22到第六日，他们收取了两倍的食物，每人四公升；会众的首领都来告诉摩西。
22 A ciya mo, zaari iddanta hane, i margu a lasaabuyaŋ hinka, ŋwaari wane, muudu hinka-hinka boro kulu se. Marga arkusey kulu kaa ka ci Musa se.
23摩西对他们说：“耶和华这样说：‘明天是安息日，是向耶和华守的圣安息日。你们要烤的，就烤吧；要煮的，就煮吧；所有余剩的要自己保存着，直留到早晨。’”
23 A ne i se: «Woodin ga ti haŋ kaŋ Rabbi ci. Suba ya fulanzamay gaakurante no, asibti* hanante no Rabbi se. Wa haagu haŋ kaŋ araŋ ga haagu, wa hina haŋ kaŋ araŋ ga hina. Wo kaŋ cindi mo, i m'a jisi zama i m'a haggoy kala susuba.»
24他们就照着摩西吩咐的，把余剩的留到早晨；竟然不发臭，里头也没有生虫。
24 I binde n'a jisi kala susuba, danga mate kaŋ Musa lordi. A mana fumbu, nooni si no a ra mo.
25摩西说：“今天吃这个吧，因为今天是向耶和华守的安息日，今日你们在田野里必找不着。
25 Musa ne: «Wa ŋwa woodin hunkuna, zama hunkuna wo asibti no Rabbi se. Hunkuna araŋ s'a gar saajo ra.
26六天你们可以收取，但第七天是安息日，在那一天什么都没有了。”
26 Jirbi iddu no araŋ g'a margu, amma jirbi iyyanta ya fulanzamay hane no, a ra i si hay kulu gar.»
27第七天民间有人出去收取，可是什么也找不着。
27 A ciya mo, zaari iyyanta hane borey ra afooyaŋ fatta zama ngey ma kumna, amma i man'a gar.
28耶和华对摩西说：“你们拒绝遵守我的诫命和律法，要到几时呢？
28 Kala Rabbi ne Musa se: «Waatifo no araŋ ga yadda k'ay sanney d'ay asariyey haggoy?
29你们看，耶和华把安息日赐给了你们，所以第六日他赐给你们两天的食物；第七天你们各人要住在家里，谁都不可离开自己的地方。”
29 Wa guna, Rabbi n'araŋ no fulanzamay. A se no zaari iddanta hane a g'araŋ no jirbi hinka ŋwaari. Naŋ boro kulu ma goro nga nango ra. Boro kulu ma si fun nga nango ra zaari iyyanta hane.»
30于是人民在第七天都安息了。
30 Borey binde fulanzam zaari iyyanta hane.
31以色列家给这食物起名叫“吗哪”，它像芫荽的种子，色白，味道像搀蜜的薄饼。
31 Israyla binde n'a maa daŋ Manna*. A ga hima lamti masangu kwaaray yaŋ gaa, a tabayaŋ mo ga hima alkama hamni maasa margante nda yu.
32摩西说：“耶和华吩咐的话是这样：要把满两公升的吗哪保留起来给你们的后代，好让他们可以看见当日我把你们从埃及地领出来的时候，在旷野给你们吃的食物。”
32 Musa ne: «Yaa no Rabbi lordi: Kal i ma jisi zaari fo neesiji hal araŋ zamaney kulu me, zama i ma di ŋwaaro kaŋ ay n'araŋ ŋwaayandi nd'a ganjo ra, saaya kaŋ ay n'araŋ kaa Misira laabo ra.»
33摩西对亚伦说：“拿一个罐子来，装满两公升吗哪，存放在耶和华面前，保留起来给你们的后代。”
33 Musa ne Haruna se: «Ma sambu kusu fo ka muudu fo toonante Manna daŋ a ra k'a jisi Rabbi jine. Haggoyyaŋ hari no ka koy araŋ zamaney kulu me.»
34亚伦就照着耶和华吩咐摩西的，把吗哪存留在法柜前。
34 Danga mate kaŋ cine Rabbi lordi Musa se, yaadin cine no Haruna mo n'a jisi seeda jine, haggoyyaŋ hari no.
35以色列人吃吗哪共四十年，直到进了有人居住的地方为止；他们吃吗哪，直到进入迦南地的边界为止。
35 Jiiri waytaaci binde no Israyla izey goono ga Manna ŋwa, kal i to laabu kaŋ ra borey go. I na Manna din ŋwa hal i to Kanaana laabo me.
36两公升就是当时的标准量器的十分之一。（“两公升就是当时的标准量器的十分之一”原文作“一俄梅珥就是一伊法的十分之一”）
36 Muudu fo no ga ti gumbutu jare wayante.