1葡萄园的比喻
1 Naŋ ay ma baytu te sohõ boro kaŋ ay ga ba boŋ. Bayto neeya bora kaŋ ay ga ba boŋ a reyzin kalo ciine ra. Bora kaŋ ay ga ba gonda kali tudu fo kaŋ gonda albarka boŋ.
2他把园子周围的泥土挖松了，捡去石头，栽种了上好的葡萄树；在园中建造了一座守望楼，又凿了一个榨酒池。他期望结出好葡萄，却结出野葡萄。
2 A n'a far k'a tondey ku, A n'a tilam da reyzin nya suubanante. A na cinari kuuku te kalo bindo ra, A na reyzin kankamyaŋ do jabu a ra, A na laakal dake hal a ga reyzin ize hanno yaŋ hay, Amma a na reyzin ize fumbo yaŋ hay.
3耶路撒冷的居民和犹大人哪！现在请你们在我与我的葡萄园之间断定是非吧！
3 Sohõ binde, ya araŋ Urusalima gorokoy da Yahuda borey, Ay g'araŋ ŋwaaray, wa ciiti in d'ay kalo game ra.
4我为我的葡萄园所作的以外，还有什么要作的呢？我期望它结出好葡萄，它为什么倒结出野葡萄呢？
4 Ifo ka cindi kaŋ i ga te ay kalo se kaŋ ay mana te a ra? Zama waati kaŋ ay na laakal dake a ma reyzin ize hanno yaŋ hay, Ifo se no a na ifumbo yaŋ hay?
5现在我告诉你们，我要怎样处理我的葡萄园：我要把它的篱笆撤去，使它被吞灭；我要把它的围墙拆毁，使它被践踏。
5 Sohõ binde, naŋ ay ma ci araŋ se haŋ kaŋ ay ga te d'ay kalo: Ay g'a kali tondey dagu no, almaney g'a ŋwa mo. Ay m'a kosarayey zeeri, I g'a taamu-taamu mo.
6我要使它荒废，不再修剪，也不再耕耘，荆棘和蒺藜却要长起来；我也要吩咐云不再降雨在园子上。
6 Ay g'a halaci parkatak! I s'a kambey co-co, i s'a far mo, Amma tuuri izeyaŋ da karjiyaŋ ga fun a ra. Ay ga burey lordi mo ka ne i ma si hari te a boŋ.
7因为万军之耶和华的葡萄园就是以色列家，他喜悦的树就是犹大人；他期望的是公平，但看到的只是流血的事；他期望的是公义，听到的只是哀叫声。
7 Zama Rabbi Kundeykoyo reyzin kalo ga ti Israyla dumo, Yahuda borey no ga ti a tilamo kaŋ a ga taala-taala mo. A na laakal dake cimi ciiti gaa, A go mo, kala boro wiyaŋ! A na laakal dake adilitaray gaa, a go mo, Kala bone hẽeni!
8人民的恶行──六祸那些使房屋连接房屋，使田地连接田地，以致不留余地的人，有祸了！你们只可以独居在境内。
8 Kaari borey kaŋ ga windi nda windi naagu care gaa! I ga fari nda fari mo naagu care gaa hala nangu si no kaŋ ga cindi. Ngey no ga goro ngey hinne laabo bindi ra!
9我听闻万军之耶和华说：“必有许多房屋变成荒凉，甚至那些又大又美的房屋也没有人居住。
9 Ay hangey ra no Rabbi Kundeykoyo ze ka ne: «Daahir, windi beerey, da windey kaŋ ga boori, Iboobo ga ciya kurmu, Boro kulu si goro i ra.
10十公顷葡萄园只出二十二公升酒；二百二十公升谷种只结二十二公升粮食。”
10 Zama reyzin kali kaŋ ga beeri danga boro fo fari dumbari, A gaa i ga du duvan* litar waranka cindi hinka. Dumi izey mo, gumbutu me way wane, Kulu gumbutu folloŋ no a ga hay.»
11那些清早起来，追求浓酒，留连到晚上，以致因酒发烧的人，有祸了！
11 Kaari borey kaŋ ga tun za da hinay zama ngey ma baji ceeci, Kaŋ ga cin zabu mo hala duvan m'i bugandi!
12在他们的筵席上，有琴、瑟、手鼓、笛和酒，但他们不理耶和华的作为，也不留心他手所作的。
12 I go ngey batey ra da moolo beeri da moolo kayna da ganga da seese yaŋ da duvan mo koyne, Amma i baa si nda Rabbi goy. I siino ga laakal mo d'a kambey te-goyey.
13所以我的人民因无知被掳去；他们的尊贵人十分饥饿；他们的群众极其干渴。
13 Woodin se no ay borey ga furo tamtaray ra bayray-jaŋay sabbay se. I boro beerey ga bu da haray, I baayaŋo kulu mo ga koogu nda jaw.
14故此，阴间扩张它的咽喉，张大它的口，没有限量；耶路撒冷城的荣耀、群众、喧嚷的人和在城中作乐的人，都要下到阴间。
14 Woodin se no Alaahara na nga karra tafandi, A na nga meyo feeri kaŋ sinda misa, Hala Urusalima darza d'a jama, d'a kosongo, Da boro kaŋ goono ga fooma a ra ma gunguray ka do a ra.
15卑贱人俯首，尊贵人降卑，眼目高傲的也降卑。
15 Boro kayna, i g'a ye ganda. Boro beeri, i g'a kaynandi. Boŋbeeraykoyey moy mo, i g'i zumandi.
16唯独万军之耶和华，因公平被高举；至圣的 神，因公义显为圣。
16 Amma Rabbi Kundeykoyo ga beeri ciiti ra, Koy Hanna ga nga boŋ cabe kaŋ nga hanan adilitaray ra.
17那时羊羔必来吃草，像在自己的草场一样；富裕者的荒场被寄居者随意吃用。
17 Waato din gaa feej'ize ga kuru noodin danga ngey kuray nango ra, Mebarawey mo ga arzakantey windi kooney ŋwa.
18那些人虚假的绳索牵引罪孽，又像用车绳拉罪恶的人，有祸了！
18 Kaari ngey kaŋ yaŋ ga laala candi da tangari korfoyaŋ, I ma zunubi mo candi da torko korfoyaŋ!
19他们说：“愿他赶快、迅速地成就他的作为，给我们看看！愿以色列的圣者所计划的临近！愿它来到，好让我们知道！”
19 Ngey kaŋ ga ne koyne: «Irikoy ma te waasi, A ma nga goyo cahandi zama iri ma di a. Naŋ Israyla wane Hananyankoyo saawara ma kankamandi ka kaa, zama iri m'a bay!»
20那些称恶为善，称善为恶，以暗为光，以光为暗，以苦为甜，以甜为苦的人，有祸了！
20 Kaari ngey kaŋ ga ne laala se booriyaŋ, Booriyaŋ mo i ma ne a se laala! Ngey kaŋ ga kubay daŋ kaari gurbi ra, Kaari mo i m'a daŋ kubay gurbi ra. I ma kaani daŋ forti gurbi ra, I ma forti mo ye ka daŋ kaani gurbi ra!
21那些自以为有智慧，自视为聪明的人，有祸了！
21 Kaari ngey kaŋ yaŋ ga ngey boŋ himandi laakalkooniyaŋ, I ga ngey boŋ guna fayankakoyaŋ!
22那些勇于喝酒，又精于调和浓酒的人，有祸了！
22 Kaari ngey kaŋ yaŋ gonda gaabi duvan haŋyaŋ do, Yaarukomyaŋ mo no baji diibiyaŋ do!
23他们因受了贿赂，就称恶人为义；却把义人的权益夺去。
23 Ngey kaŋ yaŋ ga me-daabu ta ka boro laaley fansa ka taŋ, Amma i ga adilante cimo dumbu ka ta a gaa!
24因此，火舌怎样吞灭碎秸，干草怎样落在火焰之中，照样，他们的根必像腐朽之物，他们的花必像尘土飞扬；因为他们弃绝万军之耶和华的训诲，藐视以色列圣者的话。
24 Woodin sabbay se no, Sanda mate kaŋ cine danji beele ga subu baano ŋwa, Wala subu kogo ga kaŋ danji ra, Yaadin cine no i tiksa ga ciya sanda fumbi cine. I booso mo ga tun danga kusa cine. Za kaŋ i wangu Rabbi Kundeykoyo asariya, I donda Israyla wane Hananyankoyo sanno mo.
25所以耶和华的怒气向他的子民发作，他伸出手来击打他们，群山都震动，他们的尸体在街上好像粪土，虽然这样，他的怒气还未转消，他的手仍然伸出。
25 Woodin sabbay se no Rabbi futa koroŋ nga jama boŋ, A na nga kamba sambu i boŋ mo k'i kar. Tondey kuukey jijiri, Buukoy mo ciya sanda birji cine kwaara fondey ra. Kulu nda yaadin Rabbi futa mana ban, Amma a kamba go sambante hala hõ.
26惩罚快要来临他必竖立旗帜，招一国的人从远方而来，发出哨声把他们从地极召来；看！他们必急速快奔而来。
26 Rabbi ga liiliwal tunandi mo ndunnya dumey kaŋ go nangu mooro se. I go hala ndunnya me no, a ga falle i se i ma kaa. A go mo, i ga zuru ka kaa da waasi.
27他们当中没有疲倦的，没有绊倒的，没有打盹的，也没有睡觉的；他们的腰带没有放松，鞋带也没有折断。
27 I ra sinda boro kaŋ ga farga, Boro kaŋ ga kati mo si no. Boro kaŋ ga dusungu si no, wala boro kaŋ ga jirbi. I cantey guddamey si feeri, I taamu korfey mo si pati.
28他们的箭锐利，所有的弓都上了弦；他们的马蹄看来像火石，车辆似旋风。
28 I hangawey gonda deene, Haw go i birawey kulu ra. I bariyey ce camsey sanda day captuyaŋ no, I torkey cey mo sanda day alma haw beeri.
29他们的吼叫像母狮，他们的咆哮如幼狮；他们咆哮，攫取猎物，把它叼去，无人援救。
29 I dunduyaŋo ga hima muusu beeri way, I ga dundu sanda muusu beeri izeyaŋ, Oho, i ga dundu ka duure ham tibi, I m'a ku mo baani samay, faabako si no.
30到那日，他们要向以色列人咆哮，像海浪的澎湃声一样；人若望着这地，就只见黑暗与灾难；光在云中也成了黑暗。
30 Han din hane binde kosongu ga te Urusalima boŋ sanda teeku kosongu cine. Da boro na laabo fonnay, Kala kubay da taabi kaŋ go no, burey na kaaro daabu.