1耶弗他
1 Yefta wo binde, Jileyad boro, nga wo yaarukom no, kaaruwa fo ize no. Jileyad ga ti a baaba.
2基列的妻子也给他生了几个儿子。他妻子的儿子长大了，就把耶弗他赶出去，对他说：“你不可以在我们的父家继承产业，因为你是另一个妇人的儿子。”
2 Jileyad wando na ize aruyaŋ hay a se. Waato kaŋ a wando izey beeri, i na Yefta gaaray. I ne a se: «Ni si du ka tubu ŋwa iri baaba windo ra, zama ni ya wayboro fo ize no.»
3耶弗他就从他的兄弟面前逃跑，住在陀伯地；有些无赖聚集到他那里，与他一起出入。
3 Saaya din binde Yefta zuru ka dira nga baabayzey do. A koy ka goro Tob laabo ra. Noodin binde boro yaamoyaŋ koonu no ka margu Yefta do. Nga nd'ey ga hatta ka fatta care banda.
4过了些日子，亚扪人与以色列人争战。
4 A ciya no, kaŋ i gay kayna fo, kala Amon izey na Israyla wongu.
5亚扪人与以色列人争战的时候，基列的众长老就去，把耶弗他从陀伯请回来。
5 A ciya binde, waato kaŋ Amon izey na Israyla wongu, kala Jileyad arkusey koy zama ngey ma kande Yefta, a ma fun Tob laabo ra.
6他们对耶弗他说：“请你来作我们的统帅，我们好攻打亚扪人。”
6 I ne Yefta se: «Ma kaa ka ciya iri jine boro zama iri ma du ka wongu nda Amon izey.»
7耶弗他对基列的长老说：“从前你们不是恨我，赶逐我离开我的父家吗？现在你们遭遇患难的时候，为什么到我这里来呢？”
7 Gaa no Yefta ne Jileyad arkusey se: «Manti araŋ no ka wangu ay bo? Araŋ n'ay gaaray k'ay kaa ay baaba windo ra. Day, ifo se no araŋ kaa ay do sohõ kaŋ araŋ go gurzugay ra?»
8基列的长老对耶弗他说：“现在我们回到你这里来，是要你与我们一同回去，与亚扪人争战，你要作我们基列所有居民的首领。”
8 Gaa no Jileyad arkusey ne Yefta se: «Haŋ kaŋ se iri bare ka ye ni do sohõ ga ti zama ni ma koy iri banda, ni ma Amon izey wongu. Ni mo no ga ciya iri jine boro Jileyad boro kulu boŋ.»
9耶弗他对基列的长老说：“如果你们带我回去，攻打亚扪人，耶和华把他们交在我面前，那么我就可以作你们的首领吗？”
9 Yefta ne Jileyad arkusey se: «D'araŋ ye nd'ay fu zama ay ma Amon izey wongu, Rabbi mo n'i nooyandi ay se, ay ga ciya araŋ jine boro no?»
10基列的长老对耶弗他说：“有耶和华在我们中间作证，我们必定照着你的话行。”
10 Jileyad arkusey ne Yefta se: «Rabbi ma ciya seeda iri da nin game ra. Daahir hay kulu kaŋ ni ci, a boŋ no iri mo ga goy.»
11于是耶弗他与基列的长老一同回去了，众人就立耶弗他作他们的首领，作他们的统帅；耶弗他在米斯巴，在耶和华面前，把自己的一切话都说了出来。
11 Waato din gaa Yefta koy, nga nda Jileyad arkusey. Borey mo n'a ciya ngey jine boro da ngey koyo. Yefta na nga sanney kulu dede Rabbi jine Mizpa ra.
12耶弗他先与亚扪人交涉耶弗他派遣使者去见亚扪人的王，说：“我跟你有什么关系呢？你竟到我这里来攻打我的土地呢？”
12 Gaa no Yefta na diyayaŋ donton Amon izey bonkoono gaa ka ne: «Ni baa fo nd'ay zaati, kaŋ ni ga kaa k'ay laabo wongu?»
13亚扪人的王对耶弗他的使者说：“因以色列人从埃及上来的时候，夺了我的土地，从亚嫩河到雅博河，直到约旦河；现在你要把它和和平平地交还。”
13 Amon izey bonkoono tu Yefta diyey se ka ne: «Zama Israyla izey n'ay laabo kom waato kaŋ i fun Misira, za Arnon isa gaa kal a ma koy Yabok isa da Urdun isa gaa. Sohõ binde, ni ma laabey din yeti ay se amaana ra.»
14耶弗他又再派使者去见亚扪人的王，
14 Saaya din koyne Yefta ye ka diyayaŋ donton i ma koy Amon izey bonkoono do,
15对他说：“耶弗他这样说：‘以色列人并没有夺取过摩押地和亚扪人的土地。
15 ka ne a se haŋ kaŋ Yefta ne: «Israyla mana Mowab laabu kom, wala mo Amon izey laabu.
16以色列人从埃及上来的时候，是走过旷野到红海，到了加低斯；
16 Amma waato kaŋ i fun Misira, Israyla na saaji gana ka koy hala Teeku Cira gaa, i kaa Kades mo.
17就派遣使者去见以东王，说：求你让我们经过你的领土。以东王却不答应；又派遣使者去见摩押王，摩押王也不肯；以色列人就住在加低斯。
17 Waato din gaa Israyla na diyayaŋ donton Edom bonkoono gaa ka ne: ‹Ay ga ni ŋwaaray, ma naŋ ay ma gana ka bisa ni laabo ra.› Amma Edom bonkoono mana yadda. Yaadin mo no a ye ka donton Mowab bonkoono mo gaa, nga mo wangu. Israyla binde goro noodin Kades.
18以后，他们走过旷野，绕过以东地和摩押地，到了摩押地的东边，在亚嫩河那边安营；他们并没有进入摩押境内，因为亚嫩河是摩押的边界。
18 Waato din gaa a ye ka gana saajo ra, a na Edom laabo da Mowab laabo windi. I gana Mowab laabo se wayna funay haray. I na gata sinji Arnon daŋanta, amma i mana furo Mowab hirro ra, zama Arnon isa, nga no ga ti Mowab hirro me.
19以色列人又派遣使者去见亚摩利人的王西宏，就是希实本王，对他说：求你让我们经过你的领土，到我们自己的地方去。
19 Israyla na diyayaŋ donton koyne Sihon Amorancey bonkoono gaa, kaŋ ga ti Hesbon bonkoono. Israyla ne a se: ‹Ma naŋ iri ma gana ni laabo ra ka bisa. Iri ma koy ka to iri wano do.›
20西宏却不信任以色列人，不让他们经过他的境界；西宏聚集了他所有的人民，在雅杂安营，与以色列人争战。
20 Amma Sihon mana ta Israyla ma gana nga hirro me ra, kala Sihon na nga jama kulu margu. A na gata sinji Yahaz ra ka Israyla di wongu.
21耶和华以色列的 神，把西宏和他所有的人民都交在以色列人手中，以色列人击杀了他们，夺取了住在那地的亚摩利人的全地，
21 Kala Rabbi, Israyla Irikoyo na Sihon da nga jama kulu daŋ Israyla kambe ra, i na Sihon yaŋ kar mo. Yaadin cine no Israyla na Amorancey laabey kulu ŋwa d'a, kaŋ yaŋ goono ga goro laabo ra.
22占领了亚摩利人四周的境界，从亚嫩河到雅博河，从旷野直到约旦河。
22 I na Amorancey hirrey kulu ŋwa za Arnon gaa kal a ma koy Yabok, saajo gaa haray mo kala ma koy Urdun gaa.
23现在耶和华以色列的 神，已经把亚摩利人从他的子民以色列人面前赶走了，你竟要占有这地吗？
23 Ni di, yaadin cine no Rabbi, Israyla Irikoyo na Amorancey laabey ta d'a i gaa, ka no nga borey kaŋ ti Israyla se. Ni binde, ni g'i tubu no?
24你不是应占有你的神基抹要你占有的地吗？我们不是应占有耶和华我们的 神，从我们面前赶走的人的一切地吗？
24 Haŋ kaŋ Kemos ni de-koyo na ni no, ni s'a ŋwa? Boro kulu binde kaŋ Rabbi iri Irikoyo n'i kaa taray k'iri no i laabo, nga no iri ga ŋwa.
25现在难道你比摩押王西拨的儿子巴勒还强吗？他曾经与以色列人争竞吗？或是与以色列人交战过吗？
25 Wala man no ni bisa Mowab bonkoono Balak, Zippor izo? A na Israyla si nga nd'a ma gurjay ce fo no? A n'i taba wongu gaa ce fo no?
26以色列人住在希实本和属希实本的村镇，亚罗珥和亚罗珥的村镇，以及亚嫩河沿岸的一切城市，已经有三百年了；在这时期内，你们为什么没有夺回这些地方呢？
26 Waato kaŋ Israyla goono ga goro Hesbon d'a kawyey kulu ra, da Arower da nga kawyey, da Arnon me gaa birney kulu ra, kal a to jiiri zangu hinza, ifo se no araŋ mana ye k'i ta alwaato din ra?
27我没有得罪你，你竟恶待我，攻打我；愿审判者耶和华今日在以色列人和亚扪人中间，判断是非。’”
27 Ay ya, binde, yana zunubi te ni se fa, amma nin no goono ga taali te ay se, za kaŋ ni n'ay wongu. Rabbi, kaŋ ga ciiti ma ciiti hunkuna Israyla izey da Amon izey game ra. »
28但亚扪人的王不听从耶弗他差派人去对他所说的话。
28 Amma kulu nda yaadin Amon izey bonkoono mana Yefta sanno kaŋ a donton nga gaa din saal.
29耶弗他许愿那时耶和华的灵临到耶弗他身上，他就经过基列和玛拿西，经过基列的米斯巴，又从基列的米斯巴去到亚扪人那里。
29 Saaya din binde Rabbi Biya zumbu Yefta boŋ. A gana mo Jileyad da Manasse ra. Noodin a gana ka bisa Mizpa, Jileyad wano ra. Mizpa kaŋ go Jileyad do no a gana ka bisa ka daŋandi ka koy Amon izey do haray.
30耶弗他向耶和华许愿，说：“如果你真的把亚扪人交在我手里，
30 Yefta na sarti sambu Rabbi se ka ne: «Hala day haciika ni ga Amon izey daŋ ay kambe ra,
31我从亚扪人那里平平安安回来的时候，无论谁先从我的家门出来迎接我，他就必归耶和华，我也必把他当作燔祭。”
31 doŋ a ga ciya, hay kulu kaŋ fatta ay windi meyey gaa nga ma ay kubay se, waato kaŋ ay ye ka kaa fu baani samay ka fun Amon ce ganayaŋ -- a ga ciya Rabbi wane. Ay g'a nooyandi sargay kaŋ i ga ton.»
32于是耶弗他去到亚扪人那里攻打他们，耶和华把他们交在他手里。
32 Kala Yefta daŋandi ka koy Amon izey do haray zama nga m'i wongu, Rabbi n'i daŋ a kambe ra mo.
33于是他从亚罗珥开始击杀他们，去到米匿，直到亚备勒．基拉明，共二十座城，是一场大击杀；这样，亚扪人就在以色列人面前被制伏了。
33 A n'i kar za Arower gaa kal a koy Minnit gaa, birni waranka nooya, ka koy hala Abel-Keramim mo. A n'i wi da wiyaŋ bambata. Yaadin cine no Amon izey ye Israyla izey mayray cire nd'a.
34耶弗他还愿耶弗他回米斯巴去，到了自己的家，不料，他的女儿拿着鼓、跳着舞，出来迎接他；她是耶弗他的独生女，除她以外，耶弗他没有其他的儿女。
34 Yefta binde ye ka kaa fu nga kwaara do Mizpa. Guna mo, a ize wayo fatta k'a kubay da gaasu haray da gaani. Nga hinne mo ga ti Yefta se ize, a banda a sinda ize way fo wala ize aru fo.
35耶弗他看见了她，就撕裂自己的衣服，说：“啊！我的女儿啊，你真使我忧愁，你叫我太作难了；因为我已经向耶和华开过口许愿，我不能收回。”
35 Kala saaya kaŋ cine a di nga izo, a na nga bankaaray tooru-tooru. A ne: «Kaari, ay ize wayo! ni n'ay kangay wi gumo. Ni go ay taabandikoy ra, zama ay jin k'ay meyo fiti Rabbi se. A si du ka te mo ay ma tun ay sanno boŋ.»
36她对他说：“我的父亲啊，你既然向耶和华开过口许了愿，就照着你口里所说的向我行吧！因为耶和华已经在你的仇敌亚扪人身上，为你报了仇。”
36 Ize wayo ne baabo se: «Ay baaba, ni na ni me fiti Rabbi se. Kala ni ma te ay se haŋ kaŋ fun ni meyo ra din boŋ, za kaŋ Rabbi na fansa sambu ni se ni ibarey boŋ, kaŋ yaŋ ga ti Amon izey.»
37她又对自己的父亲说：“请你准我这件事吧：给我两个月时间，让我和我的同伴去漫游山间，为我的童贞哀哭。”
37 A ne mo nga baabo se: «I ma woone te ay se: i m'ay naŋ handu hinka, zama ay ma tun ka koy tondey ra ka bar-bare, ay ma ay wandiyotara hẽeni te, in d'ay corey.»
38耶弗他说：“你去吧！”就让她离去两个月；她就带着她的同伴去了，在山上为她的童贞哀哭。
38 Baabo ne: «Ma koy.» Baabo n'a sallama zama a ma koy ka te handu hinka. Wandiya binde tun, nga nda nga corey. I koy tondey ra, i go g'a wandiyotara hẽeni te.
39两个月后，她回到她的父亲那里，她父亲就照他所许的愿向她行了。她没有与男人同过房。以后，在以色列中有个惯例：
39 I go no, handu hinkanta bananta, a ye ka kaa nga baabo do. Nga mo te a se mate kaŋ a na nga sarto sambu din boŋ. Wandiya mana alboro bay mo. A ciya alaada Israyla ra,
40以色列的女子年年都去哀悼基列人耶弗他的女儿，每年四日。
40 Israyla ize wandiyey ga fatta jiiri kulu ka Yefta Jileyad bora ize wandiya hẽeni te jirbi taaci.