1Every wise woman buildeth her house: but the foolish plucketh it down with her hands.
1Ang tagsatagsa ka manggialamon nga babaye magatukod sa iyang balay; Apan ang buangbuang magaguba niana uban sa iyang mga kamot.
2He that walketh in his uprightness feareth the LORD: but he that is perverse in his ways despiseth him.
2Kadtong nagalakat sa iyang pagkatul-id nahadlok kang Jehova; Apan kadtong sukwahi sa iyang dalan nagatamay kaniya.
3In the mouth of the foolish is a rod of pride: but the lips of the wise shall preserve them.
3Diha sa baba sa buangbuang mao ang usa ka bunal alang sa iyang pagkamapahitas-on; Apan ang mga ngabil sa manggialamon magabantay kanila.
4Where no oxen are, the crib is clean: but much increase is by the strength of the ox.
4Sa dapit diin walay mga vaca, ang pasungan mahinlo; Apan ang dakung abut pinaagi sa kusog sa vaca.
5A faithful witness will not lie: but a false witness will utter lies.
5Ang usa ka matinumanon nga saksi dili mobakak; Apan ang bakakon nga saksi magapamulong ug mga bakak.
6A scorner seeketh wisdom, and findeth it not: but knowledge is easy unto him that understandeth.
6Ang usa ka mayubiton magapangita sa kaalam ug dilimakakaplag niini; Apan ang kahibalo masayon alang kaniya nga may salabutan.
7Go from the presence of a foolish man, when thou perceivest not in him the lips of knowledge.
7Lakaw ngadto sa atubangan sa usa ka tawong buangbuang, Ug ikaw dili makakaplag diha kaniya sa mga ngabil sa kahibalo.
8The wisdom of the prudent is to understand his way: but the folly of fools is deceit.
8Ang kaalam sa buotan mao ang pagsabut sa iyang dalan; Apan ang binuang sa mga buangbuang mao ang paglimbong.
9Fools make a mock at sin: but among the righteous there is favour.
9Ang mga buang magatiaw-tiaw lamang sa halad-tungod-sa-sala; Apan sa taliwala sa mga matarung adunay maayong kabubut-on.
10The heart knoweth his own bitterness; and a stranger doth not intermeddle with his joy.
10Ang kasingkasing mahibalo sa iyang kaugalingong kapaitan; Ug walay usa ka dumuloong nga moambit sa kalipay niini.
11The house of the wicked shall be overthrown: but the tabernacle of the upright shall flourish.
11Ang balay sa tawong dautan pagagun-obon; Apan ang balong-balong sa matarung pagapauswagon.
12There is a way which seemeth right unto a man, but the end thereof are the ways of death.
12Adunay usa ka dalan nga daw matarung alang sa usa ka tawo; Apan ang katapusan niana mao ang mga dalan sa kamatayon.
13Even in laughter the heart is sorrowful; and the end of that mirth is heaviness.
13Bisan diha sa pagkatawa ang kasingkasing magamasulub-on; Ug ang katapusan sa kalipay mao ang kagul-anan.
14The backslider in heart shall be filled with his own ways: and a good man shall be satisfied from himself.
14Ang nagabalik sa pagpakasala sa kasingkasing pagapun-on uban sa iyang kaugalingong mga paagi; Ug ang usa ka maayong tawo matagbaw gikan sa iyang kaugalingon.
15The simple believeth every word: but the prudent man looketh well to his going.
15Ang walay-pagtagad motoo sa tagsatagsa ka pulong; Apan ang mabinantayon nga tawo magatan-aw pag-ayo sa iyang paglakaw.
16A wise man feareth, and departeth from evil: but the fool rageth, and is confident.
16Ang usa ka tawong manggialamon mahadlok, ug magapahilayo gikan sa dautan; Apan ang buang mapangahason sa iyang kaugalingon nga may pagdaut ug siya masaligon.
17He that is soon angry dealeth foolishly: and a man of wicked devices is hated.
17Siya nga dili masuko magahimo sa kabuangan; Ug ang usa ka tawo nga dautan ug mga paagi ginadumtan.
18The simple inherit folly: but the prudent are crowned with knowledge.
18Ang walay-pagtagad makapanunod sa binuang; Apan ang mga buotan pagapurongpurongan sa kahibalo.
19The evil bow before the good; and the wicked at the gates of the righteous.
19Ang tawong dautan moyukbo sa atubangan sa maayo; Ug ang dautan, diha sa mga ganghaan sa matarung.
20The poor is hated even of his own neighbour: but the rich hath many friends.
20Ang kabus ginadumtan bisan sa iyang kaugalingong silingan; Apan ang dato may daghang mga higala.
21He that despiseth his neighbour sinneth: but he that hath mercy on the poor, happy is he.
21Kadtong nagatamay sa iyang isigkatawo nagapakasala; Apan kadtong may kalooy sa ka bus, malipayon siya.
22Do they not err that devise evil? but mercy and truth shall be to them that devise good.
22Wala ba mangasayup kadtong nagamugna ug dautan? Apan ang puangod ug kamatuoran anaa kanila nga nagamugna ug maayo.
23In all labour there is profit: but the talk of the lips tendeth only to penury.
23Diha sa tanang buhat adunay bunga; Apan ang sulti sa mga ngabil nagapadulong lamang ngadto sa kawalad-on nga tuman.
24The crown of the wise is their riches: but the foolishness of fools is folly.
24Ang purongpurong sa mga manggialamon mao ang ilang mga bahandi; Apan ang binuang sa mga buang mao lamang ang kabuangan.
25A true witness delivereth souls: but a deceitful witness speaketh lies.
25Ang matuod nga saksi nagaluwas ug mga kalag; Apan kadtong nagapamulong sa kabakakan nagalimbong.
26In the fear of the LORD is strong confidence: and his children shall have a place of refuge.
26Diha sa pagkahadlok kang Jehova mao ang malig-on nga pagsalig; Ug ang iyang mga anak adunay usa ka dapit nga dalangpanan.
27The fear of the LORD is a fountain of life, to depart from the snares of death.
27Ang pagkahadlok kang Jehova maoy usa ka tuburan sa kinabuhi, Aron nga ang tawo makalikay gikan sa mga lit-ag sa kamatayon.
28In the multitude of people is the king's honour: but in the want of people is the destruction of the prince.
28Diha sa panon sa katawohan anaa ang himaya sa hari; Apan diha sa kawalad-on sa katawohan anaa ang kalaglagan sa principe.
29He that is slow to wrath is of great understanding: but he that is hasty of spirit exalteth folly.
29Kadtong mahinay nga masuko may dakung salabutan; Apan kadtong madali-dalion sa espiritu nagabayaw sa kabuangan.
30A sound heart is the life of the flesh: but envy the rottenness of the bones.
30Ang usa ka malinawong kasingkasing maoy kinabuhi sa unod; Apan ang kasina mao ang pagkadunot sa kabukogan.
31He that oppresseth the poor reproacheth his Maker: but he that honoureth him hath mercy on the poor.
31Kadtong nagadagmal sa kabus nagatamay sa iyang Magbubuhat; Apan kadtong may kalooy sa hangul nagatahud kaniya,
32The wicked is driven away in his wickedness: but the righteous hath hope in his death.
32Ang dautan giunlod ngadto sa kahiladman tungod sa iyang buhat nga dautan; Apan ang matarung may usa ka dalangpanan sa iyang kamatayon.
33Wisdom resteth in the heart of him that hath understanding: but that which is in the midst of fools is made known.
33Ang kaalam magapuyo diha sa kasingkasing niadtong may salabutan; Apan kadtong anaa sa sulod sa mga buang mapadayag sa iyang kaugalingon .
34Righteousness exalteth a nation: but sin is a reproach to any people.
34Ang pagkamatarung nagabayaw sa usa ka nasud; Apan ang sala maoy usa ka kaulawan sa bisan unsang katawohan.
35The king's favour is toward a wise servant: but his wrath is against him that causeth shame.
35Ang kalooy sa hari anaa sa usa ka sulogoon nga nagabuhat sa pagkamaalamon; Apan ang iyang kaligutgut anaa batok niadtong nagapakaulaw.