1A GOOD name is rather to be chosen than great riches, and loving favour rather than silver and gold.
1Ang usa ka maayong ngalan labi pang maayong pilion kay sa dagkung mga bahandi, Ug ang mahigugmaong-kalooy kay sa salapi ug bulawan.
2The rich and poor meet together: the LORD is the maker of them all.
2Ang adunahan ug ang kabus magakahibalag sila : Si Jehova mao ang nagbuhat kanilang tanan.
3A prudent man foreseeth the evil, and hideth himself: but the simple pass on, and are punished.
3Ang usa ka buotan nga tawo makakita sa dautan, ug magatago sa iyang kaugalingon; Apan ang walay-pagtagad molabay lamang ug magaantus tungod niini.
4By humility and the fear of the LORD are riches, and honour, and life.
4Ang balus sa pagkamapaubsanon ug pagkahadlok kang Jehova Mao ang pagkaadunahan, ug kadungganan, ug kinabuhi.
5Thorns and snares are in the way of the froward: he that doth keep his soul shall be far from them.
5Mga tonok ug mga lit-ag maoy anaa sa dalan sa masukihon: Kadtong magabantay sa iyang kalag mahilayo gikan kanila.
6Train up a child in the way he should go: and when he is old, he will not depart from it.
6Bansaya ang bata diha sa dalan nga iyang pagalaktan, Ug bisan kong siya matigulang na siya dili mobiya gikan niana.
7The rich ruleth over the poor, and the borrower is servant to the lender.
7Ang adunahan magahari ibabaw sa kabus; Ug ang manghuhulam mao ang ulipon sa magapahulam.
8He that soweth iniquity shall reap vanity: and the rod of his anger shall fail.
8Kadtong magapugas ug kasal-anan nagaani ug kalisdanan; Ug ang baras sa iyang kasuko makawang.
9He that hath a bountiful eye shall be blessed; for he giveth of his bread to the poor.
9Kadtong adunay usa ka mata nga madagayaon pagabulahanon; Kay siya nagahatag sa iyang tinapay sa kabus.
10Cast out the scorner, and contention shall go out; yea, strife and reproach shall cease.
10Papahawaa ang mayubiton, ug ang pagpakigbingkil mogula; Oo, ang pagkalalis ug pagpakaulaw mohunong.
11He that loveth pureness of heart, for the grace of his lips the king shall be his friend.
11Kadtong mahagugma sa pagkaulay sa kasingkasing, Tungod sa gracia sa iyang mga q2 ngabilang hari mahimong iyan higala.
12The eyes of the LORD preserve knowledge, and he overthroweth the words of the transgressor.
12Ang mga mata ni Jehova magapanalipod kaniya nga may kahibalo; Apan siya magawagtang sa mga pulong sa tawong mabudhion
13The slothful man saith, There is a lion without, I shall be slain in the streets.
13Ang tapulan nagaingon: Adunay usa ka leon sa gawas; Ako pagapatyon diha sa kadalanan.
14The mouth of strange women is a deep pit: he that is abhorred of the LORD shall fall therein.
14Ang baba sa mga dumuloong babaye maoy usa ka halalum nga gahong; Siya nga gidumtan ni Jehova mahulog niana.
15Foolishness is bound in the heart of a child; but the rod of correction shall drive it far from him.
15Ang mga binuang nabugkos diha sa kasingkasing sa usa ka bata; Apan ang bunal sa pagbadlong magapalabog niana sa halayo gikan kaniya.
16He that oppresseth the poor to increase his riches, and he that giveth to the rich, shall surely come to want.
16Kadtong magadaugdaug sa kabus aron sa pagdugang sa iyang ganancia , Ug kadtong magahatag sa adunahan, modangat lamang sa kawalad-on.
17Bow down thine ear, and hear the words of the wise, and apply thine heart unto my knowledge.
17Ikiling ang imong igdulungog, ug pamatia ang mga pulong sa manggialamon, Ug ibutang ang imong kasingkasing sa akong kahibalo.
18For it is a pleasant thing if thou keep them within thee; they shall withal be fitted in thy lips.
18Kay kini maoy butang nga makalilipay kong ikaw magatipig kanila diha kanimo, Kong sila mahiluna pagtingub diha sa imong mga ngabil.
19That thy trust may be in the LORD, I have made known to thee this day, even to thee.
19Aron ang imong pagsalig mahaanha kang Jehova, Akong gipahibalo kanimo sila niining adlawa, bisan kanimo.
20Have not I written to thee excellent things in counsels and knowledge,
20Wala ba ako makasulat kanimo ug mga maayo uyamut nga mga butang Sa mga tambag ug kahibalo,
21That I might make thee know the certainty of the words of truth; that thou mightest answer the words of truth to them that send unto thee?
21Aron sa pagpahibalo kanimo sa kasayuran sa mga pulong sa kamatuoran, Aron ikaw magadala pagbalik sa mga pulong sa kamatuoran ngadto kanila nga nagasugo kanimo?
22Rob not the poor, because he is poor: neither oppress the afflicted in the gate:
22Ayaw pagkawati ang kabus tungod kay siya kabus; Ni magadaugdaug ka sa mga sinakit diha sa ganghaan:
23For the LORD will plead their cause, and spoil the soul of those that spoiled them.
23Kay si Jehova magalaban sa ilang katungod, Ug moagaw sa kinabuhi niadtong nangagaw kanila.
24Make no friendship with an angry man; and with a furious man thou shalt not go:
24Ayaw pagpakighigala sa usa ka tawo nga maligut-guton; Ug sa masuk-anon nga tawo dili ka makigkuyog:
25Lest thou learn his ways, and get a snare to thy soul.
25Tingali unya ikaw makakat-on sa iyang mga dalan, Ug makabaton ka sa lit-ag sa imong kalag.
26Be not thou one of them that strike hands, or of them that are sureties for debts.
26Dili ka paisip nga usa kanila nga nagapanghampak sa kamot, Kun kanila nga maoy mga pasalig tungod sa mga utang.
27If thou hast nothing to pay, why should he take away thy bed from under thee?
27Kong ikaw walay kapaingnan sa pagbayad, Nganong iyang kuhaon ang imong higdaanan nga anaa sa ilalum nimo?
28Remove not the ancient landmark, which thy fathers have set.
28Ayaw pagbalhina ang karaan nga mohon sa yuta, Nga gibutang sa imong mga amahan.
29Seest thou a man diligent in his business? he shall stand before kings; he shall not stand before mean men.
29Nakita mo ba ang usa ka tawo nga masingkamoton sa iyang patigayon? siya magatindog sa atubangan sa mga hari; Siya dili magatindog sa atubangan sa bastos nga mga tawo.