1Now before the feast of the passover, when Jesus knew that his hour was come that he should depart out of this world unto the Father, having loved his own which were in the world, he loved them unto the end.
1 Ar drothwy gu373?yl y Pasg, yr oedd Iesu'n gwybod fod ei awr wedi dod, iddo ymadael �'r byd hwn a mynd at y Tad. Yr oedd wedi caru'r rhai oedd yn eiddo iddo yn y byd, ac fe'u carodd hyd yr eithaf.
2And supper being ended, the devil having now put into the heart of Judas Iscariot, Simon's son, to betray him;
2 Yn ystod swper, pan oedd y diafol eisoes wedi gosod yng nghalon Jwdas fab Simon Iscariot y bwriad i'w fradychu ef,
3Jesus knowing that the Father had given all things into his hands, and that he was come from God, and went to God;
3 dyma Iesu, ac yntau'n gwybod bod y Tad wedi rhoi pob peth yn ei ddwylo ef, a'i fod wedi dod oddi wrth Dduw a'i fod yn mynd at Dduw,
4He riseth from supper, and laid aside his garments; and took a towel, and girded himself.
4 yn codi o'r swper ac yn rhoi ei wisg o'r neilltu, yn cymryd tywel ac yn ei glymu am ei ganol.
5After that he poureth water into a bason, and began to wash the disciples' feet, and to wipe them with the towel wherewith he was girded.
5 Yna tywalltodd ddu373?r i'r badell, a dechreuodd olchi traed y disgyblion, a'u sychu �'r tywel oedd am ei ganol.
6Then cometh he to Simon Peter: and Peter saith unto him, Lord, dost thou wash my feet?
6 Daeth at Simon Pedr yn ei dro, ac meddai ef wrtho, "Arglwydd, a wyt ti am olchi fy nhraed i?"
7Jesus answered and said unto him, What I do thou knowest not now; but thou shalt know hereafter.
7 Atebodd Iesu ef: "Ni wyddost ti ar hyn o bryd beth yr wyf fi am ei wneud, ond fe ddoi i wybod ar �l hyn."
8Peter saith unto him, Thou shalt never wash my feet. Jesus answered him, If I wash thee not, thou hast no part with me.
8 Meddai Pedr wrtho, "Ni chei di olchi fy nhraed i byth." Atebodd Iesu ef, "Os na chaf dy olchi di, nid oes lle iti gyda mi."
9Simon Peter saith unto him, Lord, not my feet only, but also my hands and my head.
9 "Arglwydd," meddai Simon Pedr wrtho, "nid fy nhraed yn unig, ond golch fy nwylo a'm pen hefyd."
10Jesus saith to him, He that is washed needeth not save to wash his feet, but is clean every whit: and ye are clean, but not all.
10 Dywedodd Iesu wrtho, "Y mae'r sawl sydd wedi ymolchi drosto yn l�n i gyd, ac nid oes arno angen golchi dim ond ei draed. Ac yr ydych chwi yn l�n, ond nid pawb ohonoch."
11For he knew who should betray him; therefore said he, Ye are not all clean.
11 Oherwydd gwyddai pwy oedd am ei fradychu. Dyna pam y dywedodd, "Nid yw pawb ohonoch yn l�n."
12So after he had washed their feet, and had taken his garments, and was set down again, he said unto them, Know ye what I have done to you?
12 Wedi iddo olchi eu traed, ac ymwisgo a chymryd ei le unwaith eto, gofynnodd iddynt, "A ydych yn deall beth yr wyf wedi ei wneud i chwi?
13Ye call me Master and Lord: and ye say well; for so I am.
13 Yr ydych chwi'n fy ngalw i yn 'Athro' ac yn 'Arglwydd', a hynny'n gwbl briodol, oherwydd dyna wyf fi.
14If I then, your Lord and Master, have washed your feet; ye also ought to wash one another's feet.
14 Os wyf fi, felly, a minnau'n Arglwydd ac yn Athro, wedi golchi eich traed chwi, fe ddylech chwithau hefyd olchi traed eich gilydd.
15For I have given you an example, that ye should do as I have done to you.
15 Yr wyf wedi rhoi esiampl i chwi; yr ydych chwithau i wneud fel yr wyf fi wedi ei wneud i chwi.
16Verily, verily, I say unto you, The servant is not greater than his lord; neither he that is sent greater than he that sent him.
16 Yn wir, yn wir, rwy'n dweud wrthych, nid yw unrhyw was yn fwy na'i feistr, ac nid yw'r un a anfonir yn fwy na'r un a'i hanfonodd.
17If ye know these things, happy are ye if ye do them.
17 Os gwyddoch y pethau hyn, gwyn eich byd os gweithredwch arnynt.
18I speak not of you all: I know whom I have chosen: but that the scripture may be fulfilled, He that eateth bread with me hath lifted up his heel against me.
18 Nid wyf yn siarad amdanoch i gyd. Yr wyf fi'n gwybod pwy a ddewisais. Ond y mae'n rhaid i'r Ysgrythur gael ei chyflawni: 'Y mae'r un sy'n bwyta fy mara i wedi codi ei sawdl yn f'erbyn.'
19Now I tell you before it come, that, when it is come to pass, ye may believe that I am he.
19 Yr wyf fi'n dweud wrthych yn awr, cyn i'r peth ddigwydd, er mwyn ichwi gredu, pan ddigwydd, mai myfi yw.
20Verily, verily, I say unto you, He that receiveth whomsoever I send receiveth me; and he that receiveth me receiveth him that sent me.
20 Yn wir, yn wir, rwy'n dweud wrthych, y mae'r sawl sy'n derbyn unrhyw un a anfonaf fi yn fy nerbyn i, ac y mae'r sawl sy'n fy nerbyn i yn derbyn yr hwn a'm hanfonodd i."
21When Jesus had thus said, he was troubled in spirit, and testified, and said, Verily, verily, I say unto you, that one of you shall betray me.
21 Wedi iddo ddweud hyn, cynhyrfwyd ysbryd Iesu a thystiodd fel hyn: "Yn wir, yn wir, rwy'n dweud wrthych fod un ohonoch yn mynd i'm bradychu i."
22Then the disciples looked one on another, doubting of whom he spake.
22 Dechreuodd y disgyblion edrych ar ei gilydd, yn methu dyfalu am bwy yr oedd yn s�n.
23Now there was leaning on Jesus' bosom one of his disciples, whom Jesus loved.
23 Yr oedd un o'i ddisgyblion, yr un yr oedd Iesu'n ei garu, yn nesaf ato ef wrth y bwrdd.
24Simon Peter therefore beckoned to him, that he should ask who it should be of whom he spake.
24 A dyma Simon Pedr yn rhoi arwydd i hwn i holi Iesu am bwy yr oedd yn s�n.
25He then lying on Jesus' breast saith unto him, Lord, who is it?
25 A dyma'r disgybl hwnnw yn pwyso'n �l ar fynwes Iesu ac yn gofyn iddo, "Pwy yw ef, Arglwydd?"
26Jesus answered, He it is, to whom I shall give a sop, when I have dipped it. And when he had dipped the sop, he gave it to Judas Iscariot, the son of Simon.
26 Atebodd Iesu, "Yr un y gwlychaf y tamaid yma o fara a'i roi iddo, hwnnw yw ef." Yna gwlychodd y tamaid a'i roi i Jwdas fab Simon Iscariot.
27And after the sop Satan entered into him. Then said Jesus unto him, That thou doest, do quickly.
27 Ac yn dilyn ar hyn, aeth Satan i mewn i hwnnw. Meddai Iesu wrtho, "Yr hyn yr wyt yn ei wneud, brysia i'w gyflawni."
28Now no man at the table knew for what intent he spake this unto him.
28 Nid oedd neb o'r cwmni wrth y bwrdd yn deall pam y dywedodd hynny wrtho.
29For some of them thought, because Judas had the bag, that Jesus had said unto him, Buy those things that we have need of against the feast; or, that he should give something to the poor.
29 Gan mai yng ngofal Jwdas yr oedd y god arian, tybiodd rhai fod Iesu wedi dweud wrtho, "Pryn y pethau y mae arnom eu heisiau at yr u373?yl", neu am roi rhodd i'r tlodion.
30He then having received the sop went immediately out: and it was night.
30 Yn union wedi cymryd y tamaid bara aeth Jwdas allan. Yr oedd hi'n nos.
31Therefore, when he was gone out, Jesus said, Now is the Son of man glorified, and God is glorified in him.
31 Ar �l i Jwdas fynd allan dywedodd Iesu, "Yn awr y mae Mab y Dyn wedi ei ogoneddu, a Duw wedi ei ogoneddu ynddo ef.
32If God be glorified in him, God shall also glorify him in himself, and shall straightway glorify him.
32 Ac os yw Duw wedi ei ogoneddu ynddo ef, bydd Duw yntau yn ei ogoneddu ef ynddo'i hun, ac yn ei ogoneddu ar unwaith.
33Little children, yet a little while I am with you. Ye shall seek me: and as I said unto the Jews, Whither I go, ye cannot come; so now I say to you.
33 Fy mhlant, am ychydig amser eto y byddaf gyda chwi; fe chwiliwch amdanaf, a'r hyn a ddywedais wrth yr Iddewon, yr wyf yn awr yn ei ddweud wrthych chwi hefyd, 'Ni allwch chwi ddod lle'r wyf fi'n mynd.'
34A new commandment I give unto you, That ye love one another; as I have loved you, that ye also love one another.
34 Yr wyf yn rhoi i chwi orchymyn newydd: carwch eich gilydd. Fel y cerais i chwi, felly yr ydych chwithau i garu'ch gilydd.
35By this shall all men know that ye are my disciples, if ye have love one to another.
35 Os bydd gennych gariad tuag at eich gilydd, wrth hynny bydd pawb yn gwybod mai disgyblion i mi ydych."
36Simon Peter said unto him, Lord, whither goest thou? Jesus answered him, Whither I go, thou canst not follow me now; but thou shalt follow me afterwards.
36 Meddai Simon Pedr wrtho, "Arglwydd, i ble'r wyt ti'n mynd?" Atebodd Iesu ef, "Lle'r wyf fi'n mynd, ni elli di ar hyn o bryd fy nghanlyn, ond fe fyddi'n fy nghanlyn maes o law."
37Peter said unto him, Lord, why cannot I follow thee now? I will lay down my life for thy sake.
37 "Arglwydd," gofynnodd Pedr iddo, "pam na allaf dy ganlyn yn awr? Fe roddaf fy einioes drosot."
38Jesus answered him, Wilt thou lay down thy life for my sake? Verily, verily, I say unto thee, The cock shall not crow, till thou hast denied me thrice.
38 Atebodd Iesu, "A roddi dy einioes drosof? Yn wir, yn wir, rwy'n dweud wrthyt, ni ch�n y ceiliog cyn iti fy ngwadu i dair gwaith.