¹Every wise woman buildeth her house: but the foolish plucketh it down with her hands.

¹शहाणी स्त्री तिच्या शहाणपणाचा उपयोग तिचे घर जसे असायला हवे तसे करण्यासाठी करते. पण मूर्ख बाई तिच्या मूर्खपणामुळे घराचा सत्यानाश करते.

²He that walketh in his uprightness feareth the LORD: but he that is perverse in his ways despiseth him.

²जो माणूस योग्य रीतीने जगतो तो परमेश्वराला मान देतो. पण जो माणूस इमानदार नसतो तो परमेश्वराचा तिरस्कार करतो.

³In the mouth of the foolish is a rod of pride: but the lips of the wise shall preserve them.

³मूर्ख व गर्विष्ठ माणसाचे शब्द त्याच्यावर संकटे आणतात. पण शहाण्या माणसाचे शब्द त्याला वाचवतात.

⁴Where no oxen are, the crib is clean: but much increase is by the strength of the ox.

⁴जर काम करायला गायी नसल्या तर धान्याचे कोठार रिकामे राहील. लोक गायीच्या शक्तीचा उपयोग चांगले पीक काढण्यासाठी करुन घेऊ शकतात.

⁵A faithful witness will not lie: but a false witness will utter lies.

⁵सत्यावादी माणूस खोटे बोलत नाही. तो चांगला साक्षीदार असतो. पण ज्या माणसावर विश्वास टाकणे शक्य नसते तो कधीच खरे सांगत नाही. तो वाईट साक्षीदार असतो.

⁶A scorner seeketh wisdom, and findeth it not: but knowledge is easy unto him that understandeth.

⁶जे लोक देवाची थट्टा करतात ते ज्ञान मिळवण्याचा प्रयत्न करतील, पण त्यांना ते कधीच मिळत नाही. ज्यांचा देवावर विश्वास आहे ते खरोखर शहाणे आहेत. त्यांच्याजवळ ज्ञान सहजपणे येते.

⁷Go from the presence of a foolish man, when thou perceivest not in him the lips of knowledge.

⁷मूर्खाशी मैत्री करु नका. तो तुम्हाला काहीही शिकवू शकणार नाही.

⁸The wisdom of the prudent is to understand his way: but the folly of fools is deceit.

⁸हुशार लोक शहाणे असतात. कारण ते ज्या गोष्टी करतात त्याचा काळजीपूर्वक विचार करतात. पण मूर्ख लोक मूर्ख असतात कराण आपण दुसऱ्यांना फसवून जगू शकतो असे त्यांना वाटत असते.

⁹Fools make a mock at sin: but among the righteous there is favour.

⁹मूर्ख माणूस त्याने केलेल्या वाईट गोष्टींसाठी किंमत मोजण्याच्या कल्पनेला हसतो. पण चांगले लोक त्यासाठी क्षमा मिळवण्यासाठी खूप प्रयत्न करतात.

¹⁰The heart knoweth his own bitterness; and a stranger doth not intermeddle with his joy.

¹⁰जर एखादा माणूस दु:खी असला तर फक्त त्यालाच ते दु:ख जाणवत असते. त्याचप्रमाणे जर माणूस आनंदी असला तर तो आनंद जाणवू शकेल असा तो एकटाच असतो.

¹¹The house of the wicked shall be overthrown: but the tabernacle of the upright shall flourish.

¹¹वाईट माणसाच्या घराचा नाश होईल. पण चांगल्या माणसाचे घर सदैव राहील.

¹²There is a way which seemeth right unto a man, but the end thereof are the ways of death.

¹²लोकांना वाटत असते हाच मार्ग बरोबर आहे. पण तो मार्ग फक्त मरणाकडे नेतो.

¹³Even in laughter the heart is sorrowful; and the end of that mirth is heaviness.

¹³माणूस जरी हसत असला तरी तो मनातून दु:खी असू शकतो. आणि हसल्यावरही खिन्नता तिथे तशीच राहाते.

¹⁴The backslider in heart shall be filled with his own ways: and a good man shall be satisfied from himself.

¹⁴दुष्ट माणसांना त्यांनी केलेल्या चुकांबद्दल पूर्ण किंमत मोजावी लागेल. आणि चांगल्या माणसांना चांगल्या कृत्यांबद्दल बक्षीस मिळेल.

¹⁵The simple believeth every word: but the prudent man looketh well to his going.

¹⁵मूर्ख जे ऐकतो त्यावर विश्वास ठेवतो. पण शहाणा माणूस प्रत्येक गोष्टीचा काळजीपूर्वक विचार करतो.

¹⁶A wise man feareth, and departeth from evil: but the fool rageth, and is confident.

¹⁶शहाणा माणूस परमेश्वराचा आदर करतो आणि वाईटापासून दूर राहतो. पण मूर्ख विचार न करता गोष्टी करतो. तो लक्षपूर्वक गोष्टी करत नाही.

¹⁷He that is soon angry dealeth foolishly: and a man of wicked devices is hated.

¹⁷जो माणूस चटकन् रागावतो तो मूर्खासारख्या गोष्टी करतो. शहाणा मनुष्य सहनशील असतो.

¹⁸The simple inherit folly: but the prudent are crowned with knowledge.

¹⁸मूर्खांना त्यांच्या मूर्खपणाबद्दल शिक्षा होते. पण शहाण्यांना ज्ञानाचा लाभ होतो.

¹⁹The evil bow before the good; and the wicked at the gates of the righteous.

¹⁹चांगले लोक वाईटांबरोबर लढताना जिंकतील, वाईटांना त्यांच्यापुढे नतमस्तक होणे भाग पडेल.

²⁰The poor is hated even of his own neighbour: but the rich hath many friends.

²⁰गरीबाला मित्र नसतात, शेजारीही नसतो. पण श्रीमंताला खूप मित्र असतात.

²¹He that despiseth his neighbour sinneth: but he that hath mercy on the poor, happy is he.

²¹जो शेजाऱ्याला पाण्यात पाहातो, तो पाप करतो. जर सुखी व्हायचे असेल तर त्या गरीबांशी दयाळू राहा.

²²Do they not err that devise evil? but mercy and truth shall be to them that devise good.

²²जो दुष्ट गोष्टींच्या योजना आखतो तो चूक करतो. पण जो चांगल्या गोष्टी करण्याचा प्रयत्न करतो त्याच्याजवळ प्रेम करणारे आणि त्याच्यावर विश्वास ठेवणारे मित्र असतात.

²³In all labour there is profit: but the talk of the lips tendeth only to penury.

²³जर तुम्ही कष्ट केलेत तर तुम्हाला लागणाऱ्या गोष्टी तुमच्या जवळ असतील. पण जर तुम्ही काही न करता फक्त बोलतच राहिलात तर तुम्ही गरीबच राहाल.

²⁴The crown of the wise is their riches: but the foolishness of fools is folly.

²⁴शहाण्यांना संपत्तीचे बक्षीस मिळते. पण मूर्खांना मूर्खपणाचे बक्षीस मिळते.

²⁵A true witness delivereth souls: but a deceitful witness speaketh lies.

²⁵जो माणूस खरे सांगतो तो इतरांना मदत करतो. जो खोटे बोलतो तो इतरांना दु:ख देतो.

²⁶In the fear of the LORD is strong confidence: and his children shall have a place of refuge.

²⁶जो परमेश्वराचा आदर करतो तो सुरक्षित असतो आणि त्याची मुलेही सुरक्षितपणे जगतात.

²⁷The fear of the LORD is a fountain of life, to depart from the snares of death.

²⁷परमेश्वराबद्दलची आदर युक्त भीती खरे जीवन देते. त्यामुळे माणूस मरणाच्या जाळ्यातून वाचतो.

²⁸In the multitude of people is the king's honour: but in the want of people is the destruction of the prince.

²⁸जर राजा खूप लोकांवर राज्य करत असला तर तो महान असतो. पण जर तिथे लोकच नसले तर त्या राजाची काहीच किंमत नसते.

²⁹He that is slow to wrath is of great understanding: but he that is hasty of spirit exalteth folly.

²⁹सहनशील माणूस खूप हुशार असतो. ज्या माणसाला चटकन् राग येतो तो आपण मूर्ख आहोत, हे सिध्द करतो.

³⁰A sound heart is the life of the flesh: but envy the rottenness of the bones.

³⁰जर एखाद्याच्या मनात शांती असली तर त्याचे शरीर निरोगी असते. पण मत्सर त्याच्या शरीरात आजार निर्माण करतो.

³¹He that oppresseth the poor reproacheth his Maker: but he that honoureth him hath mercy on the poor.

³¹जो माणूस गरीबांवर संकटे आणतो तो आपण देवाचा आदर करीत नाही हे दाखवतो. देवानेच दोघांनाही निर्माण केले आहे. पण जर एखादा गरीबांशी कनवाळूपणे वागला तर तो देवाचा आदर करतो हे दिसून येते.

³²The wicked is driven away in his wickedness: but the righteous hath hope in his death.

³²संकटाच्यावेळी दुष्ट माणसाचा पराभव होतो. पण चांगली माणसे मरणाच्या दारातही विजयी होतात.

³³Wisdom resteth in the heart of him that hath understanding: but that which is in the midst of fools is made known.

³³शहाणा माणूस नेहमी शहाण्या गोष्टींचा विचार करतो. पण मूर्खाला शहाणपणाबद्दल काहीही माहिती नसते.

³⁴Righteousness exalteth a nation: but sin is a reproach to any people.

³⁴चांगलपणा देशाला महान बनवतो. पण पाप कुठल्याही लोकांना लाज आणते.

³⁵The king's favour is toward a wise servant: but his wrath is against him that causeth shame.

³⁵राजाजवळ जेव्हा शहाणे नेते असतात तेव्हा राजा आनंदी असतो. पण मूर्ख नेत्यांवर राजा रागावतो.