1A wise son — the instruction of a father, And a scorner — he hath not heard rebuke.
1Ang usa ka manggialamon nga anak mamati sa pahamatngon sa iyang amahan; Apan ang usa ka mayubiton dili mamati sa pagbadlong.
2From the fruit of the mouth a man eateth good, And the soul of the treacherous — violence.
2Ang tawo magakaon ug maayo pinaagi sa bunga sa iyang baba; Apan ang kalag sa maluibon magakaon sa pagpanlupig.
3Whoso is keeping his mouth, is keeping his soul, Whoso is opening wide his lips — ruin to him!
3Kadtong nagabantay sa iyang baba nagamatngon sa iyang kinabuhi; Apan kadtong nagawalis sa halapad gayud sa iyang mga ngabil adunay kadautan.
4The soul of the slothful is desiring, and hath not. And the soul of the diligent is made fat.
4Ang kalag sa tapulan nagatinguha, ug siya walay bisan unsa; Apan ang kalag sa makugihon mahimong matambok,
5A false word the righteous hateth, And the wicked causeth abhorrence, and is confounded.
5Ang usa ka tawo nga matarung magadumot sa pagpamakak; Apan ang usa ka dautang tawo makaluod, ug modangat sa kaulawon.
6Righteousness keepeth him who is perfect in the way, And wickedness overthroweth a sin offering.
6Ang pagkamatarung nagabantay niadtong matul-id sa iyang dalan; Apan ang kadautan mopukan sa makasasala.
7There is who is making himself rich, and hath nothing, Who is making himself poor, and wealth [is] abundant.
7Adunay magapakadato sa iyang kaugalingon, apan siya walay bisan unsa; Adunay magapakakabus sa iyang kaugalingon, apan siya may dakung katigayonan.
8The ransom of a man`s life [are] his riches, And the poor hath not heard rebuke.
8Ang lukat sa usa ka tawo sa iyang kinabuhi mao ang iyang mga bahandi; Apan ang kabus dili mamati sa bisan unsay paghulga.
9The light of the righteous rejoiceth, And the lamp of the wicked is extinguished.
9Ang kahayag sa matarung malipayon; Apan ang lamparahan sa dautan pagapalongon.
10A vain man through pride causeth debate, And with the counselled [is] wisdom.
10Tungod sa pagkamapahitas-on modangat lamang ang panagkabingkil; Apan sa maayong tinambagan mao ang kaalam.
11Wealth from vanity becometh little, And whoso is gathering by the hand becometh great.
11Ang katigayonan nga maani sa kakawangan magakahanaw; Apan kadtong nagatigum pinaagi sa pagpamoo adunay kauswagan.
12Hope prolonged is making the heart sick, And a tree of life [is] the coming desire.
12Ang paglaum nga makulangan makapadaut sa kasingkasing; Apan kong ang tinguha modangat, kana mao ang usa ka kahoy sa kinabuhi.
13Whoso is despising the Word is destroyed for it, And whoso is fearing the Command is repayed.
13Bisan kinsa nga magatamay sa pulong magadala ug kadaut sa iyang kaugalingon; Apan kadtong mahadlok sa kasugoan pagabalusan.
14The law of the wise [is] a fountain of life, To turn aside from snares of death.
14Ang balaod sa manggialamon maoy usa ka tuburan sa kinabuhi, Aron nga ang usa makalikay gikan sa mga lit-ag sa kamatayon.
15Good understanding giveth grace, And the way of the treacherous [is] hard.
15Ang maayong pagsabut mohatag ug kalooy; Apan ang dalan sa malapason maoy malisud.
16Every prudent one dealeth with knowledge, And a fool spreadeth out folly.
16Ang tagsatagsa ka buotan nga tawo magabuhat uban sa kahibalo; Apan ang buang magapagarbo sa iyang binuang.
17A wicked messenger falleth into evil, And a faithful ambassador is healing.
17Ang usa ka dautan nga sinugo mahulog ngadto sa kadaut; Apan ang usa ka matinumanon nga sinaligan maoy makaayo.
18Whoso is refusing instruction — poverty and shame, And whoso is observing reproof is honoured.
18Ang kawalad-on ug kaulaw modangat kaniya nga magadumili sa pagsaway; Apan kadtong manumbaling sa pagbadlong pagapasidunggan.
19A desire accomplished is sweet to the soul, And an abomination to fools [is]: Turn from evil.
19Ang tinguha nga natuman maoy katam-is sa kalag; Apan maoy usa ka dulumtanan sa mga buang ang pagbiya gikan sa dautan.
20Whoso is walking with wise men is wise, And a companion of fools suffereth evil.
20Lakat uban sa tawong manggialamon, ug ikaw mahimong manggialamon; Apan ang kauban sa mga buang magaantus tungod niana.
21Evil pursueth sinners, And good recompenseth the righteous.
21Ang dautan nagalutos sa mga makasasala; Apan ang matarung pagabalusan uban sa maayo.
22A good man causeth sons` sons to inherit, And laid up for the righteous [is] the sinner`s wealth.
22Ang usa ka maayong tawo magabilin ug usa ka panulondon alang sa mga anak sa iyang mga anak; Ug ang katigayonan sa mga makasasala gitigum alang sa mga matarung.
23Abundance of food — the tillage of the poor, And substance is consumed without judgment.
23Daghan ang makaon diha sa binaulan nga yuta sa kabus; Apan adunay pagalaglagon tungod sa pagkawalay-justicia.
24Whoso is sparing his rod is hating his son, And whoso is loving him hath hastened him chastisement.
24Kadtong nagahawid sa iyang bunal nagadumot sa iyang anak; Apan kadtong nahagugma kaniya magacastigo kaniya sa matag-panahon.
25The righteous is eating to the satiety of his soul, And the belly of the wicked lacketh!
25Ang matarung magakaon aron sa pagpabusog sa iyang kalag; Apan ang tiyan sa mga dautan pagagutomon.