1The king's heart is in the hand of Jehovah as the watercourses: He turneth it whithersoever he will.
1Ang kasingkasing sa hari anaa sa kamot ni Jehova maingon sa mga baha sa tubig: Siya nagapaliso niini sa bisan diin nga siya magabuot.
2Every way of a man is right in his own eyes; But Jehovah weigheth the hearts.
2Ang tagsatagsa ka dalan sa usa ka tawo matarung sa iyang kaugalingong mga mata; Apan si Jehova magatimbang sa mga kasingkasing.
3To do righteousness and justice Is more acceptable to Jehovah than sacrifice.
3Ang pagbuhat sa pagkamatarung ug justicia Labi pang dawaton ni Jehova kay sa halad.
4A high look, and a proud heart, [Even] the lamp of the wicked, is sin.
4Ang usa ka tinan-awan nga mapahitas-on, ug ang usa ka palabilabihong kasingkasing, Bisan ang lamparahan sa dautan, sala man.
5The thoughts of the diligent [tend] only to plenteousness; But every one that is hasty [hasteth] only to want.
5Ang mga hunahuna sa makugihon nagapadulong ngadto sa pagkadagaya; Apan ang tagsatagsa ka madalidalion nagadali lamang sa kawalad-on.
6The getting of treasures by a lying tongue Is a vapor driven to and fro by them that seek death.
6Ang pagbaton ug mga bahandi pinaagi sa usa ka bakakong dila Maoy usa ka gabon nga ginapalid ngadto ug nganhi niadtong nagapangita sa kamatayon.
7The violence of the wicked shall sweep them away, Because they refuse to do justice.
7Ang pagpanlupig sa dautan magasilhig kanila, Tungod kay sila nagadumili sa pagbuhat ug justicia.
8The way of him that is laden with guilt is exceeding crooked; But as for the pure, his work is right.
8Ang dalan niadtong natugob sa kasal-anan baliko gayud kaayo; Apan alang niadtong mga ulay, ang iyang buhat matarung.
9It is better to dwell in the corner of the housetop, Than with a contentious woman in a wide house.
9Maayo pa ang pagpuyo diha sa pamag-angan sa atop sa balay, Kay sa pakigkauban sa usa ka makig-awayong babaye sa usa ka halapad nga balay.
10The soul of the wicked desireth evil: His neighbor findeth no favor in his eyes.
10Ang kalag sa dautan nagatinguha sa dautan: Ang iyang isigkatawo dili makakaplag ug kalooy diha sa iyang mga mata.
11When the scoffer is punished, the simple is made wise; And when the wise is instructed, he receiveth knowledge.
11Kong ang mayubiton pagasilotan, ang walay-pagtagad mahimong manggialamon; Ug kong ang manggialamon pahamatngonon siya makadawat ug kahibalo.
12The righteous man considereth the house of the wicked, [How] the wicked are overthrown to [their] ruin.
12Ang tawong matarung nagatulotimbang sa balay sa dautan, Unsaon sa pagkaunlod sa dautan ngadto sa ilang kapildihan.
13Whoso stoppeth his ears at the cry of the poor, He also shall cry, but shall not be heard.
13Bisan kinsa nga magasampong sa iyang mga idgulungog sa pagtu-aw sa kabus, Siya usab magatu-aw ra, apan dili pagapatalinghugan.
14A gift in secret pacifieth anger; And a present in the bosom, strong wrath.
14Ang usa ka gasa sa tago magapapoypoy sa kasuko; Ug ang usa ka hatag diha sa sabakan, sa hilabihan nga kasuko.
15It is joy to the righteous to do justice; But it is a destruction to the workers of iniquity.
15Maoy kalipay sa matarung ang pagbuhat ug justicia; Apan maoy usa ka pagkalaglag sa mga mamumuhat sa kasal-anan.
16The man that wandereth out of the way of understanding Shall rest in the assembly of the dead.
16Ang tawo nga nagasaagsaag gikan sa dalan sa pagsabut Magapahulay sa katilingban sa mga minatay.
17He that loveth pleasure shall be a poor man: He that loveth wine and oil shall not be rich.
17Siya nga mahigugmaon sa kalingawan mahimong kabus nga tawo: Siya nga mahigugmaon sa vino ug lana dili maadunahan.
18The wicked is a ransom for the righteous; And the treacherous [cometh] in the stead of the upright.
18Ang dautan maoy usa ka lukat alang sa matarung; Ug ang maluibon modangat nga ilis sa matul-id
19It is better to dwell in a desert land, Than with a contentious and fretful woman.
19Maayo pang magpuyo sa usa ka yuta nga kamingawan, Kay sa pakig-ipon sa usa ka makig-awayon ug masuk-anon nga babaye.
20There is precious treasure and oil in the dwelling of the wise; But a foolish man swalloweth it up.
20Adunay bililhon nga bahandi ug lana diha sa puloy-anan sa manggialamon; Apan ang usa ka tawong buang magalamoy niana.
21He that followeth after righteousness and kindness Findeth life, righteousness, and honor.
21Kadtong magasunod sa pagkamatarung ug sa kalolot Makakaplag sa kinabuhi, pagkamatarung, ug kadungganan.
22A wise man scaleth the city of the mighty, And bringeth down the strength of the confidence thereof.
22Ang usa ka manggialamon nga tawo makakatkat sa usa ka ciudad sa gamhanan, Ug makapukan sa kusog nga gisaligan niana.
23Whoso keepeth his mouth and his tongue Keepeth his soul from troubles.
23Bisan kinsa nga magabantay sa iyang baba ug sa iyang dila, Magabantay sa iyang kalag gikan sa mga kasamok.
24The proud and haughty man, scoffer is his name; He worketh in the arrogance of pride.
24Ang tawong palabi-labihon ug garboso, mayubiton ang iyang ngalan; Siya magabuhat nga nagapakaaron-ingnon sa iyang pagkamapahitas-on.
25The desire of the sluggard killeth him; For his hands refuse to labor.
25Ang tinguha sa tapulan nagapatay kaniya; Kay ang iyang mga kamot nagadumili sa pagbuhat.
26There is that coveteth greedily all the day long; But the righteous giveth and withholdeth not.
26Adunay maibug sa pagkahakog gayud sa tibook adlaw; Apan ang matarung nagahatag ug wala magatungina.
27The sacrifice of the wicked is an abomination: How much more, when he bringeth it with a wicked mind!
27Ang halad sa tawong dautan maoy usa ka dulumtanan; Daw unsa ka labaw pa gayud, kong iyang dad-on kini uban sa dautan nga hunahuna!
28A false witness shall perish; But the man that heareth shall speak so as to endure.
28Ang usa ka bakakon nga saksi mahanaw; Apan ang tawo nga nagapamati nagapadayon sa iyang gipamulong.
29A wicked man hardeneth his face; But as for the upright, he establisheth his ways.
29Ang usa ka tawong dautan magapagahi sa iyang nawong; Apan mahitungod sa matul-id siya magalig-on sa iyang mga dalan.
30There is no wisdom nor understanding Nor counsel against Jehovah.
30Walay kaalam ni pagsabut Ni tambag batok kang Jehova.
31The horse is prepared against the day of battle; But victory is of Jehovah.
31Ang kabayo giandam batok sa adlaw sa gubat; Apan ang pagdaug iya kang Jehova.