1As snow in summer, and as rain in harvest, So honor is not seemly for a fool.
1Kung paano ang niebe sa taginit, at kung paano ang ulan sa pagaani, gayon ang karangalan ay hindi nababagay sa mangmang.
2As the sparrow in her wandering, as the swallow in her flying, So the curse that is causeless alighteth not.
2Kung paano ang maya sa kaniyang paggagala, kung paano ang langaylangayan sa kaniyang paglipad, gayon ang sumpa na walang kadahilanan ay hindi tumatalab.
3A whip for the horse, a bridle for the ass, And a rod for the back of fools.
3Ang paghagupit ay sa kabayo, ang paningkaw ay sa asno, at ang pamalo ay sa likod ng mga mangmang.
4Answer not a fool according to his folly, Lest thou also be like unto him.
4Huwag mong sagutin ang mangmang ng ayon sa kaniyang kamangmangan, baka ikaw man ay maging gaya rin niya.
5Answer a fool according to his folly, Lest he be wise in his own conceit.
5Sagutin mo ang mangmang ayon sa kaniyang kamangmangan, baka siya'y maging pantas sa ganang kaniya.
6He that sendeth a message by the hand of a fool Cutteth off [his own] feet, [and] drinketh in damage.
6Siyang nagsusugo ng pasugo sa pamamagitan ng kamay ng mangmang naghihiwalay ng kaniyang mga paa, at umiinom sa kasiraan.
7The legs of the lame hang loose: So is a parable in the mouth of fools.
7Ang mga hita ng pilay ay nabibitin: gayon ang talinghaga sa bibig ng mga mangmang.
8As one that bindeth a stone in a sling, So is he that giveth honor to a fool.
8Kung paano ang isa'y nagbabalot ng isang bato sa isang lambanog, gayon ang nagbibigay ng karangalan sa mangmang.
9[As] a thorn that goeth up into the hand of a drunkard, So is a parable in the mouth of fools.
9Kung paano ang tinik na tumutusok sa kamay ng lango, gayon ang talinghaga sa bibig ng mga mangmang.
10[As] an archer that woundeth all, So is he that hireth a fool and he that hireth them that pass by.
10Kung paano ang mamamana sumusugat sa lahat, gayon ang umupa sa mangmang at umuupa sa pagayongayon.
11As a dog that returneth to his vomit, [So is] a fool that repeateth his folly.
11Kung paano ang aso na bumabalik sa kaniyang suka, gayon ang mangmang na umuulit ng kaniyang kamangmangan.
12Seest thou a man wise in his own conceit? There is more hope of a fool than of him.
12Nakikita mo ba ang taong pantas sa ganang kaniyang sarili. May higit na pagasa sa mangmang kay sa kaniya.
13The sluggard saith, There is a lion in the way; A lion is in the streets.
13Sinabi ng tamad, may leon sa daan; isang leon ay nasa mga lansangan.
14[As] the door turneth upon its hinges, So doth the sluggard upon his bed.
14Kung paano ang pintuan ay pumipihit sa kaniyang bisagra, gayon ang tamad sa kaniyang higaan.
15The sluggard burieth his hand in the dish; It wearieth him to bring it again to his mouth.
15Idinadampot ng tamad ang kaniyang kamay sa pinggan; napapagod siyang dalhin uli sa kaniyang bibig.
16The sluggard is wiser in his own conceit Than seven men that can render a reason.
16Ang tamad ay lalong pantas sa ganang kaniyang sarili kay sa pitong tao na makapagbibigay katuwiran.
17He that passeth by, [and] vexeth himself with strife belonging not to him, Is [like] one that taketh a dog by the ears.
17Ang nagdaraan, at nakikialam sa pagaaway na hindi ukol sa kaniya, ay gaya ng humahawak ng aso sa mga tainga.
18As a madman who casteth firebrands, Arrows, and death,
18Kung paano ang taong ulol na naghahagis ng mga dupong na apoy, mga pana, at kamatayan;
19So is the man that deceiveth his neighbor, And saith, Am not I in sport?
19Gayon ang tao na nagdadaya sa kaniyang kapuwa, at nagsasabi, hindi ko ba ginagawa sa paglilibang?
20For lack of wood the fire goeth out; And where there is no whisperer, contention ceaseth.
20Sapagka't sa kakulangan ng gatong ay namamatay ang apoy: at kung saan walang mapaghatid-dumapit ay tumitigil ang pagkakaalit.
21[As] coals are to hot embers, and wood to fire, So is a contentious man to inflame strife.
21Kung paano ang mga uling sa mga baga, at ang kahoy sa apoy; gayon ang taong madaldal na nagpapaningas ng pagkakaalit.
22The words of a whisperer are as dainty morsels, And they go down into the innermost parts.
22Ang mga salita ng mapaghatid-dumapit ay parang mga masarap na subo, at nagsisibaba sa mga pinakaloob na bahagi ng tiyan.
23Fervent lips and a wicked heart Are [like] an earthen vessel overlaid with silver dross.
23Mga mapusok na labi at masamang puso ay parang sisidlang-lupa na nababalot ng dumi ng pilak.
24He that hateth dissembleth with his lips; But he layeth up deceit within him:
24Ang nagtatanim ay nagpapakunwari ng kaniyang mga labi, nguni't siya'y naglalagay ng pagdaraya sa loob niya:
25When he speaketh fair, believe him not; For there are seven abominations in his heart:
25Pagka siya'y nagsasalitang mainam, huwag mo siyang paniwalaan; sapagka't may pitong karumaldumal sa kaniyang puso:
26Though [his] hatred cover itself with guile, His wickedness shall be openly showed before the assembly.
26Bagaman ang kaniyang pagtatanim ay magtakip ng karayaan, at ang kaniyang kasamaan ay lubos na makikilala sa harap ng kapisanan.
27Whoso diggeth a pit shall fall therein; And he that rolleth a stone, it shall return upon him.
27Ang humuhukay ng lungaw ay mabubuwal doon: at siyang nagpapagulong ng bato, ay babalikan nito siya.
28A lying tongue hateth those whom it hath wounded; And a flattering mouth worketh ruin.
28Ang sinungaling na dila ay nagtatanim sa mga sinaktan niya; at ang bibig ng kunwang mapagpuri ay gumagawa ng kapahamakan.