1फिर अम्फिपुलिस अउर अपुल्लोनिया क सफर पूरा कइके उ पचे थिस्सलुनीके पहोंच गएऩ। हुवाँ यहूदियन क एक आराधनालय रहा।
1[] Διοδευσαντες δε την Αμφιπολιν και Απολλωνιαν, ηλθαν εις Θεσσαλονικην, οπου ητο η συναγωγη των Ιουδαιων.
2आपन साधारण सुभाव क अनुसार पौलुस ओनके लगे गवा अउर तीन सबित क दिन तलक ओनकइ संग सास्तरन प बिचार क लेन-देन करत रहा।
2Και κατα την συνηθειαν του ο Παυλος εισηλθε προς αυτους, και τρια σαββατα διελεγετο μετ' αυτων απο των γραφων,
3अउर सास्तरन स लइके ओनका समझावत भवा इ सिद्ध करत रहा कि मसीह क यातनाइँ झेलइ क रहा अउर फिन ओका मरा भवन मँ स जी उठब रहा। उ कहत, “इ ईसू ही, जेकर मइँ तोहार बीच प्रचार करत हउँ, मसीह अहइ।”
3εξηγων και αποδεικνυων οτι επρεπε να παθη ο Χριστος και να αναστηθη εκ νεκρων και οτι ουτος ειναι ο Χριστος Ιησους, τον οποιον εγω σας κηρυττω.
4ओहमाँ स कछू जउन ओकरे मते स मेल खाएन, पौलुस अउर सीलास क मत मँ सामिल होइ गएन। परमेस्सर स डेराइवालन अगिनती यूनानी भी ओहमाँ मिलि गहन। एहमाँ ढेर खास खास स्त्रियन भी मिलि गएन।
4Και τινες εξ αυτων επεισθησαν και ηνωθησαν μετα του Παυλου και του Σιλα, και εκ των θεοσεβων Ελληνων πολυ πληθος και εκ των πρωτων γυναικων ουκ ολιγαι.
5मुला यहूदी तउ डाह मँ जरत भूँजत रहेन। उ पचे कछू बाजारू जुण्डन क बटोरेन अउर एक मजमा बनइके सहर मँ दंगा कराइ दिहेन। उ पचे यासोन क घर मँ धावा बोल दिहेन। अउर इ जतन करइ लागेन कि कउऩो तरह पौलुस अउर सीलास क मनइयन क समन्वा लइ आवइँ।
5Φθονησαντες δε οι μη πειθομενοι Ιουδαιοι και λαβοντες μεθ' εαυτων κακους τινας ανθρωπους εκ των χυδαιων και οχλαγωγησαντες, εθορυβουν την πολιν και εφορμησαντες εις την οικιαν του Ιασονος, εζητουν αυτους δια να φερωσιν εις τον δημον·
6मुला जब उ पचे ओनका नाहीं पाइ सकेन तउ यासोन क अउर कछू दूसर भाइयन क सहर क अधिकारी क समन्वा घेरर्ाइ के लइ आएन। उ पचे चिचियानेन, “इ मनइयन जउऩ सारी दुनिया मँ उथर पुथर मचाए बाटेन अब उ पचे हियाँ आइ अहइँ।
6μη ευροντες δε αυτους, εσυραν τον Ιασονα και τινας αδελφους επι τους πολιταρχας, βοωντες οτι οι αναστατωσαντες την οικουμενην, ουτοι ηλθον και εδω,
7अउर यासोन सम्मान क संग ओऩका आपन घरवा मँ ठहराए बा। अउर उ पचे सबहिं कैसर क आदेसन क खिलाप काम करत बाटेन। अउर कहत हीं एक राजा अउर अहइ जेकर नाउँ अहइ ईसू।”
7τους οποιους υπεδεχθη ο Ιασων· και παντες ουτοι πραττουσιν εναντιον των προσταγματων του Καισαρος, λεγοντες οτι ειναι βασιλευς αλλος, ο Ιησους.
8जब भीड़ अउर सहर क अधिकारी इ सुनेन तउ उ पचे भड़केन।
8Εταραξαν δε τον οχλον και τους πολιταρχας ακουοντας ταυτα,
9अउर इ तरह उ पचे यासोन अउर दूसर मनइयन क जमानती मुचलका लइके छोड़ दिहेन।
9και λαβοντες εγγυησιν παρα του Ιασονος και των λοιπων, απελυσαν αυτους.
10फिन तुरंतहि रातउ रात पौलुस अउर सीलास क बिरीया पठइ दिहेन। हुवाँ पहुँचिके उ सबइ यहूदी, आराधनालय मँ गएन।
10[] Οι δε αδελφοι ευθυς δια της νυκτος εξεπεμψαν τον τε Παυλον και τον Σιλαν εις Βεροιαν, οιτινες ελθοντες υπηγον εις την συναγωγην των Ιουδαιων.
11इ पचे थिस्सलुनीके क मनइयन स जिआदा नीक रहेन। इ मनइयन पूरा चित्त लगाइके बचन क सुनेन अउर हर दिन सास्तरन क उलटत पलटत भएऩ जाँच करत रहेन कि पौलुस जउन बातन क बताएस ह, का उ बातन फुर अहइँ।
11Ουτοι δε ησαν ευγενεστεροι παρα τους εν Θεσσαλονικη, καθοτι εδεχθησαν τον λογον μετα πασης προθυμιας, εξεταζοντες καθ' ημεραν τας γραφας αν ουτως εχωσι ταυτα.
12एकरे कारण बहोत स यहूदी लोग अउर खास खास यूनानी स्त्री-पुरुसन भी बिसवास धरेन।
12Πολλοι μεν λοιπον εξ αυτων επιστευσαν, και εκ των επισημων Ελληνιδων γυναικων και εκ των ανδρων ουκ ολιγοι.
13मुला जब थिस्सलुनिके क यहूदियन क इ पता लाग कि पौलुस बिरीया मँ भी परमेस्सर क बचन क प्रचार करत बाटइ तउ उ पचे हुवँई आइ धमकेन। अउर हुवाँ भी गल्बा करइ अउर मनइयन क हुस्कावइ सुरू कइ दिहन।
13Ως δε εμα0ον οι απο της Θεσσαλονικης Ιουδαιοι οτι και εν τη Βεροια εκηρυχθη υπο του Παυλου ο λογος του Θεου, ηλθον και εκει και εταραττον τους οχλους.
14यह बरे तबहिं भाइयन तुरंत पौलुस क समुद्दर क किनारे जाइ क पठएन। मुला सीलास अउर तीमुथियुस हुवइँ ठहरा रहेन।
14Και ευθυς τοτε οι αδελφοι εξαπεστειλαν τον Παυλον να υπαγη εως εις την θαλασσαν· ο Σιλας δε και ο Τιμοθεος εμειναν εκει.
15पौलुस क लइ जाइवालन मनइयन ओका एथेंस पहुँचाइ दिहेन अउर सीलास अउर तीमुथियुस बरे इ हुकुम दइके कि उ पचे हाली स ओकरे लगे आइ जाइँ, हुवाँ स चल दिहेन।
15Οι δε συνοδευοντες τον Παυλον εφεραν αυτον εως Αθηνων, και αφου ελαβον παραγγελιαν προς τον Σιλαν και Τιμοθεον να ελθωσι προς αυτον οσον ταχιστα, ανεχωρησαν.
16पौलुस एथेंस मँ तीमुथियुस अउर सीलास क जोहत भए सहर क मूरत स भरा भवा लखिके मन ही मने मँ तिलमिलात रहा।
16[] Ενω δε περιεμενεν αυτους ο Παυλος εν ταις Αθηναις, το πνευμα αυτου παρωξυνετο εν αυτω, επειδη εβλεπε την πολιν γεμουσαν ειδωλων.
17यह बरे हर रोज आराधनालय मँ यहूदियन अउर यूनानी भगतन जउन असली भगवान का पूजत रहेन स बहस-मुबाहसा करत रहा। हुवाँ बजार-हाट मँ जउन कउनो होत उ ओहसे भी हर रोज तर्क करत रहत।
17Διελεγετο λοιπον εν τη συναγωγη μετα των Ιουδαιων και μετα των θεοσεβων και εν τη αγορα καθ' εκαστην ημεραν μετα των τυχοντων.
18कछू इपीकूरी अउर स्तोईकी दर्सन क ग्यानी भी ओसे सास्तार्थ करइ लागेन। ओहमाँ स कछू कहेन, “इ अंटसंट बोलवइया कहब क चाहत ह?” दूसर लोग कहेन, “इ तउ बिदेसी देवतन क प्रचारक जान पड़त ह।” उ पचे इ यह बरे कहे रहेन कि उ ईसू क बारे मँ उपदेस देत रहा अउर ओकरे फिन स जी उठइ क प्रचार करत रहा।
18Τινες δε των Επικουριων και των Στωικων φιλοσοφων συνηρχοντο εις λογους μετ' αυτου, και οι μεν ελεγον· Τι θελει ταχα ο σπερμολογος ουτος να ειπη; οι δε· Ξενων θεων κηρυξ φαινεται οτι ειναι· διοτι εκηρυττε προς αυτους τον Ιησουν και την αναστασιν.
19उ पचे ओका धइके अरियुपगुस क सभा मँ आपन संग लइ गएऩ अउर बोलेन, “का हम जान सक्ति ह कि तू जउन मनइयन क समन्वा रखत बाट्या, उ नई सिच्छा का अहइ?
19Και πιασαντες αυτον εφεραν εις τον Αρειον Παγον, λεγοντες· Δυναμεθα να μαθωμεν τις αυτη η νεα διδαχη, ητις κηρυττεται υπο σου;
20तू कछू अजूबी बात हमरे काने मँ डावत अहा, तउ हम पचे जानइ चाहित ह कि इ बातन का अरथ का अहइ?”
20διοτι φερεις εις τας ακοας ημων παραδοξα τινα· θελομεν λοιπον να μαθωμεν τι σημαινουσι ταυτα.
21हुवाँ रहत भए एथेंस क सबहिं मनइयन अउर परदेसि सिरिफ बिल्कुल नवा सुनइ या ओनही बातन क चर्चा क अलावा कउनो भी अउर बातन मँ आपन समइ न लागावत रहेन।
21Παντες δε οι Αθηναιοι και οι επιδημουντες ξενοι εις ουδεν αλλο ηυκαιρουν παρα εις το να λεγωσι και να ακουωσι τι νεωτερον.
22तब पौलुस अरियुपगुस क समन्वा खड़ा होइके कहेस, “हे एथेंस क मनइयन, मइँ लखत हउँ कि तू पचे हर तरह स धार्मिक अहा।
22[] Σταθεις δε ο Παυλος εν μεσω του Αρειου Παγου, ειπεν· Ανδρες Αθηναιοι, κατα παντα σας βλεπω εις ακρον θεολατρας.
23टहरत फिरत तोहार आराधना क चीजन क लखिके मोका एक अइसी वेदी भी मिली जेह पइ लिखा रहा, ‘अनबूझ परमेस्सर बरे’ तउ तू पचे बेजानिके जेकर आराधना करत बाट्या मइँ तोहका उहइ बचन क सुनावत हउँ।
23Διοτι ενω διηρχομην και ανεθεωρουν τα σεβασματα σας, ευρον και βωμον, εις τον οποιον ειναι επιγεγραμμενον, Αγνωστω Θεω. Εκεινον λοιπον, τον οποιον αγνοουντες λατρευετε, τουτον εγω κηρυττω προς εσας.
24“परमेस्सर, जउऩ इ जगत क अउर इ जगत भितरे जउऩ कछू बा, ओकर रचना किहेस, उहइ धरती अउर अकास क पर्भू अहइ। उ हथवा स बनावा गवा मंदिर मँ नाहीं रहत।
24Ο Θεος, οστις εκαμε τον κοσμον και παντα τα εν αυτω, ουτος Κυριος ων του ουρανου και της γης, δεν κατοικει εν χειροποιητοις ναοις,
25ओकरे लगे कउऩो चीजे क कमी नाहीं बा। ऍहसे मनई क हथवा स ओकर सेवा नाहीं होइ सकत। उहइ सबन क जिन्नगी, साँस अउर दूसर सब कछू देत रहत ह।
25ουδε λατρευεται υπο χειρων ανθρωπων ως εχων χρειαν τινος, επειδη αυτος διδει εις παντας ζωην και πνοην και τα παντα·
26“एक ही मनई स उ मऩई क सबहिं जातिन क बनएस ताकि उ पसे समूचइ धरती प बसि जाइँ अउर उहइ मनइयन क समइ निश्चय कइ दिहेस अउर उ ठउर क जहाँ उ पचे रहइँ, चउहद्दी बाँधि दिहेस।
26και εκαμεν εξ ενος αιματος παν εθνος ανθρωπων, δια να κατοικωσιν εφ' ολου του προσωπου της γης, και διωρισε τους προδιατεταγμενους καιρους και τα οροθεσια της κατοικιας αυτων,
27ओकर मतलब इ रहा कि मनई परमेस्सर क हेरइँ। होइ सकत ह कि उ पचे ओका ओकरे ताई पहोंचिक पाई सकइँ। ऍतना होए प भी हम सबन मँ कउनो स भी उ दूर नाहीं बा:
27δια να ζητωσι τον Κυριον, ισως δυνηθωσι να ψηλαφησωσιν αυτον και να ευρωσιν, αν και δεν ειναι μακραν απο ενος εκαστου ημων.
28‘काहेकि उहइ मँ हम पचे रहित ह, उहइ मँ हमारा चलब फिरब बा अउर उहइ मँ हमार थिर रहब बा!’ इहइ तरह खुद तोहरे ही कछू लिखवइया भी कहेन ह: ‘काहेकि हम पचे ओकर बचवा अही।’
28Διοτι εν αυτω ζωμεν και κινουμεθα και υπαρχομεν, καθως και τινες των ποιητων σας ειπον· Διοτι και γενος ειμεθα τουτου.
29अउर काहेकि हम परमेस्सर क संतान अही। यह बरे हमका इ कबहुँ नाहीं सोचइ चाही कि उ देउता सोना या चाँदी या पाथर क बनी भइ मानुस कल्पना या कारीगरी स बनी भइ कउनो मूरत जइसी अहइ।
29Γενος λοιπον οντες του Θεου, δεν πρεπει να νομιζωμεν τον Θεον οτι ειναι ομοιος με χρυσον η αργυρον η λιθον, κεχαραγμενα δια τεχνης και επινοιας ανθρωπου.
30अइसे अगियान क जुग क परमेस्सर धियान नाहीं दिहेस अउर अब हर कतहुँ क मनई क मनफिराव क आदेस देत बाटइ।
30Τους καιρους λοιπον της αγνοιας παραβλεψας ο Θεος, τωρα παραγγελλει εις παντας τους ανθρωπους πανταχου να μετανοωσι,
31उ एक दिन तय किहेस ह जब उ आपन एक मनई क जरिए जेका उ मुकईर किहेस ह निआव स दुनिया क निआव करी। मरे भएऩ मँ स ओका जिआइके उ हर कउनो क इ बात क परमान दिहेस ह!”
31διοτι προσδιωρισεν ημεραν εν η μελλει να κρινη την οικουμενην εν δικαιοσυνη, δια ανδρος τον οποιον διωρισε, και εδωκεν εις παντας βεβαιωσιν περι τουτου, αναστησας αυτον εκ νεκρων.
32जब उ पचे मरे भएऩ मँ स जी उठइ का बात सुनेन तउ ओहमाँ स कछू तउ ओकर हँसी हसारत करइ लागेन मुला कछू कहेन, “हम सबइ इ विसय प फिन कबहुँ तोहार प्रबचन सुनब।”
32[] Ακουσαντες δε αναστασιν νεκρων, οι μεν εχλευαζον, οι δε ειπον· Περι τουτου θελομεν σε ακουσει παλιν.
33तब पौलुस ओनका तजिके चल दिहेस।
33Και ουτως ο Παυλος εξηλθεν εκ μεσου αυτων.
34कछू मनइयन बिसवास कइ लिहेन अउर ओकरे संग होइ गएऩ। एहमाँ अरियुपगुस क निअम्बर दियुनुसियुस अउर दमरिस नाउँ क स्री अउर ओकरे संगे क अउर मिला भी रहेन।
34Τινες δε ανδρες προσεκολληθησαν εις αυτον και επιστευσαν, μεταξυ των οποιων ητο και Διονυσιος ο Αρεοπαγιτης και γυνη τις ονοματι Δαμαρις και αλλοι μετ' αυτων.