¹Gouel ar Pask hag ar bara hep goell a dlee bezañ daou zevezh goude; ar veleien vras hag ar skribed a glaske an doare da gregiñ e Jezuz dre droidell ha d'e lakaat d'ar marv.

¹Now the passover and the [feast of] unleavened bread was after two days. And the chief priests and the scribes were seeking how they might seize him by subtlety and kill him.

²Met e lavarent: Arabat e vefe e-pad ar gouel, gant aon na savfe un drubuilh bennak e-touez ar bobl.

²For they said, Not in the feast, lest perhaps there be a tumult of the people.

³Jezuz, o vezañ e Betania ouzh taol e ti Simon al lovr, ur wreg a zeuas d'e gavout gant ul lestr alabastr leun a c'hwezh-vat a nard pur hag eus ur priz bras, hag, o vezañ torret al lestr, e skuilhas ar c'hwezh-vat war e benn.

³And when he was in Bethany, in the house of Simon the leper, as he lay at table, there came a woman having an alabaster flask of ointment of pure nard, very costly; and having broken the alabaster flask, she poured it out upon his head.

⁴Hiniennoù a yeas droug enno o-unan, hag a lavaras: Perak koll evel-se ar c'hwezh-vat-se?

⁴And there were some indignant in themselves, and saying, Why has this waste been made of the ointment?

⁵Rak gallet e vije bet gwerzhañ anezhi ouzhpenn tri c'hant diner, hag o reiñ d'ar beorien. Evel-se e krozmolent en he enep.

⁵for this ointment could have been sold for more than three hundred denarii and given to the poor. And they spoke very angrily at her.

⁶Met Jezuz a lavaras: Lezit anezhi; perak e rit poan dezhi? Un dra vat he deus graet em c'heñver.

⁶But Jesus said, Let her alone; why do ye trouble her? she has wrought a good work as to me;

⁷Rak c'hwi ho po atav peorien ganeoc'h, ha bep gwech ma c'hoantaot e c'hellot ober vat dezho, met n'ho po ket atav ac'hanon..

⁷for ye have the poor always with you, and whenever ye would ye can do them good; but me ye have not always.

⁸Graet he deus ar pezh a oa en he galloud; balzamet he deus dre ziaraok va c'horf evit va beziadur.

⁸What *she* could she has done. She has beforehand anointed my body for the burial.

⁹Me a lavar deoc'h e gwirionez, penaos en holl lec'hioù eus ar bed ma vo an aviel-mañ prezeget, ar pezh he deus graet a vo ivez lavaret en eñvor anezhi.

⁹And verily I say unto you, Wheresoever these glad tidings may be preached in the whole world, what this [woman] has done shall be also spoken of for a memorial of her.

¹⁰Neuze Judaz Iskariod, unan eus an daouzek, a yeas da gavout ar veleien vras evit lakaat Jezuz etre o daouarn.

¹⁰And Judas Iscariote, one of the twelve, went away to the chief priests that he might deliver him up to them;

¹¹Selaou a rejont gant joa, hag e lavarjont reiñ arc'hant dezhañ; diwar neuze e klaskas an tu dereat d'e lakaat etre o daouarn.

¹¹and they, when they heard it, rejoiced, and promised him to give money. And he sought how he could opportunely deliver him up.

¹²Ar c'hentañ deiz eus ar bara hep goell, pa aberzhed ar Pask, e ziskibien a lavaras dezhañ: Pelec'h e c'hoantaez ez afemp da gempenn ar pezh a zo ret evit debriñ ar Pask?

¹²And the first day of unleavened bread, when they slew the passover, his disciples say to him, Where wilt thou that we go and prepare, that thou mayest eat the passover?

¹³Neuze e kasas daou eus e ziskibien hag e lavaras dezho: It e kêr, hag e kavot dirazoc'h un den o tougen ur podad dour, it war e lerc'h.

¹³And he sends two of his disciples, and says to them, Go into the city, and a man shall meet you carrying a pitcher of water; follow him.

¹⁴E pe lec'h bennak ma'z aio, lavarit da vestr an ti: Ar Mestr a lavar: Pelec'h emañ al lec'h e tebrin ar Pask ennañ, gant va diskibien?

¹⁴And wheresoever he enters, say to the master of the house, The Teacher says, Where is my guest-chamber where I may eat the passover with my disciples?

¹⁵Hag e tiskouezo deoc'h ur gambr uhel, urzhiet ha kempennet mat; fichit eno deomp ar Pask.

¹⁵and *he* will shew you a large upper room furnished ready. There make ready for us.

¹⁶E ziskibien eta a yeas, hag a zeuas e kêr, hag e kavjont an traoù evel m'en devoa lavaret dezho; hag e fichjont ar Pask.

¹⁶And his disciples went away and came into the city, and found as he had said to them; and they made ready the passover.

¹⁷Pa voe deuet an abardaez, e teuas gant an daouzek.

¹⁷And when evening was come, he comes with the twelve.

¹⁸Evel ma oant ouzh taol, ha ma tebrent, Jezuz a lavaras: Me a lavar deoc'h e gwirionez, unan ac'hanoc'h, unan a zebr ganin, am gwerzho.

¹⁸And as they lay at table and were eating, Jesus said, Verily I say to you, One of you shall deliver me up; he who is eating with me.

¹⁹Neuze en em lakajont d'en em c'hlac'hariñ; hag e lavarjont dezhañ, an eil goude egile: Ha me eo?

¹⁹And they began to be grieved, and to say to him, one by one, Is it *I*? [and another, Is it *I*?]

²⁰Eñ a respontas dezho: Unan an daouzek eo, ha lakaat a ra e zorn er plad ganin.

²⁰But he answered and said to them, One of the twelve, he who dips with me in the dish.

²¹Mab an den, evit gwir, a ya hervez ar pezh a zo skrivet anezhañ; met gwalleur d'an den ma vo gwerzhet gantañ; gwell e vije d'an den-se, ne vije biken bet ganet.

²¹The Son of man goes indeed as it is written concerning him, but woe to that man by whom the Son of man is delivered up; [it were] good for that man if he had not been born.

²²Evel ma tebrent, Jezuz a gemeras bara ha, goude bezañ trugarekaet, e torras anezhañ, hag en roas dezho, o lavarout: Kemerit, [debrit,] hemañ eo va c'horf.

²²And as they were eating, Jesus, having taken bread, when he had blessed, broke [it], and gave [it] to them, and said, Take [this]: this is my body.

²³Kemer a reas ivez an hanaf ha, goude bezañ trugarekaet, en roas dezho, hag ec'h evjont holl dioutañ.

²³And having taken [the] cup, when he had given thanks, he gave [it] to them, and they all drank out of it.

²⁴Hag e lavaras dezho: Hemañ eo va gwad, ar gwad eus an emglev [nevez], skuilhet evit kalz.

²⁴And he said to them, This is my blood, that of the [new] covenant, that shed for many.

²⁵Me a lavar deoc'h e gwirionez, n'evin mui eus frouezh ar gwini, betek an deiz ma'c'h evin anezhañ nevez e rouantelezh Doue.

²⁵Verily I say to you, I will no more drink at all of the fruit of the vine, until that day when I drink it new in the kingdom of God.

²⁶Goude m'o devoe kanet ar c'hantikoù, ez ejont da Venez an Olived.

²⁶And having sung a hymn, they went out to the mount of Olives.

²⁷Neuze, Jezuz a lavaras dezho: Me a vo deoc'h holl en noz-mañ un abeg da gouezhañ, rak skrivet eo: skeiñ a rin ar pastor, hag an deñved a vo stlabezet.

²⁷And Jesus says to them, All ye shall be offended, for it is written, I will smite the shepherd, and the sheep shall be scattered abroad.

²⁸Met goude ma vin adsavet a varv, ho tiaraogin e Galilea.

²⁸But after I am risen, I will go before you into Galilee.

²⁹Ha Pêr a lavaras dezhañ: Pa vefe an holl gwallskoueriet, evidon-me, ne vin ket.

²⁹But Peter said to him, Even if all should be offended, yet not *I*.

³⁰Neuze Jezuz a lavaras dezhañ: Me a lavar dit e gwirionez, penaos hiziv, en noz-mañ, a-raok ma kano ar c'hilhog div wech, te az po va dinac'het teir gwech.

³⁰And Jesus says to him, Verily I say to thee, that thou to-day, in this night, before [the] cock shall crow twice, thou shalt thrice deny me.

³¹Met eñ a lavare kreñvoc'h c'hoazh: Ha pa vefe ret din mervel ganit, ne zinac'hin ket ac'hanout. Hag holl, e lavarent ar memes tra.

³¹But he said [so much] exceedingly the more, If I should have to die with thee, I will in no wise deny thee. And likewise said they all too.

³²Neuze ez ejont en ul lec'h galvet Getsemane, ha Jezuz a lavaras d'e ziskibien: Azezit amañ e-pad ma pedin.

³²And they come to a place of which the name [is] Gethsemane, and he says to his disciples, Sit here while I shall pray.

³³Kemer a reas gantañ Pêr, Jakez ha Yann, hag e voe leuniet a aon hag a anken.

³³And he takes with him Peter and James and John, and he began to be amazed and oppressed in spirit.

³⁴Hag e lavaras dezho: Trist eo va ene betek ar marv; chomit amañ ha beilhit.

³⁴And he says to them, My soul is full of grief even unto death; abide here and watch.

³⁵O vont un tamm a-raokoc'h, en em stouas d'an douar, da bediñ ma c'hellje an eur-se pellaat dioutañ.

³⁵And, going forward a little, he fell upon the earth; and he prayed that, if it were possible, the hour might pass away from him.

³⁶Hag e lavare: Abba! Tad! An holl draoù a c'hellez; pella an hanaf-se diouzhin! Koulskoude neket evel ma fell din, met evel ma fell dit.

³⁶And he said, Abba, Father, all things are possible to thee: take away this cup from me; but not what *I* will, but what *thou* [wilt].

³⁷Hag e tistroas, o c'havas kousket, hag e lavaras da Bêr: Simon, kousket a rez! Ne'c'h eus ket gallet beilhañ un eur?

³⁷And he comes and finds them sleeping. And he says to Peter, Simon, dost thou sleep? Hast thou not been able to watch one hour?

³⁸Beilhit ha pedit evit na gouezhot ket en temptadur; ar spered a zo buan, met ar c'hig a zo dinerzh.

³⁸Watch and pray, that ye enter not into temptation. The spirit indeed [is] willing, but the flesh weak.

³⁹Mont a reas adarre, hag e pedas, o lavarout ar memes komzoù.

³⁹And going away, he prayed again, saying the same thing.

⁴⁰O vezañ distroet, o c'havas adarre kousket, rak o daoulagad a oa pounneraet; ha ne ouient petra da lavarout dezhañ.

⁴⁰And returning, he found them again sleeping, for their eyes were heavy; and they knew not what they should answer him.

⁴¹Hag e tistroas evit an trede gwech, hag e lavaras dezho: Kouskit bremañ ha diskuizhit! A-walc'h eo! An eur a zo deuet; setu, Mab an den a zo lakaet etre daouarn ar bec'herien.

⁴¹And he comes the third time and says to them, Sleep on now, and take your rest. It is enough; the hour is come; behold, the Son of man is delivered up into the hands of sinners.

⁴²Savit, ha deomp, setu, an hini am gwerzh a dosta.

⁴²Arise, let us go; behold, he that delivers me up has drawn nigh.

⁴³Ha kerkent, evel ma komze c'hoazh, Judaz, unan an daouzek, a zeuas, ha gantañ ur vandenn vras a dud gant klezeier ha gant bizhier, a-berzh ar veleien vras, ar skribed hag an henaourien.

⁴³And immediately, while he was yet speaking, Judas comes up, [being] one of the twelve, and with him a great crowd, with swords and sticks, from the chief priests and the scribes and the elders.

⁴⁴An hini en gwerzhe en devoa roet ar sin-mañ: An hini a bokin dezhañ, hennezh eo; krogit ennañ, ha kasit eñ sur.

⁴⁴Now he that delivered him up had given them a sign between them, saying, Whomsoever I shall kiss, that is he; seize him, and lead [him] away safely.

⁴⁵Raktal eta evel ma oa erruet, e tostaas outañ, hag e lavaras dezhañ: Mestr! Mestr! Hag e pokas dezhañ.

⁴⁵And being come, straightway coming up to him, he says, Rabbi, Rabbi; and he covered him with kisses.

⁴⁶Neuze e lakajont o daouarn war Jezuz, hag e krogjont ennañ.

⁴⁶And they laid their hands upon him and seized him.

⁴⁷Unan eus ar re a oa eno a dennas e gleze, a skoas servijer ar beleg-meur, hag a droc'has e skouarn dezhañ.

⁴⁷But a certain one of those who stood by, having drawn his sword, struck the bondman of the high priest, and took off his ear.

⁴⁸Neuze Jezuz a gemeras ar gomz hag a lavaras dezho: Deuet oc'h er-maez evel war-lerc'h ul laer, gant klezeier ha gant bizhier, evit kregiñ ennon.

⁴⁸And Jesus answering said to them, Are ye come out as against a robber, with swords and sticks to take me?

⁴⁹Bemdez e oan en ho touez, o kelenn en templ, ha n'hoc'h eus ket va c'hemeret; met bez' eo evit ma vo ar Skriturioù peurc'hraet.

⁴⁹I was daily with you teaching in the temple, and ye did not seize me; but [it is] that the scriptures may be fulfilled.

⁵⁰Neuze, o vezañ e zilezet, an holl a dec'has kuit.

⁵⁰And all left him and fled.

⁵¹Un den yaouank en heulie, goloet hepken gant ul linenn skañv; an dud yaouank a grogas ennañ,

⁵¹And a certain young man followed him with a linen cloth cast about his naked [body]; and [the young men] seize him;

⁵²met eñ a lezas ganto e wiskamant, hag a dec'has en noazh deus etre o daouarn.

⁵²but he, leaving the linen cloth behind [him], fled from them naked.

⁵³Kas a rejont neuze Jezuz da di ar beleg-meur, e-lec'h ma oa en em zastumet an holl veleien vras, an henaourien hag ar skribed.

⁵³And they led away Jesus to the high priest. And there come together to him all the chief priests and the elders and the scribes.

⁵⁴Pêr a heulias anezhañ a-bell betek porzh ar beleg-meur. Hag o vezañ azezet gant ar vevelien, en em domme e-tal an tan.

⁵⁴And Peter followed him at a distance, till [he was] within the court of the high priest's palace; and he was sitting with the officers and warming himself in the light [of the fire].

⁵⁵Ar veleien vras hag an holl sanedrin a glaske un testeni a-enep Jezuz, evit e lakaat d'ar marv, hogen ne gavent ket.

⁵⁵And the chief priests and the whole sanhedrim sought testimony against Jesus to cause him to be put to death, and did not find [any].

⁵⁶Rak kalz a roe testeni fals en e enep, met o zestenioù ne oant ket heñvel etrezo.

⁵⁶For many bore false witness against him, and their testimony did not agree.

⁵⁷Hiniennoù a savas neuze, hag a zougas ur fals testeni a-enep dezhañ o lavarout:

⁵⁷And certain persons rose up and bore false witness against him, saying,

⁵⁸Ni hon eus e glevet o lavarout: Me a ziskaro an templ-mañ, graet gant dorn an den, hag a-benn tri deiz ec'h adsavin unan all, ha ne vo ket graet gant dorn an den.

⁵⁸*We* heard him saying, *I* will destroy this temple which is made with hands, and in the course of three days I will build another not made with hands.

⁵⁹Met o zestenioù ne oant ket heñvel etrezo kennebeut.

⁵⁹And neither thus did their testimony agree.

⁶⁰Neuze ar beleg-meur, o sevel e-kreiz ar sanhedrin, a reas ouzh Jezuz ar goulenn-mañ: Ha ne respontez netra? Petra a destenn an dud-se en da enep?

⁶⁰And the high priest, rising up before them all, asked Jesus, saying, Answerest thou nothing? What do these testify against thee?

⁶¹Met Jezuz a davas ha ne respontas netra. Ar beleg-meur a reas c'hoazh outañ ar goulenn-mañ: Bez' out-te ar C'hrist, Mab an Hini a zo benniget?

⁶¹But he was silent, and answered nothing. Again the high priest asked him, and says to him, *Thou* art the Christ, the Son of the Blessed?

⁶²Ha Jezuz a lavaras dezhañ: Bez' ez on; ha gwelout a reot Mab an den azezet a-zehou da c'halloud Doue, hag o tont war goabr an neñv.

⁶²And Jesus said, *I* am, and ye shall see the Son of man sitting at the right hand of power, and coming with the clouds of heaven.

⁶³Neuze ar beleg-meur a rogas e zilhad, hag a lavaras: Da betra hon eus mui ezhomm a destoù?

⁶³And the high priest, having rent his clothes, says, What need have we any more of witnesses?

⁶⁴Klevet hoc'h eus al ledoued; petra a soñjit a-se? Holl neuze, e varnjont anezhañ evel din a varv.

⁶⁴Ye have heard the blasphemy; what think ye? And they all condemned him to be guilty of death.

⁶⁵Hiniennoù en em lakaas da grañchat outañ, da c'holeiñ e vizaj, ha da reiñ dezhañ karvanadoù, o lavarout: Divin! Hag ar vevelien a skoe anezhañ gant bizhier.

⁶⁵And some began to spit upon him, and cover up his face, and buffet him, and say to him, Prophesy; and the officers struck him with the palms of their hands.

⁶⁶Pêr a oa e traoñ ar porzh, hag e teuas eno unan eus mitizhien ar beleg-meur;

⁶⁶And Peter being below in the palace-court, there comes one of the maids of the high priest,

⁶⁷hag o welout Pêr oc'h en em dommañ, e sellas outañ hag e lavaras: Te ivez, te a oa gant Jezuz a Nazared.

⁶⁷and seeing Peter warming himself, having looked at him, says, And *thou* wast with the Nazarene, Jesus.

⁶⁸Met eñ a nac'has anezhañ, hag a lavaras: N'anavezan ket anezhañ, ha n'ouzon ket petra a lavarez; mont a reas er-maez er porzh; hag ar c'hilhog a ganas.

⁶⁸But he denied, saying, I know not nor understand what thou sayest. And he went out into the vestibule; and a cock crew.

⁶⁹Ar vatezh-se, o vezañ e welet adarre, en em lakaas da lavarout d'ar re a oa eno: An den-mañ a zo eus an dud-se. Met eñ e nac'has adarre.

⁶⁹And the maid, seeing him, again began to say to those that stood by, This is [one] of them.

⁷⁰Ur penad goude, ar re a oa eno a lavaras da Bêr: Evit gwir te a zo eus an dud-se, rak te a zo Galileat, [ha da yezh a zo heñvel ouzh o hini].

⁷⁰And he again denied. And again, after a little, those that stood by said to Peter, Truly thou art [one] of them, for also thou art a Galilean.

⁷¹Neuze en em lakaas da zroukpediñ ha da douiñ, o lavarout: N'anavezan ket an den-se a gomzit anezhañ.

⁷¹But he began to curse and to swear, I know not this man of whom ye speak.

⁷²Raktal ar c'hilhog a ganas un eil gwech; ha Pêr en devoe soñj eus ar gomz en devoa Jezuz lavaret dezhañ: A-raok ma kano ar c'hilhog div wech, ez po va dinac'het teir gwech. Hag o vezañ aet buan er-maez, e ouelas.

⁷²And the second time a cock crew. And Peter remembered the word that Jesus said to him, Before [the] cock crow twice, thou shalt deny me thrice; and when he thought thereon he wept.