¹O welout ar bobl-se, Jezuz a bignas war ur menez, hag, o vezañ azezet, e ziskibien a dostaas outañ.

¹But seeing the crowds, he went up into the mountain, and having sat down, his disciples came to him;

²O tigeriñ e c'henou, e kelenne anezho, en ur lavarout:

²and, having opened his mouth, he taught them, saying,

³Eürus ar re baour er spered, rak rouantelezh an neñvoù a zo dezho!

³Blessed [are] the poor in spirit, for *theirs* is the kingdom of the heavens.

⁴Eürus ar re a zo er glac'har, rak int a vo frealzet!

⁴Blessed they that mourn, for *they* shall be comforted.

⁵Eürus ar re a zo hegarat, rak int a resevo an douar da hêrezh!

⁵Blessed the meek, for *they* shall inherit the earth.

⁶Eürus ar re o deus naon ha sec'hed eus ar reizhder, rak int o devo o gwalc'h!

⁶Blessed they who hunger and thirst after righteousness, for *they* shall be filled.

⁷Eürus ar re drugarezus, rak int a gavo trugarez!

⁷Blessed the merciful, for *they* shall find mercy.

⁸Eürus ar re o deus ur galon glan, rak int a welo Doue!

⁸Blessed the pure in heart, for *they* shall see God.

⁹Eürus ar re a zegas ar peoc'h, rak int a vo galvet bugale Doue!

⁹Blessed the peace-makers, for *they* shall be called sons of God.

¹⁰Eürus ar re a zo gwallgaset abalamour d'ar reizhder, rak rouantelezh an neñvoù a zo dezho!

¹⁰Blessed they who are persecuted on account of righteousness, for *theirs* is the kingdom of the heavens.

¹¹Eürus e viot, pa zeuio an dud d'ho tismegañsiñ, d'ho kwallgas, ha da lavarout dre c'haou pep seurt droug a-enep deoc'h abalamour din.

¹¹Blessed are ye when they may reproach and persecute you, and say every wicked thing against you, lying, for my sake.

¹²En em laouenait, ha tridit gant levenez, rak ho kopr a vo bras en neñvoù; rak evel-se eo bet gwallgaset ar brofeded hag a zo bet araozoc'h.

¹²Rejoice and exult, for your reward is great in the heavens; for thus have they persecuted the prophets who were before you.

¹³C'hwi a zo holen an douar; met mar koll an holen e vlaz, gant petra e vo e roet en-dro dezhañ? N'eo mui mat, nemet da vezañ taolet er-maez, ha da vezañ mac'het gant treid an dud.

¹³*Ye* are the salt of the earth; but if the salt have become insipid, wherewith shall it be salted? It is no longer fit for anything but to be cast out and to be trodden under foot by men.

¹⁴C'hwi a zo sklêrijenn ar bed; ur gêr savet war ur menez ne c'hell ket bezañ kuzhet;

¹⁴*Ye* are the light of the world: a city situated on the top of a mountain cannot be hid.

¹⁵ha ne vez ket enaouet ur c'houlaouenn evit he lakaat dindan ar boezell, met evit he lakaat war ur c'hantolor, hag e sklêrijenno holl dud an ti.

¹⁵Nor do [men] light a lamp and put it under the bushel, but upon the lamp-stand, and it shines for all who are in the house.

¹⁶Ra lugerno evel-se ho sklêrijenn dirak an dud, evit ma welint ho madoberoù, ha ma teuint da reiñ gloar d'ho Tad a zo en neñvoù.

¹⁶Let your light thus shine before men, so that they may see your upright works, and glorify your Father who is in the heavens.

¹⁷Na soñjit ket e vefen deuet evit diskar al lezenn pe ar brofeded; n'on ket deuet evit diskar, met evit peurober.

¹⁷Think not that I am come to make void the law or the prophets; I am not come to make void, but to fulfil.

¹⁸Rak, me a lavar deoc'h e gwirionez, betek ma tremeno an neñv hag an douar, ne dremeno ket eus al lezenn, nag un iota, nag ur poentig a lizherenn, ken na vo peurc'hraet holl.

¹⁸For verily I say unto you, Until the heaven and the earth pass away, one iota or one tittle shall in no wise pass from the law till all come to pass.

¹⁹Piv bennak eta a dorro an disterañ eus ar gourc'hemennoù-mañ, hag a zesko evel-se d'an dud, a vo galvet ar bihanañ e rouantelezh an neñvoù; met piv bennak o miro hag o desko d'ar re all, hennezh a vo galvet bras e rouantelezh an neñvoù.

¹⁹Whosoever then shall do away with one of these least commandments, and shall teach men so, shall be called least in the kingdom of the heavens; but whosoever shall practise and teach [them], *he* shall be called great in the kingdom of the heavens.

²⁰Rak, me a lavar deoc'h, ma ne da ket ho reizhder dreist hini ar skribed hag ar farizianed, n'antreot ket e rouantelezh an neñvoù.

²⁰For I say unto you, that unless your righteousness surpass [that] of the scribes and Pharisees, ye shall in no wise enter into the kingdom of the heavens.

²¹Klevet hoc'h eus penaos eo bet lavaret d'ar re gozh: Ne lazhi ket; rak piv bennak a lazho, a vo dleet dezhañ ar varnedigezh.

²¹Ye have heard that it was said to the ancients, Thou shalt not kill; but whosoever shall kill shall be subject to the judgment.

²²Met me a lavar deoc'h penaos piv bennak a fuloro ouzh e vreur [hep abeg], a vo dleet dezhañ ar varnedigezh; an hini a lavaro d'e vreur: Raka! a zo dleet dezhañ bezañ kastizet gant ar sanedrin; hag an hini a lavaro d'e vreur: Diskiant! a zo dleet dezhañ bezañ kastizet gant tan ar gehenn.

²²But *I* say unto you, that every one that is lightly angry with his brother shall be subject to the judgment; but whosoever shall say to his brother, Raca, shall be subject to [be called before] the sanhedrim; but whosoever shall say, Fool, shall be subject to the penalty of the hell of fire.

²³Mar degasez eta da brof d'an aoter, hag e teu soñj dit eno en deus da vreur un dra bennak en da enep,

²³If therefore thou shouldest offer thy gift at the altar, and there shouldest remember that thy brother has something against thee,

²⁴lez eno da brof dirak an aoter, ha kae da gentañ d'en em unvaniñ gant da vreur; ha, goude-se, deus, ha kinnig da brof.

²⁴leave there thy gift before the altar, and first go, be reconciled to thy brother, and then come and offer thy gift.

²⁵En em laka a-unvan hep dale gant da enebour, e-pad ma'z emaout en hent gantañ, gant aon na lakafe ac'hanout etre daouarn ar barner, ha na rafe ar barner da reiñ da ofiser ar justis, ha na vefes lakaet er prizon.

²⁵Make friends with thine adverse party quickly, whilst thou art in the way with him; lest some time the adverse party deliver thee to the judge, and the judge deliver thee to the officer, and thou be cast into prison.

²⁶E gwirionez, me a lavar dit, ne zeui ket er-maez ac'hano, ken na vo paeet ganit an diwezhañ liard.

²⁶Verily I say to thee, Thou shalt in no wise come out thence till thou hast paid the last farthing.

²⁷Klevet hoc'h eus penaos eo bet lavaret [d'ar re gozh]: Ne ri ket avoultriezh.

²⁷Ye have heard that it has been said, Thou shalt not commit adultery.

²⁸Met me a lavar deoc'h penaos piv bennak a sell ouzh ur vaouez gant c'hoantegezh anezhi, en deus dija graet avoultriezh ganti en e galon.

²⁸But *I* say unto you, that every one who looks upon a woman to lust after her has already committed adultery with her in his heart.

²⁹Ma ra da lagad dehou lakaat ac'hanout da gouezhañ, diframm anezhañ, ha taol anezhañ pell diouzhit; rak gwelloc'h eo dit koll unan eus da izili, eget na vo taolet da holl gorf er gehenn.

²⁹But if thy right eye be a snare to thee, pluck it out and cast it from thee: for it is profitable for thee that one of thy members perish, and not thy whole body be cast into hell.

³⁰Ha ma ra da zorn dehou lakaat ac'hanout da gouezhañ, troc'h anezhañ, ha taol anezhañ pell diouzhit; rak gwelloc'h eo dit koll unan eus da izili, eget na vo taolet da holl gorf er gehenn.

³⁰And if thy right hand be a snare to thee, cut it off and cast it from thee: for it is profitable for thee that one of thy members perish, and not thy whole body be cast into hell.

³¹Lavaret eo bet ivez: Piv bennak a gaso kuit e wreg, ra roio dezhi ur skrid a dorr-dimeziñ.

³¹It has been said too, Whosoever shall put away his wife, let him give her a letter of divorce.

³²Met me a lavar deoc'h, piv bennak a gas kuit e wreg, nemet evit difealded, a laka anezhi da vezañ avoultrerez, ha piv bennak a zimez d'ur wreg a zo bet kaset kuit, a ra avoultriezh.

³²But *I* say unto you, that whosoever shall put away his wife, except for cause of fornication, makes her commit adultery, and whosoever marries one that is put away commits adultery.

³³Klevet hoc'h eus c'hoazh penaos eo bet lavaret d'ar re gozh: Ne doui ket e gaou, met mirout a ri al leoù az po graet da Zoue.

³³Again, ye have heard that it has been said to the ancients, Thou shalt not forswear thyself, but shalt render to the Lord what thou hast sworn.

³⁴Met me a lavar deoc'h: Na douit ket a-grenn, na dre an neñv, rak tron Doue eo,

³⁴But *I* say unto you, Do not swear at all; neither by the heaven, because it is [the] throne of God;

³⁵na dre an douar, rak skabell e dreid eo, na dre Jeruzalem, rak kêr ar Roue bras eo.

³⁵nor by the earth, because it is [the] footstool of his feet; nor by Jerusalem, because it is [the] city of the great King.

³⁶Na dou ket kennebeut dre da benn, rak ne c'hellez ket ober da ur vlevenn bezañ gwenn pe du.

³⁶Neither shalt thou swear by thy head, because thou canst not make one hair white or black.

³⁷Met ra vo ho komz, ya, ya, nann, nann; ar pezh a lavarer ouzhpenn a zeu eus an droug.

³⁷But let your word be Yea, yea; Nay, nay; but what is more than these is from evil.

³⁸Klevet hoc'h eus c'hoazh penaos eo bet lavaret d'ar re gozh: Lagad evit lagad, ha dant evit dant.

³⁸Ye have heard that it has been said, Eye for eye and tooth for tooth.

³⁹Met me a lavar deoc'h: Na enebit ket ouzh an hini drouk; d'an hini a sko ac'hanout war ar jod dehou, tro eben outañ.

³⁹But *I* say unto you, not to resist evil; but whoever shall strike thee on thy right cheek, turn to him also the other;

⁴⁰Mar fell da unan bennak prosezañ ouzhit ha kemer da vantell, laosk ivez gantañ da doneg.

⁴⁰and to him that would go to law with thee and take thy body coat, leave him thy cloak also.

⁴¹Mar fell da unan bennak ober dit mont gantañ e-pad ur mil, gra daou vil gantañ.

⁴¹And whoever will compel thee to go one mile, go with him two.

⁴²Ro d'an neb a c'houlenn ouzhit, ha na zistro ket diouzh an hini a fell dezhañ amprestañ diganit.

⁴²To him that asks of thee give, and from him that desires to borrow of thee turn not away.

⁴³Klevet hoc'h eus penaos eo bet lavaret: Karout a ri da nesañ, hag e kasai da enebour.

⁴³Ye have heard that it has been said, Thou shalt love thy neighbour and hate thine enemy.

⁴⁴Met me a lavar deoc'h-hu: Karit hoc'h enebourien, bennigit ar re a villig ac'hanoc'h, grit vad d'ar re a gasa ac'hanoc'h, ha pedit evit ar re ho kwallgas hag hoc'h heskin,

⁴⁴But *I* say unto you, Love your enemies, [bless those who curse you,] do good to those who hate you, and pray for those who [insult you and] persecute you,

⁴⁵evit ma viot bugale ho Tad a zo en neñvoù; rak eñ a ra d'e heol sevel war ar re fall ha war ar re vat, hag a laka ar glav da gouezhañ war ar re reizh ha war ar re direizh.

⁴⁵that ye may be [the] sons of your Father who is in [the] heavens; for he makes his sun rise on evil and good, and sends rain on just and unjust.

⁴⁶Rak ma ne garit nemet ar re ho kar, peseurt gopr ho po? Ha ne ra ket memes ar bublikaned kement-se?

⁴⁶For if ye should love those who love you, what reward have ye? Do not also the tax-gatherers the same?

⁴⁷Ha ma ne saludit nemet ho preudeur, petra a rit dreist ar re all? Ha ne ra ket memes ar bublikaned kement-se?

⁴⁷And if ye should salute your brethren only, what do ye extraordinary? Do not also the Gentiles the same?

⁴⁸Bezit eta parfet, evel ma'z eo parfet ho Tad a zo en neñvoù.

⁴⁸Be *ye* therefore perfect as your heavenly Father is perfect.