1Kong ikaw moadto sa balay sa Dios, bantayi ang imong tiil; kay ang pagduol aron sa pagpamati labi pang maayo kay sa paghatag ug halad sa mga buangbuang: kay sila wala masayud nga sila nagabuhat ug dautan.
1Keep thy foot when thou goest to the house of God, and draw near to hear, rather than to give the sacrifice of fools: for they know not that they do evil.
2Ayaw pagpadalia pagsulti ang imong baba, ug ayaw pagpadalia pagpamulong ang imong kasingkasing sa bisan unsang butanga sa atubangan sa Dios; kay ang Dios atua man sa langit, ug ikaw anaa sa ibabaw sa yuta: busa padiyutaya ang imong mga pulong.
2Be not rash with thy mouth, and let not thy heart be hasty to utter anything before God: for God is in the heavens, and thou upon earth; therefore let thy words be few.
3Kay ang damgo moabut pinaagi sa daghanan nga patigayon; ug ang tingog sa buangbuang maila pinaagi sa daghanang mga pulong.
3For a dream cometh through the multitude of business, and a fool's voice through a multitude of words.
4Kong ikaw manaad ug usa ka saad sa Dios, ayaw paglangana ang pagbayad niini; kay siya dili mahimuot sa mga buangbuang: bayri kadtong imong gipanaad.
4When thou vowest a vow unto God, defer not to pay it; for he hath no pleasure in fools: pay that which thou hast vowed.
5Labi pang maayo nga dili ikaw manaad kay sa manaad ka ug dili mobayad.
5Better is it that thou shouldest not vow, than that thou shouldest vow and not pay.
6Ayaw tugoti ang imong baba nga mahimong hinungdan sa pagpakasala sa imong unod; ni magsulti ka sa atubangan sa manulonda nga kadto usa man ka sayup: busa masuko ba ang Dios sa imong tingog, ug gub-on ba ang buhat sa imong mga kamot?
6Suffer not thy mouth to cause thy flesh to sin; neither say thou before the angel, that it was an inadvertence. Wherefore should God be wroth at thy voice, and destroy the work of thy hands?
7Kay diha sa daghan nga mga damgo adunay mga kakawangan, ug diha sa daghang mga pulong: apan mahadlok ka sa Dios.
7For in the multitude of dreams are vanities; so with many words: but fear God.
8Kong makakita ka nga daugdaugon ang mga kabus, ug ang pinugos nga pag-agaw sa justicia ug pagkamatarung sa usa ka lalawigan, ayaw kahibulong sa maong butang: kay ang usa nga labi pang hataas kay niadtong hataas nagasud-ong; ug aduna pay labing hataas kay kanila.
8If thou seest the oppression of the poor, and violent perverting of judgment and justice in a province, marvel not at the matter; for a higher than the high is watching, and there are higher than they.
9Labut pa ang abut sa yuta alang man sa tanan: ang hari sa iyang kaugalingon ginaalagaran sa uma.
9Moreover the earth is every way profitable: the king [himself] is dependent upon the field.
10Kadtong nahagugma ug salapi dili matagbaw sa salapi; ni kadtong nahagugma sa kadagaya, matagbaw sa pagtubo: kini usab kakawangan man.
10He that loveth silver shall not be satisfied with silver, nor he that loveth abundance with increase. This also is vanity.
11Sa diha nga ang mga kabtangan magatubo, magadugang ang magakaon niini: ug unsa may pulos sa tag-iya niini, gawas sa pagtan-aw niini sa iyang mga mata?
11When goods increase, they are increased that eat them; and what profit is there to the owner thereof, except the beholding [of them] with his eyes?
12Ang pagkatulog sa usa ka mamumuo matam-is man, kong mokaon siya ug diyutay kun daghan: apan ang pagkaadunahan sa usa ka dato dili motugot kaniya sa pagkatulog.
12The sleep of the labourer is sweet, whether he have eaten little or much; but the fulness of the rich doth not suffer him to sleep.
13Adunay usa ka malisud nga kadautan nga akong nakita ilalum sa adlaw, nga mao , ang mga bahandi nga ginatipigan sa tag-iya niini alang sa iyang kadautan:
13There is a grievous evil that I have seen under the sun: riches kept for the owners thereof to their hurt;
14Ug kadtong mga bahandia mawagtang pinaagi sa dautan nga pagpatigayon; ug kong siya nakapanganak ug usa ka anak nga lalake, walay mahibilin diha sa iyang kamot.
14or those riches perish by some evil circumstance, and if he have begotten a son, there is nothing in his hand.
15Ingon sa iyang paggula gikan sa tagoangkan sa iyang inahan, hubo siya nga mopauli pag-usab ingon sa iyang paggula, ug walay madala bisan unsa sa iyang kabudlay, nga madala unta niya diha sa iyang kamot.
15As he came forth from his mother's womb, naked shall he go away again as he came, and shall take nothing of his labour, which he may carry away in his hand.
16Ug kini usab maoy usa ka malisud nga kadautan, nga ingon sa tanan nga paagi sa iyang pag-anhi, mao man usab ang iyang pag-adto: ug unsay makuha niya nga siya nagabuhat man alang sa hangin?
16And this also is a grievous evil, that in all points as he came so doth he go away, and what profit hath he, in having laboured for the wind?
17Sa tanan niyang mga adlaw usab siya magakaon didto sa kangitngitan, ug siya ginasakit sa hilabihan, ug adunay kasakitan ug kaligutgut.
17All his days also he eateth in darkness, and hath much vexation, and sickness, and irritation.
18Ania karon, kadtong nakita ko nga maayo ug matahum mao ang pagakan-on ug pagaimnon sa usa ka tawo, ug pahimuslan pag-ayo diha sa tanan niyang buhat, diin siya magabuhat ilalum sa adlaw, sa tanan nga mga adlaw sa iyang kinabuhi nga gihatag sa Dios kaniya: ug kini mao man ang iyang bahin.
18Behold what I have seen good and comely: [it is] to eat and to drink, and to enjoy good in all his labour wherewith [man] laboureth under the sun, all the days of his life which God hath given him: for that is his portion.
19Ang tagsatagsa ka tawo usab nga gihatagan sa Dios ug mga bahandi ug katigayonan, ug gihatagan siya ug kagahum sa pagkaon gikan niini, ug sa pagkuha sa iyang bahin, ug sa pagkalipay diha sa iyang buhat kini mao ang hatag sa Dios.
19Every man also to whom God hath given riches and wealth, and power to eat thereof, and to take his portion and to rejoice in his labour: that is a gift of God.
20Kay siya dili mahinumdum pag-ayo sa mga adlaw sa iyang kinabuhi; tungod kay ang Dios nagatubag kaniya diha sa kalipay sa iyang kasingkasing.
20For he will not much remember the days of his life, because God answereth [him] with the joy of his heart.