¹Ug may tawo nga nagamasakiton, nga si Lazaro sa Betania, lungsod nga diyutay ni Maria, ug sa igsoon niya nga si Marta.

¹Now there was a certain [man] sick, Lazarus of Bethany, of the village of Mary and Martha her sister.

²Ug siya mao ang Maria nga nagdihog sa Ginoo sa pahumot, ug nagapahid sa mga tiil niini sa iyang mga buhok, kang kansang igsoon nga si Lazaro, nagmasakiton.

²It was [the] Mary who anointed the Lord with ointment and wiped his feet with her hair, whose brother Lazarus was sick.

³Busa, ang mga igsoon nga babaye nanagpasugo kaniya, sa pag-ingon: Ginoo, ania karon, ang imong gihigugma nagamasakiton.

³The sisters therefore sent to him, saying, Lord, behold, he whom thou lovest is sick.

⁴Ug sa hingdunggan ni Jesus, miingon: Kining sakita dili makamatay, kondili nga sa himaya sa Dios, aron ang Anak sa Dios pagahimayaon tungod niini.

⁴But when Jesus heard [it], he said, This sickness is not unto death, but for the glory of God, that the Son of God may be glorified by it.

⁵Si Jesus nahagugma kang Marta ug sa iyang igsoon nga babaye, ug kang Lazaro.

⁵Now Jesus loved Martha, and her sister, and Lazarus.

⁶Busa sa nakadungog siya, nga kini nagamasakiton, mipabilin pa siya ug duha ka adlaw niadtong dapita diin didto siya.

⁶When therefore he heard, He is sick, he remained two days then in the place where he was.

⁷Sa human niini miingon siya sa iyang mga tinon-an: Mangadto kita pag-usab sa Judea:

⁷Then after this he says to his disciples, Let us go into Judaea again.

⁸Ang mga tinon-an nanag-ingon kaniya: Rabbi, dili pa lamang dugay nga ang mga Judio nanagpaninguha sa pagbato kanimo, ug moadto ba ikaw pag-usab didto?

⁸The disciples say to him, Rabbi, [even but] now the Jews sought to stone thee, and goest thou thither again?

⁹Si Jesus mitubag: Dili ba napulo ug duha ang mga takna sa adlaw? Ang nagalakaw sa adlaw, dili mahipangdol, kay makakita sa kahayag niining kalibutan.

⁹Jesus answered, Are there not twelve hours in the day? If any one walk in the day, he does not stumble, because he sees the light of this world;

¹⁰Apan ang nagalakaw sa gabii, mahipangdol siya; kay wala kaniya ang kahayag.

¹⁰but if any one walk in the night, he stumbles, because the light is not in him.

¹¹Kining mga butanga gisulti niya, ug siya miingon kanila: Ang atong abyan nga si Lazaro natulog; apan moadto ako sa pagpukaw kaniya gikan sa paghikatulog.

¹¹These things said he; and after this he says to them, Lazarus, our friend, is fallen asleep, but I go that I may awake him out of sleep.

¹²Unya ang iyang mga tinon-an nanag-ingon kaniya: Ginoo, kong natulog siya, mamaayo siya.

¹²The disciples therefore said to him, Lord, if he be fallen asleep, he will get well.

¹³Apan ang gisulti ni Jesus mao ang mahatungod sa iyang kamatayon, ug sila nagadahum nga nagasulti siya sa paghikatulog nga kinaiya.

¹³But Jesus spoke of his death, but *they* thought that he spoke of the rest of sleep.

¹⁴Busa, si Jesus miingon kanila sa mahayag gayud: Si Lazaro namatay;

¹⁴Jesus therefore then said to them plainly, Lazarus has died.

¹⁵Ug ako nalipay tungod kaninyo, nga wala ako didto, aron managpanoo kamo. Mangadto kita kaniya.

¹⁵And I rejoice on your account that I was not there, in order that ye may believe. But let us go to him.

¹⁶Unya si Tomas, nga ginanganlan Didimo, miingon sa iyang mga masigkatinon-an: Moadto usab kita, aron mangamatay kita uban kaniya.

¹⁶Thomas therefore, called Didymus, said to his fellow disciples, Let *us* also go, that we may die with him.

¹⁷Sa ingon niana sa pag-abut ni Jesus, hingkit-an niya nga may upat na ka adlaw nga siya didto sa lubnganan;

¹⁷Jesus therefore [on] arriving found him to have been four days already in the tomb.

¹⁸Ug ang Betania haduol sa Jerusalem, nga may tolo ka kilometro.

¹⁸Now Bethany was near Jerusalem, about fifteen stadia off,

¹⁹Ug daghan sa mga Judio ang nanganhi sa paglipay kang Marta ug kang Maria mahatungod sa ilang igsoon.

¹⁹and many of the Jews came to Martha and Mary, that they might console them concerning their brother.

²⁰Unya si Marta, sa pagkadungog niya nga si Jesus nagapaingon nganhi, miadto ug misugat kaniya; apan si Maria napabilin nga nagalingkod sa balay.

²⁰Martha then, when she heard Jesus is coming, went to meet him; but Mary sat in the house.

²¹Unya si Marta miingon kang Jesus: Ginoo, ug dinhi ka pa unta, wala unta mamatay ang akong igsoon;

²¹Martha therefore said to Jesus, Lord, if thou hadst been here, my brother had not died;

²²Apan bisan karon ako nahibalo, nga bisan unsang butanga nga pangayoon mo sa Dios, igatugot sa Dios kanimo.

²²but even now I know, that whatsoever thou shalt ask of God, God will give thee.

²³Si Jesus miingon kaniya: Ang imong igsoon mabanhaw.

²³Jesus says to her, Thy brother shall rise again.

²⁴Si Marta miingon kaniya: Ako nahibalo nga mabanhaw siya sa pagkabanhaw sa adlaw nga katapusan.

²⁴Martha says to him, I know that he will rise again in the resurrection in the last day.

²⁵Si Jesus miingon kaniya: Ako mao ang pagkabanhaw ug ang kinabuhi: ang motoo kanako, bisan siya namatay, mabuhi pa siya.

²⁵Jesus said to her, I am the resurrection and the life: he that believes on me, though he have died, shall live;

²⁶Ug ang tanan nga nabuhi ug mitoo kanako, dili na gayud mamatay. Mitoo ba ikaw niini?

²⁶and every one who lives and believes on me shall never die. Believest thou this?

²⁷Siya miingon kaniya: Oo, Ginoo, ako mitoo nga ikaw mao ang Cristo, ang Anak sa Dios, nga mianhi sa kalibutan.

²⁷She says to him, Yea, Lord; I believe that thou art the Christ, the Son of God, who should come into the world.

²⁸Ug sa nakaingon siya niini, milakaw siya, ug gitawag sa tago si Maria, nga iyang igsoon, ug miingon kaniya: Ang Magtutudlo ania dinhi, ug nagatawag kanimo.

²⁸And having said this, she went away and called her sister Mary secretly, saying, The teacher is come and calls thee.

²⁹Sa pagkadungog niya, mitindog sa madali, ug miadto ngadto kaniya.

²⁹She, when she heard [that], rises up quickly and comes to him.

³⁰(Ug si Jesus wala pa makasulod sa balangay, kondili nga atua pa sa dapit diin siya hikit-i ni Marta.)

³⁰Now Jesus had not yet come into the village, but was in the place where Martha came to meet him.

³¹Unya ang mga Judio nga didto kauban ni Maria sa balay ug nagalipay kaniya, sa hingkit-an nila, nga siya mitindog sa madali ug milakaw, mingnunot sila kaniya, nga nanag-ingon: Moadto siya sa lubnganan sa paghilak didto.

³¹The Jews therefore who were with her in the house and consoling her, seeing Mary that she rose up quickly and went out, followed her, saying, She goes to the tomb, that she may weep there.

³²Unya si Maria, sa pag-abut niya didto sa dapit diin si Jesus, ug sa hingkit-an niya siya, mihapa sa iyang mga tiil, ug nag-ingon kaniya: Ginoo, kong dinhi ka pa unta, wala unta mamatay ang akong igsoon.

³²Mary therefore, when she came where Jesus was, seeing him, fell at his feet, saying to him, Lord, if thou hadst been here, my brother had not died.

³³Busa sa pagkakita ni Jesus kaniya nga nagahilak, ug sa mga Judio nga nanghilak usab, nga nanguban kaniya, nanghupaw siya sa iyang espiritu, ug naguol;

³³Jesus therefore, when he saw her weeping, and the Jews who came with her weeping, was deeply moved in spirit, and was troubled,

³⁴Ug miingon: Hain ninyo ibutang siya? Sila nanag-ingon kaniya: Ginoo, umari ka ug tuman-aw.

³⁴and said, Where have ye put him? They say to him, Lord, come and see.

³⁵Si Jesus mihilak.

³⁵Jesus wept.

³⁶Unya ang mga Judio nanag-ingon: Tan-awa, pagkadaku sa iyang gugma kaniya!

³⁶The Jews therefore said, Behold how he loved him!

³⁷Ug ang uban kanila nanag-ingon: Dili ba makahimo kini, nga nagpabuka sa mga mata sa buta, sa pagbuhat aron kining tawohana dili mamatay?

³⁷And some of them said, Could not this [man], who has opened the eyes of the blind [man], have caused that this [man] also should not have died?

³⁸Unya si Jesus, sa nanghupaw pag-usab sa iyang kaugalingon, miduol sa lubnganan. Kadto usa ka lungib ug may usa ka bato nga gisampong niini.

³⁸Jesus therefore, again deeply moved in himself, comes to the tomb. Now it was a cave, and a stone lay upon it.

³⁹Si Jesus miingon: Kuhaa ninyo ang bato. Si Marta, nga igsoon sa minatay, miingon kaniya: Ginoo, niining panahona mabaho na siya, kay may upat na ka adlaw nga siya namatay.

³⁹Jesus says, Take away the stone. Martha, the sister of the dead, says to him, Lord, he stinks already, for he is four days [there].

⁴⁰Si Jesus miingon kaniya: Wala ba ako mag-ingon kanimo, nga kong motoo ka, makakita ka sa himaya sa Dios?

⁴⁰Jesus says to her, Did I not say to thee, that if thou shouldest believe, thou shouldest see the glory of God?

⁴¹Unya gikuha nila ang bato. Ug si Jesus miyahat sa iyang mga mata sa itaas, ug miingon: Amahan, nagapasalamat ako kanimo nga gipatalinghugan mo ako.

⁴¹They took therefore the stone away. And Jesus lifted up his eyes on high and said, Father, I thank thee that thou hast heard me;

⁴²Ug ako nahibalo nga sa gihapon ginapatalinghugan mo ako; apan tungod sa panon sa katawohan nga nanag-alirong giingon ko kini, aron sila motoo nga gisugo mo ako.

⁴²but I knew that thou always hearest me; but on account of the crowd who stand around I have said [it], that they may believe that thou hast sent me.

⁴³Ug sa naka-ingon siya niini, misinggit siya sa dakung tingog: Lazaro, umari ka sa gawas.

⁴³And having said this, he cried with a loud voice, Lazarus, come forth.

⁴⁴Ug migula ang namatay, nga ginapus ang mga tiil ug mga kamot, sa mga igabugkos nga sa lubnganan; ug ang iyang nawong naputos sa usa ka panyo. Si Jesus miingon kanila: Badbari ninyo siya, ug palakta siya.

⁴⁴And the dead came forth, bound feet and hands with graveclothes, and his face was bound round with a handkerchief. Jesus says to them, Loose him and let him go.

⁴⁵Busa daghan sa mga Judio nga nanganhi kang Maria, ug nanagpakakita sa gibuhat ni Jesus, nanagpanoo kaniya.

⁴⁵Many therefore of the Jews who came to Mary and saw what he had done, believed on him;

⁴⁶Apan ang uban kanila nangadto sa mga Fariseo, ug ilang gisugilon kanila ang gibuhat ni Jesus.

⁴⁶but some of them went to the Pharisees and told them what Jesus had done.

⁴⁷Unya ang mga pangulong sacerdote ug ang mga Fariseo nanagtigum sa Sanhedrin ug nanag-ingon: Unsay atong pagabuhaton? Kay kining tawohana nagabuhat sa daghang mga ilhanan.

⁴⁷The chief priests, therefore, and the Pharisees gathered a council, and said, What do we? for this man does many signs.

⁴⁸Kong atong pasagdan kini sa ingon, ang tanan managpanoo kaniya; ug manganhi ang mga Romanhon, ug pagakuhaan nila kita sa atong dapit nga puloy-anan ug sa atong nasud.

⁴⁸If we let him thus alone, all will believe on him, and the Romans will come and take away both our place and our nation.

⁴⁹Ug ang usa kanila, si Caifas, nga mao ang labawng sacerdote niadtong tuiga, miingon kanila: Kamo walay bisan unsa nga hingbaloan;

⁴⁹But a certain one of them, Caiaphas, being high priest that year, said to them, Ye know nothing

⁵⁰Wala ngani kamo managhunahuna nga maayo kaninyo nga mamatay ang usa ka tawo tungod sa katawohan ug nga dili mawala ang tibook nga nasud.

⁵⁰nor consider that it is profitable for you that one man die for the people, and not that the whole nation perish.

⁵¹Karon kini wala iga-ingon niya sa iyang kaugalingon; kondili kay siya mao ang labawng sacerdote niadtong tuiga, gitagna niya nga si Jesus mamatay tungod sa nasud.

⁵¹But this he did not say of himself; but, being high priest that year, prophesied that Jesus was going to die for the nation;

⁵²Ug dili lamang tungod sa nasud, kondili usab aron matingub niya sa usa ang mga anak sa Dios, nga ginapatlaag.

⁵²and not for the nation only, but that he should also gather together into one the children of God who were scattered abroad.

⁵³Sa ingon niana, sukad niadtong adlawa nanagsabut sila sa pagpatay kaniya.

⁵³From that day therefore they took counsel that they might kill him.

⁵⁴Busa, si Jesus wala na molakaw sa dayag sa taliwala sa mga Judio, kondili mipahawa siya didto napaingon sa yuta nga haduol sa kamingawan, sa lungsod nga ginganlan Efraim, ug didto mipuyo siya kauban sa iyang mga tinon-an.

⁵⁴Jesus therefore walked no longer openly among the Jews, but went away thence into the country near the desert, to a city called Ephraim, and there he sojourned with the disciples.

⁵⁵Ug nagakahaduol na ang pasko sa mga Judio; ug daghan ang mitungas gikan sa kaumahan paingon sa Jerusalem, sa wala pa ang pasko, aron sa pagpanghinlo sa ilang kaugalingon.

⁵⁵But the passover of the Jews was near, and many went up to Jerusalem out of the country before the passover, that they might purify themselves.

⁵⁶Ug sila nanagpangita kang Jesus, ug nanag-ingon ang uban sa uban nga didto sa templo: Unsa ba ang inyong hunahuna? Nga dili ba siya moanhi sa fiesta?

⁵⁶They sought therefore Jesus, and said among themselves, standing in the temple, What do ye think? that he will not come to the feast?

⁵⁷Karon ang mga pangulong sacerdote ug ang mga Fariseo, nanagsugo nga, kong kinsa ang nasayud kong hain si Jesus, magpahayag siya niini aron siya pagadakpon nila.

⁵⁷Now the chief priests and the Pharisees had given commandment that if any one knew where he was, he should make it known, that they might take him.