1Ug nahitabo nga sa nagaampo siya sa usa ka dapit, sa miundang siya, miingon kaniya ang usa sa iyang mga tinon-an. Ginoo, tudloi kami sa pag-ampo ingon sa pagtudlo usab ni Juan sa iyang mga tinon-an.
1Und es begab sich, daß er an einem Ort betete; und als er aufhörte, sprach einer seiner Jünger zu ihm: Herr, lehre uns beten, wie auch Johannes seine Jünger lehrte!
2Ug siya miingon kanila: Kong kamo manag-ampo, mag-ingon kamo: Amahan namo nga anaa ka sa langit, pagabalaanon ang imong ngalan, umanhi ang imong gingharian. Pagabuhaton ang imong kabubut-on, dinhi sa yuta maingon sa langit.
2Da sprach er zu ihnen: Wenn ihr betet, so sprechet: Vater, geheiligt werde dein Name! Es komme dein Reich!
3Ihatag mo kanamo sa adlaw-adlaw ang tinapay namo sa matag-adlaw.
3Gib uns täglich unser nötiges Brot!
4Ug pasayloa kami sa among mga sala, kay nagapasaylo usab kami sa tanan nga nakautang kanamo. Ug dili mo kami pagdad-on sa panulay, kondili, luwason mo kami sa dautan.
4Und vergib uns unsre Sünden, denn auch wir vergeben jedem, der uns schuldig ist! Und führe uns nicht in Versuchung!
5Ug siya miingon kanila: Kinsa ba kaninyo ang may usa ka abyan, ug moadto kaniya sa tungang gabii, ug mag-ingon kaniya: Abyan, pahulama ako ug tolo ka tinapay;
5Und er sprach zu ihnen: Welcher unter euch hätte einen Freund und ginge zu ihm um Mitternacht und spräche zu ihm: Freund, leihe mir drei Brote;
6Kay ang akong usa ka abyan miabut kanako gikan sa iyang pagpanaw, ug wala akoy ikadulot bisan unsa sa atubangan niya?
6denn mein Freund ist von der Reise zu mir gekommen, und ich habe ihm nichts vorzusetzen;
7Ug kadtong atua sa sulod motubag, ug moingon: Dili mo ako pagsamokon; nasirhan na ang pultahan, ug ang akong mga bata ania na sa higdaanan uban kanako; dili ako makabangon sa paghatag kanimo.
7und jener würde von innen antworten und sagen: Mache mir keine Mühe! Die Türe ist schon verschlossen, und meine Kinder sind bei mir im Bett; ich kann nicht aufstehen und dir geben!
8Nag-ingon ako kaninyo nga bisan siya dili mobangon sa paghatag, tungod kay siya iyang abayan, apan tungod sa hilabihang paghangyo, siya mobangon ug mohatag sumala sa tanang gikinahanglan niya.
8Ich sage euch: Wenn er auch nicht deswegen aufstehen und ihm geben wird, weil er sein Freund ist, so wird er doch um seiner Unverschämtheit willen aufstehen und ihm geben, soviel er bedarf.
9Ug ako nagaingon kaninyo: Pangayo kamo, ug kamo pagahatagan; pangita kamo, ug kamo makakaplag; pagtoktok kamo, ug kamo pagaablihan.
9Und ich sage euch: Bittet, so wird euch gegeben werden; suchet, so werdet ihr finden; klopfet an, so wird euch aufgetan werden!
10Kay ang tanan kadto nga nagapangayo, makadawat; ug ang nagapangita, makakaplag; ug ang nagatuktok, pagaablihan.
10Denn jeder, der bittet, empfängt; und wer sucht, der findet; und wer anklopft, dem wird aufgetan werden.
11Ug kinsang tawohana kaninyo nga usa ka amahan, nga kong ang iyang anak mangayo ug usa ka tinapay, mohatag ba siya kaniya ug usa ka bato? kun usa ka isda, mohatag ba siya ug usa ka halas nga baylo sa isda?
11Welcher Vater unter euch wird seinem Sohn einen Stein geben, wenn er ihn um Brot bittet? Oder wenn er ihn um einen Fisch bittet, gibt er ihm statt des Fisches eine Schlange?
12Kun, kong pagapangayoan siya ug usa ka itlog, pagahatagan ba niya ug usa ka tanga?
12Oder wenn er um ein Ei bittet, wird er ihm einen Skorpion geben?
13Busa kong kamo nga mga dautan, mahibalong mohatag sa mga maayong hatag sa inyong mga anak, dili ba labi pa ang inyong Amahan nga langitnon magahatag sa Espiritu Santo sa mga managpangayo kaniya?
13So nun ihr, die ihr arg seid, euren Kindern gute Gaben zu geben versteht, wieviel mehr wird der Vater im Himmel den heiligen Geist denen geben, die ihn bitten!
14Ug naghingilin siya ug usa ka yawa nga amang. Ug nahitabo nga, sa nakagula ang yawa, ang amang nakasulti; ug nanghibulong ang mga panon sa katawohan.
14Und er trieb einen Dämon aus, der stumm war. Es begab sich aber, nachdem der Dämon ausgefahren war, redete der Stumme. Und das Volk verwunderte sich.
15Apan ang uban kanila nanag-ingon: Tungod kang beelzebub, ang principe sa mga yawa, nagahingilin siya sa mga yawa.
15Etliche aber von ihnen sprachen: Durch Beelzebul, den Obersten der Dämonen, treibt er die Dämonen aus.
16Ug ang uban sa pagsulay kaniya nangayo ug usa ka ilhanan gikan sa langit.
16Andere aber versuchten ihn und verlangten von ihm ein Zeichen aus dem Himmel.
17Apan siya, sa nakaila sa ilang mga hunahuna, miingon kanila: Ang tagsa-tagsa ka gingharian nga nabahin batok sa iyang kaugalingon, magun-ob; ug ang balay nga nabahin batok sa balay, maguba.
17Er aber, da er ihre Gedanken wußte, sprach zu ihnen: Ein jedes Reich, das mit sich selbst uneins ist, wird verwüstet, und ein Haus, das wider sich selbst ist, fällt.
18Ug kong si satanas usab nabahin batok sa iyang kaugalingon unsaon pagtindog sa iyang gingharian? Kay kamo nagaingon nga tungod kang beelzebub ako nagahingilin sa mga yawa.
18Wenn aber auch der Satan mit sich selbst uneins ist, wie kann sein Reich bestehen? Ihr saget ja, ich treibe die Dämonen durch Beelzebul aus.
19Ug kong ako tungod kang beelzebub nagahingilin sa mga yawa, tungod kang kinsa man ang inyong mga anak magahingilin kanila? Busa mahimo sila nga inyong mga maghuhukom.
19Wenn ich aber die Dämonen durch Beelzebul austreibe, durch wen treiben eure Söhne sie aus? Darum werden sie selbst eure Richter sein.
20Apan kong ako tungod sa tudlo sa Dios nagahingilin sa mga yawa, nan, ang gingharian sa Dios miabut na kaninyo.
20Wenn ich aber die Dämonen durch den Finger Gottes austreibe, so ist ja das Reich Gottes zu euch gekommen!
21Kong ang tawong kusgan, nga sangkap sa hinagiban, nagabantay sa iyang balay, ang iyang mga butang anaa sa kahusay.
21Wenn ein Starker bewaffnet seinen Hof bewacht, so bleibt sein Besitztum in Frieden.
22Apan kong ang usa nga labi pang kusgan kay kaniya motungha ug modaug kaniya, siya pagahuboan niya sa iyang tibook hinagiban nga ginasaligan, ug pagabahinbahinon ang mga inagaw kaniya.
22Wenn aber ein Stärkerer als er über ihn kommt und ihn überwindet, so nimmt er ihm seine Waffenrüstung, darauf er sich verließ, und verteilt seine Beute.
23Ang wala magauban kanako, batok siya kanako; ug ang dili makig-ipon kanako, magapatibulaag.
23Wer nicht mit mir ist, der ist wider mich; und wer nicht mit mir sammelt, der zerstreut.
24Ang espiritu nga mahugaw, sa nakagula siya sa tawo, nagalakaw sa mga dapit nga mamala, nga nagapangita ug kapahulayan; ug sa walay nakaplagan, nagaingon siya: Mobalik ako ngadto sa akong balay diin ako migula.
24Wenn der unreine Geist von dem Menschen ausgefahren ist, so durchzieht er wasserlose Stätten und sucht Ruhe. Und da er sie nicht findet, spricht er: Ich will in mein Haus zurückkehren, aus dem ich weggegangen bin.
25Ug sa nahiabut siya, iyang nakaplagan kini nga sinilhigan ug dinayandayanan.
25Und wenn er kommt, findet er es gesäubert und geschmückt.
26Unya milakaw siya, ug nagadala ngadto kaniya pito ka laing mga espiritu nga labi pang dautan kay sa iyang kaugalingon; ug sila misulod ug mipuyo didto; ug ang ulahing kahimtang niadtong tawohana, magalabi pang mangil-ad kay sa una.
26Alsdann geht er hin und nimmt sieben andere Geister mit, die schlimmer sind als er selbst, und sie ziehen ein und wohnen daselbst, und es wird der letzte Zustand dieses Menschen ärger als der erste.
27Ug nahitabo nga sa nagasulti siya niining mga butanga, may usa ka babaye gikan sa panon sa katawohan mipatugbaw sa iyang tingog, ug miingon kaniya: Bulahan ang tiyan nga nagsabak kanimo, ug ang mga suso nga imong gisus-an.
27Es begab sich aber, als er solches redete, erhob eine Frau aus dem Volk die Stimme und sprach zu ihm: Selig ist der Leib, der dich getragen, und die Brüste, die du gesogen hast!
28Apan siya miingon: Mga bulahan pa hinoon ang mga nanagpatalinghug sa pulong sa Dios, ug nagabantay niini.
28Er aber sprach: Ja vielmehr, selig sind, die Gottes Wort hören und bewahren!
29Ug sa diha nga ang panon sa katawohan nanagkatigum pagtingub ngadto kaniya, siya misugod sa pag-ingon: Kining kaliwatana maoy usa ka kaliwatang mangil-ad; nagapangita kini ug usa ka ilhanan, ug walay ilhanan nga igahatag kaniya, kondili ang ilhanan ni Jonas.
29Als aber die Volksmenge sich herzudrängte, fing er an zu sagen: Dieses Geschlecht ist ein böses Geschlecht! Es fordert ein Zeichen; aber es wird ihm kein Zeichen gegeben werden als das Zeichen des Propheten Jona.
30Kay ingon nga si Jonas nahimong ilhanan sa mga taga-Ninive, ingon usab ang Anak sa tawo mahimong ilhanan niining kaliwatana.
30Denn gleichwie Jona den Niniviten ein Zeichen war, so wird es auch des Menschen Sohn diesem Geschlechte sein.
31Ang reina sa habagatan motindog sa adlaw sa paghukom uban sa mga tawo niining kaliwatana, ug magahukom sa silot kanila; kay mianhi siya gikan sa mga kinatumyan sa yuta aron sa pagpatalinghug sa kaalam ni Salomon; ug tan-awa, usa nga labaw pa kang Salomon ania dinhi.
31Die Königin von Mittag wird im Gericht wider die Männer dieses Geschlechts auftreten und sie verurteilen; denn sie kam vom Ende der Erde, um Salomos Weisheit zu hören, und siehe, hier ist mehr als Salomo!
32Ang mga tawo sa Ninive motindog sa adlaw sa paghukom uban niining kaliwatana, ug magahukom sa silot niini; kay naghinulsol sila sa pagwali ni Jonas; ug tan-awa, usa nga labaw pa kang Jonas ania dinhi.
32Die Männer von Ninive werden im Gerichte wider dieses Geschlecht auftreten und werden es verurteilen; denn sie taten Buße auf Jonas Predigt hin; und siehe, hier ist mehr denn Jona!
33Walay tawo nga sa makadagkot siya sa usa ka lamparahan, magabutang niini sa usa ka dapit nga tago, kun sa ilalum sa taksanan, kondili sa ibabaw sa tangkawan, aron nga ang mosulod makakita sa kahayag.
33Niemand zündet ein Licht an und setzt es an einen verborgenen Ort, auch nicht unter den Scheffel, sondern auf den Leuchter, damit die Hereinkommenden das Licht sehen.
34Ang lamparahan sa imong lawas mao ang imong mata; kong ang imong mata maayo, ang imong lawas usab puno sa kahayag; apan kong kini dautan, ang lawas mo usab puno sa kangitngit.
34Dein Auge ist des Leibes Leuchte. Wenn nun dein Auge lauter ist, so ist auch dein ganzer Leib licht; wenn es aber böse ist, so ist auch dein Leib finster.
35Busa, tan-awon mo kong ang suga nga anaa kanimo dili ba ang kangitngit.
35So siehe nun zu, daß das Licht in dir nicht Finsternis sei!
36Busa, kong ang tibook mong lawas mapuno sa kahayag, ug walay bahin nga mangitngit, kana mapuno sa hingpit nga kahayag, maingon nga ang lamparahan uban ang iyang kasiga, magahatag kanimo sa kahayag.
36Wenn nun dein ganzer Leib licht ist, so daß er keinen finstern Teil mehr hat, so wird er ganz hell sein, wie wenn das Licht mit seinem Strahl dich erleuchtet.
37Karon sa nagsulti siya, ang usa ka Fariseo nagahangyo kaniya sa pagpakigsalo kaniya; ug siya misulod ug milingkod sa lamesa.
37Und während er redete, bat ihn ein Pharisäer, bei ihm zu Mittag zu essen. Und er ging hinein und setzte sich zu Tische.
38Sa hingkit-an kini sa Fariseo, nahibulong siya nga si Jesus wala una manghunaw sa wala pa mokaon.
38Der Pharisäer aber verwunderte sich, als er sah, daß er sich vor dem Mittagsmahl nicht gewaschen hatte.
39Ug miingon kaniya ang Ginoo: Karon, kamo nga mga Fariseo nagahinlo sa gawas sa copa, ug sa pinggan; apan ang bahin sa sulod ninyo napuno sa mga pangagaw ug kangil-ad.
39Da sprach der Herr zu ihm: Nun, ihr Pharisäer, ihr reinigt die Außenseite des Bechers und der Schüssel, euer Inneres aber ist voll Raub und Bosheit.
40Mga buangbuang! ang nagbuhat sa gawas wala ba usab magbuhat sa sulod?
40Ihr Toren! Hat nicht, der das Äußere schuf, auch das Innere gemacht?
41Apan ipanghatag ingon nga mga limos kanang mga butang nga anaa sa sulod ug tan-awa, ang tanang mga butang magamahinlo kaninyo.
41Gebt nur von dem Inhalt Almosen, siehe, so ist euch alles rein!
42Apan alaut kamo, mga Fariseo! Kay nagahatag kamo sa ikapulo sa hierbabuena ug sa ruda, ug sa tanang mga talamnon, ug gibiyaan ninyo ang katarungan ug ang gugma sa Dios. Apan kini mao unta ang kinahanglan ninyong pagabuhaton, ug dili pasagdan ang uban.
42Aber wehe euch Pharisäern, daß ihr die Münze und die Raute und alles Gemüse verzehntet und das Recht und die Liebe Gottes umgehet! Dieses sollte man tun und jenes nicht lassen.
43Alaut kamo mga Fariseo! Kay nahamuot kamo sa nahaunang mga lingkoranan sa mga sinagoga, ug sa mga pag-abiabi sa mga baligyaanan.
43Wehe euch Pharisäern, daß ihr den Vorsitz in den Synagogen und die Begrüßungen auf den Märkten liebet!
44Alaut kamo, mga escriba ug mga Fariseo, mga salingkapaw! Kay kamo ingon sa mga lubnganan nga dili hikit-an, ug ang mga tawo nga nagalakat sa ibabaw wala magpanghibalo.
44Wehe euch, daß ihr wie die verborgenen Gräber seid, über welche die Leute dahingehen, ohne es zu wissen!
45Ug usa sa mga batid sa balaod, sa mitubag kaniya, miingon: Magtutudlo, sa imong pag-ingon niining mga butanga, gipasipalahan mo usab kami.
45Da antwortete einer der Schriftgelehrten und sprach zu ihm: Meister, mit diesen Worten schmähst du auch uns!
46Ug siya miingon: Alaut usab kamo mga batid sa balaod! Kay ginapapas-an ninyo ang mga tawo sa mga lowan nga makuli nga dad-on; ug kamo dili ngani mohikap bisan sa usa sa inyong mga tudlo sa maong mga lowan.
46Er aber sprach: Und wehe auch euch Schriftgelehrten; denn ihr ladet den Menschen unerträgliche Bürden auf, und ihr selbst rühret die Bürden nicht mit einem Finger an.
47Alaut kamo! Kay nagatukod kamo sa mga lubnganan sa mga manalagna, ug ang inyong mga ginikanan nagpatay kanila.
47Wehe euch, daß ihr die Grabmäler der Propheten bauet! Eure Väter aber haben sie getötet.
48Busa, kamo mao ang mga saksi, ug nagauyon kamo sa mga buhat sa inyong mga ginikanan; kay sila nagpatay kanila, ug kamo nagtukod sa ilang mga lubnganan.
48So bestätiget ihr also die Taten eurer Väter und habt Wohlgefallen daran; denn jene haben sie getötet, ihr aber bauet ihre Grabmäler .
49Tungod niini miingon usab ang kaalam sa Dios: Padad-an ko sila ug mga manalagna ug mga apostoles, ug ang uban kanila pagapatyon ug pagalutoson nila:
49Darum hat auch die Weisheit Gottes gesprochen: Ich will Propheten und Apostel zu ihnen senden, und sie werden etliche von ihnen töten und verfolgen;
50Aron ang dugo sa tanang mga manalagna, nga giula sukad sa pagka-tukod sa kalibutan, pagapanilngon niining kaliwatana.
50auf daß von diesem Geschlecht das Blut aller Propheten gefordert werde, welches seit Erschaffung der Welt vergossen worden ist,
51Sukad sa dugo ni Abel, hangtud sa dugo ni Zacarias nga namatay sa taliwala sa halaran ug sa dapit nga balaan; sa pagkamatuod, nagaingon ako kaninyo, nga kini pagapanilngon niining kaliwatana.
51vom Blute Abels an bis auf das Blut Zacharias, welcher zwischen dem Altar und dem Tempel umkam. Ja, ich sage euch, es wird von diesem Geschlecht gefordert werden!
52Alaut kamo, mga batid sa balaod! Kay gikuha ninyo ang yawi sa pag-ila; kamo wala mosulod sa inyong kaugalingon ug ang mga nanagsulod inyong gipugngan.
52Wehe euch Schriftgelehrten, daß ihr den Schlüssel der Erkenntnis weggenommen habt! Ihr selbst seid nicht hineingegangen, und die, welche hineingehen wollten, habt ihr daran gehindert!
53Ug sa nag-ingon siya niining mga butanga kanila, ang mga escriba ug ang mga Fariseo misugod sa pagdutdut gayud kaniya ug naghagit kaniya sa pagpasulti sa daghang mga butang;
53Und als er von dort herauskam, fingen die Schriftgelehrten und Pharisäer an, ihm hart zuzusetzen und ihn über vieles auszufragen,
54Nga nagapanid kaniya sa pagdakup bisan unsang mogula sa iyang baba.
54wobei sie ihm auflauerten, um etwas aus seinem Munde zu erhaschen.