Cebuano

Indonesian

Acts

7

1Ug miingon ang labawng sacerdote: Matuod ba kining mga butanga?
1Imam agung bertanya kepada Stefanus, "Apakah semua yang dikatakan oleh orang itu benar?"
2Ug siya miingon: Mga igsoon ug mga ginikanan, magpatalinghug kamo: Ang Dios sa kahimayaan mitungha sa atong amahan nga si Abraham, sa didto pa siya sa Mesopotamia, sa wala pa siya magpuyo sa Haran.
2Stefanus menjawab, "Saudara-saudara dan Bapak-bapak! Coba dengarkan saya! Sebelum nenek moyang kita Abraham pindah ke Haran, pada waktu ia masih tinggal di Mesopotamia, Allah yang mulia datang kepadanya
3Ug miingon kaniya: Pumahawa ka sa imong yuta ug sa imong kaubanan, ug umari ka sa yuta nga igatudlo ko kanimo.
3dan berkata, 'Tinggalkanlah negerimu dan sanak keluargamu. Pergilah ke negeri yang akan Kutunjukkan kepadamu.'
4Unya mipahawa siya sa yuta sa mga Caldeahanon ug mipuyo sa Haran. Ug gikan didto, sa pagkamatay sa iyang amahan, gipabalhin siya sa Dios niining yutaa, nga ginapuy-an ninyo karon.
4Maka Abraham meninggalkan negeri Kasdim, lalu pindah ke Haran. Sesudah ayah Abraham meninggal, Allah membuat Abraham pindah ke negeri ini yang Saudara-saudara dan Bapak-bapak sekalian diami sekarang ini.
5Ug siya wala niya paghatagi ug kabilin niini bisan na lamang ang pagatumban sa iyang tiil: apan gisaaran siya nga igahatag kaniya kini aron mahimong kaugalingon, ug sa iyang kaliwatan sa ulahi niya, sa wala pa siyay anak.
5Pada waktu itu tidak ada sebagian pun dari negeri ini yang Allah berikan kepada Abraham untuk menjadi milik Abraham; setapak pun tidak diberi kepadanya. Tetapi Allah berjanji bahwa Ia akan memberikannya kepada Abraham untuk menjadi milik Abraham serta keturunannya. Waktu itu Abraham tidak mempunyai anak.
6Ug nagsulti ang Dios sa ingon niini: Nga ang iyang kaliwatan mga dumuloong sa laing yuta, ug maulipon sila ug pagadaugdaugon sila sa sulod sa upat ka gatus ka tuig,
6Tetapi inilah yang dikatakan Allah kepadanya, 'Keturunanmu akan tinggal sebagai orang asing di negeri orang lain. Orang-orang negeri itu akan menjajah mereka dan memperlakukan mereka dengan kejam empat ratus tahun lamanya.
7Ug pagahukman ko ang nasud nga magaulipon kanila, nag-ingon ang Dios, ug sa human niini mamahawa sila, ug magaalagad kanako niining dapita.
7Tetapi Aku akan menghukum bangsa yang memperhamba mereka, dan mereka akan keluar dari negeri itu dan akan menyembah Aku di tempat ini.'
8Ug iyang gihatagan siya sa tugon sa circuncicion ug mao kining pag-anak ni Abraham kang Isaac ug gicircuncidahan niya sa ikawalo ka adlaw ug si Isaac kang Jacob, ug si Jacob sa napulo ug duha ka patriarca.
8Sesudah berkata begitu ikatan janji itu disahkan oleh Allah dengan upacara sunat. Maka sesudah Ishak, anak Abraham lahir, Abraham menyunat dia pada waktu ia berumur delapan hari. Kemudian Ishak menyunat juga anaknya, yaitu Yakub. Dan Yakub pun menyunat pula kedua belas anaknya, yaitu yang menjadi bapak-bapak leluhur bangsa Yahudi.
9Ug ang mga patriarca nga giagda sa kasina, nagbaligya kang Jose ngadto sa Egipto; apan ang Dios didto nag-uban kaniya.
9Bapak-bapak leluhur kita itu cemburu kepada Yusuf, sehingga mereka menjual dia menjadi hamba di Mesir. Tetapi Allah menyertai dia,
10Ug nagluwas kaniya sa tanan niya nga mga kagul-anan, ug naghatag kaniya ug gracia, ug kinaadman sa atubangan ni Faraon, nga hari sa Egipto, nga nagbutang kaniya nga gobernador sa Egipto ug sa tibook niya nga balay.
10dan melepaskan dia dari segala kesusahannya. Allah memberikan kepadanya budi dan kebijaksanaan pada waktu ia menghadap Firaun raja Mesir, sehingga Firaun menjadikan dia gubernur negeri Mesir dan penguasa istana Firaun.
11Ug miabut ang gutom ug ang dakung kagul-anan sa tibook nga yuta sa Egipto ug sa Canaan, ug ang atong mga ginikanan walay hingkaplagang mga makaon.
11Kemudian terjadi suatu masa kelaparan yang besar di seluruh negeri Mesir dan Kanaan sehingga orang menderita sekali. Nenek moyang kita tidak bisa mendapat makanan.
12Ug sa pagkadungog ni Jacob, nga didtoy trigo sa Egipto gipauna niya pagpaadto ang atong mga ginikanan.
12Maka ketika Yakub mendengar ada gandum di Mesir ia menyuruh anak-anaknya, nenek moyang kita, pergi ke sana untuk pertama kali.
13Ug sa ikaduhang panahon, si Jose hing-ilhan sa iyang mga igsoon, ug hingsayran ni Faraon ang kaliwatan ni Jose.
13Waktu mereka pergi kedua kalinya, Yusuf memberitahukan kepada saudara-saudaranya itu bahwa ialah Yusuf. Barulah waktu itu raja Mesir tahu tentang keluarga Yusuf.
14Ug gipatawag ni Jose ang iyang amahan nga si Jacob, ug ang tanan niyang kabanayan, nga may kapitoan ug lima ka tawo.
14Kemudian Yusuf mengirim berita kepada ayahnya, yaitu Yakub, untuk minta dia bersama seluruh keluarganya pindah ke Mesir--semuanya ada tujuh puluh lima orang.
15Ug milugsong si Jacob ngadto sa Egipto, ug namatay siya ug ang atong mga ginikanan.
15Maka Yakub pindah ke Mesir dan di situlah ia dan nenek moyang kita meninggal.
16Ug gibalhin sila ngadto sa Sichem ug gipamutang sila sa lubnganan nga gipalit ni Abraham sa bili sa salapi sa mga anak ni Hemor, sa Sichem.
16Mayat mereka kemudian dibawa kembali ke Sikhem dan dikuburkan di kuburan yang sudah dibeli dengan sejumlah uang oleh Abraham dari suku bangsa Hemor di Sikhem.
17Apan sa nagakaduol na ang panahon sa saad, nga gipanumpa sa Dios kang Abraham, ang katawohan mingtubo ug mingsanay sa Egipto.
17Ketika sudah hampir waktunya Allah memenuhi janji-Nya kepada Abraham, bangsa kita di Mesir sudah bertambah banyak.
18Hangtud nga mitindog sa Egipto ang usa ka hari, nga wala makaila kang Jose.
18Akhirnya seorang raja lain yang tidak mengenal Yusuf, memerintah di Mesir.
19Kini sa malalangon nagdagmal sa atong kaliwatan, ug nagdaugdaug sa atong mga ginikanan, aron isalibay nila ang ilang mga bata sa tuyo unta nga dili sila mangabuhi.
19Raja itu mempermainkan bangsa kita dan kejam terhadap nenek moyang kita. Ia memaksa mereka membuang bayi-bayi mereka yang baru lahir supaya terlantar dan mati.
20Niadto usab nga panahona natawo si Moises, ug maanyag gayud siya sa atubangan sa Dios; ug gialimahan siya sa tolo ka bulan sa balay sa iyang amahan.
20Pada masa itulah Musa lahir; ia bayi yang bagus sekali. Tiga bulan lamanya ia dipelihara di rumah bapaknya,
21Ug sa gikasalibay siya, gisagup siya sa anak nga babaye ni Faraon, ug gimatuto siya ingon nga iyang anak.
21dan setelah ia dibuang, putri Firaun mengambil dia, lalu memelihara dia sebagai anaknya sendiri.
22Ug gipaton-an si Moises sa tanang kinaadman sa mga Egiptohanon; ug nahimong gamhanan siya sa iyang mga pulong ug sa iyang mga buhat.
22Segala ilmu bangsa Mesir diajarkan kepadanya dan ia menjadi orang yang sangat berkuasa dalam perkataan dan perbuatannya.
23Apan sa may kap-atan na ka tuig ang iyang panuigon, gihidlaw ang iyang kasingkasing sa pagdu-aw sa iyang mga igsoon ang mga anak sa Israel.
23Waktu Musa berumur empat puluh tahun, timbullah keinginan dalam hatinya untuk pergi melihat keadaan bangsanya orang Israel.
24Ug sa pagkakita niya sa usa kanila, nga nag-antus sa paglupig, kini gilabanan niya, ug ginabalusan niya ang gilupigan nga gipatay niya ang Egiptohanon.
24Lalu ia melihat seorang dari mereka dianiaya oleh seorang Mesir; maka ia membela orang yang dianiaya itu dengan membunuh orang Mesir itu.
25Ug nagahunahuna siya, nga ang iyang mga igsoon nanagpakasabut, nga ang Dios magahatag kanila ug kaluwasan pinaagi sa iyang kamot: apan wala sila managpakasabut.
25Musa menyangka bangsanya akan mengerti bahwa Allah sedang memakai dia untuk membebaskan mereka. Tetapi ternyata mereka tidak mengerti.
26Ug sa sunod nga adlaw, siya nagpakita kanila samtang nag-away sila, ug buot niya nga managdait gayud sila, nga nagaingon: Mga ginoo, managsoon kamo: ngano nga nagalinupigay kamo?
26Besoknya ia melihat pula dua orang Israel berkelahi, lalu ia berusaha mendamaikan mereka. Ia berkata, 'Kalian ini bersaudara. Mengapa kalian berkelahi?'
27Apan ang masipad-anon sa iyang isigkatawo, nagsalikway kaniya nga nagaingon: Kinsa ang nagbutang kanimo nga pangulo ug maghuhukom dinhi kanamo?
27Tetapi orang yang memukul kawannya itu mendorong Musa ke pinggir lalu berkata, 'Siapa yang mengangkat kau menjadi pemimpin dan hakim kami?
28Buot mo ba akong pagapatyon, ingon sa pagpatay mo kagahapon sa Egiptohanon?
28Apa kau mau membunuh saya juga seperti kau membunuh orang Mesir itu kemarin?'
29Ug niini nga mga pulonga mikalagiw si Moises, ug nagpuyo nga dumuloong sa yuta sa Median, ug didto nanganak ug duha ka lalake.
29Ketika Musa mendengar apa yang dikatakan oleh orang itu, Musa lari dari Mesir lalu tinggal di negeri Midian. Di sana ia mendapat dua orang anak.
30Ug sa tapus sa kap-atan ka tuig, nagpakita kaniya sa kamingawan sa bukid sa Sinai ang usa ka manolonda sa Ginoo sa siga sa kalayo sa usa ka sapinit.
30Empat puluh tahun kemudian seorang malaikat datang kepada Musa di padang gurun dekat Gunung Sinai. Malaikat itu datang di dalam api pada belukar yang sedang menyala.
31Ug sa pagkakita ni Moises niini, nahibulong siya sa panan-awon; ug sa miduol siya sa pagtan-aw, miabut kaniya ang tingog sa Ginoo:
31Musa heran melihat hal itu, sehingga ia pergi dekat-dekat untuk mengetahui apa itu. Lalu ia mendengar suara Tuhan berkata,
32Ako mao ang Dios sa imong mga ginikanan, ug ang Dios ni Isaac, ug ang Dios ni Jacob. Ug si Moises mikurog, ug wala mangahas pagtan-aw.
32'Akulah Allah nenek moyangmu; Aku Allah dari Abraham, Ishak, dan Yakub.' Musa gemetar ketakutan sehingga tidak berani lagi melihat kepada belukar itu.
33Ug miingon kaniya ang Ginoo: Huboa ang mga sapin sa imong mga tiil; kay ang dapit nga ginatindugan mo, yuta nga balaan.
33Kemudian Tuhan berkata pula, 'Lepaskan sandal yang kaupakai itu, sebab tanah di tempat kau berdiri itu adalah tanah yang suci.
34Nakita ko ang kagul-anan sa akong katawohan sa Egipto, ug akong hingdunggan ang ilang mga pag-agulo, ug mikanaug ako sa pagluwas kanila; ug karon, umari ka, pagasugoon ko ikaw sa Egipto.
34Aku sudah melihat dan memperhatikan pahitnya penderitaan umat-Ku di Mesir. Aku sudah mendengar keluhan mereka dan Aku turun untuk membebaskan mereka. Sekarang, mari! Aku akan mengutus engkau kembali ke Mesir.'
35Kini si Moises, nga giayran nila nga nag-ingon: Kinsay nagbutang kanimo nga pangulo ug maghuhukom? Kini siya gisugo sa Dios nga pangulo ug manunubos pinaagi sa kamot sa manolonda nga nagpakita kaniya sa sapinit.
35Musa inilah Musa yang tidak diakui oleh bangsa Israel dan yang ditolak dengan perkataan ini, 'Siapa yang mengangkat engkau menjadi pemimpin dan hakim kami?' Tetapi justru dialah orang yang diutus Allah untuk menjadi pemimpin dan penyelamat, dengan bantuan dari malaikat yang datang kepadanya di belukar yang menyala itu.
36Kining tawohana mao ang nagpagula kanila, nga nagbuhat ug mga katingalahan, ug mga ilhanan sa yuta sa Egipto, ug sa dagat nga Mapula, ug sa kamingawan, sulod sa kap-atan ka tuig.
36Musa itulah yang memimpin bangsa Israel keluar dari Mesir dengan melakukan keajaiban-keajaiban dan hal-hal luar biasa di Mesir, di Laut Merah dan di padang gurun selama empat puluh tahun.
37Kini mao si Moises nga nag-ingon sa mga anak sa Israel: Usa ka manalagna nga sama kanako pagabangonon sa inyong Ginoong Dios gikan sa inyong mga igsoon; kaniya managpatalinghug kamo.
37Dialah juga Musa yang berkata kepada bangsa Israel, 'Allah akan memberikan kepadamu seorang nabi yang dipilih dari antaramu sendiri, sama seperti Ia memilih aku.'
38Kini mao kadtong didto sa kapunongan sa kamingawan uban sa manolonda, nga nagsulti kaniya sa bukid sa Sinai, ug uban sa atong mga ginikanan; nga midawat sa mga pulong sa kinabuhi, aron igahatag kanato;
38Musalah yang di tengah-tengah bangsa Israel di padang pasir, menjadi perantara untuk malaikat yang berbicara kepadanya di Gunung Sinai dengan nenek moyang kita. Dialah yang menerima dari Allah berita yang hidup untuk disampaikan kepada kita.
39Kaniya wala magtuman ang atong mga ginikanan; hinonoa gisalikway nila siya, ug sa ilang mga kasingkasing nanagbalik sila ngadto sa Egipto,
39Sekalipun begitu nenek moyang kita tidak mau taat kepadanya. Mereka menolak dia dan ingin kembali ke Mesir.
40Nga nanag-ingon kang Aaron: Buhati kami ug mga dios, nga magauna kanamo; kay mahitungod niining Moises, nga nagmando kanamo sa paggula gikan sa Egipto, wala na kami mahibalo kong unsay nahitabo kaniya.
40Mereka berkata kepada Harun, 'Buatlah dewa-dewa untuk kami, supaya dewa-dewa itu memimpin kami. Sebab kami sudah tidak tahu lagi apa yang terjadi dengan si Musa itu yang membawa kami keluar dari Mesir!'
41Ug nagbuhat sila ug usa ka nating vaca niadtong mga adlawa, ug naghalad sila sa larawan, ug gikalipayan nila ang mga buhat sa ilang mga kamot.
41Lalu pada waktu itu mereka membuat sebuah patung anak lembu, kemudian mereka mempersembahkan kurban kepada patung itu dan mengadakan pesta untuk memuja barang buatan mereka sendiri.
42Apan mitalikod ang Dios, ug gitugyan sila nga managsingba sa panon sa langit, ingon sa nahisulat sa basahon sa mga manalagna: Gihalaran ba ako ninyo sa mga patay nga mananap ug mga halad didto sa kamingawan, sa sulod sa kap-atan ka tuig, Oh balay ni Israel?
42Maka Allah meninggalkan mereka dan membiarkan mereka menyembah bintang-bintang di langit. Itu sesuai dengan apa yang tertulis dalam buku nabi-nabi. Begini, 'Hai orang-orang Israel! Bukannya untuk Aku kamu menyembelih dan mengurbankan binatang selama empat puluh tahun di padang pasir.
43Nagdala usab kamo sa balongbalong ni moloc, ug sa bitoon sa diosdios nga si remphan, ang mga larawan nga gibuhat ninyo, aron pagasimbahon ninyo sila: ug pagabalhinon ko kamo didto pa sa unahan sa Babilonia.
43Kemah berhala Molokhlah yang kamu bawa-bawa bersama-sama dengan patung bintang berhalamu, yaitu Refan; itulah patung yang kamu buat untuk disembah. Oleh sebab itu Aku akan membuang kamu sampai jauh ke seberang di negeri Babel.'
44Ang atong mga ginikanan may tabernaculo sa pagpamatuod didto sa kamingawan, ingon sa iyang gisugo sa nagsulti siya kang Moises, nga pagabuhaton kini ingon sa howaranan nga iyang nakita:
44Kemah tempat Allah datang kepada manusia terdapat pada nenek moyang kita di padang gurun. Kemah itu dibuat atas perintah dari Allah kepada Musa dan menurut contoh yang diperlihatkan Allah kepada Musa.
45Nga kini, sa atong mga ginikanan sa ilang hingtungdan gidala kauban ni Josue, sa nadawat nila sa kaugalingong yuta sa mga nasud, nga gihinginlan sa Dios sa atubangan sa atong mga ginikanan hangtud sa mga adlaw ni David;
45Kemudian kemah itu dibawa selanjutnya oleh nenek moyang kita pada waktu mereka dengan Yosua pergi merebut negeri kita ini dari kekuasaan bangsa-bangsa yang diusir Allah di hadapan mereka. Kemah itu berada di situ sampai zaman Daud.
46Nga nakakaplag sa gracia sa atubangan sa Dios, ug nangayo nga makakita siya ug usa ka puloy-anan alang sa Dios ni Jacob.
46Daud menyenangkan hati Allah dan minta kepada-Nya supaya ia diizinkan membuat suatu rumah untuk Allah yang disembah Yakub itu.
47Apan gipatukoran siya ni Salomon ug usa ka balay.
47Tetapi Salomolah yang mendirikan rumah untuk Allah.
48Bisan pa niana ang Labing Hataas wala magapuyo sa mga balay nga binuhat sa mga kamot; sumala sa gisaysay sa manalagna:
48Namun Allah Yang Mahatinggi tidak tinggal di dalam rumah yang dibuat manusia; sebab di dalam buku nabi tertulis begini,
49Ang langit mao man ang akong trono, ug ang yuta mao ang tumbanan sa akong mga tiil. Unsang balaya ang pagatukoron ninyo kanako? nagaingon ang Ginoo; kun unsa ang dapit nga pahulayan ko?
49'Langit adalah takhta-Ku, dan bumi alas kaki-Ku. Rumah apakah hendak kamu dirikan untuk Aku? Di manakah tempat untuk Aku beristirahat?
50Wala ba pagabuhata sa akong mga kamot kining mga butanga?
50Bukankah Aku sendiri yang menjadikan segala sesuatu?' begitulah kata Allah.
51Kamo nga mga magahi ug liog, ug mga dili sinircuncidahan sa kasingkasing ug sa mga igdulungog, nagabatok kamo gihapon sa Espiritu Santo; sama sa gibuhat sa inyong mga ginikanan mao usab ang gibuhat ninyo.
51Bukan main keras kepala Saudara-saudara dan begitu sukar taat kepada Allah! Kupingmu tuli sekali terhadap perkataan Allah! Kalian sama dengan nenek moyangmu; selalu melawan Roh Allah!
52Kinsa ba sa mga manalagna ang wala pagalutosa sa inyong mga ginikanan? Ug gipatay nila kadtong mga nagmantala una sa pag-abut sa Matarung, nga karon nagmabudhion kamo, ug mga mamumono kamo kaniya;
52Apa ada nabi yang tidak dianiaya oleh nenek moyangmu? Mereka membunuh utusan-utusan dari Allah yang dahulu kala sudah mengumumkan bahwa Hamba Allah yang benar itu akan datang. Dan sekarang kalian mengkhianati dan membunuh Hamba Allah itu.
53Kamo, nga nanagdawat sa Kasugoan pinaagi sa mga manolonda, ug wala ninyo pagtumana.
53Malaikat-malaikat sudah menyampaikan perintah-perintah Allah kepadamu tetapi kalian tidak menurutinya!"
54Ug sa pagkadungog nila niining mga butanga, nangasamad ang ilang mga kasingkasing, ug mingkagot ang ilang mga ngipon batok kaniya.
54Begitu anggota-anggota Mahkamah Agama itu mendengar semuanya yang dikatakan oleh Stefanus, mereka sakit hati dan marah sekali kepadanya.
55Apan siya nga napun-an sa Espiritu Santo, mitutuk sa langit, ug nakakita sa himaya sa Dios, ug kang Jesus nga nagtindog sa toong kamot sa Dios:
55Tetapi Stefanus yang dikuasai oleh Roh Allah, memandang ke langit. Ia melihat kemuliaan Allah dan Yesus berdiri di tempat berkuasa di sebelah kanan Allah.
56Ug nag-ingon: Ania karon, nakita ko ang mga langit nga naablihan, ug ang Anak sa tawo, nga nagatindog sa toong kamot sa Dios.
56"Lihat," kata Stefanus, "saya melihat surga terbuka dan Anak Manusia berdiri di sebelah kanan Allah!"
57Apan sila misinggit sa makusog nga tingog, ug gisungsungan ang ilang mga dalunggan, ug nagdungan pagdam-ag kaniya.
57Anggota-anggota mahkamah itu menutup telinga mereka sambil berteriak-teriak, lalu serentak menyerang Stefanus.
58Ug siya giabog nila sa gawas sa ciudad ug gipanagbato nila. Ug ang mga saksi mingbutang sa ilang mga bisti sa tiilan sa usa ka batan-on nga ginganlan si Saulo.
58Mereka menyeret dia ke luar kota kemudian melemparinya dengan batu. Orang-orang yang menyaksikan kejadian itu menitipkan pakaian mereka pada seorang muda yang bernama Saulus.
59Ug gibato nila si Esteban, nga nagasangpit sa Ginoo, ug nagaingon: Ginoong Jesus, dawata ang akong espiritu.
59Sementara mereka melempari Stefanus, Stefanus berseru, "Tuhan Yesus, terimalah rohku!"
60Ug sa miluhod siya, misinggit sa makusog nga tingog: Ginoo, dili mo sila pagsang-atan niini nga sala. Ug sa nakasulti niini, nahikatulog siya.
60Lalu ia berlutut dan berteriak dengan suara yang keras, "Tuhan, janganlah dosa ini ditanggungkan ke atas mereka!" Sesudah mengatakan begitu ia pun mati.