1Ug may tawo nga nagamasakiton, nga si Lazaro sa Betania, lungsod nga diyutay ni Maria, ug sa igsoon niya nga si Marta.
1Or v’era un ammalato, un certo Lazzaro di Betania, del villaggio di Maria e di Marta sua sorella.
2Ug siya mao ang Maria nga nagdihog sa Ginoo sa pahumot, ug nagapahid sa mga tiil niini sa iyang mga buhok, kang kansang igsoon nga si Lazaro, nagmasakiton.
2Maria era quella che unse il Signore d’olio odorifero e gli asciugò i piedi co’ suoi capelli; e Lazzaro, suo fratello, era malato.
3Busa, ang mga igsoon nga babaye nanagpasugo kaniya, sa pag-ingon: Ginoo, ania karon, ang imong gihigugma nagamasakiton.
3Le sorelle dunque mandarono a dire a Gesù: Signore, ecco, colui che tu ami è malato.
4Ug sa hingdunggan ni Jesus, miingon: Kining sakita dili makamatay, kondili nga sa himaya sa Dios, aron ang Anak sa Dios pagahimayaon tungod niini.
4Gesù, udito ciò, disse: Questa malattia non è a morte, ma è per la gloria di Dio, affinché per mezzo d’essa il Figliuol di Dio sia glorificato.
5Si Jesus nahagugma kang Marta ug sa iyang igsoon nga babaye, ug kang Lazaro.
5Or Gesù amava Marta e sua sorella e Lazzaro.
6Busa sa nakadungog siya, nga kini nagamasakiton, mipabilin pa siya ug duha ka adlaw niadtong dapita diin didto siya.
6Come dunque ebbe udito ch’egli era malato, si trattenne ancora due giorni nel luogo dov’era;
7Sa human niini miingon siya sa iyang mga tinon-an: Mangadto kita pag-usab sa Judea:
7poi dopo, disse a’ discepoli: Torniamo in Giudea!
8Ang mga tinon-an nanag-ingon kaniya: Rabbi, dili pa lamang dugay nga ang mga Judio nanagpaninguha sa pagbato kanimo, ug moadto ba ikaw pag-usab didto?
8I discepoli gli dissero: Maestro, i Giudei cercavano or ora di lapidarti, e tu vuoi tornar là?
9Si Jesus mitubag: Dili ba napulo ug duha ang mga takna sa adlaw? Ang nagalakaw sa adlaw, dili mahipangdol, kay makakita sa kahayag niining kalibutan.
9Gesù rispose: Non vi son dodici ore nel giorno? Se uno cammina di giorno, non inciampa, perché vede la luce di questo mondo;
10Apan ang nagalakaw sa gabii, mahipangdol siya; kay wala kaniya ang kahayag.
10ma se uno cammina di notte, inciampa, perché la luce non è in lui.
11Kining mga butanga gisulti niya, ug siya miingon kanila: Ang atong abyan nga si Lazaro natulog; apan moadto ako sa pagpukaw kaniya gikan sa paghikatulog.
11Così parlò; e poi disse loro: Il nostro amico Lazzaro s’è addormentato; ma io vado a svegliarlo.
12Unya ang iyang mga tinon-an nanag-ingon kaniya: Ginoo, kong natulog siya, mamaayo siya.
12Perciò i discepoli gli dissero: Signore, s’egli dorme, sarà salvo.
13Apan ang gisulti ni Jesus mao ang mahatungod sa iyang kamatayon, ug sila nagadahum nga nagasulti siya sa paghikatulog nga kinaiya.
13Or Gesù avea parlato della morte di lui; ma essi pensarono che avesse parlato del dormir del sonno.
14Busa, si Jesus miingon kanila sa mahayag gayud: Si Lazaro namatay;
14Allora Gesù disse loro apertamente: Lazzaro è morto;
15Ug ako nalipay tungod kaninyo, nga wala ako didto, aron managpanoo kamo. Mangadto kita kaniya.
15e per voi mi rallegro di non essere stato là, affinché crediate; ma ora, andiamo a lui!
16Unya si Tomas, nga ginanganlan Didimo, miingon sa iyang mga masigkatinon-an: Moadto usab kita, aron mangamatay kita uban kaniya.
16Allora Toma, detto Didimo, disse ai suoi condiscepoli: Andiamo anche noi, per morire con lui!
17Sa ingon niana sa pag-abut ni Jesus, hingkit-an niya nga may upat na ka adlaw nga siya didto sa lubnganan;
17Gesù dunque, arrivato, trovò che Lazzaro era già da quattro giorni nel sepolcro.
18Ug ang Betania haduol sa Jerusalem, nga may tolo ka kilometro.
18Or Betania non distava da Gerusalemme che circa quindici stadi;
19Ug daghan sa mga Judio ang nanganhi sa paglipay kang Marta ug kang Maria mahatungod sa ilang igsoon.
19e molti Giudei eran venuti da Marta e Maria per consolarle del loro fratello.
20Unya si Marta, sa pagkadungog niya nga si Jesus nagapaingon nganhi, miadto ug misugat kaniya; apan si Maria napabilin nga nagalingkod sa balay.
20Come dunque Marta ebbe udito che Gesù veniva, gli andò incontro; ma Maria stava seduta in casa.
21Unya si Marta miingon kang Jesus: Ginoo, ug dinhi ka pa unta, wala unta mamatay ang akong igsoon;
21Marta dunque disse a Gesù: Signore, se tu fossi stato qui, mio fratello non sarebbe morto;
22Apan bisan karon ako nahibalo, nga bisan unsang butanga nga pangayoon mo sa Dios, igatugot sa Dios kanimo.
22e anche adesso so che tutto quel che chiederai a Dio, Dio te lo darà.
23Si Jesus miingon kaniya: Ang imong igsoon mabanhaw.
23Gesù le disse: Tuo fratello risusciterà.
24Si Marta miingon kaniya: Ako nahibalo nga mabanhaw siya sa pagkabanhaw sa adlaw nga katapusan.
24Marta gli disse: Lo so che risusciterà, nella risurrezione, nell’ultimo giorno.
25Si Jesus miingon kaniya: Ako mao ang pagkabanhaw ug ang kinabuhi: ang motoo kanako, bisan siya namatay, mabuhi pa siya.
25Gesù le disse: Io son la resurrezione e la vita; chi crede in me, anche se muoia, vivrà;
26Ug ang tanan nga nabuhi ug mitoo kanako, dili na gayud mamatay. Mitoo ba ikaw niini?
26e chiunque vive e crede in me, non morrà mai. Credi tu questo?
27Siya miingon kaniya: Oo, Ginoo, ako mitoo nga ikaw mao ang Cristo, ang Anak sa Dios, nga mianhi sa kalibutan.
27Ella gli disse: Sì, o Signore, io credo che tu sei il Cristo, il Figliuol di Dio che dovea venire nel mondo.
28Ug sa nakaingon siya niini, milakaw siya, ug gitawag sa tago si Maria, nga iyang igsoon, ug miingon kaniya: Ang Magtutudlo ania dinhi, ug nagatawag kanimo.
28E detto questo, se ne andò, e chiamò di nascosto Maria, sua sorella, dicendole: il Maestro è qui, e ti chiama.
29Sa pagkadungog niya, mitindog sa madali, ug miadto ngadto kaniya.
29Ed ella, udito questo, si alzò in fretta e venne a lui.
30(Ug si Jesus wala pa makasulod sa balangay, kondili nga atua pa sa dapit diin siya hikit-i ni Marta.)
30Or Gesù non era ancora entrato nel villaggio, ma era sempre nel luogo dove Marta l’aveva incontrato.
31Unya ang mga Judio nga didto kauban ni Maria sa balay ug nagalipay kaniya, sa hingkit-an nila, nga siya mitindog sa madali ug milakaw, mingnunot sila kaniya, nga nanag-ingon: Moadto siya sa lubnganan sa paghilak didto.
31Quando dunque i Giudei ch’erano in casa con lei e la consolavano, videro che Maria s’era alzata in fretta ed era uscita, la seguirono, supponendo che si recasse al sepolcro a piangere.
32Unya si Maria, sa pag-abut niya didto sa dapit diin si Jesus, ug sa hingkit-an niya siya, mihapa sa iyang mga tiil, ug nag-ingon kaniya: Ginoo, kong dinhi ka pa unta, wala unta mamatay ang akong igsoon.
32Appena Maria fu giunta dov’era Gesù e l’ebbe veduto, gli si gettò a’ piedi dicendogli: Signore, se tu fossi stato qui, mio fratello non sarebbe morto.
33Busa sa pagkakita ni Jesus kaniya nga nagahilak, ug sa mga Judio nga nanghilak usab, nga nanguban kaniya, nanghupaw siya sa iyang espiritu, ug naguol;
33E quando Gesù la vide piangere, e vide i Giudei ch’eran venuti con lei piangere anch’essi, fremé nello spirito, si conturbò, e disse:
34Ug miingon: Hain ninyo ibutang siya? Sila nanag-ingon kaniya: Ginoo, umari ka ug tuman-aw.
34Dove l’avete posto? Essi gli dissero: Signore, vieni a vedere!
35Si Jesus mihilak.
35Gesù pianse.
36Unya ang mga Judio nanag-ingon: Tan-awa, pagkadaku sa iyang gugma kaniya!
36Onde i Giudei dicevano: Guarda come l’amava!
37Ug ang uban kanila nanag-ingon: Dili ba makahimo kini, nga nagpabuka sa mga mata sa buta, sa pagbuhat aron kining tawohana dili mamatay?
37Ma alcuni di loro dicevano: Non poteva, lui che ha aperto gli occhi al cieco, fare anche che questi non morisse?
38Unya si Jesus, sa nanghupaw pag-usab sa iyang kaugalingon, miduol sa lubnganan. Kadto usa ka lungib ug may usa ka bato nga gisampong niini.
38Gesù dunque, fremendo di nuovo in se stesso, venne al sepolcro. Era una grotta, e una pietra era posta all’apertura.
39Si Jesus miingon: Kuhaa ninyo ang bato. Si Marta, nga igsoon sa minatay, miingon kaniya: Ginoo, niining panahona mabaho na siya, kay may upat na ka adlaw nga siya namatay.
39Gesù disse: Togliete via la pietra! Marta, la sorella del morto, gli disse: Signore, egli puzza già, perché siamo al quarto giorno.
40Si Jesus miingon kaniya: Wala ba ako mag-ingon kanimo, nga kong motoo ka, makakita ka sa himaya sa Dios?
40Gesù le disse: Non t’ho io detto che se credi, tu vedrai la gloria di Dio?
41Unya gikuha nila ang bato. Ug si Jesus miyahat sa iyang mga mata sa itaas, ug miingon: Amahan, nagapasalamat ako kanimo nga gipatalinghugan mo ako.
41Tolsero dunque la pietra. E Gesù, alzati gli occhi in alto, disse: Padre, ti ringrazio che m’hai esaudito.
42Ug ako nahibalo nga sa gihapon ginapatalinghugan mo ako; apan tungod sa panon sa katawohan nga nanag-alirong giingon ko kini, aron sila motoo nga gisugo mo ako.
42Io ben sapevo che tu m’esaudisci sempre; ma ho detto questo a motivo della folla che mi circonda, affinché credano che tu m’hai mandato.
43Ug sa naka-ingon siya niini, misinggit siya sa dakung tingog: Lazaro, umari ka sa gawas.
43E detto questo, gridò con gran voce: Lazzaro vieni fuori!
44Ug migula ang namatay, nga ginapus ang mga tiil ug mga kamot, sa mga igabugkos nga sa lubnganan; ug ang iyang nawong naputos sa usa ka panyo. Si Jesus miingon kanila: Badbari ninyo siya, ug palakta siya.
44E il morto uscì, avendo i piedi e le mani legati da fasce, e il viso coperto d’uno sciugatoio. Gesù disse loro: Scioglietelo, e lasciatelo andare.
45Busa daghan sa mga Judio nga nanganhi kang Maria, ug nanagpakakita sa gibuhat ni Jesus, nanagpanoo kaniya.
45Perciò molti dei Giudei che eran venuti da Maria e avean veduto le cose fatte da Gesù, credettero in lui.
46Apan ang uban kanila nangadto sa mga Fariseo, ug ilang gisugilon kanila ang gibuhat ni Jesus.
46Ma alcuni di loro andarono dai Farisei e raccontaron loro quel che Gesù avea fatto.
47Unya ang mga pangulong sacerdote ug ang mga Fariseo nanagtigum sa Sanhedrin ug nanag-ingon: Unsay atong pagabuhaton? Kay kining tawohana nagabuhat sa daghang mga ilhanan.
47I capi sacerdoti quindi e i Farisei radunarono il Sinedrio e dicevano: Che facciamo? perché quest’uomo fa molti miracoli.
48Kong atong pasagdan kini sa ingon, ang tanan managpanoo kaniya; ug manganhi ang mga Romanhon, ug pagakuhaan nila kita sa atong dapit nga puloy-anan ug sa atong nasud.
48Se lo lasciamo fare, tutti crederanno in lui; e i Romani verranno e ci distruggeranno e città e nazione.
49Ug ang usa kanila, si Caifas, nga mao ang labawng sacerdote niadtong tuiga, miingon kanila: Kamo walay bisan unsa nga hingbaloan;
49E un di loro, Caiàfa, che era sommo sacerdote di quell’anno, disse loro: Voi non capite nulla;
50Wala ngani kamo managhunahuna nga maayo kaninyo nga mamatay ang usa ka tawo tungod sa katawohan ug nga dili mawala ang tibook nga nasud.
50e non riflettete come vi torni conto che un uomo solo muoia per il popolo, e non perisca tutta la nazione.
51Karon kini wala iga-ingon niya sa iyang kaugalingon; kondili kay siya mao ang labawng sacerdote niadtong tuiga, gitagna niya nga si Jesus mamatay tungod sa nasud.
51Or egli non disse questo di suo; ma siccome era sommo sacerdote di quell’anno, profetò che Gesù dovea morire per la nazione;
52Ug dili lamang tungod sa nasud, kondili usab aron matingub niya sa usa ang mga anak sa Dios, nga ginapatlaag.
52e non soltanto per la nazione, ma anche per raccogliere in uno i figliuoli di Dio dispersi.
53Sa ingon niana, sukad niadtong adlawa nanagsabut sila sa pagpatay kaniya.
53Da quel giorno dunque deliberarono di farlo morire.
54Busa, si Jesus wala na molakaw sa dayag sa taliwala sa mga Judio, kondili mipahawa siya didto napaingon sa yuta nga haduol sa kamingawan, sa lungsod nga ginganlan Efraim, ug didto mipuyo siya kauban sa iyang mga tinon-an.
54Gesù quindi non andava più apertamente fra i Giudei, ma si ritirò di là nella contrada vicino al deserto, in una città detta Efraim; e quivi si trattenne co’ suoi discepoli.
55Ug nagakahaduol na ang pasko sa mga Judio; ug daghan ang mitungas gikan sa kaumahan paingon sa Jerusalem, sa wala pa ang pasko, aron sa pagpanghinlo sa ilang kaugalingon.
55Or la Pasqua de’ Giudei era vicina; e molti di quella contrada salirono a Gerusalemme prima della Pasqua per purificarsi.
56Ug sila nanagpangita kang Jesus, ug nanag-ingon ang uban sa uban nga didto sa templo: Unsa ba ang inyong hunahuna? Nga dili ba siya moanhi sa fiesta?
56Cercavan dunque Gesù; e stando nel tempio dicevano tra loro: Che ve ne pare? Che non abbia venire alla festa?
57Karon ang mga pangulong sacerdote ug ang mga Fariseo, nanagsugo nga, kong kinsa ang nasayud kong hain si Jesus, magpahayag siya niini aron siya pagadakpon nila.
57Or i capi sacerdoti e i Farisei avean dato ordine che se alcuno sapesse dove egli era, ne facesse denunzia perché potessero pigliarlo.