1Ang mga proverbio ni Salomon. Ang usa ka anak nga manggialamon maoy kalipay sa iyang amahan; Apan ang usa ka anak nga buang-buang maoy kaguol sa iyang inahan.
1Aßaneb aßin li proverbios li quixye laj Salomón: Li alalbej li cuan xnaßleb naxqßue xsahil xchßôl lix naß xyucuaß. Abanan li alalbej li incßaß naxtau xnaßleb naxqßue xrahil xchßôl lix naß xyucuaß.
2Ang mga bahandi sa kadautan walay kapuslanan; Apan ang pagkamatarung magaluwas gikan sa kamatayon.
2Li ani naxtau xbiomal riqßuin balakßic, mâcßaß na-oc cuiß lix biomal. Abanan li ani nacuan saß tîquilal naxcol rix lix yußam.
3Si Jehova dili motugot sa kalag sa tawong matarung nga magutom; Apan ipahilayo niya ang tinguha sa dautan.
3Li Kâcuaß incßaß tixcanab li tîc xchßôl chixcuybal xtzßocajic xban nebaßil. Abanan eb li incßaß useb xnaßleb mâcßaß tixqßue reheb re risinquil lix tzßocajiqueb.
4Mahimong kabus ang magabuhat uban ang usa ka kamot nga tapulan; Apan ang kamot sa makugihon makapahimong adunahan.
4Li ani cau nacßanjelac cuan xbiomal. Ut li ani incßaß nacßanjelac junelic nebaß.
5Kadtong nagaani panahon sa tinginit maoy usa ka manggialamon nga anak; Apan kadtong nagakatulog sa tingani maoy usa ka anak nga nagapakaulaw.
5Li ani cuan xnaßleb nakßoloc saß li sakßehil. Ut li ani incßaß nacßanjelac saß xkßehil li kßoloc, aßan xutânal naxcßul.
6Ang mga panalangin maoy anaa sa ibabaw sa ulo sa matarung; Apan ang pagpanlupig nagatabon sa baba sa dautan.
6Li ani tîc xchßôl na-osobtesîc xban li Dios. Ut eb li incßaß useb xnaßleb mem teßcanâk xban li raylal li tâchâlk saß xbêneb.
7Ang handumanan sa matarung maoy bulahan; Apan ang ngalan sa dautan madunot.
7Li châbileb xnaßleb junelic teßjulticâk. Abanan li incßaß useb xnaßleb, mâ ani tâjulticânk reheb.
8Ang manggialamon sa kasingkasing magadawat ug mga sugo; Apan ang usa ka buang-buang nga witwitan mahulog sa kagul-anan .
8Li ani cuan xnaßleb naxcßûluban lix tijbal. Ut li ani nacuulac chiru âtinac chi mâcßaß rajbal tâosokß.
9Kadtong nagalakat sa pagkamatul-id nagalakat sa kasigurohan; Apan kadtong nagamasukihon sa iyang mga dalan mahibaloan.
9Li ani cuan saß tîquilal mâcßaß naxxucua. Ut li ani naxbânu li incßaß us, incßaß ajcuiß us na-el.
10Kadtong nagapangilo sa mata nagahatag ug kasubo; Apan ang usa ka buang-buang nga witwitan mahulog sa kagul-anan .
10Li ani naxmutzß li xnakß ru re xmukbal li mâusilal, nabal raylal tâchâlk saß xbên. Ut li ani naâtinac chi incßaß naxqßue retal li cßaßru naxye, xjunes naxsach rib.
11Ang baba sa matarung maoy usa ka tuburan sa kinabuhi; Apan ang pagpanlupig nagatabon sa baba sa dautan.
11Li âtin li naxye li tîc xchßôl, aßan natenkßan re li junjûnk chixtaubal li châbil yußam. Abanan li incßaß useb xnaßleb mem teßcanâk nak tâchâlk li raylal saß xbêneb.
12Ang pagdumot nagapapukaw sa mga kasamok; Apan ang gugma nagatabon sa tanang mga kalapasan.
12Li ani xicß na-iloc nayoßoban plêt. Abanan li ani narahoc, aßan nacuyuc mâc.
13Diha sa mga ngabil niadtong adunay panimuot hikaplagan ang kaalam: Apan ang usa ka bunal alang sa likod niadtong walay pagsabut.
13Li ani cuan xnaßleb naxnau âtinac saß xyâlal. Abanan li ani incßaß naxtau xnaßleb, naqßueheß xlob.
14Ang mga tawong manggialamon nagatigum ug kahibalo; Apan ang baba sa buang-buang mao ang usa ka pagkalaglag karon.
14Li ani cuan xnaßleb naxqßue xlokßal li châbil naßleb. Ut nak nequeßâtinac li incßaß nequeßxtau xyâlal, nachal nabal li raylal.
15Ang bahandi sa tawong adunahan mao ang iyang malig-on nga ciudad; Ang pagkalaglag sa mga kabus mao ang ilang pagkakabus.
15Li biom naru naxcol rib riqßuin lix biomal. Abanan li nebaß mâcßaß naru naxcol cuiß rib xban nak mâcßaß cuan re.
16Ang pagpamoo sa tawong matarung nagapadulong ngadto sa kinabuhi; Ang abut sa tawong dautan, ngadto sa pagpakasala.
16Li tîc xchßôl naxmâtani lix yußam. Abanan li naxbânu mâusilal naxmâtani li tojba mâc.
17Anaa sa dalan sa kinabuhi kadtong mamati sa pagbadlong; Apan kadtong nagasalikway sa pagbadlong anaa sa kasaypanan.
17Li ani naxqßue saß xchßôl lix tijbal tixtau li châbil yußam. Ut li ani incßaß naxqßue saß xchßôl lix tijbal tâsachk.
18Kadtong nagatago sa pagdumot adunay bakakon nga mga ngabil; Ug kadtong nagapamulong us usa ka butang-butang maoy usa ka buang.
18Li ani xicß na-iloc chi mukmu, aßan aj ticßtiß. Ut li ani nacuulac chiru moloc ticßtiß, aßan mâcßaß xnaßleb.
19Diha sa daghang mga pulong dili mawad-an sa kalapasan; Apan kadtong nagapugong sa iyang mga ngabil nagabuhat sa manggialamon gayud.
19Li ani nacuulac chiru âtinac chi nabal naru namâcob riqßuin li cßaßru naxye. Abanan li ani cuan xnaßleb incßaß naâtinac chi mâcßaß rajbal.
20Ang dila sa tawong matarung ingon sa piniling salapi: Ang kasingkasing sa tawong dautan diyutay ra ug bili.
20Li cßaßru nequeßxye li tîqueb xchßôl cuan xlokßal. Chanchan li châbil plata. Abanan lix cßaßuxeb li incßaß useb xnaßleb mâcßaß na-oc cuiß.
21Ang mga ngabil sa matarung magapakaon ug daghan; Apan ang buang-buang mamatay tungod sa pagkakulang ug salabutan,
21Li châbil âtin nequeßxye li tîqueb xchßôl naxtenkßa nabal. Abanan eb li mâcßaßeb xnaßleb nequeßcam xban nak incßaß nequeßxtau xyâlal.
22Ang panalangin ni Jehova, nagapadato kini; Ug siya wala magadugang ug kasubo niana.
22Li ani na-osobtesîc xban li Dios, aßan cuan xbiomal, ut incßaß naxqßue rahil chßôlej.
23Maoy usa ka lingaw-lingaw sa usa ka buang ang pagbuhat ug kadautan; Ug maingon niini ang kaalam alang sa usa ka tawo nga masinabuton,
23Eb li incßaß nequeßxnau cßoxlac nequeßxcßoxla nak li mâusilal nequeßxbânu, aßan re rajsinquil ruheb. Abanan li ani cuan xnaßleb nasahoß xchßôl xban nak cuan xnaßleb.
24Ang kahadlok sa tawong dautan, kini modangat sa ibabaw niya; Ug ang tinguha sa tawong matarung igatugot man.
24Li cßaßru nequeßxxucua li incßaß useb xnaßleb, aßan ajcuiß li nachal saß xbêneb. Abanan eb li tîqueb xchßôl nequeßxcßul li cßaßru nequeßraj.
25Sa paglabay sa alimpulos ang dautan mahanaw; Apan ang matarung maoy usa ka patukoranan nga walay katapusan.
25Eb li incßaß useb xnaßleb nequeßosoß joß nak nanumeß li câk-sut-ikß. Abanan eb li tîqueb xchßôl cuânkeb chi junelic.
26Maingon sa suka nga alang sa mga ngipon, ug sa aso nga alang sa mga mata, Mao man usab ang tapulan alang niadtong nagasugo kaniya.
26Junak môs incßaß naraj trabajic, ra tixcßul lix patrón riqßuin. Chanchan nak narahoß li ruch re xban li vinagre malaj ut chanchan xrahil li sib na-oc saß xnakß ru.
27Ang pagkahadlok kang Jehova nagapalugway sa mga adlaw; Apan ang mga tuig sa dautan pagahamub-on.
27Li ani naxxucua ru li Dios tânajtokß ru lix yußam saß ruchichßochß. Abanan li nequeßxbânu mâusilal incßaß najt teßcuânk saß ruchichßochß.
28Ang paglaum sa matarung mao ang kalipay; Apan ang gipaabut niadtong dautan mawagtang.
28Eb li tîqueb xchßôl sahil chßôlej nequeßroybeni. Abanan eb li nequeßxbânu mâusilal, mâcßaß nequeßroybeni.
29Ang dalan ni Jehova maoy usa ka malig-ong salipdanan sa tawong matul-id; Apan kini maoy usa ka pagkalaglag sa mga mamumuhat sa kasal-anan.
29Li Kâcuaß Dios naxcoleb li nequeßxbânu li us ut naxsach ruheb li nequeßxbânu li incßaß us.
30Ang matarung dili gayud matarug; Apan ang dautan dili magadayon sa yuta.
30Li tîqueb xchßôl junelic us nequeßel riqßuin li cßaßru nequeßxbânu. Abanan eb li incßaß useb xnaßleb incßaß najt teßcuânk saß ruchichßochß.
31Ang baba sa matarung magabunga ug kaalam; Apan ang dila nga masukihon pagaputlon.
31Li tîc xchßôl naqßuehoc naßleb riqßuin li châbil âtin naxye. Abanan li incßaß nequeßâtinac châbil âtin, incßaß chic teßâtinak.Eb li tîqueb xchßôl nequeßxnau âtinac riqßuin châbil âtin. Abanan eb li nequeßxbânu li mâusilal junes yibru âtin nequeßâtinac.
32Ang mga ngabil sa matarung mahibalo sa angay nga pagadawaton; Apan ang baba sa dautan nagapamulong sa pagkamasukihon.
32Eb li tîqueb xchßôl nequeßxnau âtinac riqßuin châbil âtin. Abanan eb li nequeßxbânu li mâusilal junes yibru âtin nequeßâtinac.