¹Ug nahatabo nga, sa nakahuman si Jesus niining tanang mga pulong, nag-ingon sa iyang mga tinon-an:

¹예수께서 이 말씀을 다 마치시고 제자들에게 이르시되

²Hingbaloan ninyo nga sa sulod sa duha ka adlaw moabut ang pasko ug ang Anak sa tawo igatugyan aron igalansang sa cruz.

²너희의 아는 바와 같이 이틀을 지나면 유월절이라 인자가 십자가에 못 박히기 위하여 팔리우리라 하시더라

³Unya nanagtigum ang mga punoan sa mga sacerdote ug ang mga anciano sa lungsod sa balay sa labawng sacerdote, nga ginganlan si Caifas;

³그 때에 대제사장들과 백성의 장로들이 가야바라 하는 대제사장의 아문에 모여

⁴Ug nanagsabut sila sa pagdakup kang Jesus, pinaagi sa limbong, ug pagpatay kaniya.

⁴예수를 궤계로 잡아 죽이려고 의논하되

⁵Apan nag-ingon sila: Dili iatol sa fiesta, aron dili mahatabo ang kasaba sa lungsod.

⁵말하기를 `민요가 날까 하노니 명절에는 말자' 하더라

⁶Ug sa didto si Jesus sa Betania, sa balay ni Simon nga sanlahon,

⁶예수께서 베다니 문둥이 시몬의 집에 계실 때에

⁷Miduol kaniya ang usa ka babaye nga adunay usa ka tibod nga alabastro nga ighahaplas nga dakug bili, ug gibubo niya sa ulo ni Jesus samtang siya nagalingkod sa lamesa.

⁷한 여자가 매우 귀한 향유 한 옥합을 가지고 나아와서 식사하시는 예수의 머리에 부으니

⁸Apan sa hingkit-an kini sa iyang mga tinon-an, nangasuko sila, nga nagaingon: Tungod sa unsa ba kini nga pag-usik?

⁸제자들이 보고 분하여 가로되 `무슨 의사로 이것을 허비하느뇨 ?

⁹Kay kining haplas arang ikabaligya sa mahal, ug igahatag sa mga kabus.

⁹이것을 많은 값에 팔아 가난한 자들에게 줄 수 있었겠도다' 하거늘

¹⁰Apan sa hingbaloan kini ni Jesus, miingon kanila: Nganong inyong ginasamok kining babaye? Kay usa ka maayong buhat ang gihimo niya kanako.

¹⁰예수께서 아시고 저희에게 이르시되 너희가 어찌하여 이 여자를 괴롭게 하느냐 저가 내게 좋은 일을 하였느니라

¹¹Kay kamo adunay mga kabus gihapon uban kaninyo, apan ako dili kauban ninyo sa kanunay.

¹¹가난한 자들은 항상 너희와 함께 있거니와 나는 항상 함께 있지 아니하리라

¹²Kay sa pagbubo niya niining haplas sa akong lawas, iyang gibuhat kini aron sa pag-andam alang sa paglubong kanako.

¹²이 여자가 내 몸에 이 향유를 부은 것은 내 장사를 위하여 함이니라

¹³Sa pagkamatuod nagaingon ako kaninyo, nga bisan asa igawali kining Maayong Balita sa tibook nga kalibutan, pagahisgutan usab ang gihimo niining babaye sa handumanan niya.

¹³내가 진실로 너희에게 이르노니 온 천하에 어디서든지 이 복음이 전파되는 곳에는 이 여자의 행한 일도 말하여 저를 기념하리라 하시니라

¹⁴Unya ang usa sa mga napulo ug duha, nga ginganlan si Judas Iscariote, miadto sa mga punoan sa mga sacerdote,

¹⁴그 때에 열 둘 중에 하나인 가룟 유다라 하는 자가 대제사장들에게 가서 말하되

¹⁵Ug nag-ingon: Unsa ba ang buot ninyo nga ihatag kanako, aron siya akong igatugyan kaninyo? Ug siya gitimbangan nila sa katloan ka book nga salapi.

¹⁵`내가 예수를 너희에게 넘겨 주리니 얼마나 주려느냐 ?' 하니 그들이 은 삼십을 달아 주거늘

¹⁶Ug sukad niadto nagapangita siya ug higayon sa pagtugyan kaniya.

¹⁶저가 그 때부터 예수를 넘겨줄 기회를 찾더라

¹⁷Ug sa nahauna nga adlaw sa mga tinapay nga walay levadura nanagpanuol kang Jesus ang iyang mga tinon-an, nga nagaingon: Asa ba ang buot mo nga pagaandamon namo alang kanimo ang pagkaon sa pasko?

¹⁷무교절의 첫 날에 제자들이 예수께 나아와서 가로되 `유월절 잡수실 것을 우리가 어디서 예비하기를 원하시나이까 ?'

¹⁸Ug siya miingon: Umadto kamo sa ciudad sa usa ka tawo, ug ingnon ninyo siya. Ang Magtutudlo nagaingon: Ang akong panahon haduol na; saulogon ko sa imong balay ang pasko kauban sa akong mga tinon-an.

¹⁸가라사대 성 안 아무에게 가서 이르되 선생님 말씀이 내 때가 가까왔으니 내 제자들과 함께 유월절을 네 집에서 지키겠다 하시더라 하라 하신대

¹⁹Ug gibuhat kini sa mga tinon-an ingon sa gisugo kanila ni Jesus, ug giandam nila ang pasko.

¹⁹제자들이 예수의 시키신대로 하여 유월절을 예비하였더라

²⁰Ug sa miabut ang kahaponon, milingkod siya sa lamesa kauban sa napulo ug duha ka mga tinon-an.

²⁰저물 때에 예수께서 열 두 제자와 함께 앉으셨더니

²¹Ug sa nagakaon sila miingon siya: Sa pagkamatuod nagaingon ako kaninyo, nga usa kaninyo magatugyan kanako.

²¹저희가 먹을 때에 이르시되 내가 진실로 너희에게 이르노니 너희 중에 한사람이 나를 팔리라 하시니

²²Ug nanagsubo sila pag-ayo ug nanagsugod sa pag-ingon kaniya ang tagsatagsa kanila: Ako ba kaha, Ginoo?

²²저희가 심히 근심하여 각각 여짜오되 `주여 내니이까 ?'

²³Ug siya mitubag ug nag-ingon: Kadtong nagatuslob sa kamot kauban nako sa pinggan, kana mao ang magatugyan kanako.

²³대답하여 가라사대 나와 함께 그릇에 손을 넣는 그가 나를 팔리라

²⁴Ang Anak sa tawo moadto ingon sa nahasulat nahatungod kaniya; apan alaut kadtong tawo nga pinaagi kaniya igatugyan ang Anak sa tawo! Maayo pa kaniya kong wala siya matawo.

²⁴인자는 자기에게 대하여 기록된대로 가거니와 인자를 파는 그 사람에게는 화가 있으리로다 그 사람은 차라리 나지 아니하였더면 제게 좋을 뻔하였느니라

²⁵Ug mitubag si Judas, ang maong nagtugyan kaniya, ug miingon: Ako ba kaha, Rabbi? Siya miingon kaniya: Giingon mo.

²⁵예수를 파는 유다가 대답하여 가로되 `랍비여 내니이까 ?' 대답하시되 네가 말하였도다 하시니라

²⁶Ug sa nagakaon sila, gikuptan ni Jesus ang usa ka tinapay; ug, sa gipanalanginan niya, iyang gitipiktipik, ug sa gihatag sa mga tinon-an, nagaingon: Kumuha kamo, kumaon kamo: kini mao ang akong lawas.

²⁶저희가 먹을 때에 예수께서 떡을 가지사 축복하시고 떼어 제자들을 주시며 가라사대 받아 먹으라 이것이 내 몸이니라 하시고

²⁷Ug sa gikuptan niya ang copa; nagpasalamat, ug iyang gihatag kanila nga nagaingon: Uminum kamo nga tanan niini!

²⁷또 잔을 가지사 사례하시고 저희에게 주시며 가라사대 너희가 다 이것을 마시라

²⁸Kay kini mao ang akong dugo sa bag-o nga tugon nga pagaulaon tungod sa daghan alang sa pagpasaylo sa mga sala.

²⁸이것은 죄 사함을 얻게 하려고 많은 사람을 위하여 흘리는 바 나의 피 곧 언약의 피니라

²⁹Ug ako nagaingon kaninyo, nga gikan karon, dili na ako magainum niining bunga sa parras hangtud niadtong adlawa nga magainum ako pag-usab kauban ninyo sa gingharian sa akong Amahan.

²⁹그러나 너희에게 이르노니 내가 포도나무에서 난 것을 이제부터 내 아버지의 나라에서 새 것으로 너희와 함께 마시는 날까지 마시지 아니하리라 하시니라

³⁰Ug sa nakaawit sila ug usa ka alawiton nangadto sila sa bukid sa mga Olivo.

³⁰이에 저희가 찬미하고 감람 산으로 나아가니라

³¹Unya miingon kanila si Jesus: Ngatanan kamo mahapangdol tungod kanako karon nga gabhiona, kay nahasulat na: Pagasamaran ko ang magbalantay, ug ang mga carnero pagapatlaagon gikan sa panon.

³¹때에 예수께서 제자들에게 이르시되 오늘 밤에 너희가 다 나를 버리리라 기록된 바 내가 목자를 치리니 양의 떼가 흩어지리라 하였느니라

³²Apan sa tapus ako unya mabanhaw, magauna ako kaninyo sa Galilea.

³²그러나 내가 살아난 후에 너희보다 먼저 갈릴리로 가리라

³³Apan si Pedro, sa mitubag, nagaingon kaniya: Kong ang tanan mahapangdol tungod kanimo, ako dili gayud mahapangdol.

³³베드로가 대답하여 가로되 `다 주를 버릴지라도 나는 언제든지 버리지 않겠나이다'

³⁴Si Jesus nag-ingon kaniya: Sa pagkamatuod nagaingon ako kanimo, nga niining gabhiona, sa dili pa motuktogaok ang manok, igalimod mo ako sa makatolo.

³⁴예수께서 가라사대 내가 진실로 네게 이르노니 오늘 밤 닭 울기 전에 네가 세 번 나를 부인하리라

³⁵Si Pedro nagaingon kaniya: Bisan kong kinahanglan kanako ang pagkamatay kauban nimo, dili ko gayud ikaw igalimod, ug ang tanang mga tinon-an nanag-ingon sa mao usab.

³⁵베드로가 가로되 `내가 주와 함께 죽을지언정 주를 부인하지 않겠나이다' 하고 모든 제자도 이와 같이 말하니라

³⁶Unya si Jesus miadto kauban nila sa usa ka tanaman nga ginganlan Getsemani; ug nag-ingon sa iyang mga tinon-an: Panglingkod kamo dinhi samtang moadto pa ako sa unahan sa pag-ampo.

³⁶이에 예수께서 제자들과 함께 겟세마네라 하는 곳에 이르러 제자들에게 이르시되 내가 저기 가서 기도할 동안에 너희는 여기 앉아 있으라 하시고

³⁷Ug sa iyang gidala kauban niya si Pedro ug ang duha ka anak ni Zebedeo, nagsugod siya sa pagkasubo ug pagkaguol sa daku gayud.

³⁷베드로와 세베대의 두 아들을 데리고 가실새 고민하고 슬퍼하사

³⁸Unya siya nag-ingon kanila: Ang akong kalag nagsubo gayud pag-ayo bisan hangtud sa kamatayon; managpabilin kamo dinhi ug panagtukaw kamo kauban nako.

³⁸이에 말씀하시되 내 마음이 심히 고민하여 죽게 되었으니 너희는 여기 머물러 나와 함께 깨어 있으라 하시고

³⁹Ug milakaw siya ug diyutay sa unahan, ug mihapa, ug nag-ampo nga miingon: Amahan ko, kong mahimo, ikasaylo unta kanako kining copa; apan dili ingon sa kabubut-on ko; kondili ingon sa imo.

³⁹조금 나아가사 얼굴을 땅에 대시고 엎드려 기도하여 가라사대 내 아버지여 ! 만일 할만하시거든 이 잔을 내게서 지나가게 하옵소서 그러나 나의 원대로 마옵시고 아버지의 원대로 하옵소서 ! 하시고

⁴⁰Ug mibalik siya sa iyang mga tinon-an, ug iyang hingkaplagan sila nga nangatulog, ug nag-ingon kang Pedro: Unsa, dili ba kamo makahimo sa pagtukaw kauban nako sa usa ka takna?

⁴⁰제자들에게 오사 그 자는 것을 보시고 베드로에게 말씀하시되 너희가 나와 함께 한 시 동안도 이렇게 깨어 있을 수 없더냐 ?

⁴¹Managtukaw ug manag-ampo kamo, aron dili kamo masulod sa panulay. Ang espiritu, sa pagkamatuod andam; apan ang lawas maluya.

⁴¹시험에 들지 않게 깨어 있어 기도하라 ! 마음에는 원이로되 육신이 약하도다 하시고

⁴²Miadto na usab siya sa ikaduhang panahon, ug nag-ampo nga nagaingon: Amahan ko, kong kining copa dili mahimo nga ikasaylo kanako gawas kong akong imnon kini, ang imong kabubut-on matuman.

⁴²다시 두 번째 나아가 기도하여 가라사대 내 아버지여 ! 만일 내가 마시지 않고는 이 잔이 내게서 지나갈 수 없거든 아버지의 원대로 되기를 원하나이다 하시고

⁴³Ug sa miadto siya pag-usab, iyang hingkaplagan sila nga nangatulog, kay nagbug-at ang ilang mga mata.

⁴³다시 오사 보신즉 저희가 자니 이는 저희 눈이 피곤함일러라

⁴⁴Ug iyang gibiyaan sila pag-usab, ug miadto, ug nag-ampo sa ikatolo, nga nagaingon sa maong mga pulong.

⁴⁴또 저희를 두시고 나아가 세 번째 동일한 말씀으로 기도하신 후

⁴⁵Unya miadto sa iyang mga tinon-an, ug nag-ingon kanila: Pangatulog na kamo ug pamahulay: Ania karon, nagakaduol ang takna, ug ang Anak sa tawo igatugyan sa mga kamot sa mga makasasala.

⁴⁵이에 제자들에게 오사 이르시되 이제는 자고 쉬라 보라 ! 때가 가까왔으니 인자가 죄인의 손에 팔리우느니라

⁴⁶Panindog kamo, manlakaw kita; ania karon, nagakaduol kadtong nagabudhi kanako.

⁴⁶일어나라 함께 가자 보라 나를 파는 자가 가까이 왔느니라

⁴⁷Ug sa nagasulti pa siya, ania karon, si Judas ang usa sa napulo ug duha, miabut, ug kauban niya ang usa ka dakung panon sa katawohan nga may mga pinuti ug mga puspus gikan sa mga punoan sa mga sacerdote, ug sa mga anciano sa lungsod.

⁴⁷말씀하실 때에 열 둘 중에 하나인 유다가 왔는데 대제사장들과 백성의 장로들에게서 파송된 큰 무리가 검과 몽치를 가지고 그와 함께 하였더라

⁴⁸Siya nga nagtugyan kaniya, naghatag kanila ug usa ka ilhanan nga nagaingon: Kinsa kadtong akong pagahalokan, mao kana siya; dakpa ninyo.

⁴⁸예수를 파는 자가 그들에게 군호를 짜 가로되 `내가 입맞추는 자가 그이니 그를 잡으라' 하였는지라

⁴⁹Ug gilayon, sa miduol kang Jesus miingon: Maghimaya ka, Rabbi! Ug mihalok kaniya.

⁴⁹곧 예수께 나아와 `랍비여 안녕하시옵니까' 하고 입을 맞추니

⁵⁰Ug si Jesus miingon kaniya: Abyan, buhata kanang imong gianhi. Unya nanagpanuol sila ug gikuptan nila si Jesus, ug gidakup siya.

⁵⁰예수께서 가라사대 친구여 ! 네가 무엇을 하려고 왔는지 행하라 하신대 이에 저희가 나아와 예수께 손을 대어 잡는지라

⁵¹Ug ania karon, usa sa mga kauban ni Jesus, mibakyaw sa iyang kamot ug miibut sa iyang pinuti; ug gitigbas niya ang usa ka ulipon sa labaw nga sacerdote, gipalungan niya sa usa ka dalunggan.

⁵¹예수와 함께 있던 자 중에 하나가 손을 펴 검을 빼어 대제사장의 종을 쳐 그 귀를 떨어뜨리니

⁵²Unya miingon kaniya si Jesus: Iuli sa sakub ang imong pinuti, kay ang tanan nga nagagamit sa pinuti, sa pinuti mamatay.

⁵²이에 예수께서 이르시되 네 검을 도로 집에 꽂으라 검을 가지는 자는 다 검으로 망하느니라

⁵³Kun, nagahunahuna ba ikaw nga dili ako arang makaampo sa akong Amahan, ug pagahatagan ako niya karon dayon, kapin sa napulo ug duha ka mga legion sa iyang mga manolonda?

⁵³너는 내가 내 아버지께 구하여 지금 열 두 영 더 되는 천사를 보내시게 할 수 없는 줄로 아느냐 ?

⁵⁴Apan unsaon man unya pagkatuman sa mga Kasulatan nga mao kining kinahanglan nga pagabuhaton?

⁵⁴내가 만일 그렇게 하면 이런 일이 있으리라 한 성경이 어떻게 이루어지리요 하시더라

⁵⁵Niadtong taknaa miingon si Jesus sa mga panon sa katawohan, nganong nanganhi kamo nga dala ang mga puspus sa pagdakup kanako ingon sa nagadakup ug usa ka tulisan? Adlaw-adlaw nagalingkod ako sa templo sa pagpanudlo, ug wala ninyo ako pagdakpa.

⁵⁵그 때에 예수께서 무리에게 말씀하시되 너희가 강도를 잡는 것같이 검과 몽치를 가지고 나를 잡으러 나왔느냐 ? 내가 날마다 성전에 앉아 가르쳤으되 너희가 나를 잡지 아니하였도다

⁵⁶Apan kining tanan nanghitabo aron matuman ang mga Kasulatan sa mga manalagna. Unya gibiyaan siya sa tanan niya nga mga tinon-an ug nanagpangalagiw sila.

⁵⁶그러나 이렇게 된 것은 다 선지자들의 글을 이루려 함이니라 하시더라 이에 제자들이 다 예수를 버리고 도망하니라

⁵⁷Ug ang mga nanagdakup kang Jesus naghatud kaniya ngadto sa balay ni Caifas, ang labaw nga sacerdote, diin ang mga escriba ug ang mga anciano nagakatigum.

⁵⁷예수를 잡은 자들이 끌고 대제사장 가야바에게로 가니 거기 서기관과 장로들이 모여 있더라

⁵⁸Apan si Pedro misunod kaniya nga nagapahalayo hangtud sa silong sa labaw nga sacerdote, ug sa misulod siya, milingkod tipon sa mga sulogoon aron sa pagtan-aw sa sangputanan.

⁵⁸베드로가 멀찍이 예수를 좇아 대제사장의 집 뜰에까지 가서 그 결국을 보려고 안에 들어가 하속들과 함께 앉았더라

⁵⁹Ug ang mga punoan sa mga sacerdote, ug ang tibook nga Sanhedrin nagapangita sa ikabutangbutang batok kang Jesus, aron sa pagpapatay kaniya.

⁵⁹대제사장들과 온 공회가 예수를 죽이려고 그를 칠 거짓 증거를 찾으매

⁶⁰Apan wala silay hingkaplagan, bisan mingduol ang daghang mga bakakong saksi. Sa katapusan mingduol ang duha ka mga saksi nga bakakon,

⁶⁰거짓 증인이 많이 왔으나 얻지 못하더니 후에 두 사람이 와서

⁶¹Ug nanag-ingon: Kining tawohana nag-ingon: Mahimo ko ang pagguba sa templo sa Dios, ug ang pagpatindog niini pag-usab sulod sa tolo ka adlaw.

⁶¹가로되 `이 사람의 말이 내가 하나님의 성전을 헐고 사흘에 지을 수 있다 하더라' 하니

⁶²Ug mitindog ang labawng sacerdote ug nag-ingon kaniya: Wala kay itubag bisan unsa? Unsa kining ginasaksi nila batok kanimo?

⁶²대제사장이 일어서서 예수께 묻되 `아무 대답도 없느냐 ? 이 사람들의 너를 치는 증거가 어떠하뇨' 하되

⁶³Apan si Jesus naghilum. Ug ang labawng sacerdote miingon kaniya: Gipapanumpa ko ikaw sa ngalan sa Dios nga buhi nga magtug-an ka kanamo kong ikaw mao ba si Cristo, ang Anak sa Dios.

⁶³예수께서 잠잠하시거늘 대제사장이 가로되 `내가 너로 살아 계신 하나님께 맹세하게 하노니 네가 하나님의 아들 그리스도인지 우리에게 말하라'

⁶⁴Si Jesus miingon kaniya: Giingon mo. Igaingon ko pa usab kaninyo, nga sukad karon makita ninyo ang Anak sa tawo nga magalingkod sa too sa Gahum, ug moanhi sa ibabaw sa mga panganod sa langit.

⁶⁴예수께서 가라사대 네가 말하였느니라 그러나 내가 너희에게 이르노니 이 후에 인자가 권능의 우편에 앉은 것과 하늘 구름을 타고 오는 것을 너희가 보리라 하시니

⁶⁵Unya ang labawng sacerdote naggisi sa iyang mga saput, nga nagaingon: Siya nagapasipala. Unsa pay kinahanglan ta sa mga saksi? Tan-awa ninyo, karon nadungog ninyo ang pasipala.

⁶⁵이에 대제사장이 자기 옷을 찢으며 가로되 `저가 참람한 말을 하였으니 어찌 더 증인을 요구하리요 보라 너희가 지금 이 참람한 말을 들었도다

⁶⁶Unsay hunahuna ninyo? Ug sa mitubag sila, nanag-ingon: Angay siya sa kamatayon.

⁶⁶생각이 어떠하뇨' 대답하여 가로되 `저는 사형에 해당하니라' 하고

⁶⁷Unya gilud-an nila ang iyang nawong ug gisumbag, ug ang uban nagsagpa kaniya,

⁶⁷이에 예수의 얼굴에 침 뱉으며 주먹으로 치고 혹은 손바닥으로 때리며

⁶⁸Nga nagaingon: Tagnaa alang kanamo, Cristo, kinsa ang nagsumbag kanimo?

⁶⁸가로되 `그리스도야 우리에게 선지자 노릇을 하라 너를 친 자가 누구냐 ?' 하더라

⁶⁹Karon, si Pedro nagalingkod sa gawas sa patio, ug giduol siya sa usa ka sulogoon nga babaye, nga nagaingon: Ikaw usab uban ni Jesus nga taga-Galilea.

⁶⁹베드로가 바깥 뜰에 앉았더니 한 비자가 나아와 가로되 `너도 갈릴리 사람 예수와 함께 있었도다' 하거늘

⁷⁰Apan siya milimod sa atubangan sa tanan nga nagaingon: Wala ako manghibalo sa imong ginaingon.

⁷⁰베드로가 모든 사람 앞에서 부인하여 가로되 `나는 네 말하는 것이 무엇인지 알지 못하겠노라' 하며

⁷¹Ug sa migula siya sa ganghaan, lain na usab nga sulogoon nga babaye ang nakakita kaniya, ug kini miingon sa mga atua didto: Kini usab kauban ni Jesus nga Nazaretnon.

⁷¹앞문까지 나아가니 다른 비자가 저를 보고 거기 있는 사람들에게 말하되 `이 사람은 나사렛 예수와 함께 있었도다' 하매

⁷²Ug milimod siya pag-usab uban ang panumpa: Wala ako makaila nianang tawohana.

⁷²베드로가 맹세하고 또 부인하여 가로되 `내가 그 사람을 알지 못하노라' 하더라

⁷³Ug sa wala madugay miduol ang mga nanagtindog didto, ug miingon kang Pedro: Matuod gayud nga ikaw usab usa kanila kay ang imong sinultihan nagapaila.

⁷³조금 후에 곁에 섰던 사람들이 나아와 베드로에게 이르되 `너도 진실로 그 당이라 네 말소리가 너를 표명한다' 하거늘

⁷⁴Unya misugod siya sa pagpanunglo ug pagpanumpa: Wala ako makaila nianang tawohana. Ug gilayon mituktugaok ang manok.

⁷⁴저가 저주하며 맹세하여 가로되 `내가 그 사람을 알지 못하노라' 하니 닭이 곧 울더라

⁷⁵Ug si Pedro nahanumdum sa giingon kaniya ni Jesus: Sa dili pa motuktugaok ang manok, igalimod mo ako sa makatolo. Ug sa migula siya, mihilak sa mapait gayud.

⁷⁵이에 베드로가 예수의 말씀에 닭 울기 전에 네가 세 번 나를 부인하리라 하심이 생각나서 밖에 나가서 심히 통곡하니라