¹Ug sa ginatan-aw niya ang mga panon sa mga katawohan mitungas siya sa bukid, ug sa nakalingkod siya, mingduol kaniya ang iyang mga tinon-an.

¹Yesu alipoyaona makundi ya watu, alipanda mlimani, akaketi. Wanafunzi wake wakamwendea,

²Ug sa pagbuka niya sa iyang baba, iyang gitudloan sila nga nagaingon:

²naye akaanza kuwafundisha:

³Bulahan ang mga kabus sa espiritu, kay ila ang gingharian sa mga langit.

³"Heri walio maskini rohoni, maana ufalme wa mbinguni ni wao.

⁴Bulahan ang mga nagmasulub-on, kay sila pagalipayon.

⁴Heri walio na huzuni, maana watafarijiwa.

⁵Bulahan ang mga maaghop, kay sila magapanunod sa yuta.

⁵Heri walio wapole, maana watairithi nchi.

⁶Bulahan ang mga gigutom ug giuhaw sa katarungan, kay sila pagabusgon.

⁶Heri wenye njaa na kiu ya kufanya atakavyo Mungu, maana watashibishwa.

⁷Bulahan ang mga maloloy-on, kay sila makadawat ug kalooy.

⁷Heri walio na huruma, maana watahurumiwa.

⁸Bulahan ang mga maputli ug kasingkasing, kay sila makakita sa Dios.

⁸Heri wenye moyo safi, maana watamwona Mungu.

⁹Bulahan ang mga makigdaiton, kay sila paganganlan mga anak sa Dios.

⁹Heri wenye kuleta amani, maana wataitwa watoto wa Mungu.

¹⁰Bulahan ang mga ginalutos tungod sa katarungan, kay ila ang gingharian sa langit.

¹⁰Heri wanaoteswa kwa sababu ya kufanya atakavyo Mungu, maana ufalme wa mbinguni ni wao.

¹¹Bulahan kamo kong kamo pagapalabilabihan, ug pagalutoson, ug kong pagaingnon kamo sa lonlon kadautan ug pamakak batok kaninyo tungod kanako.

¹¹"Heri yenu ninyi watu wakiwatukana, wakiwadhulumu na kuwasingizia kila aina ya uovu kwa ajili yangu.

¹²Managmaya ug managlipay kamo, kay ang inyong balus daku didto sa mga langit; kay sa ingon niini ginalutos nila ang mga manalagna nga mga nanghiuna kaninyo.

¹²Furahini na kushangilia maana tuzo lenu ni kubwa mbinguni. Hivyo ndivyo walivyowadhulumu manabii waliokuwako kabla yenu.

¹³Kamo mao ang asin sa yuta, apan kong ang asin motab-ang, unsa pa may iasin? Dili na magapulos, kondili igasalibay sa gawas, ug pagatumban sa mga tawo.

¹³"Ninyi ni chumvi ya dunia! Lakini chumvi ikipoteza ladha yake itakolezwa na nini? Haifai kitu tena, ila hutupwa nje na kukanyagwa na watu.

¹⁴Kamo mao ang suga sa kalibutan. Ang lungsod nga nahamutang sa ibabaw sa usa ka bukid, dili masalipdan.

¹⁴"Ninyi ni mwanga wa ulimwengu! Mji uliojengwa juu ya mlima hauwezi kufichika.

¹⁵Ang mga tawo magadagkut ug lamparahan, dili aron ibutang sa ilalum sa taksanan, kondili sa ibabaw sa tangkawan, ug kini magaiwag sa tanan nga anaa sa balay.

¹⁵Wala watu hawawashi taa na kuifunika kwa chungu, ila huiweka juu ya kinara ili iwaangazie wote waliomo nyumbani.

¹⁶Sa ingon niana, iiwag ninyo ang inyong suga sa atubangan sa mga tawo, aron hikit-an nila ang inyong mga buhat nga maayo, ug pagahimayaon nila ang inyong Amahan nga atua sa langit.

¹⁶Vivyo hivyo, ni lazima mwanga wenu uangaze mbele ya watu, ili wayaone matendo yenu mema, wamtukuze Baba yenu aliye mbinguni."

¹⁷Dili kamo maghunahuna nga ako mianhi sa pagbungkag sa Kasugoan, kun sa mga Manalagna; wala ako moanhi sa pagbungkag, kondili aron sa pagtuman.

¹⁷"Msidhani ya kuwa nimekuja kutangua Sheria ya Mose na mafundisho ya manabii. Sikuja kutangua bali kukamilisha.

¹⁸Kay sa pagkamatuod nagaingon ako kaninyo, nga hangtud nga mahanaw ang langit ug yuta, walay pagasayloan sa Kasugoan bisan usa ka kudlit, bisan usa ka tulpok hangtud nga ang tanan matuman sa hingpit.

¹⁸Kweli nawaambieni, mpaka hapo mbingu na dunia zitakapopita, hakuna hata nukta moja au sehemu ndogo kabisa ya Sheria itakayoondolewa, mpaka yote yametimia.

¹⁹Tungod niini bisan kinsa nga magalapas sa usa niining mga sugo nga labing diyutay, ug magatudlo sa mga tawo sa ingon, paganganlan nga labing diyutay sa gingharian sa langit; apan bisan kinsa ang magatuman ug magapanudlo kanila, kini paganganlan nga daku sa gingharian sa langit.

¹⁹Basi, yeyote atakayevunja hata amri moja ndogo kuliko zote, na kuwafundisha wengine wafanye hivyo, huyo atakuwa mdogo kabisa katika Ufalme wa mbiguni. Lakini yule atakayezishika na kuwafundisha wengine, huyo atakuwa mkubwa katika Ufalme wa mbinguni.

²⁰Kay nagaingon ako kaninyo, nga kong ang inyong pagkamatarung dili molabaw sa ila sa mga escriba ug mga Fariseo, dili gayud kamo makasulod sa gingharian sa langit.

²⁰Ndiyo maana nawaambieni, wema wenu usipozidi ule wa Mafarisayo na walimu wa Sheria, hamtaingia kamwe katika Ufalme wa mbinguni.

²¹Hingdunggan ninyo nga ginaingon sa mga karaan: Dili ka magpatay; ug bisan kinsa nga magapatay, mahiagum sa paghukom.

²¹"Mmekwisha sikia ya kuwa watu wa kale waliambiwa: Usiue! Atakayeua lazima ahukumiwe.

²²Apan ako magaingon kaninyo, nga ang tanang magapanuyo sa iyang igsoon sa walay hinungdan mahiagum sa paghukom; ug bisan kinsang mag-ingon sa iyang igsoon: Kwanggol; mahiagum sa Sanhedrin; ug bisan kinsang mag-ingon, Buang ka, mahiagum sa infierno sa kalayo.

²²Lakini mimi nawaambieni, yeyote anayemkasirikia ndugu yake, lazima ahukumiwe. Anayemdharau ndugu yake atapelekwa mahakamani. Anayemwita ndugu yake: Pumbavu atastahili kuingia katika moto wa Jehanamu.

²³Busa kong magdala ka sa imong halad sa halaran ug diha mahinumdum ikaw nga ang imong igsoon adunay diyutay nga butang batok kanimo,

²³Basi, ukipeleka sadaka yako mbele ya madhabahu na hapo ukakumbuka kwamba ndugu yako ana ugomvi nawe,

²⁴Biyai diha ang imong halad sa atubangan sa halaran, ug lumakaw ka, pagpakig-uli una sa imong igsoon, ug unya moduol ka ug ihalad ang imong halad.

²⁴iache sadaka yako mbele ya madhabahu, nenda kwanza ukapatane na ndugu yako, ndipo urudi ukatoe sadaka yako.

²⁵Magpakig-uyon ka gilayon sa imong kaaway samtang ginakuyog mo pa siya sa dalan; tingali kong igatugyan ikaw sa imong kaaway sa maghuhukom, ug ang maghuhukom magatugyan kanimo ngadto sa iyang sulogoon, ug igasulod ikaw sa bilanggoan.

²⁵"Patana na mshtaki wako upesi mkiwa bado njiani, kwenda mahakamani. La sivyo, mshtaki wako atakukabidhi kwa hakimu, naye hakimu atakukabidhi kwa askari, nawe utafungwa gerezani.

²⁶Sa pagkamatuod nagaingon ako kanimo, nga dili ka gayud makagula didto, hangtud nga imong mabayran ang katapusan nga diyut.

²⁶Kweli nakwambia, hutatoka humo mpaka umemaliza kulipa senti ya mwisho.

²⁷Hingdunggan ninyo nga ginaingon sa mga karaan: Dili ka manapaw.

²⁷"Mmesikia ya kuwa watu waliambiwa: Usizini!

²⁸Apan ako nagaingon kaninyo, nga tanan kadtong nagatan-aw sa usa ka babaye sa pagkaibog kaniya, nakapanapaw na kaniya sa iyang kasingkasing.

²⁸Lakini mimi nawaambieni, atakayemtazama mwanamke kwa kumtamani, amekwisha zini naye moyoni mwake.

²⁹Ug kong ang imong mata nga too mao ang kahigayonan sa imong pagpakasala, luska ug ipahilayo kanimo; kay maayo pa kanimo nga ang usa ka bahin sa imong lawas mawala, ug dili nga ang tibook mong lawas igahulog sa infierno.

²⁹Basi, kama jicho lako la kulia linakukosesha, ling'oe ukalitupe mbali. Afadhali zaidi kwako kupoteza kiungo kimoja cha mwili wako, kuliko mwili wako wote kutupwa katika moto wa Jehanamu.

³⁰Ug kong ang imong kamot nga too mao ang kahigayonan sa imong pagpakasala, putla ug ipahilayo kanimo; kay maayo pa kanimo nga usa ka bahin sa imong lawas mawagtang, ug dili ang tibook mong lawas igahulog sa infierno.

³⁰Na kama mkono wako wa kulia unakukosesha, ukate ukautupe mbali. Afadhali zaidi kupoteza kiungo kimoja cha mwili, kuliko mwili wako wote uende katika moto wa Jehanamu.

³¹Giingon usab: Bisan kinsa ang magabiya sa iyang asawa, magahatag kaniya ug sulat sa pakigbulag.

³¹"Ilikwisha semwa pia: Anayemwacha mke wake, yampasa ampe hati ya talaka.

³²Apan ako nagaingon kaninyo, nga tanan kadtong magabiya sa iyang asawa, gawas kong maoy hinungdan ang pagpakighilawas, iyang ginapapanapaw siya, ug ang mangasawa sa usa ka biniyaan, nagapanapaw.

³²Lakini mimi nawaambieni, anayempa mkewe talaka, isipokuwa kwa sababu ya uzinzi, anamfanya azini; na mtu akimwoa mwanamke aliyepewa talaka, anazini.

³³Hingdunggan usab ninyo nga ginaingon sa mga karaan: Dili ka manumpa sa bakak, kondili pagatumanon mo sa Ginoo ang imong mga panumpa.

³³"Tena mmesikia kuwa watu wa kale waliambiwa: Usivunje kiapo chako, bali ni lazima utimize kiapo chako kwa Bwana.

³⁴Apan ako nagaingon kaninyo, nga sa bisan unsa nga pagkaagi dili gayud kamo manumpa; bisan tungod sa langit, kay mao ang lingkoranan sa Dios;

³⁴Lakini mimi nawaambieni, msiape kamwe; wala kwa mbingu, maana ni kiti cha enzi cha Mungu;

³⁵Bisan tungod sa yuta, kay mao ang tungtunganan sa iyang mga tiil; bisan tungod sa Jerusalem, kay mao ang lungsod sa daku nga Hari;

³⁵wala kwa dunia, maana ni kiti chake cha kuwekea miguu; wala kwa Yerusalemu, maana ni mji wa Mfalme mkuu.

³⁶Bisan tungod sa imong ulo dili ka manumpa, kay dili ikaw arang makapaputi kun makapaitum sa bisan usa lamang ka buhok.

³⁶Wala usiape kwa kichwa chako, maana huwezi kuufanya hata unywele mmoja kuwa mweupe au mweusi.

³⁷Apan ang inyong pagsulti ingnon niini: Oo, oo; dili, dili; kay bisan unsa nga lapas na niini, iya na sa dautan.

³⁷Ukisema, Ndiyo, basi iwe Ndiyo; ukisema Siyo, basi iwe kweli Siyo. Chochote kinachozidi hayo hutoka kwa yule Mwovu.

³⁸Hingdunggan ninyo nga ginaingon sa mga karaan: Ang mata baslan ug mata, ug ang ngipon baslan ug ngipon;

³⁸"Mmesikia kwamba ilisemwa: Jicho kwa jicho, jino kwa jino.

³⁹Apan ako nagaingon kaninyo, nga dili kamo magbatok sa dautan; kondili hinoon bisan kinsa nga mosagpa kanimo sa aping nga too, itaon usab kaniya ang pikas.

³⁹Lakini mimi nawaambieni, usimlipize kisasi mtu mbaya. Mtu akikupiga kofi shavu la kulia, mgeuzie pia shavu la pili.

⁴⁰Ug kong kinsa ang buot makigburuka kanimo, ug magakuha kanimo sa imong bisti, ihatag usab kaniya ang imong kupo.

⁴⁰Mtu akikupeleka mahakamani kutaka kukuchukulia shati lako, mwache achukue pia koti lako.

⁴¹Ug bisan kinsa ang magpugos kanimo sa pagpalakaw ug usa ka milla, ubani siya sa duha.

⁴¹Mtu akikulazimisha kubeba mzigo wake kilomita moja, ubebe kilomita mbili.

⁴²Hatagi ang nagapangayo kanimo, ug ang buot maghulam kanimo ayaw pagtalikdi.

⁴²Akuombaye mpe, na mtu akitaka kukukopa kitu usimnyime.

⁴³Hingdunggan ninyo nga ginaingon: Higugmaon mo ang imong isigkatawo, ug pagadumtan mo ang imong kaaway.

⁴³"Mmesikia kwamba ilisemwa: Mpende jirani yako na kumchukia adui yako.

⁴⁴Apan ako nagaingon kaninyo: Higugmaon ninyo ang inyong mga kaaway, panalanginan ninyo ang naga-panghimaraut kaninyo, buhata ang maayo sa mga nagadumot kaninyo, ug pag-ampo kamo alang sa mga nagabuhat kaninyo sa dautan ug nagalutos kaninyo.

⁴⁴Lakini mimi nawaambieni, wapendeni adui zenu na kuwaombea wale wanaowadhulumu ninyi

⁴⁵Aron mangahimo kamo nga mga anak sa inyong Amahan nga atua sa langit, kay ginapasubang niya ang iyang adlaw ibabaw sa mga dautan ug ibabaw sa mga maayo, nagapaulan siya sa mga matarung ug sa mga dili matarung.

⁴⁵ili mpate kuwa watoto wa Baba yenu aliye mbinguni. Kwa maana yeye huwaangazia jua lake watu wabaya na wema, na kuwanyeshea mvua watu wanyofu na waovu.

⁴⁶Kay kong kamo mahigugma sa mga nahigugma kaninyo, unsa ang balus nga inyong pagadawaton? Wala ba magbuhat usab sa ingon niana ang mga maniningil sa buhis?

⁴⁶Je, mtapata tuzo gani kwa kuwapenda tu wale wanaowapenda ninyi? Hakuna! Kwa maana hata watoza ushuru hufanya hivyo!

⁴⁷Ug kong kamo magpangomusta sa inyong mga igsoon lamang, unsa ang ginabuhat ninyo nga labaw kay sa ginabuhat sa uban? Wala ba magabuhat sa ingon usab ang mga Gentil?

⁴⁷Kama mkiwasalimu ndugu zenu tu, je, mmefanya kitu kisicho cha kawaida? Hata watu wasiomjua Mungu nao hufanya vivyo hivyo.

⁴⁸Busa mamahingpit kamo, ingon nga hingpit ang inyong Amahan nga langitnon.

⁴⁸Basi, muwe wakamilifu kama Baba yenu wa mbinguni alivyo mkamilifu.