1Patalinghugi ninyo kini, mga katawohan nga tanan; Pamati kamo, mga pumoluyo ngatanan sa kalibutan;
1Hear this, all you peoples. Listen, all you inhabitants of the world,
2Mga tawong ubos ug mga dungganan, Kabus ug adunahan sa tingub.
2both low and high, rich and poor together.
3Ang akong baba magasulti sa kaalam; Ug ang pagpamalandong sa akong kasingkasing mao ang alang sa salabutan.
3My mouth will speak words of wisdom. My heart shall utter understanding.
4Akong ikiling ang igdulungog ko sa usa ka sambingay: Akong ibutyag ang akong pulong nga salabtonon ibabaw sa alpa.
4I will incline my ear to a proverb. I will open my riddle on the harp.
5Busa ngano nga mahadlok ako sa mga adlaw sa kadautan, Sa diha nga ang kasal-anan nga ania sa akong tikod magalibut kanako?
5Why should I fear in the days of evil, when iniquity at my heels surrounds me?
6Silang mga nanagsalig sa ilang katigayonan, Ug nangandak sa ilang kaugalingon diha sa kadaghan sa ilang mga bahandi;
6Those who trust in their wealth, and boast in the multitude of their riches—
7Walay bisan kinsa kanila nga makahimo sa bisan unsang paagi sa pagbawi sa iyang igsoon, Ni magahatag sa Dios sa usa ka tumbas alang kaniya.
7none of them can by any means redeem his brother, nor give God a ransom for him.
8(Kay ang pagtubos sa ilang mga kinabuhi bililhon man, Ug kini mapakyas sa gihapon),
8For the redemption of their life is costly, no payment is ever enough,
9Nga siya magakinabuhi sa kanunay, Nga siya dili gayud makakita sa pagkadunot.
9That he should live on forever, that he should not see corruption.
10Kay makita niya kini. Mga tawong makinaadmanon mangamatay; Ang tawong buang ingon man ang mananapon mangahanaw, Ug magabilin sa ilang mga bahandi ngadto sa uban.
10For he sees that wise men die; likewise the fool and the senseless perish, and leave their wealth to others.
11Ang ilang hunahuna sa sulod nila mao, nga ang ilang mga balay molungtad sa walay katapusan, Ug ang ilang mga puloy-anan ngadto sa tanang mga kaliwatan; Paganganlan nila ang ilang kayutaan sunod sa ilang kaugalingong mga ngalan.
11Their inward thought is that their houses will endure forever, and their dwelling places to all generations. They name their lands after themselves.
12Apan ang tawo sa kadungganan dili magapadayon: Siya sama sa mga mananap nga mangahanaw.
12But man, despite his riches, doesn’t endure. He is like the animals that perish.
13Kining ilang dalan maoy ilang kabuang: Bisan pa niini, sunod kanila ang mga tawo mouyon sa ilang mga gipamulong. (Selah)
13This is the destiny of those who are foolish, and of those who approve their sayings. Selah.
14Sila nangatudlo nga ingon sa usa ka panon sa carnero alang sa Sheol; Ang kamatayon mao ang ilang magbalantay: Ug ang matarung magagahum kanila sa kabuntagon; Ug ang ilang katahum maoy alang sa Sheol nga pagalaglagon. Aron wala nay puloy-anan alang niini.
14They are appointed as a flock for Sheol Sheol is the place of the dead. . Death shall be their shepherd. The upright shall have dominion over them in the morning. Their beauty shall decay in Sheol Sheol is the place of the dead. , far from their mansion.
15Apan pagalukaton sa Dios ang akong kalag gikan sa gahum sa Sheol; Kay pagadawaton niya ako. (Selah)
15But God will redeem my soul from the power of Sheol Sheol is the place of the dead. , for he will receive me. Selah.
16Ayaw pagkahadlok sa diha nga ang usa ka tawo maadunahan, Sa diha nga ang himaya sa iyang balay modugang:
16Don’t be afraid when a man is made rich, when the glory of his house is increased.
17Kay sa diha nga siya mamatay, siya walay madala bisan mausa; Ang iyang himaya dili usab manaug sundo kaniya.
17For when he dies he shall carry nothing away. His glory shall not descend after him.
18Bisan sa buhi pa siya, gibulahan niya ang iyang kalag (Ug ang mga tawo nanagdayeg kanimo, sa diha nga nagabuhat ikaw ug maayo sa imong kaugalingon),
18Though while he lived he blessed his soul— and men praise you when you do well for yourself—
19Siya moadto sa kaliwatan sa iyang mga amahan; Sila dili na gayud makakita sa kahayag.
19he shall go to the generation of his fathers. They shall never see the light.
20Ang tawo nga anaa sa kadungganan, ug dili makasabut, Mahasama sa mga mananap nga mangahanaw.
20A man who has riches without understanding, is like the animals that perish.