1⳿ⲉⲧⲁϥⲛⲁⲩ ⲇⲉ ⳿ⲉⲛⲓⲙⲏϣ ⲁϥϣⲉⲛⲁϥ ⳿ⲉ⳿ⲡϣⲱⲓ ⳿ⲉϫⲉⲛ ⲡⲓⲧⲱⲟⲩ ⲟⲩⲟϩ ⳿ⲉⲧⲁϥϩⲉⲙⲥⲓ ⲁⲩ⳿ⲓ ϩⲁⲣⲟϥ ⳿ⲛϫⲉ ⲛⲉϥⲙⲁⲑⲏⲧⲏⲥ.
1Yesu alipoyaona makundi ya watu, alipanda mlimani, akaketi. Wanafunzi wake wakamwendea,
2ⲟⲩⲟϩ ⳿ⲉⲧⲁϥⲟⲩⲱⲛ ⳿ⲛⲣⲱϥ ⲛⲁϥϯ⳿ⲥⲃⲱ ⲛⲱⲟⲩ ⲉϥϫⲱ ⳿ⲙⲙⲟⲥ.
2naye akaanza kuwafundisha:
3⳿ⲱⲟⲩⲛⲓⲁⲧⲟⲩ ⳿ⲛⲛⲓϩⲏⲕⲓ ϧⲉⲛ ⲡⲓⲡ͞ⲛⲁ̅ ϫⲉ ⲑⲱⲟⲩ ⲧⲉ ϯⲙⲉⲧⲟⲩⲣⲟ ⳿ⲛⲧⲉ ⲛⲓⲫⲏⲟⲩ⳿ⲓ.
3"Heri walio maskini rohoni, maana ufalme wa mbinguni ni wao.
4⳿ⲱⲟⲩⲛⲓⲁⲧⲟⲩ ⳿ⲛⲛⲏ⳿ⲉⲧⲉⲣϩⲏⲃⲓ ϯⲛⲟⲩ ϫⲉ ⳿ⲛⲑⲱⲟⲩ ⲡⲉⲧⲟⲩⲛⲁϯϩⲟ ⳿ⲉⲣⲱⲟⲩ.
4Heri walio na huzuni, maana watafarijiwa.
5⳿ⲱⲟⲩⲛⲓⲁⲧⲟⲩ ⳿ⲛⲛⲓⲣⲉⲙⲣⲁⲩϣ ϫⲉ ⳿ⲛⲑⲱⲟⲩ ⲡⲉⲑⲛⲁⲉⲣ⳿ⲕⲗⲏⲣⲟⲛⲟⲙⲓⲛ ⳿ⲙⲡⲓⲕⲁϩⲓ.
5Heri walio wapole, maana watairithi nchi.
6⳿ⲱⲟⲩⲛⲓⲁⲧⲟⲩ ⳿ⲛⲛⲏⲉⲧϩⲟⲕⲉⲣ ⲛⲉⲙ ⲛⲏⲉⲧ⳿ⲟⲃⲓ ⳿ⲛϯⲙⲉⲑⲙⲏⲓ ϫⲉ ⳿ⲛⲑⲱⲟⲩ ⲡⲉⲑⲛⲁⲥⲓ.
6Heri wenye njaa na kiu ya kufanya atakavyo Mungu, maana watashibishwa.
7⳿ⲱⲟⲩⲛⲓⲁⲧⲟⲩ ⳿ⲛⲛⲓⲛⲁⲏⲧ ϫⲉ ⳿ⲛⲑⲱⲟⲩ ⲡⲉⲧⲟⲩⲛⲁⲛⲁⲓ ⲛⲱⲟⲩ.
7Heri walio na huruma, maana watahurumiwa.
8⳿ⲱⲟⲩⲛⲓⲁⲧⲟⲩ ⳿ⲛⲛⲏⲉⲑⲟⲩⲁⲃ ϧⲉⲛ ⲡⲟⲩϩⲏⲧ ϫⲉ ⳿ⲛⲑⲱⲟⲩ ⲡⲉⲑⲛⲁⲛⲁⲩ ⳿ⲉⲫϯ.
8Heri wenye moyo safi, maana watamwona Mungu.
9⳿ⲱⲟⲩⲛⲓⲁⲧⲟⲩ ⳿ⲛⲛⲓⲣⲉϥⲉⲣϩⲓⲣⲏⲛⲏ ϫⲉ ⳿ⲛⲑⲱⲟⲩ ⲡⲉⲧⲟⲩⲛ⳿ⲁⲙⲟⲩϯ ⳿ⲉⲣⲱⲟⲩ ϫⲉ ⲛⲓϣⲏⲣⲓ ⳿ⲛⲧⲉ ⲫϯ.
9Heri wenye kuleta amani, maana wataitwa watoto wa Mungu.
10⳿ⲱⲟⲩⲛⲓⲁⲧⲟⲩ ⳿ⲛⲛⲏ⳿ⲉⲧⲁⲩϭⲟϫⲓ ⳿ⲛⲥⲱⲟⲩ ⲉⲑⲃⲉ ϯⲙⲉⲑⲙⲏⲓ ϫⲉ ⲑⲱⲟⲩ ⲧⲉ ϯⲙⲉⲧⲟⲩⲣⲟ ⳿ⲛⲧⲉ ⲛⲓⲫⲏⲟⲩ⳿ⲓ.
10Heri wanaoteswa kwa sababu ya kufanya atakavyo Mungu, maana ufalme wa mbinguni ni wao.
11⳿ⲱⲟⲩ⳿ⲛⲓⲁⲧⲉⲛ ⲑⲏⲛⲟⲩ ⳿ⲉϣⲱⲡ ⲁⲩϣⲁⲛϭⲟϫⲓ ⳿ⲛⲥⲁ ⲑⲏⲛⲟⲩ ⲟⲩⲟϩ ⳿ⲛⲥⲉϣⲉϣ ⲑⲏⲛⲟⲩ ⲟⲩⲟϩ ⳿ⲛⲥⲉϫⲉ ⲡⲉⲧϩⲱⲟⲩ ⲛⲓⲃⲉⲛ ⳿ⲛⲥⲁ ⲑⲏⲛⲟⲩ ⲉⲩϫⲉ ⲙⲉⲑⲛⲟⲩϫ ⳿ⲉⲣⲱⲧⲉⲛ ⲉⲑⲃⲏⲧ.
11"Heri yenu ninyi watu wakiwatukana, wakiwadhulumu na kuwasingizia kila aina ya uovu kwa ajili yangu.
12ⲣⲁϣⲓ ⲟⲩⲟϩ ⲑⲉⲗⲏⲗ ϫⲉ ⲡⲉⲧⲉⲛⲃⲉⲭⲉ ⲟⲩⲛⲓϣϯ ⲡⲉ ϧⲉⲛ ⲛⲓⲫⲏⲟⲩ⳿ⲓ ⲡⲁⲓⲣⲏϯ ⲅⲁⲣ ⲁⲩϭⲟϫⲓ ⳿ⲛⲥⲁ ⲛⲓⲡⲣⲟⲫⲏⲧⲏⲥ ⳿ⲉⲛⲁⲩϧⲁϫⲱⲧⲉⲛ.
12Furahini na kushangilia maana tuzo lenu ni kubwa mbinguni. Hivyo ndivyo walivyowadhulumu manabii waliokuwako kabla yenu.
13⳿ⲛⲑⲱⲧⲉⲛ ⲡⲉ ⳿ⲡ⳿ϩⲙⲟⲩ ⳿ⲙⲡⲓⲕⲁϩⲓ ⳿ⲉϣⲱⲡ ⲇⲉ ⳿ⲛⲧⲉ ⲡⲓ⳿ϩⲙⲟⲩ ⲗⲱϥ ⲁⲩⲛⲁⲙⲟⲗϩϥ ⳿ⲛⲟⲩ ⳿ⲙⲡⲁϥ⳿ϣϫⲉⲙϫⲟⲙ ϫⲉ ⳿ⲉ⳿ϩⲗⲓ ⳿ⲉⲃⲏⲗ ⳿ⲛⲥⲉϩⲓⲧϥ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ⳿ⲛⲥⲉϩⲱⲙⲓ ⳿ⲉϫⲱϥ ⳿ⲛϫⲉ ⲛⲓⲣⲱⲙⲓ.
13"Ninyi ni chumvi ya dunia! Lakini chumvi ikipoteza ladha yake itakolezwa na nini? Haifai kitu tena, ila hutupwa nje na kukanyagwa na watu.
14⳿ⲛⲑⲱⲧⲉⲛ ⲡⲉ ⳿ⲫⲟⲩⲱⲓⲛⲓ ⳿ⲙⲡⲓⲕⲟⲥⲙⲟⲥ ⳿ⲙⲙⲟⲛ ⳿ϣϫⲟⲙ ⳿ⲛⲧⲉ ⲟⲩⲃⲁⲕⲓ ⲭⲱⲡ ⲉⲥⲭⲏ ϩⲓϫⲉⲛ ⲟⲩⲧⲱⲟⲩ.
14"Ninyi ni mwanga wa ulimwengu! Mji uliojengwa juu ya mlima hauwezi kufichika.
15ⲟⲩⲇⲉ ⳿ⲙⲡⲁⲩϭⲉⲣⲉ ⲟⲩϧⲏⲃⲥ ⳿ⲛⲥⲉⲭⲁϥ ϧⲁ ⲟⲩⲙⲉⲛⲧ ⲁⲗⲗⲁ ⳿ⲉϣⲁⲩⲭⲁϥ ϩⲓϫⲉⲛ ϯⲗⲩⲭⲛⲓ⳿ⲁ ⲟⲩⲟϩ ϣⲁϥ⳿ⲉⲣⲟⲩⲱⲓⲛⲓ ⳿ⲉⲟⲩⲟⲛ ⲛⲓⲃⲉⲛ ⲉⲧϣⲟⲡ ϧⲉⲛ ⲡⲓⲏⲓ.
15Wala watu hawawashi taa na kuifunika kwa chungu, ila huiweka juu ya kinara ili iwaangazie wote waliomo nyumbani.
16ⲡⲁⲓⲣⲏϯ ⲙⲁⲣⲉ ⲡⲉⲧⲉⲛⲟⲩⲱⲓⲛⲓ ⲉⲣⲟⲩⲱⲓⲛⲓ ⳿ⲙⲡⲉ⳿ⲙⲑⲟ ⳿ⲛⲛⲓⲣⲱⲙⲓ ϩⲟⲡⲱⲥ ⳿ⲛⲥⲉⲛⲁⲩ ⳿⳿ⲉⲛⲉⲧⲉⲛ⳿ϩⲃⲏⲟⲩ⳿ⲓ ⲉⲑⲛⲁⲛⲉⲩ ⲟⲩⲟϩ ⳿ⲛⲥⲉϯ⳿ⲱⲟⲩ ⳿ⲙⲡⲉⲧⲉⲛⲓⲱⲧ ⲉⲧϧⲉⲛ ⲛⲓⲫⲏⲟⲩ⳿ⲓ.
16Vivyo hivyo, ni lazima mwanga wenu uangaze mbele ya watu, ili wayaone matendo yenu mema, wamtukuze Baba yenu aliye mbinguni."
17⳿ⲙⲡⲉⲣⲙⲉⲩⲓ ϫⲉ ⳿ⲉⲧⲁⲓ⳿ⲓ ⳿ⲉⲃⲉⲗ ⲡⲓⲛⲟⲙⲟⲥ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ⲓⲉ ⲛⲓⲡⲣⲟⲫⲏⲧⲏⲥ ⲛⲉⲧⲁⲓ⳿ⲓ ⳿ⲉⲃⲟⲗⲟⲩ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ⲁⲛ ⲁⲗⲗⲁ ⳿ⲉϫⲟⲕⲟⲩ.
17"Msidhani ya kuwa nimekuja kutangua Sheria ya Mose na mafundisho ya manabii. Sikuja kutangua bali kukamilisha.
18⳿ⲁⲙⲏⲛ ⲅⲁⲣ ϯϫⲱ ⳿ⲙⲙⲟⲥ ⲛⲱⲧⲉⲛ ϫⲉ ϣⲁⲧⲉ ⳿ⲧⲫⲉ ⲛⲉⲙ ⳿ⲡⲕⲁϩⲓ ⲥⲓⲛⲓ ⲟⲩⲓⲱⲧⲁ ⲓⲉ ⲟⲩϣⲱⲗϩ ⳿ⲛⲛⲉϥⲥⲓⲛⲓ ⳿ⲉⲃⲟⲗϧⲉⲛ ⲡⲓⲛⲟⲙⲟⲥ ϣⲁⲧⲉ ⲛⲁⲓ ⲧⲏⲣⲟⲩ ϣⲱⲡⲓ.
18Kweli nawaambieni, mpaka hapo mbingu na dunia zitakapopita, hakuna hata nukta moja au sehemu ndogo kabisa ya Sheria itakayoondolewa, mpaka yote yametimia.
19ⲫⲏ ⲟⲩⲛ ⲉⲑⲛⲁⲃⲉⲗ ⲟⲩ⳿ⲓ ⳿ⲛⲛⲁⲓⲕⲟⲩϫⲓ ⳿ⲛⲉⲛⲧⲟⲗⲏ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ⲟⲩⲟϩ ⳿ⲛⲧⲉϥϯ⳿ⲥⲃⲱ ⳿ⲛⲛⲓⲣⲱⲙⲓ ⳿ⲙⲡⲁⲓⲣⲏϯ ⲉⲉⲩ⳿ⲉⲙⲟⲩϯ ⳿ⲉⲣⲟϥ ϫⲉ ⲡⲓⲕⲟⲩϫⲓ ϧⲉⲛ ϯⲙⲉⲧⲟⲩⲣⲟ ⳿ⲛⲧⲉ ⲛⲓⲫⲏⲟⲩ⳿ⲓ ⲫⲏ ⲇⲉ ⲉⲑⲛⲁ⳿⳿ⲓⲣⲓ ⲟⲩⲟϩ ⳿ⲛⲧⲉϥϯ⳿ⲥⲃⲱ ⲫⲁⲓ ⲉⲩ⳿ⲉⲙⲟⲩϯ ⳿ⲉⲣⲟϥ ϫⲉ ⲡⲓⲛⲓϣϯ ϧⲉⲛ ϯⲙⲉⲧⲟⲩⲣⲟ ⳿ⲛⲧⲉ ⲛⲓⲫⲏⲟⲩ⳿ⲓ.
19Basi, yeyote atakayevunja hata amri moja ndogo kuliko zote, na kuwafundisha wengine wafanye hivyo, huyo atakuwa mdogo kabisa katika Ufalme wa mbiguni. Lakini yule atakayezishika na kuwafundisha wengine, huyo atakuwa mkubwa katika Ufalme wa mbinguni.
20ϯϫⲱ ⲅⲁⲣ ⳿ⲙⲙⲟⲥ ⲛⲱⲧⲉⲛ ϫⲉ ⳿ⲁⲣⲉ⳿ϣⲧⲉⲙ ⲧⲉⲧⲉⲛⲙⲉⲑⲙⲏⲓ ⲉⲣϩⲟⲩ⳿ⲟ ⳿ⲉⲑⲁ ⲛⲓⲥⲁϧ ⲛⲉⲙ ⲛⲓⲪⲁⲣⲓⲥⲉⲟⲥ ⳿ⲛⲛⲉⲧⲉⲛ⳿ⲓ ⳿ⲉϧⲟⲩⲛ ⳿ⲉϯⲙⲉⲧⲟⲩⲣⲟ ⳿ⲛⲧⲉ ⲛⲓⲫⲏⲟⲩ⳿ⲓ.
20Ndiyo maana nawaambieni, wema wenu usipozidi ule wa Mafarisayo na walimu wa Sheria, hamtaingia kamwe katika Ufalme wa mbinguni.
21⳿ⲁⲣⲉⲧⲉⲛⲥⲱⲧⲉⲙ ϫⲉ ⲁⲩϫⲟⲥ ⳿ⲛⲛⲓⲁⲣⲭⲉⲟⲥ ϫⲉ ⳿ⲛⲛⲉⲕϧⲱⲧⲉⲃ ⲫⲏ ⲇⲉ ⲉⲑⲛⲁⲱⲧⲉⲃ ⲉϥ⳿ⲉϣⲱⲡⲓ ⲉϥⲟⲓ ⳿ⲛ⳿ⲉⲛⲟⲭⲟⲥ ⳿ⲉϯ⳿ⲕⲣⲓⲥⲓⲥ.
21"Mmekwisha sikia ya kuwa watu wa kale waliambiwa: Usiue! Atakayeua lazima ahukumiwe.
22⳿ⲁⲛⲟⲕ ⲇⲉ ϯϫⲱ ⳿ⲙⲙⲟⲥ ⲛⲱⲧⲉⲛ ϫⲉ ⲟⲩⲟⲛ ⲛⲓⲃⲉⲛ ⲉⲑⲛⲁϫⲱⲛⲧ ⳿ⲉⲡⲉϥⲥⲟⲛ ϩⲓⲕⲏ ⲉϥ⳿ⲉϣⲱⲡⲓ ⲉϥⲟⲓ ⳿ⲛ⳿ⲉⲛⲟⲭⲟⲥ ⳿ⲉϯ⳿ⲕⲣⲓⲥⲓⲥ ⲫⲏⲉⲑⲛⲁϫⲟⲥ ⳿ⲙⲡⲉϥⲥⲟⲛ ϫⲉ ⲣⲁⲕⲁ ⲉϥ⳿ⲉϣⲱⲡⲓ ⲉϥⲟⲓ ⳿ⲛ⳿ⲉⲛⲟⲭⲟⲥ ⳿ⲉⲡⲓⲙⲁⲛϯϩⲁⲡ ⲫⲏ ⲇⲉ ⲉⲑⲛⲁϫⲟⲥ ⳿ⲙⲡⲉϥⲥⲟⲛ ϫⲉ ⲡⲓⲥⲟϫ ⲉϥ⳿ⲉϣⲱⲡⲓ ⲉϥⲟⲓ ⳿ⲛ⳿ⲉⲛⲟⲭⲟⲥ ⳿ⲉϯⲅⲉⲉⲛⲛⲁ ⳿ⲛⲧⲉ ⲡⲓ⳿ⲭⲣⲱⲙ.
22Lakini mimi nawaambieni, yeyote anayemkasirikia ndugu yake, lazima ahukumiwe. Anayemdharau ndugu yake atapelekwa mahakamani. Anayemwita ndugu yake: Pumbavu atastahili kuingia katika moto wa Jehanamu.
23⳿ⲉϣⲱⲡ ⲟⲩⲛ ⳿ⲭⲛⲁ⳿ⲓⲛⲓ ⳿ⲙⲡⲉⲕⲇⲱⲣⲟⲛ ⳿ⲉ⳿ϩⲣⲏⲓ ⳿ⲉϫⲉⲛ ⲡⲓⲙⲁⲛⲉⲣϣⲱⲟⲩϣⲓ ⲟⲩⲟϩ ⳿ⲛⲧⲉⲕⲉⲣ⳿ⲫⲙⲉⲩⲓ ⳿ⲙⲙⲁⲩ ϫⲉ ⲟⲩⲟⲛ ⲟⲩ⳿ⲁⲣⲓⲕⲓ ⲟⲩⲧⲱⲕ ⲛⲉⲙ ⲡⲉⲕⲥⲟⲛ.
23Basi, ukipeleka sadaka yako mbele ya madhabahu na hapo ukakumbuka kwamba ndugu yako ana ugomvi nawe,
24ⲭⲱ ⳿ⲙⲡⲉⲕⲇⲱⲣⲟⲛ ⳿ⲙⲙⲁⲩ ⳿ⲙⲡⲉ⳿ⲙⲑⲟ ⳿ⲙⲡⲓⲙⲁⲛⲉⲣϣⲱⲟⲩϣⲓ ⲟⲩⲟϩ ⲙⲁϣⲉⲛⲁⲕ ⳿ⲛϣⲟⲣⲡ ϩⲱⲧⲡ ⳿ⲉⲡⲉⲕⲥⲟⲛ ⲟⲩⲟϩ ⲧⲟⲧⲉ ⳿ⲁⲙⲟⲩ ⳿ⲁⲛⲓⲟⲩ⳿ⲓ ⳿ⲙⲡⲉⲕⲇⲱⲣⲟⲛ ⳿ⲉϧⲟⲩⲛ.
24iache sadaka yako mbele ya madhabahu, nenda kwanza ukapatane na ndugu yako, ndipo urudi ukatoe sadaka yako.
25ϣⲱⲡⲓ ⲉⲕⲕⲁϯ ⳿ⲉⲡⲉⲕⲁⲛⲧⲓⲇⲓⲕⲟⲥ ⳿ⲛⲭⲱⲗⲉⲙ ϩⲟⲥ ⲉⲕⲭⲏ ⲛⲉⲙⲁϥ ϩⲓ ⲡⲓⲙⲱⲓⲧ ⲙⲏ ⲡⲟⲧⲉ ⳿ⲛⲧⲉ ⲡⲓⲁⲛⲧⲓⲇⲓⲕⲟⲥ ⲧⲏⲓⲕ ⳿ⲉⲡⲓ⳿ⲕⲣⲓⲧⲏⲥ ⲟⲩⲟϩ ⳿ⲛⲧⲉ ⲡⲓ⳿ⲕⲣⲓⲧⲏⲥ ⲧⲏⲓⲕ ⳿ⲉⲡⲓϩⲩⲡⲏⲣⲉⲧⲏⲥ ⲟⲩⲟϩ ⳿ⲛⲥⲉϩⲓⲧⲕ ⳿ⲉⲡⲓ⳿ϣⲧⲉⲕⲟ.
25"Patana na mshtaki wako upesi mkiwa bado njiani, kwenda mahakamani. La sivyo, mshtaki wako atakukabidhi kwa hakimu, naye hakimu atakukabidhi kwa askari, nawe utafungwa gerezani.
26⳿ⲁⲙⲏⲛ ϯϫⲱ ⳿ⲙⲙⲟⲥ ⲛⲁⲕ ϫⲉ ⳿ⲛⲛⲉⲕ⳿ⲓ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ⳿ⲙⲙⲁⲩ ϣⲁⲧⲉⲕϯ ⳿ⲛ⳿ⲧϧⲁ⳿ⲉ ⳿ⲛⲧⲉⲃⲓ.
26Kweli nakwambia, hutatoka humo mpaka umemaliza kulipa senti ya mwisho.
27⳿ⲁⲣ⳿ⲉⲧⲉⲧⲉⲛⲥⲱⲧⲉⲙ ϫⲉ ⲁⲩϫⲟⲥ ⳿ⲛⲛⲓⲁⲣⲭⲉⲟⲥ ϫⲉ ⳿ⲛⲛⲉⲕⲉⲣⲛⲱⲓⲕ.
27"Mmesikia ya kuwa watu waliambiwa: Usizini!
28⳿ⲁⲛⲟⲕ ⲇⲉ ϯϫⲱ ⳿ⲙⲙⲟⲥ ⲛⲱⲧⲉⲛ ϫⲉ ⲟⲩⲟⲛ ⲛⲓⲃⲉⲛ ⲉⲑⲛⲁϫⲟⲩϣⲧ ⳿ⲛⲥⲁ ⲟⲩ⳿ⲥϩⲓⲙⲓ ⳿ⲉ⳿ⲡϫⲓⲛⲉⲣⲉⲡⲓⲑⲩⲙⲓⲛ ⳿ⲉⲣⲟⲥ ⲁϥⲕⲏⲛ ⲉϥⲟⲓ ⳿ⲛⲛⲱⲓⲕ ⳿ⲉⲣⲟⲥ ϧⲉⲛ ⲡⲉϥϩⲏⲧ.
28Lakini mimi nawaambieni, atakayemtazama mwanamke kwa kumtamani, amekwisha zini naye moyoni mwake.
29ⲓⲥϫⲉ ⲡⲉⲕⲃⲁⲗ ⳿ⲛⲟⲩ⳿ⲓⲛⲁⲙ ⲉⲣ⳿ⲥⲕⲁⲛⲇⲁⲗⲓⲍⲉⲥⲑⲉ ⳿ⲙⲙⲟⲕ ⲫⲟⲣⲕϥ ϩⲓⲧϥ ⳿ⲉⲃⲟⲗϩⲁⲣⲟⲕ ⳿ⲥⲉⲣⲛⲟϥⲣⲓ ⲅⲁⲣ ⲛⲁⲕ ⳿ⲛⲧⲉ ⲟⲩⲁⲓ ⳿ⲛⲛⲉⲕⲙⲉⲗⲟⲥ ⲧⲁⲕⲟ ⲟⲩⲟϩ ⳿ⲛⲧⲉ⳿ϣⲧⲉⲙ ⲡⲉⲕⲥⲱⲙⲁ ⲧⲏⲣϥ ϣⲉⲛⲁϥ ⳿ⲉϯⲅⲉⲉⲛⲛⲁ.
29Basi, kama jicho lako la kulia linakukosesha, ling'oe ukalitupe mbali. Afadhali zaidi kwako kupoteza kiungo kimoja cha mwili wako, kuliko mwili wako wote kutupwa katika moto wa Jehanamu.
30ⲟⲩⲟϩ ⲓⲥϫⲉ ⲧⲉⲕϫⲓϫ ⳿ⲛⲟⲩ⳿ⲓⲛⲁⲙ ⲉⲣ⳿ⲥⲕⲁⲛⲇⲁⲗⲓⲍⲓⲛ ⳿ⲙⲙⲟⲕ ϫⲟϫⲥ ϩⲓⲧⲥ ⳿ⲉⲃⲟⲗϩⲁⲣⲟⲕ ⳿ⲥⲉⲣⲛⲟϥⲣⲓ ⲅⲁⲣ ⲛⲁⲕ ⳿ⲛⲧⲉ ⲟⲩⲁⲓ ⳿ⲛⲛⲉⲕⲙⲉⲗⲟⲥ ⲧⲁⲕⲟ ⲟⲩⲟϩ ⳿ⲛⲧⲉ⳿ϣⲧⲉⲙ ⲡⲉⲕⲥⲱⲙⲁ ⲧⲏⲣϥ ϣⲉⲛⲁϥ ⳿ⲉϯⲅⲉⲉⲛⲛⲁ.
30Na kama mkono wako wa kulia unakukosesha, ukate ukautupe mbali. Afadhali zaidi kupoteza kiungo kimoja cha mwili, kuliko mwili wako wote uende katika moto wa Jehanamu.
31ⲁⲩϫⲟⲥ ϫⲉ ⲫⲏⲉⲑⲛⲁϩⲓ ⲧⲉϥ⳿ⲥϩⲓⲙⲓ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ⲙⲁⲣⲉϥϯ ⳿ⲛⲟⲩ⳿ⲥϧⲓ ⳿ⲛⲟⲩⲉⲓ ⲛⲁⲥ.
31"Ilikwisha semwa pia: Anayemwacha mke wake, yampasa ampe hati ya talaka.
32⳿ⲁⲛⲟⲕ ⲇⲉ ϯϫⲱ ⳿ⲙⲙⲟⲥ ⲛⲱⲧⲉⲛ ϫⲉ ⲫⲏⲉⲑⲛⲁϩⲓ ⲧⲉϥ⳿ⲥϩⲓⲙⲓ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ⳿ⲛⲟⲩ⳿ⲉϣⲉⲛⲥⲁϫⲓ ⳿ⲙⲡⲟⲣⲛⲓ⳿ⲁ ⲁϥ⳿ⲑⲣⲟ ⳿ⲙⲙⲟⲥ ⳿ⲉ⳿ϫⲫⲉ ⲛⲱⲓⲕ ⲟⲩⲟϩ ⲫⲏⲉⲑⲛⲁϭⲓ ⳿ⲛⲑⲏⲉⲧϩⲱⲟⲩ⳿ⲓ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ⳿ϥⲟⲓ ⳿ⲛⲛⲱⲓⲕ.
32Lakini mimi nawaambieni, anayempa mkewe talaka, isipokuwa kwa sababu ya uzinzi, anamfanya azini; na mtu akimwoa mwanamke aliyepewa talaka, anazini.
33ⲡⲁⲗⲓⲛ ⳿ⲁⲣⲉⲧⲉⲛⲥⲱⲧⲉⲙ ϫⲉ ⲁⲩϫⲟⲥ ⳿ⲛⲛⲓⲁⲣⲭⲉⲟⲥ ϫⲉ ⳿ⲛⲛⲉⲕⲱⲣⲕ ⳿ⲛⲛⲟⲩϫ ⲉⲕ⳿ⲉϯ ⲇⲉ ⳿ⲛⲛⲉⲕ⳿ⲁⲛⲁⲩϣ ⳿ⲙⲠ⳪.
33"Tena mmesikia kuwa watu wa kale waliambiwa: Usivunje kiapo chako, bali ni lazima utimize kiapo chako kwa Bwana.
34⳿ⲁⲛⲟⲕ ⲇⲉ ϯϫⲱ ⳿ⲙⲙⲟⲥ ⲛⲱⲧⲉⲛ ϫⲉ ⳿ⲙⲡⲉⲣⲱⲣⲕ ϩⲟⲗⲱⲥ ⳿ⲙⲡⲉⲣⲱⲣⲕ ⳿ⲛ⳿ⲧⲫⲉ ϫⲉ ⲡⲓ⳿ⲑⲣⲟⲛⲟⲥ ⳿ⲙⲪϯ ⲡⲉ.
34Lakini mimi nawaambieni, msiape kamwe; wala kwa mbingu, maana ni kiti cha enzi cha Mungu;
35ⲟⲩⲇⲉ ⳿ⲡⲕⲁϩⲓ ϫⲉ ⳿ⲫⲙⲁ⳿ⲛⲥⲉⲙⲛⲓ ⳿ⲛⲧⲉ ⲛⲉϥϭⲁⲗⲁⲩϫ ⲡⲉ ⲟⲩⲇⲉ Ⲓⲗ̅ⲏ̅ⲙ̅ ϫⲉ ⳿ⲑⲃⲁⲕⲓ ⳿ⲙⲡⲓⲛⲓϣϯ ⳿ⲛⲟⲩⲣⲟ ⲧⲉ.
35wala kwa dunia, maana ni kiti chake cha kuwekea miguu; wala kwa Yerusalemu, maana ni mji wa Mfalme mkuu.
36ⲟⲩⲇⲉ ⳿ⲙⲡⲉⲣⲱⲣⲕ ⳿ⲛⲧⲉⲕ⳿ⲁⲫⲉ ϫⲉ ⳿ⲙⲙⲟⲛ⳿ϣϫⲟⲙ ⳿ⲙⲙⲟⲕ ⳿ⲉⲉⲣ ⲟⲩⲕⲁⲡ ⳿ⲛϥⲱⲓ ⳿ⲛⲟⲩⲱⲃϣ ⲓⲉ ⲟⲩⲁⲓ ⳿ⲛⲭⲁⲙⲉ.
36Wala usiape kwa kichwa chako, maana huwezi kuufanya hata unywele mmoja kuwa mweupe au mweusi.
37ⲙⲁⲣⲉ ⲡⲉⲧⲉⲛⲥⲁϫⲓ ⲇⲉ ⲉⲣ ⲟⲩ⳿ⲁϩⲁ ⳿ⲁϩⲁ ⳿ⲙⲙⲟⲛ ⳿ⲙⲙⲟⲛ ⳿ⲡϩⲟⲩⲟ ⲇⲉ ⳿ⲛⲛⲁⲓ ⳿ⲉⲃⲟⲗϧⲉⲛ ⲡⲓⲡⲉⲧϩⲱⲟⲩ ⲡⲉ.
37Ukisema, Ndiyo, basi iwe Ndiyo; ukisema Siyo, basi iwe kweli Siyo. Chochote kinachozidi hayo hutoka kwa yule Mwovu.
38⳿ⲁⲣⲉⲧⲉⲛⲥⲱⲧⲉⲙ ϫⲉ ⲁⲩϫⲟⲥ ϫⲉ ⲟⲩⲃⲁⲗ ϧⲁ ⲟⲩⲃⲁⲗ ⲟⲩⲟϩ ⲟⲩⲛⲁϫϩⲓ ϧⲁ ⲟⲩⲛⲁϫϩⲓ.
38"Mmesikia kwamba ilisemwa: Jicho kwa jicho, jino kwa jino.
39⳿ⲁⲛⲟⲕ ⲇⲉ ϯϫⲱ ⳿ⲙⲙⲟⲥ ⲛⲱⲧⲉⲛ ϫⲉ ⳿ⲙⲡⲉⲣϯ ⳿ⲉϧⲟⲩⲛ ⳿ⲉ⳿ϩⲣⲉⲛ ⲡⲓⲡⲉⲧϩⲱⲟⲩ ⲁⲗⲗⲁ ⲫⲏⲉⲑⲛⲁϯ ⳿ⲛⲟⲩⲕⲟⲩⲣ ⲛⲁⲕ ϧⲉⲛ ⲧⲉⲕⲟⲩ⳿ⲟϫⲓ ⳿ⲛⲟⲩ⳿ⲓⲛⲁⲙ ⲫⲉⲛϩ ϯⲭⲉϯ ⳿ⲉⲣⲟϥ.
39Lakini mimi nawaambieni, usimlipize kisasi mtu mbaya. Mtu akikupiga kofi shavu la kulia, mgeuzie pia shavu la pili.
40ⲟⲩⲟϩ ⲫⲏⲉⲑⲛⲁⲟⲩⲱϣ ⳿ⲉϭⲓϩⲁⲡ ⲛⲉⲙⲁⲕ ⳿ⲉⲉⲗ ⲧⲉⲕ⳿ϣⲑⲏⲛ ⲭⲁ ⲡⲉⲕⲉⲣϣⲱⲛ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ⳿ⲙⲫⲁⲓ.
40Mtu akikupeleka mahakamani kutaka kukuchukulia shati lako, mwache achukue pia koti lako.
41ⲟⲩⲟϩ ⲫⲏⲉⲑⲛⲁϭⲓⲧⲕ ⳿ⲛ⳿ⲭⲃⲁ ⳿ⲛⲟⲩⲙⲓⲗⲓⲟⲛ ⲙⲟϣⲓ ⲛⲉⲙⲁϥ ⳿ⲛⲃ̅.
41Mtu akikulazimisha kubeba mzigo wake kilomita moja, ubebe kilomita mbili.
42ⲫⲏⲉⲧⲉⲣ⳿ⲉⲧⲓⲛ ⳿ⲙⲙⲟⲕ ⲙⲟⲓ ⲛⲁϥ ⲟⲩⲟϩ ⲫⲏⲉⲑⲟⲩⲱϣ ⳿ⲉϭⲓ ⳿ⲛⲧⲟⲧⲕ ⳿ⲙⲡⲉⲣⲧⲁⲥⲑⲟϥ ⳿ⲉⲃⲟⲗ.
42Akuombaye mpe, na mtu akitaka kukukopa kitu usimnyime.
43⳿ⲁⲣⲉⲧⲉⲛⲥⲱⲧⲉⲙ ϫⲉ ⲁⲩϫⲟⲥ ϫⲉ ⲉⲕ⳿ⲉⲙⲉⲛⲣⲉ ⲡⲉⲕ⳿ϣⲫⲏⲣ ⲟⲩⲟϩ ⲉⲕ⳿ⲉⲙⲉⲥⲧⲉ ⲡⲉⲕϫⲁϫⲓ.
43"Mmesikia kwamba ilisemwa: Mpende jirani yako na kumchukia adui yako.
44⳿ⲁⲛⲟⲕ ϯϫⲱ ⳿ⲙⲙⲟⲥ ⲛⲱⲧⲉⲛ ϫⲉ ⲙⲉⲛⲣⲉ ⲛⲉⲧⲉⲛϫⲁϫⲓ ⳿ⲥⲙⲟⲩ ⳿ⲉⲛⲏⲉⲧⲥⲁϩⲟⲩ⳿ⲓ ⳿ⲉⲣⲱⲧⲉⲛ ⲟⲩⲟϩ ⲧⲱⲃϩ ⳿ⲉϫⲉⲛ ⲛⲏⲉⲧϭⲟϫⲓ ⳿ⲛⲥⲁ ⲑⲏⲛⲟⲩ.
44Lakini mimi nawaambieni, wapendeni adui zenu na kuwaombea wale wanaowadhulumu ninyi
45ϩⲓⲛⲁ ⳿ⲛⲧⲉⲧ⳿ⲉⲛⲉⲣ ϣⲏⲣⲓ ⳿ⲙⲡⲉⲧⲉⲛⲓⲱⲧ ⲉⲧϧⲉⲛ ⲛⲓⲫⲏⲟⲩ⳿ⲓ ϫⲉ ⳿ϥ⳿ⲑⲣⲟ ⳿ⲙⲡⲉϥⲣⲏ ϣⲁⲓ ⳿ⲉϫⲉⲛ ⲛⲓⲥⲁⲙⲡⲉⲧϩⲱⲟⲩ ⲛⲉⲙ ⲛⲓⲥⲁⲙⲡⲉⲑⲛⲁⲛⲉⲩ ⲟⲩⲟϩ ⳿ϥϩⲱⲟⲩ ⳿ⲉϫⲉⲛ ⲛⲓ⳿ⲑⲙⲏⲓ ⲛⲉⲙ ⲛⲓ⳿ⲟϫⲓ.
45ili mpate kuwa watoto wa Baba yenu aliye mbinguni. Kwa maana yeye huwaangazia jua lake watu wabaya na wema, na kuwanyeshea mvua watu wanyofu na waovu.
46⳿ⲉϣⲱⲡ ⲅⲁⲣ ⳿ⲛⲧⲉⲧⲉⲛⲙⲉⲛⲣⲉ ⲛⲏⲉⲑⲙⲉⲓ ⳿ⲙⲙⲱⲧⲉⲛ ⲁϣ ⲡⲉ ⲡⲉⲧⲉⲛⲃⲉⲭⲉ ⲛⲓⲕ⳿ⲉⲧⲉⲗⲱⲛⲏⲥ ϩⲱⲟⲩ ϣⲁⲩ⳿⳿ⲓⲣⲓ ⳿ⲙⲡⲁⲓⲣⲏϯ.
46Je, mtapata tuzo gani kwa kuwapenda tu wale wanaowapenda ninyi? Hakuna! Kwa maana hata watoza ushuru hufanya hivyo!
47ⲟⲩⲟϩ ⳿ⲉϣⲱⲡ ⳿ⲛⲧⲉⲧⲉⲛϣⲉⲡⲧⲟⲧⲟⲩ ⳿ⲛⲛⲉⲧⲉⲛ⳿ⲥⲛⲏⲟⲩ ⳿ⲙⲙⲁⲩⲁⲧⲟⲩ ⲟⲩ ⳿ⲙⲙⲉⲧϩⲟⲩ⳿ⲟ ⳿ⲉⲧⲉⲧⲉⲛ⳿⳿ⲓⲣⲓ ⳿ⲙⲙⲟϥ ⲛⲓⲕⲉⲉⲑⲛⲓⲕⲟⲥ ϩⲱⲟⲩ ϣⲁⲩ⳿⳿ⲓⲣⲓ ⳿ⲙⲡⲁⲓⲣⲏϯ.
47Kama mkiwasalimu ndugu zenu tu, je, mmefanya kitu kisicho cha kawaida? Hata watu wasiomjua Mungu nao hufanya vivyo hivyo.
48ϣⲱⲡⲓ ⲟⲩⲛ ⳿ⲛⲑⲱⲧⲉⲛ ⳿ⲉⲣⲉⲧⲉⲛϫⲏⲕ ⳿ⲉⲃⲟⲗ ⳿ⲙ⳿ⲫⲣⲏϯ ⳿ⲙⲡⲉⲧⲉⲛⲓⲱⲧ ⲉⲧϧⲉⲛ ⲛⲓⲫⲏⲟⲩ⳿ⲓ ⲉⲧϫⲏⲕ ⳿ⲉⲃⲟⲗ
48Basi, muwe wakamilifu kama Baba yenu wa mbinguni alivyo mkamilifu.