1 Yr oedd Saul yn dal i chwythu bygythion angheuol yn erbyn disgyblion yr Arglwydd, ac fe aeth at yr archoffeiriad
1But Saul, still breathing out threatenings and slaughter against the disciples of the Lord, came to the high priest
2 a gofyn iddo am lythyrau at y synagogau yn Namascus, fel os byddai'n cael hyd i rywrai o bobl y Ffordd, yn wu375?r neu'n wragedd, y gallai eu dal a dod � hwy i Jerwsalem.
2and asked of him letters to Damascus, to the synagogues, so that if he found any who were of the way, both men and women, he might bring [them] bound to Jerusalem.
3 Pan oedd ar ei daith ac yn agos�u at Ddamascus, yn sydyn fflachiodd o'i amgylch oleuni o'r nef.
3But as he was journeying, it came to pass that he drew near to Damascus; and suddenly there shone round about him a light out of heaven,
4 Syrthiodd ar lawr, a chlywodd lais yn dweud wrtho, "Saul, Saul, pam yr wyt yn fy erlid i?"
4and falling on the earth he heard a voice saying to him, Saul, Saul, why dost thou persecute me?
5 Dywedodd yntau, "Pwy wyt ti, Arglwydd?" Ac ebe'r llais, "Iesu wyf fi, yr hwn yr wyt ti yn ei erlid.
5And he said, Who art thou, Lord? And he [said], *I* am Jesus, whom *thou* persecutest.
6 Ond cod, a dos i mewn i'r ddinas, ac fe ddywedir wrthyt beth sy raid iti ei wneud."
6But rise up and enter into the city, and it shall be told thee what thou must do.
7 Yr oedd y dynion oedd yn cyd�deithio ag ef yn sefyll yn fud, yn clywed y llais ond heb weld neb.
7But the men who were travelling with him stood speechless, hearing the voice but beholding no one.
8 Cododd Saul oddi ar lawr, ond er bod ei lygaid yn agored ni allai weld dim. Arweiniasant ef gerfydd ei law i mewn i Ddamascus.
8And Saul rose up from the earth, and his eyes being opened he saw no one. But leading [him] by the hand they brought him into Damascus.
9 Bu am dridiau heb weld, ac ni chymerodd na bwyd na diod.
9And he was three days without seeing, and neither ate nor drank.
10 Yr oedd rhyw ddisgybl yn Namascus o'r enw Ananias, a dywedodd yr Arglwydd wrtho ef mewn gweledigaeth, "Ananias." Dywedodd yntau, "Dyma fi, Arglwydd."
10And there was a certain disciple in Damascus by name Ananias. And the Lord said to him in a vision, Ananias. And he said, Behold, [here am] I, Lord.
11 Ac meddai'r Arglwydd wrtho, "Cod, a dos i'r stryd a elwir Y Stryd Union, a gofyn yn nhu375? Jwdas am ddyn o Darsus o'r enw Saul; cei hyd iddo yno, yn gwedd�o;
11And the Lord [said] to him, Rise up and go into the street which is called Straight, and seek in the house of Judas one by name Saul, [he is] of Tarsus: for, behold, he is praying,
12 ac y mae wedi gweld mewn gweledigaeth ddyn o'r enw Ananias yn dod i mewn ac yn rhoi ei ddwylo arno i roi ei olwg yn �l iddo."
12and has seen [in a vision] a man by name Ananias coming in and putting his hand on him, so that he should see.
13 Atebodd Ananias, "Arglwydd, yr wyf wedi clywed gan lawer am y dyn hwn, faint o ddrwg y mae wedi ei wneud i'th saint di yn Jerwsalem.
13And Ananias answered, Lord, I have heard from many concerning this man how much evil he has done to thy saints at Jerusalem;
14 Yma hefyd y mae ganddo awdurdod oddi wrth y prif offeiriaid i ddal pawb sy'n galw ar dy enw di."
14and here he has authority from the chief priests to bind all who call upon thy name.
15 Ond dywedodd yr Arglwydd wrtho, "Dos di; llestr dewis i mi yw hwn, i ddwyn fy enw gerbron y Cenhedloedd a'u brenhinoedd, a cherbron plant Israel.
15And the Lord said to him, Go, for this [man] is an elect vessel to me, to bear my name before both nations and kings and [the] sons of Israel:
16 Dangosaf fi iddo faint sy raid iddo'i ddioddef dros fy enw i."
16for *I* will shew to him how much he must suffer for my name.
17 Aeth Ananias ymaith ac i mewn i'r tu375?, a rhoddodd ei ddwylo arno a dweud, "Y brawd Saul, yr Arglwydd sydd wedi yr un a ymddangosodd iti ar dy ffordd yma � er mwyn iti gael dy olwg yn �l, a'th lenwi �'r Ysbryd Gl�n."
17And Ananias went and entered into the house; and laying his hands upon him he said, Saul, brother, the Lord has sent me, Jesus that appeared to thee in the way in which thou camest, that thou mightest see, and be filled with [the] Holy Spirit.
18 Ar unwaith syrthiodd rhywbeth fel cen oddi ar ei lygaid, a chafodd ei olwg yn �l. Cododd, ac fe'i bedyddiwyd,
18And straightway there fell from his eyes as it were scales, and he saw, and rising up was baptised;
19 a chymerodd luniaeth ac ymgryfhaodd. Bu gyda'r disgyblion oedd yn Namascus am rai dyddiau,
19and, having received food, got strength. And he was with the disciples who [were] in Damascus certain days.
20 ac ar unwaith dechreuodd bregethu Iesu yn y synagogau, a chyhoeddi mai Mab Duw oedd ef.
20And straightway in the synagogues he preached Jesus that *he* is the Son of God.
21 Yr oedd pawb oedd yn ei glywed yn rhyfeddu. "Onid dyma'r dyn," meddent, "a wnaeth ddifrod yn Jerwsalem ar y rhai sy'n galw ar yr enw hwn? Ac onid i hyn yr oedd wedi dod yma, sef i fynd � hwy yn rhwym at y prif offeiriaid?"
21And all who heard were astonished and said, Is not this *he* who destroyed in Jerusalem those who called on this name, and here was come for this purpose, that he might bring them bound to the chief priests?
22 Ond yr oedd Saul yn ymrymuso fwyfwy, ac yn drysu'r Iddewon oedd yn byw yn Namascus wrth brofi mai Iesu oedd y Meseia.
22But Saul increased the more in power, and confounded the Jews who dwelt in Damascus, proving that this is the Christ.
23 Fel yr oedd dyddiau lawer yn mynd heibio, cynllwyniodd yr Iddewon i'w ladd.
23Now when many days were fulfilled, the Jews consulted together to kill him.
24 Ond daeth eu cynllwyn yn hysbys i Saul. Yr oeddent hefyd yn gwylio'r pyrth ddydd a nos er mwyn ei ladd ef.
24But their plot became known to Saul. And they watched also the gates both day and night, that they might kill him;
25 Ond cymerodd ei ddisgyblion ef yn y nos a'i ollwng i lawr y mur, gan ei ostwng mewn basged.
25but the disciples took him by night and let him down through the wall, lowering him in a basket.
26 Wedi iddo gyrraedd Jerwsalem ceisiodd ymuno �'r disgyblion; ond yr oedd ar bawb ei ofn, gan nad oeddent yn credu ei fod yn ddisgybl.
26And having arrived at Jerusalem he essayed to join himself to the disciples, and all were afraid of him, not believing that he was a disciple.
27 Ond cymerodd Barnabas ef a mynd ag ef at yr apostolion, ac adroddodd wrthynt fel yr oedd wedi gweld yr Arglwydd ar y ffordd, ac iddo siarad ag ef, ac fel yr oedd wedi llefaru yn hy yn Namascus yn enw Iesu.
27But Barnabas took him and brought him to the apostles, and related to them how he had seen the Lord in the way, and that he had spoken to him, and how in Damascus he had spoken boldly in the name of Jesus.
28 Bu gyda hwy, yn mynd i mewn ac allan yn Jerwsalem,
28And he was with them coming in and going out at Jerusalem,
29 gan lefaru'n hy yn enw yr Arglwydd; byddai'n siarad ac yn dadlau gyda'r Iddewon Groeg eu hiaith, ond yr oeddent hwy'n ceisio'i ladd ef.
29and speaking boldly in the name of the Lord. And he spoke and discussed with the Hellenists; but they sought to kill him.
30 Pan ddaeth y credinwyr i wybod, aethant ag ef i lawr i Gesarea, a'i anfon ymaith i Darsus.
30And the brethren knowing it, brought him down to Caesarea and sent him away to Tarsus.
31 Yr oedd yr eglwys yn awr, drwy holl Jwdea a Galilea a Samaria, yn cael heddwch. Yr oedd yn cryfhau, a thrwy rodio yn ofn yr Arglwydd ac yn niddanwch yr Ysbryd Gl�n yn mynd ar gynnydd.
31The assemblies then throughout the whole of Judaea and Galilee and Samaria had peace, being edified and walking in the fear of the Lord, and were increased through the comfort of the Holy Spirit.
32 Pan oedd Pedr yn mynd ar daith ac yn galw heibio i bawb, fe ddaeth i lawr at y saint oedd yn trigo yn Lyda.
32Now it came to pass that Peter, passing through all [quarters], descended also to the saints who inhabited Lydda.
33 Yno cafodd ryw ddyn o'r enw Aeneas, a oedd yn gorwedd ers wyth mlynedd ar ei fatras, wedi ei barlysu.
33And he found there a certain man, Aeneas by name, who had been lying for eight years upon a couch, who was paralysed.
34 Dywedodd Pedr wrtho, "Aeneas, y mae Iesu Grist yn dy iach�u di; cod, a chyweiria dy wely." Ac fe gododd ar unwaith.
34And Peter said to him, Aeneas, Jesus, the Christ, heals thee: rise up, and make thy couch for thyself. And straightway he rose up.
35 Gwelodd holl drigolion Lyda a Saron ef, a throesant at yr Arglwydd.
35And all who inhabited Lydda and the Saron saw him, who turned to the Lord.
36 Yr oedd yn Jopa ryw ddisgybl o'r enw Tabitha; ystyr hyn, o'i gyfieithu, yw Dorcas. Yr oedd hon yn llawn o weithredoedd da ac o elusennau.
36And in Joppa there was a certain female disciple, by name Tabitha, which being interpreted means Dorcas. She was full of good works and alms-deeds which she did.
37 Yr adeg honno fe glafychodd, a bu farw. Golchasant ei chorff a'i roi i orwedd mewn ystafell ar y llofft.
37And it came to pass in those days that she grew sick and died; and, having washed her, they put her in [the] upper room.
38 A chan fod Lyda yn agos i Jopa, pan glywodd y disgyblion fod Pedr yno, anfonasant ddau ddyn ato i ddeisyf arno, "Tyrd drosodd atom heb oedi."
38But Lydda being near to Joppa, the disciples having heard that Peter was there, sent two men to him, beseeching him, Thou must not delay coming to us.
39 Cododd Pedr ac aeth gyda hwy. Wedi iddo gyrraedd, aethant ag ef i fyny i'r ystafell, a safodd yr holl wragedd gweddwon yn ei ymyl dan wylo a dangos y crysau a'r holl ddillad yr oedd Dorcas wedi eu gwneud pan oedd gyda hwy.
39And Peter rising up went with them, whom, when arrived, they brought up into the upper chamber; and all the widows stood by him weeping and shewing him the body-coats and garments which Dorcas had made while she was with them.
40 Ond trodd Pedr bawb allan, a phenliniodd a gwedd�o, a chan droi at y corff meddai, "Tabitha, cod." Agorodd hithau ei llygaid, a phan welodd Pedr, cododd ar ei heistedd.
40But Peter, putting them all out, and kneeling down, prayed. And, turning to the body, he said, Tabitha, arise. And she opened her eyes, and, seeing Peter, sat up.
41 Rhoddodd yntau ei law iddi a'i chodi, a galwodd y saint a'r gwragedd gweddwon, a'i chyflwyno iddynt yn fyw.
41And having given her [his] hand, he raised her up, and having called the saints and the widows, presented her living.
42 Aeth y peth yn hysbys drwy Jopa i gyd, a daeth llawer i gredu yn yr Arglwydd.
42And it became known throughout the whole of Joppa, and many believed on the Lord.
43 Arhosodd Pedr am beth amser yn Jopa gyda rhyw farcer o'r enw Simon.
43And it came to pass that he remained many days in Joppa with a certain Simon, a tanner.