¹ Galwodd Iesu y Deuddeg ynghyd a rhoddodd iddynt nerth ac awdurdod i fwrw allan gythreuliaid o bob math ac i wella clefydau.

¹Hann kallaði saman þá tólf og gaf þeim mátt og vald yfir öllum illum öndum og til að lækna sjúkdóma.

² Yna anfonodd hwy allan i gyhoeddi teyrnas Dduw ac i iach�u'r cleifion.

²Hann sendi þá að boða Guðs ríki og græða sjúka

³ Meddai wrthynt, "Peidiwch � chymryd dim ar gyfer y daith, na ffon na chod na bara nac arian, na bod � dau grys yr un.

³og sagði við þá: ,,Takið ekkert til ferðarinnar, hvorki staf né mal, brauð né silfur, og enginn hafi tvo kyrtla.

⁴ I ba du375? bynnag yr ewch, arhoswch yno nes y byddwch yn ymadael �'r ardal;

⁴Og hvar sem þér fáið inni, þar sé aðsetur yðar og þaðan skuluð þér leggja upp að nýju.

⁵ a phwy bynnag fydd yn gwrthod eich derbyn, ewch allan o'r dref honno ac ysgwyd ymaith y llwch oddi ar eich traed, yn rhybudd iddynt."

⁵En taki menn ekki við yður, þá farið úr borg þeirra og hristið dustið af fótum yðar til vitnisburðar gegn þeim.``

⁶ Aethant allan a theithio o bentref i bentref, gan gyhoeddi'r newydd da ac iach�u ym mhob man.

⁶Þeir lögðu af stað og fóru um þorpin, fluttu fagnaðarerindið og læknuðu hvarvetna.

⁷ Clywodd y Tywysog Herod am yr holl bethau oedd yn digwydd. Yr oedd mewn cyfyng-gyngor am fod rhai yn dweud fod Ioan wedi ei godi oddi wrth y meirw,

⁷En Heródes fjórðungsstjóri frétti allt, sem gjörst hafði, og vissi ekki, hvað hann átti að halda, því sumir sögðu, að Jóhannes væri risinn upp frá dauðum,

⁸ ac eraill fod Elias wedi ymddangos, ac eraill wedyn fod un o'r hen broffwydi wedi atgyfodi.

⁸aðrir, að Elía væri kominn fram, enn aðrir, að einn hinna fornu spámanna væri risinn upp.

⁹ Ond meddai Herod, "Fe dorrais i ben Ioan; ond pwy yw hwn yr wyf yn clywed y fath bethau amdano?" Ac yr oedd yn ceisio cael ei weld ef.

⁹Heródes sagði: ,,Jóhannes lét ég hálshöggva, en hver er þessi, er ég heyri þvílíkt um?`` Og hann leitaði færis að sjá hann.

¹⁰ Dychwelodd yr apostolion a dywedasant wrth Iesu yr holl bethau yr oeddent wedi eu gwneud. Cymerodd hwy gydag ef ac encilio o'r neilltu i dref a elwir Bethsaida.

¹⁰Postularnir komu aftur og skýrðu Jesú frá öllu því, er þeir höfðu gjört, en hann tók þá með sér og vék brott til bæjar, sem heitir Betsaída, að þeir væru einir saman.

¹¹ Ond pan glywodd y tyrfaoedd hyn aethant ar ei �l. Croesawodd ef hwy, a dechrau llefaru wrthynt am deyrnas Dduw ac iach�u'r rhai ag angen gwellhad arnynt.

¹¹Mannfjöldinn varð þess var og fór á eftir honum. Hann tók þeim vel og talaði við þá um Guðs ríki og læknaði þá, er lækningar þurftu.

¹² Yn awr yr oedd y dydd yn dechrau dirwyn i ben, a daeth y Deuddeg ato a dweud, "Gollwng y dyrfa, iddynt fynd i'r pentrefi a'r wlad o amgylch a chael llety a bwyd, oherwydd yr ydym mewn lle unig yma."

¹²Nú tók degi að halla. Komu þá þeir tólf að máli við hann og sögðu: ,,Lát þú mannfjöldann fara, að þeir geti náð til þorpa og býla hér í kring og náttað sig og fengið mat, því að hér erum vér á óbyggðum stað.``

¹³ Meddai ef wrthynt, "Rhowch chwi rywbeth i'w fwyta iddynt." Meddent hwy, "Nid oes gennym ddim ond pum torth a dau bysgodyn, heb inni fynd a phrynu bwyd i'r holl bobl hyn."

¹³En hann sagði við þá: ,,Gefið þeim sjálfir að eta.`` Þeir svöruðu: ,,Vér eigum ekki meira en fimm brauð og tvo fiska, nema þá vér förum og kaupum vistir handa öllu þessu fólki.``

¹⁴ Yr oeddent ynghylch pum mil o wu375?r. Ac meddai ef wrth ei ddisgyblion, "Parwch iddynt eistedd yn gwmn�oedd o ryw hanner cant yr un."

¹⁴En þar voru um fimm þúsund karlmenn. Hann sagði þá við lærisveina sína: ,,Látið þá setjast í hópa, um fimmtíu í hverjum.``

¹⁵ Gwnaethant felly, a pheri i bawb eistedd.

¹⁵Þeir gjörðu svo og létu alla setjast.

¹⁶ Cymerodd yntau y pum torth a'r ddau bysgodyn, a chan edrych i fyny i'r nef fe'u bendithiodd, a'u torri, a'u rhoi i'w ddisgyblion i'w gosod gerbron y dyrfa.

¹⁶En hann tók brauðin fimm og fiskana tvo, leit upp til himins, þakkaði Guði fyrir þau og braut og gaf lærisveinunum að bera fram fyrir mannfjöldann.

¹⁷ Bwytasant a chafodd pawb ddigon. A chodwyd deuddeg basgedaid o dameidiau o'r hyn oedd dros ben ganddynt.

¹⁷Og þeir neyttu allir og urðu mettir. En leifarnar eftir þá voru teknar saman, tólf körfur brauðbita.

¹⁸ Pan oedd Iesu'n gwedd�o o'r neilltu yng nghwmni'r disgyblion, gofynnodd iddynt, "Pwy y mae'r tyrfaoedd yn dweud ydwyf fi?"

¹⁸Svo bar við, að hann var einn á bæn og lærisveinarnir hjá honum. Þá spurði hann þá: ,,Hvern segir fólkið mig vera?``

¹⁹ Atebasant hwythau, "Mae rhai'n dweud Ioan Fedyddiwr, ac eraill Elias, ac eraill drachefn fod un o'r hen broffwydi wedi atgyfodi."

¹⁹Þeir svöruðu: ,,Jóhannes skírara, aðrir Elía og aðrir, að einn hinna fornu spámanna sé risinn upp.``

²⁰ "A chwithau," gofynnodd iddynt, "pwy meddwch chwi ydwyf fi?" Atebodd Pedr, "Meseia Duw."

²⁰Og hann sagði við þá: ,,En þér, hvern segið þér mig vera?`` Pétur svaraði: ,,Krist Guðs.``

²¹ Rhybuddiodd ef hwy, a'u gwahardd rhag dweud hyn wrth neb.

²¹Hann lagði ríkt á við þá að segja þetta engum

²² "Y mae'n rhaid i Fab y Dyn," meddai, "ddioddef llawer a chael ei wrthod gan yr henuriaid a'r prif offeiriaid a'r ysgrifenyddion, a'i ladd, a'r trydydd dydd ei gyfodi."

²²og mælti: ,,Mannssonurinn á margt að líða, honum mun útskúfað verða af öldungum, æðstu prestum og fræðimönnum, hann mun líflátinn, en upp rísa á þriðja degi.``

²³ A dywedodd wrth bawb, "Os myn neb ddod ar fy �l i, rhaid iddo ymwadu ag ef ei hun a chodi ei groes bob dydd a'm canlyn i.

²³Og hann sagði við alla: ,,Hver sem vill fylgja mér, afneiti sjálfum sér, taki kross sinn daglega og fylgi mér.

²⁴ Oherwydd pwy bynnag a fyn gadw ei fywyd, fe'i cyll, ond pwy bynnag a gyll ei fywyd er fy mwyn i, fe'i ceidw.

²⁴Því að hver sem vill bjarga lífi sínu, mun týna því, og hver sem týnir lífi sínu mín vegna, hann mun bjarga því.

²⁵ Pa elw a gaiff rhywun o ennill yr holl fyd a'i ddifetha neu ei fforffedu ei hun?

²⁵Hvað stoðar það manninn að eignast allan heiminn, en týna eða fyrirgjöra sjálfum sér?

²⁶ Oherwydd pwy bynnag y bydd arnynt gywilydd ohonof fi ac o'm geiriau, bydd ar Fab y Dyn gywilydd ohonynt hwythau, pan ddaw yn ei ogoniant ef a'i Dad a'r angylion sanctaidd.

²⁶En þann sem blygðast sín fyrir mig og mín orð, mun Mannssonurinn blygðast sín fyrir, er hann kemur í dýrð sinni og föðurins og heilagra engla.

²⁷ Yn wir, rwy'n dweud wrthych, y mae rhai o'r sawl sy'n sefyll yma na phrofant flas marwolaeth nes iddynt weld teyrnas Dduw."

²⁷En ég segi yður með sanni: Nokkrir þeirra, sem hér standa, munu eigi dauða bíða, fyrr en þeir sjá Guðs ríki.``

²⁸ Ynghylch wyth diwrnod wedi iddo ddweud hyn, cymerodd Pedr ac Ioan ac Iago gydag ef a mynd i fyny'r mynydd i wedd�o.

²⁸Svo bar við um átta dögum eftir ræðu þessa, að hann tók með sér þá Pétur, Jóhannes og Jakob og gekk upp á fjallið að biðjast fyrir.

²⁹ Tra oedd ef yn gwedd�o, newidiodd gwedd ei wyneb a disgleiriodd ei wisg yn llachar wyn.

²⁹Og er hann var að biðjast fyrir, varð yfirlit ásjónu hans annað, og klæði hans urðu hvít og skínandi.

³⁰ A dyma ddau ddyn yn ymddiddan ag ef; Moses ac Elias oeddent,

³⁰Og tveir menn voru á tali við hann. Það voru þeir Móse og Elía.

³¹ wedi ymddangos mewn gogoniant ac yn siarad am ei ymadawiad, y weithred yr oedd i'w chyflawni yn Jerwsalem.

³¹Þeir birtust í dýrð og ræddu um brottför hans, er hann skyldi fullna í Jerúsalem.

³² Yr oedd Pedr a'r rhai oedd gydag ef wedi eu llethu gan gwsg; ond deffroesant a gweld ei ogoniant ef, a'r ddau ddyn oedd yn sefyll gydag ef.

³²Þá Pétur og félaga hans sótti mjög svefn, en nú vöknuðu þeir og sáu dýrð hans og mennina tvo, er stóðu hjá honum.

³³ Wrth i'r rheini ymadael � Iesu, dywedodd Pedr wrtho, "Meistr, y mae'n dda ein bod ni yma; gwnawn dair pabell, un i ti ac un i Moses ac un i Elias." Ni wyddai beth yr oedd yn ei ddweud.

³³Þegar þeir voru að skilja við Jesú, mælti Pétur við hann: ,,Meistari, gott er, að vér erum hér. Gjörum þrjár tjaldbúðir, þér eina, Móse eina og Elía eina.`` Ekki vissi hann, hvað hann sagði.

³⁴ Tra oedd yn dweud hyn, daeth cwmwl a chysgodi drostynt, a chydiodd ofn ynddynt wrth iddynt fynd i mewn i'r cwmwl.

³⁴Um leið og hann mælti þetta, kom ský og skyggði yfir þá, og urðu þeir hræddir, er þeir komu inn í skýið.

³⁵ Yna daeth llais o'r cwmwl yn dweud, "Hwn yw fy Mab, yr Etholedig; gwrandewch arno."

³⁵Og rödd kom úr skýinu og sagði: ,,Þessi er sonur minn, útvalinn, hlýðið á hann!``

³⁶ Ac wedi i'r llais lefaru cafwyd Iesu wrtho'i hun. A bu'r disgyblion yn ddistaw, heb ddweud wrth neb y pryd hwnnw am yr hyn yr oeddent wedi ei weld.

³⁶Er röddin hafði talað, var Jesús einn. Og þeir þögðu og sögðu á þeim dögum engum frá neinu því, sem þeir höfðu séð.

³⁷ Trannoeth, wedi iddynt ddod i lawr o'r mynydd, daeth tyrfa fawr i'w gyfarfod.

³⁷Daginn eftir, er þeir fóru ofan af fjallinu, kom mikill mannfjöldi á móti honum.

³⁸ A dyma ddyn yn gweiddi o'r dyrfa, "Athro, rwy'n erfyn arnat edrych ar fy mab, gan mai ef yw fy unig fab.

³⁸Og maður nokkur úr mannfjöldanum hrópar: ,,Meistari, ég bið þig að líta á son minn, því að hann er einkabarnið mitt.

³⁹ Y mae ysbryd yn gafael ynddo ac � bloedd sydyn yn ei gynhyrfu nes ei fod yn malu ewyn; ac y mae'n dal i'w ddirdynnu yn ddiollwng bron.

³⁹Það er andi, sem grípur hann, og þá æpir hann skyndilega. Hann teygir hann svo að hann froðufellir, og víkur varla frá honum og er að gjöra út af við hann.

⁴⁰ Erfyniais ar dy ddisgyblion ei fwrw allan, ac ni allasant."

⁴⁰Ég bað lærisveina þína að reka hann út, en þeir gátu það ekki.``

⁴¹ Atebodd Iesu, "O genhedlaeth ddi-ffydd a gwyrgam, pa hyd y byddaf gyda chwi ac yn eich goddef? Tyrd �'th fab yma."

⁴¹Jesús svaraði: ,,Ó, þú vantrúa og rangsnúna kynslóð, hversu lengi á ég að vera hjá yður og umbera yður? Fær þú hingað son þinn.``

⁴² Wrth iddo ddod ymlaen bwriodd y cythraul ef ar lawr a'i gynhyrfu; ond ceryddodd Iesu yr ysbryd aflan, ac iach�u'r plentyn a'i roi yn �l i'w dad.

⁴²Þegar hann var að koma, slengdi illi andinn honum flötum og teygði hann ákaflega. En Jesús hastaði á óhreina andann, læknaði sveininn og gaf hann aftur föður hans.

⁴³ Ac yr oedd pawb yn rhyfeddu at fawredd Duw. A thra oedd pawb yn synnu at ei holl weithredoedd, meddai ef wrth ei ddisgyblion,

⁴³Og allir undruðust stórum veldi Guðs. Þá er allir dáðu allt það, er hann gjörði, sagði hann við lærisveina sína:

⁴⁴ "Clywch, a chofiwch chwi y geiriau hyn: y mae Mab y Dyn i'w draddodi i ddwylo pobl."

⁴⁴,,Festið þessi orð í huga: ,Mannssonurinn verður framseldur í manna hendur.```

⁴⁵ Ond nid oeddent yn deall yr ymadrodd hwn; yr oedd ei ystyr wedi ei guddio oddi wrthynt, fel nad oeddent yn ei ganfod, ac yr oedd arnynt ofn ei holi ynglu375?n �'r ymadrodd hwn.

⁴⁵En þeir skildu ekki þessi orð, og þetta var þeim hulið, svo að þeir skynjuðu það ekki. Og þeir þorðu ekki að spyrja hann um þetta.

⁴⁶ Cododd trafodaeth yn eu plith, prun ohonynt oedd y mwyaf.

⁴⁶Sú spurning kom fram meðal þeirra, hver þeirra væri mestur.

⁴⁷ Ond gwyddai Iesu am feddyliau eu calonnau. Cymerodd blentyn, a'i osod wrth ei ochr,

⁴⁷Jesús vissi, hvað þeir hugsuðu í hjörtum sínum, og tók lítið barn, setti það hjá sér

⁴⁸ ac meddai wrthynt, "Pwy bynnag sy'n derbyn y plentyn hwn yn fy enw i, y mae'n fy nerbyn i; a phwy bynnag sy'n fy nerbyn i, y mae'n derbyn yr hwn a'm hanfonodd i. Oherwydd y lleiaf yn eich plith chwi oll, hwnnw sydd fawr."

⁴⁸og sagði við þá: ,,Hver sem tekur við þessu barni í mínu nafni, tekur við mér, og hver sem tekur við mér, tekur við þeim, er sendi mig. Því að sá sem minnstur er meðal yðar allra, hann er mestur.``

⁴⁹ Atebodd Ioan, "Meistr, gwelsom un yn bwrw allan gythreuliaid yn dy enw di, a buom yn ei wahardd am nad yw'n dy ddilyn gyda ni."

⁴⁹Jóhannes tók til máls: ,,Meistari, vér sáum mann reka út illa anda í þínu nafni, og vildum vér varna honum þess, af því að hann fylgir oss ekki.``

⁵⁰ Ond meddai Iesu wrtho, "Peidiwch � gwahardd, oherwydd y sawl nad yw yn eich erbyn, drosoch chwi y mae."

⁵⁰En Jesús sagði við hann: ,,Varnið þess ekki. Sá sem er ekki á móti yður, er með yður.``

⁵¹ Pan oedd y dyddiau cyn ei gymryd i fyny yn dirwyn i ben, troes ef ei wyneb i fynd i Jerwsalem,

⁵¹Nú fullnaðist brátt sá tími, er hann skyldi upp numinn verða. Beindi hann þá augum til Jerúsalem, einráðinn að fara þangað.

⁵² ac anfonodd allan negesyddion o'i flaen. Cychwynasant, a mynd i mewn i bentref yn Samaria i baratoi ar ei gyfer.

⁵²Og hann lét sendiboða fara á undan sér. Þeir fóru og komu í Samverjaþorp nokkurt til að búa honum gistingu.

⁵³ Ond gwrthododd y bobl ei dderbyn am ei fod ar ei ffordd i Jerwsalem.

⁵³En þeir tóku ekki við honum, því hann var á leið til Jerúsalem.

⁵⁴ Pan welodd ei ddis-gyblion, Iago ac Ioan, hyn, meddent, "Arglwydd, a fynni di inni alw t�n i lawr o'r nef a'u dinistrio?"

⁵⁴Þegar lærisveinar hans, þeir Jakob og Jóhannes, sáu það, sögðu þeir: ,,Herra, eigum vér að bjóða, að eldur falli af himni og tortími þeim?``

⁵⁵ Ond troes ef a'u ceryddu.

⁵⁵En hann sneri sér við og ávítaði þá [og sagði: ,,Ekki vitið þið, hvers anda þið eruð.

⁵⁶ Ac aethant i bentref arall.

⁵⁶Mannssonurinn er ekki kominn til að tortíma mannslífum, heldur til að frelsa.``] Og þeir fóru í annað þorp.

⁵⁷ Pan oeddent ar y ffordd yn teithio, meddai rhywun wrtho, "Canlynaf di lle bynnag yr ei."

⁵⁷Þegar þeir voru á ferð á veginum, sagði maður nokkur við hann: ,,Ég vil fylgja þér, hvert sem þú ferð.``

⁵⁸ Meddai Iesu wrtho, "Y mae gan y llwynogod ffeuau, a chan adar yr awyr nythod, ond gan Fab y Dyn nid oes lle i roi ei ben i lawr."

⁵⁸Jesús sagði við hann: ,,Refar eiga greni og fuglar himins hreiður, en Mannssonurinn á hvergi höfði sínu að að halla.``

⁵⁹ Ac meddai wrth un arall, "Canlyn fi." Meddai yntau, "Arglwydd, caniat� imi yn gyntaf fynd a chladdu fy nhad."

⁵⁹Við annan sagði hann: ,,Fylg þú mér!`` Sá mælti: ,,Herra, leyf mér fyrst að fara og jarða föður minn.``

⁶⁰ Ond meddai ef wrtho, "Gad i'r meirw gladdu eu meirw eu hunain; dos di a chyhoedda deyrnas Dduw."

⁶⁰Jesús svaraði: ,,Lát hina dauðu jarða sína dauðu, en far þú og boða Guðs ríki.``

⁶¹ Ac meddai un arall, "Canlynaf di, Arglwydd; ond yn gyntaf caniat� imi ffarwelio �'m teulu."

⁶¹Enn annar sagði: ,,Ég vil fylgja þér, herra, en leyf mér fyrst að kveðja fólk mitt heima.``En Jesús sagði við hann: ,,Enginn, sem leggur hönd á plóginn og horfir aftur, er hæfur í Guðs ríki.``

⁶² Ond meddai Iesu wrtho, "Nid yw'r sawl a osododd ei law ar yr aradr, ac sy'n edrych yn �l, yn addas i deyrnas Dduw."

⁶²En Jesús sagði við hann: ,,Enginn, sem leggur hönd á plóginn og horfir aftur, er hæfur í Guðs ríki.``