1 Pan welodd Iesu y tyrfaoedd, aeth i fyny'r mynydd, ac wedi iddo eistedd i lawr daeth ei ddisgyblion ato.
1E Gesù, vedendo le folle, salì sul monte; e postosi a sedere, i suoi discepoli si accostarono a lui.
2 Dechreuodd eu hannerch a'u dysgu fel hyn:
2Ed egli, aperta la bocca, li ammaestrava dicendo:
3 "Gwyn eu byd y rhai sy'n dlodion yn yr ysbryd, oherwydd eiddynt hwy yw teyrnas nefoedd.
3Beati i poveri in ispirito, perché di loro è il regno de’ cieli.
4 Gwyn eu byd y rhai sy'n galaru, oherwydd c�nt hwy eu cysuro.
4Beati quelli che fanno cordoglio, perché essi saranno consolati.
5 Gwyn eu byd y rhai addfwyn, oherwydd c�nt hwy etifeddu'r ddaear.
5Beati i mansueti, perché essi erederanno la terra.
6 Gwyn eu byd y rhai sy'n newynu a sychedu am gyfiawnder, oherwydd c�nt hwy eu digon.
6Beati quelli che sono affamati ed assetati della giustizia, perché essi saranno saziati.
7 Gwyn eu byd y rhai trugarog, oherwydd c�nt hwy dderbyn trugaredd.
7Beati i misericordiosi, perché a loro misericordia sarà fatta.
8 Gwyn eu byd y rhai pur eu calon, oherwydd c�nt hwy weld Duw.
8Beati i puri di cuore, perché essi vedranno Iddio.
9 Gwyn eu byd y tangnefeddwyr, oherwydd c�nt hwy eu galw'n blant i Dduw.
9Beati quelli che s’adoperano alla pace, perché essi saran chiamati figliuoli di Dio.
10 Gwyn eu byd y rhai a erlidiwyd yn achos cyfiawnder, oherwydd eiddynt hwy yw teyrnas nefoedd.
10Beati i perseguitati per cagion di giustizia, perché di loro è il regno dei cieli.
11 Gwyn eich byd pan fydd pobl yn eich gwaradwyddo a'ch erlid, ac yn dweud pob math o ddrygair celwyddog yn eich erbyn, o'm hachos i.
11Beati voi, quando v’oltraggeranno e vi perseguiteranno e, mentendo, diranno contro a voi ogni sorta di male per cagion mia.
12 Llawenhewch a gorfoleddwch, oherwydd y mae eich gwobr yn fawr yn y nefoedd; felly yn wir yr erlidiwyd y proffwydi oedd o'ch blaen chwi.
12Rallegratevi e giubilate, perché il vostro premio è grande ne’ cieli; poiché così hanno perseguitato i profeti che sono stati prima di voi.
13 "Chwi yw halen y ddaear; ond os cyll yr halen ei flas, � pha beth yr helltir ef? Nid yw'n dda i ddim bellach ond i'w luchio allan a'i sathru dan draed pobl.
13Voi siete il sale della terra; ora, se il sale diviene insipido, con che lo si salerà? Non è più buono a nulla se non ad esser gettato via e calpestato dagli uomini.
14 Chwi yw goleuni'r byd. Ni ellir cuddio dinas a osodir ar fryn.
14Voi siete la luce del mondo; una città posta sopra un monte non può rimaner nascosta;
15 Ac nid oes neb yn goleuo cannwyll a'i rhoi dan lestr, ond yn hytrach ar ganhwyllbren, a bydd yn rhoi golau i bawb sydd yn y tu375?.
15e non si accende una lampada per metterla sotto il moggio; anzi la si mette sul candeliere ed ella fa lume a tutti quelli che sono in casa.
16 Felly boed i'ch goleuni chwithau lewyrchu gerbron eraill, er mwyn iddynt weld eich gweithredoedd da chwi a gogoneddu eich Tad, yr hwn sydd yn y nefoedd.
16Così risplenda la vostra luce nel cospetto degli uomini, affinché veggano le vostre buone opere e glorifichino il Padre vostro che è ne’ cieli.
17 "Peidiwch � thybio i mi ddod i ddileu'r Gyfraith na'r proffwydi; ni ddeuthum i ddileu ond i gyflawni.
17Non pensate ch’io sia venuto per abolire la legge od i profeti; io son venuto non per abolire ma per compire:
18 Yn wir, 'rwy'n dweud wrthych, hyd nes i nef a daear ddarfod, ni dderfydd yr un llythyren na'r un manylyn lleiaf o'r Gyfraith nes i'r cwbl ddigwydd.
18poiché io vi dico in verità che finché non siano passati il cielo e la terra, neppure un iota o un apice della legge passerà, che tutto non sia adempiuto.
19 Am hynny pwy bynnag fydd yn dirymu un o'r gorchmynion lleiaf hyn ac yn dysgu i eraill wneud felly, gelwir ef y lleiaf yn nheyrnas nefoedd. Ond pwy bynnag a'i ceidw ac a'i dysg i eraill, gelwir hwnnw'n fawr yn nheyrnas nefoedd.
19Chi dunque avrà violato uno di questi minimi comandamenti ed avrà così insegnato agli uomini, sarà chiamato minimo nel regno de’ cieli; ma chi li avrà messi in pratica ed insegnati, esso sarà chiamato grande nel regno dei cieli.
20 'Rwy'n dweud wrthych, oni fydd eich cyfiawnder chwi yn rhagori llawer ar eiddo'r ysgrifenyddion a'r Phariseaid, nid ewch byth i mewn i deyrnas nefoedd.
20Poiché io vi dico che se la vostra giustizia non supera quella degli scribi e de’ Farisei, voi non entrerete punto nel regno dei cieli.
21 "Clywsoch fel y dywedwyd wrth y rhai gynt, 'Na ladd; pwy bynnag sy'n lladd, bydd yn atebol i farn.'
21Voi avete udito che fu detto agli antichi: Non uccidere, e Chiunque avrà ucciso sarà sottoposto al tribunale;
22 Ond 'rwyf fi'n dweud wrthych y bydd pob un sy'n ddig wrth ei frawd yn atebol i farn. Pwy bynnag sy'n sarhau ei frawd, bydd yn atebol i'r llys, a phwy bynnag sy'n dweud wrtho, 'Y ffu373?l', bydd yn ateb am hynny yn nh�n uffern.
22ma io vi dico: Chiunque s’adira contro al suo fratello, sarà sottoposto al tribunale; e chi avrà detto al suo fratello "raca", sarà sottoposto al Sinedrio; e chi gli avrà detto "pazzo", sarà condannato alla geenna del fuoco.
23 Felly os wyt yn cyflwyno dy offrwm wrth yr allor, ac yno'n cofio bod gan dy frawd rywbeth yn dy erbyn,
23Se dunque tu stai per offrire la tua offerta sull’altare, e quivi ti ricordi che il tuo fratello ha qualcosa contro di te,
24 gad dy offrwm yno o flaen yr allor, a dos ymaith; myn gymod yn gyntaf �'th frawd, ac yna tyrd a chyflwyno dy offrwm.
24lascia quivi la tua offerta dinanzi all’altare, e va’ prima a riconciliarti col tuo fratello; e poi vieni ad offrir la tua offerta.
25 Os bydd rhywun yn dy gymryd i'r llys, bydd barod i ddod i gytundeb buan tra byddwch ar y ffordd yno, rhag i'th wrthwynebydd dy draddodi i'r barnwr, ac i'r barnwr dy roi i'r swyddog, ac i ti gael dy fwrw i garchar.
25Fa’ presto amichevole accordo col tuo avversario mentre sei ancora per via con lui; che talora il tuo avversario non ti dia in man del giudice, e il giudice in man delle guardie, e tu sii cacciato in prigione.
26 Yn wir, 'rwy'n dweud wrthyt, ni ddoi di byth allan oddi yno cyn talu'n �l y geiniog olaf.
26Io ti dico in verità che di là non uscirai, finché tu non abbia pagato l’ultimo quattrino.
27 "Clywsoch fel y dywedwyd, 'Na odineba.'
27Voi avete udito che fu detto: Non commettere adulterio.
28 Ond 'rwyf fi'n dweud wrthych fod pob un sy'n edrych mewn blys ar wraig eisoes wedi cyflawni godineb � hi yn ei galon.
28Ma io vi dico che chiunque guarda una donna per appetirla, ha già commesso adulterio con lei nel suo cuore.
29 Os yw dy lygad de yn achos cwymp iti, tyn ef allan a'i daflu oddi wrthyt; y mae'n fwy buddiol iti golli un o'th aelodau na bod dy gorff cyfan yn cael ei daflu i uffern.
29Ora, se l’occhio tuo destro ti fa cadere in peccato, cavalo e gettalo via da te; poiché val meglio per te che uno dei tuoi membri perisca, e non sia gettato l’intero tuo corpo nella geenna.
30 Ac os yw dy law dde yn achos cwymp iti, tor hi ymaith a'i thaflu oddi wrthyt; y mae'n fwy buddiol iti golli un o'th aelodau na bod dy gorff cyfan yn mynd i uffern.
30E se la tua man destra ti fa cadere in peccato, mozzala e gettala via da te; poiché val meglio per te che uno dei tuoi membri perisca, e non vada l’intero tuo corpo nella geenna.
31 "Dywedwyd hefyd, 'Pwy bynnag sy'n ysgaru ei wraig, rhodded iddi lythyr ysgar.'
31Fu detto: Chiunque ripudia sua moglie, le dia l’atto del divorzio.
32 Ond 'rwyf fi'n dweud wrthych fod pob un sy'n ysgaru ei wraig, ar wah�n i achos o anffyddlondeb, yn peri iddi hi odinebu, ac y mae'r sawl sy'n priodi gwraig a ysgarwyd yn godinebu.
32Ma io vi dico: Chiunque manda via la moglie, salvo che per cagion di fornicazione, la fa essere adultera; e chiunque sposa colei ch’è mandata via, commette adulterio.
33 "Clywsoch hefyd fel y dywedwyd wrth y rhai gynt, 'Na thynga lw twyllodrus', a 'Rhaid iti gadw pob llw a roist i'r Arglwydd.'
33Avete udito pure che fu detto agli antichi: Non ispergiurare, ma attieni al Signore i tuoi giuramenti.
34 Ond 'rwyf fi'n dweud wrthych: peidiwch � thyngu llw o gwbl; nac i'r nef, gan mai gorsedd Duw ydyw;
34Ma io vi dico: Del tutto non giurate, né per il cielo, perché è il trono di Dio;
35 nac i'r ddaear, gan mai ei droedfainc ef ydyw; nac i Jerwsalem, gan mai dinas y Brenin mawr ydyw.
35né per la terra, perché è lo sgabello dei suoi piedi; né per Gerusalemme, perché è la città del gran Re.
36 Paid � thyngu chwaith i'th ben, oherwydd ni elli wneud un blewyn yn wyn nac yn ddu.
36Non giurar neppure per il tuo capo, poiché tu non puoi fare un solo capello bianco o nero.
37 Ond boed eich 'ie' yn 'ie', a'ch 'nage' yn 'nage'; beth bynnag sy'n ychwanegol at hyn o'r Un drwg y mae.
37Ma sia il vostro parlare: Sì, sì; no, no; poiché il di più vien dal maligno.
38 "Clywsoch fel y dywedwyd, 'Llygad am lygad, a dant am ddant.'
38Voi avete udito che fu detto: Occhio per occhio e dente per dente.
39 Ond 'rwyf fi'n dweud wrthych: peidiwch � gwrthsefyll y sawl sy'n gwneud drwg i chwi. Os bydd rhywun yn dy daro ar dy foch dde, tro'r llall ato hefyd.
39Ma io vi dico: Non contrastate al malvagio; anzi, se uno ti percuote sulla guancia destra, porgigli anche l’altra;
40 Ac os bydd rhywun am fynd � thi i gyfraith a chymryd dy grys, gad iddo gael dy fantell hefyd.
40ed a chi vuol litigar teco e toglierti la tunica, lasciagli anche il mantello.
41 Ac os bydd rhywun yn dy orfodi i'w ddanfon am un cilomedr, dos gydag ef ddwy.
41E se uno ti vuol costringere a far seco un miglio, fanne con lui due.
42 Rho i'r sawl sy'n gofyn gennyt, a phaid � throi i ffwrdd oddi wrth y sawl sydd am fenthyca gennyt.
42Da’ a chi ti chiede, e a chi desidera da te un imprestito, non voltar le spalle.
43 "Clywsoch fel y dywedwyd, 'C�r dy gymydog, a chas� dy elyn.'
43Voi avete udito che fu detto: Ama il tuo prossimo e odia il tuo nemico.
44 Ond 'rwyf fi'n dweud wrthych: carwch eich gelynion, a gwedd�wch dros y rhai sy'n eich erlid;
44Ma io vi dico: Amate i vostri nemici e pregate per quelli che vi perseguitano,
45 felly fe fyddwch yn blant i'ch Tad sydd yn y nefoedd, oherwydd y mae ef yn peri i'w haul godi ar y drwg a'r da, ac yn rhoi glaw i'r cyfiawn a'r anghyfiawn.
45affinché siate figliuoli del Padre vostro che è nei cieli; poiché Egli fa levare il suo sole sopra i malvagi e sopra i buoni, e fa piovere sui giusti e sugli ingiusti.
46 Os carwch y rhai sy'n eich caru chwi, pa wobr sydd i chwi? Onid yw hyd yn oed y casglwyr trethi yn gwneud cymaint � hynny?
46Se infatti amate quelli che vi amano, che premio ne avete? Non fanno anche i pubblicani lo stesso?
47 Ac os cyfarchwch eich cydnabod yn unig, pa ragoriaeth sydd yn hynny? Onid yw'r Cenhedloedd hyd yn oed yn gwneud cymaint � hynny?
47E se fate accoglienza soltanto ai vostri fratelli, che fate di singolare? Non fanno anche i pagani altrettanto?
48 Felly byddwch chwi'n berffaith fel y mae eich Tad nefol yn berffaith.
48Voi dunque siate perfetti, com’è perfetto il Padre vostro celeste. Matteo Capitolo 6