¹ Pan ddeallodd Iesu fod y Phariseaid wedi clywed ei fod ef yn ennill ac yn bedyddio mwy o ddisgyblion nag Ioan

¹Mafarisayo walisikia kwamba Yesu alikuwa anabatiza na kuwapata wanafunzi wengi kuliko Yohane.

² (er nad Iesu ei hun, ond ei ddisgyblion, fyddai'n bedyddio),

²(Lakini ukweli ni kwamba Yesu hakuwa anabatiza ila wanafunzi wake.)

³ gadawodd Jwdea ac aeth yn �l i Galilea.

³Basi, Yesu aliposikia hayo, alitoka Yudea akarudi Galilaya;

⁴ Ac yr oedd yn rhaid iddo fynd trwy Samaria.

⁴na katika safari hiyo ilimbidi apitie Samaria.

⁵ Felly daeth i dref yn Samaria o'r enw Sychar, yn agos i'r darn tir a roddodd Jacob i'w fab Joseff.

⁵Basi, akafika Sukari, mji mmoja wa Samaria, karibu na shamba ambalo Yakobo alikuwa amempa mwanawe, Yosefu.

⁶ Yno yr oedd ffynnon Jacob, a chan fod Iesu wedi blino ar �l ei daith eisteddodd i lawr wrth y ffynnon. Yr oedd hi tua hanner dydd.

⁶Mahali hapo palikuwa na kisima cha Yakobo, naye Yesu, kutokana na uchovu wa safari, akaketi kando ya kisima. Ilikuwa yapata saa sita mchana.

⁷ Dyma wraig o Samaria yn dod yno i dynnu du373?r. Meddai Iesu wrthi, "Rho i mi beth i'w yfed."

⁷Basi, mwanamke mmoja Msamaria akafika kuteka maji. Yesu akamwambia, "Nipatie maji ninywe."

⁸ Yr oedd ei ddisgyblion wedi mynd i'r dref i brynu bwyd.

⁸(Wakati huo wanafunzi wake walikuwa wamekwenda mjini kununua chakula.)

⁹ A dyma'r wraig o Samaria yn dweud wrtho, "Sut yr wyt ti, a thithau'n Iddew, yn gofyn am rywbeth i'w yfed gennyf fi, a minnau'n wraig o Samaria?" (Wrth gwrs, ni bydd yr Iddewon yn rhannu'r un llestri �'r Samariaid.)

⁹Lakini huyo mwanamke akamwambia, "Wewe ni Myahudi; mimi ni mwanamke Msamaria! Unawezaje kuniomba maji?" (Wayahudi hawakuwa na ushirikiano na Wasamaria katika matumizi ya vitu.)

¹⁰ Atebodd Iesu hi, "Pe bait yn gwybod beth yw rhodd Duw, a phwy sy'n gofyn iti, 'Rho i mi beth i'w yfed', ti fyddai wedi gofyn iddo ef a byddai ef wedi rhoi i ti ddu373?r bywiol."

¹⁰Yesu akamjibu, "Kama tu ungalijua zawadi ya Mungu na ni nani anayekwambia: Nipatie maji ninywe, ungalikwisha mwomba, naye angekupa maji yaliyo hai."

¹¹ "Syr," meddai'r wraig wrtho, "nid oes gennyt ddim i dynnu du373?r, ac y mae'r pydew'n ddwfn. O ble, felly, y mae gennyt y 'du373?r bywiol' yma?

¹¹Huyo mama akasema, "Mheshimiwa, wewe huna chombo cha kutekea maji, nacho kisima ni kirefu; utapata wapi maji yaliyo hai?

¹² A wyt ti'n fwy na Jacob, ein tad ni, a roddodd y pydew inni, ac a yfodd ohono, ef ei hun a'i feibion a'i anifeiliaid?"

¹²Au, labda wewe wajifanya mkuu kuliko babu yetu Yakobo? Yeye alitupa sisi kisima hiki; na yeye mwenyewe, watoto wake na mifugo yake walikunywa maji ya kisima hiki."

¹³ Atebodd Iesu hi, "Bydd pawb sy'n yfed o'r du373?r hwn yn profi syched eto;

¹³Yesu akamjibu, "Kila anayekunywa maji haya ataona kiu tena.

¹⁴ ond pwy bynnag sy'n yfed o'r du373?r a roddaf fi iddo, ni bydd arno syched byth. Bydd y du373?r a roddaf iddo yn troi yn ffynnon o ddu373?r o'i fewn, yn ffrydio i fywyd tragwyddol."

¹⁴Lakini atakayekunywa maji nitakayompa mimi, hataona kiu milele. Maji nitakayompa yatakuwa ndani yake chemchemi ya maji ya uzima na kumpatia uzima wa milele."

¹⁵ "Syr," meddai'r wraig wrtho, "rho'r du373?r hwn i mi, i'm cadw rhag sychedu a dal i ddod yma i dynnu du373?r."

¹⁵Huyo mwanamke akamwambia, "Mheshimiwa, nipe maji hayo ili nisione kiu tena; nisije tena mpaka hapa kuteka maji."

¹⁶ Dywedodd Iesu wrthi, "Dos adref, galw dy u373?r a thyrd yn �l yma."

¹⁶Yesu akamwambia, "Nenda ukamwite mumeo uje naye hapa."

¹⁷ "Nid oes gennyf u373?r," atebodd y wraig. Meddai Iesu wrthi, "Dywedaist y gwir wrth ddweud, 'Nid oes gennyf u373?r.'

¹⁷Huyo mwanamke akamwambia, "Mimi sina mume." Yesu akamwambia, "Umesema kweli, kwamba huna mume.

¹⁸ Oherwydd fe gefaist bump o wu375?r, ac nid gu373?r i ti yw'r dyn sydd gennyt yn awr. Yr wyt wedi dweud y gwir am hyn."

¹⁸Maana umekuwa na waume watano, na huyo unayeishi naye sasa si mume wako. Hapo umesema kweli."

¹⁹ "Syr," meddai'r wraig wrtho, "rwy'n gweld dy fod ti'n broffwyd.

¹⁹Huyo Mwanamke akamwambia, "Mheshimiwa, naona ya kuwa wewe u nabii.

²⁰ Yr oedd ein hynafiaid yn addoli ar y mynydd hwn. Ond yr ydych chwi'r Iddewon yn dweud mai yn Jerwsalem y mae'r man lle dylid addoli."

²⁰Babu zetu waliabudu juu ya mlima huu, lakini ninyi mwasema kwamba mahali pa kumwabudu Mungu ni kule Yerusalemu."

²¹ "Cred fi, wraig," meddai Iesu wrthi, "y mae amser yn dod pan na fyddwch yn addoli'r Tad nac ar y mynydd hwn nac yn Jerwsalem.

²¹Yesu akamwambia, "Niamini; wakati unakuja ambapo hamtamwabudu Baba juu ya mlima huu, wala kule Yerusalemu.

²² Yr ydych chwi'r Samariaid yn addoli heb wybod beth yr ydych yn ei addoli. Yr ydym ni'n gwybod beth yr ydym yn ei addoli, oherwydd oddi wrth yr Iddewon y mae iachawdwriaeth yn dod.

²²Ninyi Wasamaria mnamwabudu yule msiyemjua, lakini sisi tunamjua huyo tunayemwabudu, kwa maana wokovu unatoka kwa Wayahudi.

²³ Ond y mae amser yn dod, yn wir y mae yma eisoes, pan fydd y gwir addolwyr yn addoli'r Tad mewn ysbryd a gwirionedd, oherwydd rhai felly y mae'r Tad yn eu ceisio i fod yn addolwyr iddo.

²³Lakini wakati unakuja, tena umekwisha fika, ambapo wanaoabudu kweli, watamwabudu Baba kwa nguvu ya Roho; watu wanaomwabudu hivyo ndio Baba anaotaka.

²⁴ Ysbryd yw Duw, a rhaid i'w addolwyr ef addoli mewn ysbryd a gwirionedd."

²⁴Mungu ni Roho, na watu wataweza tu kumwabudu kweli kwa nguvu ya Roho wake."

²⁵ Meddai'r wraig wrtho, "Mi wn fod y Meseia" (ystyr hyn yw Crist) "yn dod. Pan ddaw ef, bydd yn mynegi i ni bob peth."

²⁵Huyo mama akamwambia, "Najua kwamba Masiha, aitwaye Kristo, anakuja. Atakapokuja atatujulisha kila kitu."

²⁶ Dywedodd Iesu wrthi, "Myfi yw, sef yr un sy'n siarad � thi."

²⁶Yesu akamwambia, "Mimi ninayesema nawe, ndiye."

²⁷ Ar hyn daeth ei ddisgyblion yn �l. Yr oeddent yn synnu ei fod yn siarad � gwraig, ac eto ni ofynnodd neb, "Beth wyt ti'n ei geisio?" neu "Pam yr wyt yn siarad � hi?"

²⁷Hapo wanafunzi wake wakarudi, wakastaajabu sana kuona anaongea na mwanamke. Lakini hakuna mtu aliyesema: "Unataka nini?" au, "Kwa nini unaongea na mwanamke?"

²⁸ Gadawodd y wraig ei hyst�n ac aeth i ffwrdd i'r dref, ac meddai wrth y bobl yno,

²⁸Huyo mama akauacha mtungi wake pale, akaenda mjini na kuwaambia watu,

²⁹ "Dewch i weld dyn a ddywedodd wrthyf bopeth yr wyf wedi ei wneud. A yw'n bosibl mai hwn yw'r Meseia?"

²⁹"Njoni mkamwone mtu aliyeniambia mambo yote niliyotenda! Je, yawezekana kuwa yeye ndiye Kristo?"

³⁰ Daethant allan o'r dref a chychwyn tuag ato ef.

³⁰Watu wakatoka mjini, wakamwendea Yesu.

³¹ Yn y cyfamser yr oedd y disgyblion yn ei gymell, gan ddweud, "Rabbi, cymer fwyd."

³¹Wakati huohuo wanafunzi wake walikuwa wanamsihi Yesu: "Mwalimu, ule chakula."

³² Dywedodd ef wrthynt, "Y mae gennyf fi fwyd i'w fwyta na wyddoch chwi ddim amdano."

³²Lakini Yesu akawaambia, "Mimi ninacho chakula msichokijua ninyi."

³³ Ar hynny, dechreuodd y disgyblion ofyn i'w gilydd, "A oes rhywun, tybed, wedi dod � bwyd iddo?"

³³Wanafunzi wake wakaulizana, "Je, kuna mtu aliyemletea chakula?"

³⁴ Meddai Iesu wrthynt, "Fy mwyd i yw gwneud ewyllys yr hwn a'm hanfonodd, a gorffen y gwaith a roddodd i mi.

³⁴Yesu akawaambia, "Chakula changu ni kufanya anachotaka yule aliyenituma na kuitimiza kazi yake.

³⁵ Oni fyddwch chwi'n dweud, 'Pedwar mis eto, ac yna daw'r cynhaeaf'? Ond dyma fi'n dweud wrthych, codwch eich llygaid ac edrychwch ar y meysydd, oherwydd y maent yn wyn ac yn barod i'w cynaeafu.

³⁵Ninyi mwasema: Bado miezi minne tu, na wakati wa mavuno utafika! Lakini mimi nawaambieni, yatazameni mashamba; mazao yako tayari kuvunwa.

³⁶ Eisoes y mae'r medelwr yn derbyn ei d�l ac yn casglu ffrwyth i fywyd tragwyddol, ac felly bydd yr heuwr a'r medelwr yn cydlawenhau.

³⁶Mvunaji anapata mshahara wake, na anakusanya mavuno kwa ajili ya uzima wa milele; hivyo mpandaji na mvunaji watafurahi pamoja.

³⁷ Yn hyn o beth y mae'r dywediad yn wir: 'Y mae un yn hau ac un arall yn medi.'

³⁷Kwa sababu hiyo msemo huu ni kweli: Mmoja hupanda na mwingine huvuna.

³⁸ Anfonais chwi i fedi cynhaeaf nad ydych wedi llafurio amdano. Eraill sydd wedi llafurio, a chwithau wedi cerdded i mewn i'w llafur."

³⁸Mimi nimewatuma mkavune mavuno ambayo hamkuyatolea jasho, wengine walifanya kazi, lakini ninyi mnafaidika kutokana na jasho lao."

³⁹ Daeth llawer o'r Samariaid o'r dref honno i gredu yn Iesu drwy air y wraig a dystiodd: "Dywedodd wrthyf bopeth yr wyf wedi ei wneud."

³⁹Wasamaria wengi wa kijiji kile waliamini kwa sababu ya maneno aliyosema huyo mama: "Ameniambia mambo yote niliyofanya."

⁴⁰ Felly pan ddaeth y Samariaid hyn ato ef, gofynasant iddo aros gyda hwy; ac fe arhosodd yno am ddau ddiwrnod.

⁴⁰Wasamaria walimwendea Yesu wakamwomba akae nao; naye akakaa hapo siku mbili.

⁴¹ A daeth llawer mwy i gredu ynddo trwy ei air ei hun.

⁴¹Watu wengi zaidi walimwamini kwa sababu ya ujumbe wake.

⁴² Meddent wrth y wraig, "Nid trwy'r hyn a ddywedaist ti yr ydym yn credu mwyach, oherwydd yr ydym wedi ei glywed drosom ein hunain, ac fe wyddom mai hwn yn wir yw Gwaredwr y byd."

⁴²Wakamwambia yule mama, "Sisi hatuamini tu kwa sababu ya maneno yako; sisi wenyewe tumesikia, na tunajua kwamba huyu ndiye kweli Mwokozi wa ulimwengu."

⁴³ Ymhen y ddau ddiwrnod ymadawodd Iesu a mynd oddi yno i Galilea.

⁴³Baada ya siku mbili Yesu aliondoka hapo, akaenda Galilaya.

⁴⁴ Oherwydd Iesu ei hun a dystiodd nad oes i broffwyd anrhydedd yn ei wlad ei hun.

⁴⁴Maana Yesu mwenyewe alisema waziwazi kwamba, "Nabii hapati heshima katika nchi yake."

⁴⁵ Pan gyrhaeddodd Galilea croesawodd y Galileaid ef, oherwydd yr oeddent hwythau wedi bod yn yr u373?yl ac wedi gweld y cwbl a wnaeth ef yn Jerwsalem yn ystod yr u373?yl.

⁴⁵Basi, alipofika Galilaya, Wagalilaya wengi walimkaribisha. Maana nao pia walikuwa kwenye sikukuu ya Pasaka, wakayaona mambo yote Yesu aliyotenda huko Yerusalemu wakati wa sikukuu hiyo.

⁴⁶ Daeth Iesu unwaith eto i Gana Galilea, lle'r oedd wedi troi'r du373?r yn win. Yr oedd rhyw swyddog i'r brenin � mab ganddo yn glaf yng Nghapernaum.

⁴⁶Yesu alifika tena huko mjini Kana, mkoani Galilaya, mahali alipogeuza maji kuwa divai. Kulikuwa na ofisa mmoja aliyekuwa na mtoto mgonjwa huko Kafarnaumu.

⁴⁷ Pan glywodd hwn fod Iesu wedi dod i Galilea o Jwdea, aeth ato a gofyn iddo ddod i lawr i iach�u ei fab, oherwydd ei fod ar fin marw.

⁴⁷Basi, huyo ofisa aliposikia kuwa Yesu alikuwa ametoka Yudea na kufika Galilaya, alimwendea akamwomba aende kumponya mtoto wake aliyekuwa mgonjwa mahututi.

⁴⁸ Dywedodd Iesu wrtho, "Heb ichwi weld arwyddion a rhyfeddodau, ni chredwch chwi byth."

⁴⁸Yesu akamwambia, "Msipoona ishara na maajabu hamtaamini!"

⁴⁹ Meddai'r swyddog wrtho, "Tyrd i lawr, syr, cyn i'm plentyn farw."

⁴⁹Huyo ofisa akamwambia, "Mheshimiwa, tafadhali twende kabla mwanangu hajafa."

⁵⁰ "Dos adref," meddai Iesu wrtho, "y mae dy fab yn fyw." Credodd y dyn y gair a ddywedodd Iesu wrtho, a chychwynnodd ar ei daith.

⁵⁰Yesu akamwambia, "Nenda tu, mwanao yu mzima." Huyo mtu akaamini maneno ya Yesu, akaenda zake.

⁵¹ Pan oedd ar ei ffordd i lawr, daeth ei weision i'w gyfarfod a dweud bod ei fachgen yn fyw.

⁵¹Alipokuwa bado njiani, watumishi wake walikutana naye, wakamwambia kwamba mwanawe alikuwa mzima.

⁵² Holodd hwy felly am yr amser pan fu i'r bachgen droi ar wella, ac atebasant ef, "Am un o'r gloch brynhawn ddoe y gadawodd y dwymyn ef."

⁵²Naye akawauliza saa mtoto alipopata nafuu; nao wakamwambia, "Jana saa saba mchana, homa ilimwacha."

⁵³ Yna sylweddolodd y tad mai dyna'r union awr y dywedodd Iesu wrtho, "Y mae dy fab yn fyw." Ac fe gredodd, ef a'i deulu i gyd.

⁵³Huyo baba akakumbuka kwamba ilikuwa ni saa ileile ambapo Yesu alimwambia: "Mwanao yu mzima." Basi, yeye akaamini pamoja na jamaa yake yote.

⁵⁴ Hwn felly oedd yr ail arwydd i Iesu ei wneud, wedi iddo ddod o Jwdea i Galilea.

⁵⁴Hii ilikuwa ishara ya pili aliyoifanya Yesu alipokuwa anatoka Yudea kwenda Galilaya.