¹ Ar �l hyn bu Iesu'n teithio o amgylch yng Ngalilea. Ni fynnai fynd o amgylch yn Jwdea, oherwydd yr oedd yr Iddewon yn chwilio amdano i'w ladd.

¹Baada ya hayo, Yesu alikuwa akitembea katika Galilaya. Hakutaka kutembea mkoani Yudea kwa sababu viongozi wa Wayahudi walikuwa wanataka kumwua.

² Yr oedd gu373?yl yr Iddewon, gu373?yl y Pebyll, yn ymyl,

²Sikukuu ya Vibanda ya Wayahudi ilikuwa imekaribia.

³ ac felly dywedodd ei frodyr wrtho, "Dylit adael y lle hwn a mynd i Jwdea, er mwyn i'th ddisgyblion hefyd weld y gweithredoedd yr wyt ti'n eu gwneud.

³Basi ndugu zake wakamwambia, "Ondoka hapa uende Yudea ili wanafunzi wako wazione kazi unazozifanya.

⁴ Oherwydd nid yw neb sy'n ceisio bod yn yr amlwg yn gwneud dim yn y dirgel. Os wyt yn gwneud y pethau hyn, dangos dy hun i'r byd."

⁴Mtu hafanyi mambo kwa siri kama anataka kujulikana kwa watu. Maadam unafanya mambo haya, basi, jidhihirishe kwa ulimwengu."

⁵ Nid oedd hyd yn oed ei frodyr yn credu ynddo.

⁵(Hata ndugu zake hawakumwamini!)

⁶ Felly dyma Iesu'n dweud wrthynt, "Nid yw'r amser yn aeddfed i mi eto, ond i chwi y mae unrhyw amser yn addas.

⁶Basi, Yesu akawaambia, "Wakati wangu ufaao haujafika bado. Lakini kwenu ninyi kila wakati unafaa.

⁷ Ni all y byd eich cas�u chwi, ond y mae'n fy nghas�u i am fy mod i'n tystio amdano fod ei weithredoedd yn ddrwg.

⁷Ulimwengu hauwezi kuwachukia ninyi, lakini mimi wanichukia kwa sababu mimi nauambia wazi kwamba matendo yake ni maovu.

⁸ Ewch chwi i fyny i'r u373?yl. Nid wyf fi'n mynd i fyny i'r u373?yl hon, oherwydd nid yw fy amser i wedi dod i'w gyflawniad eto."

⁸Ninyi nendeni kwenye sikukuu hiyo. Mimi siendi kwenye sikukuu hiyo, maana saa yangu ifaayo haijafika."

⁹ Wedi dweud hyn fe arhosodd ef yng Ngalilea.

⁹Alisema hayo kisha akabaki huko Galilaya.

¹⁰ Ond pan oedd ei frodyr wedi mynd i fyny i'r u373?yl, fe aeth yntau hefyd i fyny, nid yn agored ond yn ddirgel, fel petai.

¹⁰Baada ya ndugu zake kwenda kwenye sikukuu, Yesu naye alikwenda, lakini hakuenda kwa hadhara bali kwa siri.

¹¹ Yr oedd yr Iddewon yn chwilio amdano yn yr u373?yl ac yn dweud, "Ble mae ef?"

¹¹Viongozi wa Wayahudi walikuwa wanamtafuta kwenye sikukuu hiyo; Wakauliza: "Yuko wapi?"

¹² Yr oedd llawer o sibrwd amdano ymhlith y tyrfaoedd: rhai yn dweud, "Dyn da yw ef", ond "Na," meddai eraill, "twyllo'r bobl y mae."

¹²Kulikuwa na minong'ono mingi katika umati wa watu. Baadhi yao walisema, "Ni mtu mwema." Wengine walisema, "La! Anawapotosha watu."

¹³ Er hynny, nid oedd neb yn siarad yn agored amdano, rhag ofn yr Iddewon.

¹³Hata hivyo hakuna mtu aliyethubutu kusema, habari zake hadharani kwa kuwaogopa viongozi wa Wayahudi.

¹⁴ Pan oedd yr u373?yl eisoes ar ei hanner, aeth Iesu i fyny i'r deml a dechrau dysgu.

¹⁴Sikukuu hiyo ilipofikia katikati, Yesu naye alikwenda Hekaluni, akaanza kufundisha.

¹⁵ Yr oedd yr Iddewon yn rhyfeddu ac yn gofyn, "Sut y mae gan hwn y fath ddysg, ac yntau heb gael hyfforddiant?"

¹⁵Basi, Wayahudi wakashangaa na kusema "Mtu huyu amepataje elimu naye hakusoma shuleni?"

¹⁶ Atebodd Iesu hwy, "Nid eiddof fi yw'r hyn yr wyf yn ei ddysgu, ond eiddo'r hwn a'm hanfonodd i.

¹⁶Hapo Yesu akawajibu, "Mafundisho ninayofundisha si yangu, bali ni yake yeye aliyenituma.

¹⁷ Pwy bynnag sy'n ewyllysio gwneud ei ewyllys ef, caiff wybod a yw'r hyn yr wyf yn ei ddysgu yn dod oddi wrth Dduw, ai ynteu siarad ohonof fy hunan yr wyf.

¹⁷Mtu anayependa kufanya yale anayotaka Mungu, atajua kama mafundisho yangu yametoka kwa Mungu, au mimi najisemea tu mwenyewe.

¹⁸ Y mae'r sawl sy'n siarad ohono'i hun yn ceisio anrhydedd iddo'i hun; ond y mae'r sawl sy'n ceisio anrhydedd i'r hwn a'i hanfonodd yn ddiffuant ac yn ddiddichell.

¹⁸Yeye anayejisemea tu mwenyewe anatafuta sifa yake mwenyewe; lakini anayetafuta sifa ya yule aliyemtuma, huyo ni mwaminifu, na ndani yake hamna uovu wowote.

¹⁹ Onid yw Moses wedi rhoi'r Gyfraith i chwi? Ac eto nid oes neb ohonoch yn cadw'r Gyfraith. Pam yr ydych yn ceisio fy lladd i?"

¹⁹Je, Mose hakuwapeni Sheria? Hata hivyo, hakuna hata mmoja wenu anayeishika Sheria. Kwa nini mnataka kuniua?"

²⁰ Atebodd y dyrfa, "Y mae cythraul ynot. Pwy sy'n ceisio dy ladd di?"

²⁰Hapo watu wakamjibu, "Una wazimu wewe! Nani anataka kukuua?"

²¹ Meddai Iesu wrthynt, "Un weithred a wneuthum, ac yr ydych oll yn rhyfeddu o'r herwydd.

²¹Yesu akawajibu, "Kuna jambo moja nililofanya, nanyi mnalistaajabia.

²² Rhoddodd Moses i chwi ddefod enwaediad � er nad gyda Moses y cychwynnodd ond gyda'r patriarchiaid � ac yr ydych yn enwaedu ar blentyn ar y Saboth.

²²Mose aliwapeni ile desturi ya kutahiri. (Si kwamba desturi hiyo ilitoka kwa Mose, bali ilitoka kwa mababu). Sasa ninyi humtahiri mtu hata siku ya Sabato.

²³ Os enwaedir ar blentyn ar y Saboth rhag torri Cyfraith Moses, a ydych yn ddig wrthyf fi am imi iach�u holl gorff rhywun ar y Saboth?

²³Ikiwa basi, mtu hutahiriwa hata siku ya Sabato kusudi Sheria ya Mose isivunjwe, mbona mnanikasirikia kwa sababu nimemfanya mtu kuwa mzima kabisa siku ya Sabato?

²⁴ Peidiwch � barnu yn �l yr olwg, ond yn �l safonau barn gyfiawn."

²⁴Msihukumu mambo kwa nje tu; toeni hukumu ya haki."

²⁵ Yna dechreuodd rhai o drigolion Jerwsalem ddweud, "Onid hwn yw'r dyn y maent yn ceisio ei ladd?

²⁵Baadhi ya watu wa Yerusalemu walisema, "Je, yule mtu wanayemtafuta wamuue si huyu?

²⁶ A dyma fe'n siarad yn agored heb i neb ddweud dim yn ei erbyn. Tybed a yw'r llywodraethwyr wedi dod i wybod i sicrwydd mai hwn yw'r Meseia?

²⁶Tazameni sasa! Anawaonya hadharani, wala hakuna mtu anayemwambia hata neno. Je, yawezekana kuwa viongozi wametambua kweli kwamba huyu ndiye Kristo?

²⁷ Ac eto, fe wyddom ni o ble y mae'r dyn yma'n dod; ond pan ddaw'r Meseia, ni bydd neb yn gwybod o ble y mae'n dod."

²⁷Kristo atakapokuja hakuna mtu atakayejua mahali alikotoka, lakini sisi tunajua alikotoka mtu huyu!"

²⁸ Ar hynny, cyhoeddodd Iesu'n uchel, wrth ddysgu yn y deml, "Yr ydych yn f'adnabod i ac yn gwybod o ble rwy'n dod. Ond nid wyf wedi dod ohonof fy hun. Y mae'r hwn a'm hanfonodd i �'i hanfod yn wirionedd, ond nid ydych chwi'n ei adnabod ef.

²⁸Basi, Yesu alipokuwa anafundisha Hekaluni alipaaza sauti na kusema, "Ati mnanijua; hata nilikotoka mnakujua! Hata hivyo, sikuja kwa mamlaka yangu mwenyewe; ila yeye aliyenituma mimi ni wa kweli, nanyi hamumjui.

²⁹ Yr wyf fi'n ei adnabod ef, oherwydd oddi wrtho ef y deuthum, ac ef a'm hanfonodd."

²⁹Lakini mimi namjua kwa sababu nimetoka kwake, naye ndiye aliyenituma."

³⁰ Am hynny ceisiasant ei ddal, ond ni osododd neb law arno, oherwydd nid oedd ei awr ef wedi dod eto.

³⁰Basi, watu wakataka kumtia nguvuni, lakini hakuna mtu aliyethubutu kumkamata kwa sababu saa yake ilikuwa haijafika bado.

³¹ Credodd llawer o blith y dyrfa ynddo, ac meddent, "A fydd y Meseia, pan ddaw, yn gwneud mwy o arwyddion nag a wnaeth y dyn hwn?"

³¹Wengi katika ule umati wa watu walimwamini, wakasema, "Je, Kristo akija atafanya ishara kubwa zaidi kuliko alizozifanya huyu?"

³² Clywodd y Phariseaid y dyrfa'n sibrwd y pethau hyn amdano. Ac fe anfonodd y prif offeiriaid a'r Phariseaid swyddogion i'w ddal ef.

³²Mafarisayo waliwasikia watu wakinong'ona maneno hayo juu ya Yesu. Basi, wao pamoja na makuhani wakuu wakawatuma walinzi wamtie nguvuni.

³³ Felly dywedodd Iesu, "Am ychydig amser eto y byddaf gyda chwi, ac yna af at yr hwn a'm hanfonodd i.

³³Yesu akasema, "Bado niko nanyi kwa muda mfupi, kisha nitamwendea yule aliyenituma.

³⁴ Fe chwiliwch amdanaf fi, ond ni chewch hyd imi; lle yr wyf fi ni allwch chwi ddod."

³⁴Mtanitafuta lakini hamtaniona, maana pale nitakapokuwa ninyi hamwezi kufika."

³⁵ Meddai'r Iddewon wrth ei gilydd, "I ble mae hwn ar fynd, fel na bydd i ni gael hyd iddo? A yw ar fynd, tybed, at y rhai sydd ar wasgar ymhlith y Groegiaid, a dysgu'r Groegiaid?

³⁵Viongozi wa Wayahudi wakasema wao kwa wao, "Mtu huyu atakwenda wapi ambapo hatutaweza kumpata? Atakwenda kwa Wayahudi waliotawanyika kati ya Wagiriki, na kuwafundisha Wagiriki?

³⁶ Beth yw ystyr y gair hwn a ddywedodd, 'Fe chwiliwch amdanaf fi, ond ni chewch hyd i mi; lle yr wyf fi, ni allwch chwi ddod'?"

³⁶Ana maana gani anaposema: Mtanitafuta lakini hamtanipata, na mahali nitakapokuwa ninyi hamwezi kufika?"

³⁷ Ar ddydd olaf yr u373?yl, y dydd mawr, safodd Iesu a chyhoeddi'n uchel: "Pwy bynnag sy'n sychedig, deued ataf fi ac yfed.

³⁷Siku ya mwisho ya sikukuu hiyo ilikuwa siku maalum. Yesu alisimama, akasema kwa sauti kubwa, "Aliye na kiu na aje kwangu anywe.

³⁸ Allan o'r sawl sy'n credu ynof fi, fel y dywedodd yr Ysgrythur, y bydd ffrydiau o ddu373?r bywiol yn llifo."

³⁸Kama yasemavyo Maandiko Matakatifu: Anayeniamini mimi, mito ya maji yenye uzima itatiririka kutoka moyoni mwake!"

³⁹ S�n yr oedd am yr Ysbryd yr oedd y rhai a gredodd ynddo ef yn mynd i'w dderbyn. Oherwydd nid oedd yr Ysbryd ganddynt eto, am nad oedd Iesu wedi cael ei ogoneddu eto.

³⁹(Alisema hayo kumhusu Roho ambaye wale waliomwamini yeye watampokea. Wakati huo Roho alikuwa hajafika kwa sababu Yesu alikuwa hajatukuzwa bado.)

⁴⁰ Ar �l ei glywed yn dweud hyn, meddai rhai o blith y dyrfa, "Hwn yn wir yw'r Proffwyd."

⁴⁰Baadhi ya watu katika ule umati walisikia maneno hayo, wakasema, "Kweli mtu huyu ndiye yule nabii!"

⁴¹ Meddai eraill, "Hwn yw'r Meseia." Ond meddai rhai, "Does bosibl mai o Galilea y mae'r Meseia yn dod?

⁴¹Wengine wakasema, "Huyu ndiye Kristo!" Lakini wengine walisema, "Je, yawezekana Kristo akatoka Galilaya?

⁴² Onid yw'r Ysgrythur yn dweud mai o linach Dafydd ac o Fethlehem, y pentref lle'r oedd Dafydd yn byw, y daw'r Meseia?"

⁴²Maandiko Matakatifu yasemaje? Yanasema: Kristo atatoka katika ukoo wa Daudi, na atazaliwa Bethlehemu, mji wa Daudi!"

⁴³ Felly bu ymraniad ymhlith y dyrfa o'i achos ef.

⁴³Basi, kukatokea mafarakano juu yake katika ule umati wa watu.

⁴⁴ Yr oedd rhai ohonynt yn awyddus i'w ddal, ond ni osododd neb ddwylo arno.

⁴⁴Baadhi ya watu walitaka kumtia nguvuni lakini hakuna aliyejaribu kumkamata.

⁴⁵ Daeth y swyddogion yn �l at y prif offeiriaid a'r Phariseaid, a gofynnodd y rheini iddynt, "Pam na ddaethoch ag ef yma?"

⁴⁵Kisha wale walinzi wakarudi kwa makuhani wakuu na Mafarisayo; nao wakawauliza, "Kwa nini hamkumleta?"

⁴⁶ Atebodd y swyddogion, "Ni lefarodd neb erioed fel hyn."

⁴⁶Walinzi wakawajibu, "Hakuna mtu aliyepata kamwe kusema kama asemavyo mtu huyu!"

⁴⁷ Yna dywedodd y Phariseaid, "A ydych chwithau hefyd wedi eich twyllo?

⁴⁷Mafarisayo wakawauliza, "Je, nanyi pia mmedanganyika?

⁴⁸ A oes unrhyw un o'r llywodraethwyr wedi credu ynddo, neu o'r Phariseaid?

⁴⁸Je, mmekwisha mwona hata mmoja wa viongozi wa watu, au mmoja wa Mafarisayo aliyemwamini?

⁴⁹ Ond y dyrfa yma nad yw'n gwybod dim am y Gyfraith, dan felltith y maent."

⁴⁹Lakini umati huu haujui Sheria ya Mose; umelaaniwa!"

⁵⁰ Yr oedd Nicodemus, y dyn oedd wedi dod ato o'r blaen, yn un ohonynt; meddai ef wrthynt,

⁵⁰Mmoja wao alikuwa Nikodemo ambaye hapo awali alikuwa amemwendea Yesu. Basi, yeye akawaambia,

⁵¹ "A yw ein Cyfraith ni yn barnu rhywun heb roi gwrandawiad iddo yn gyntaf, a chael gwybod beth y mae'n ei wneud?"

⁵¹"Je, Sheria yetu humhukumu mtu kabla ya kumsikia kwanza na kujua anafanya nini?"

⁵² Atebasant ef, "A wyt tithau hefyd yn dod o Galilea? Chwilia'r Ysgrythurau, a chei weld nad yw proffwyd byth yn codi o Galilea."

⁵²Nao wakamjibu, "Je, wewe pia umetoka Galilaya? Haya, kayachunguze Maandiko Matakatifu nawe utaona kwamba Galilaya hakutoki kamwe nabii!"

⁵³ Ac aethant adref bob un.

⁵³Basi, wote wakaondoka, kila mtu akaenda zake;