¹ Yn gymaint � bod llawer wedi ymgymryd ag ysgrifennu hanes y pethau a gyflawnwyd yn ein plith,

¹Mheshimiwa Theofilo: Watu wengi wamejitahidi kuandika juu ya mambo yale yaliyotendeka kati yetu.

² fel y traddodwyd hwy inni gan y rhai a fu o'r dechreuad yn llygad-dystion ac yn weision y gair,

²Waliandika kama tulivyoelezwa na wale walioyaona kwa macho yao tangu mwanzo, na waliotangaza ujumbe huo.

³ penderfynais innau, gan fy mod wedi ymchwilio yn fanwl i bopeth o'r dechreuad, eu hysgrifennu i ti yn eu trefn, ardderchocaf Theoffilus,

³Inafaa nami pia, Mheshimiwa, baada ya kuchunguza kwa makini mambo yote tangu mwanzo, nikuandikie kwa mpango,

⁴ er mwyn iti gael sicrwydd am y wybodaeth a dderbyniaist.

⁴ili nawe uweze kujionea mwenyewe ukweli wa mambo yale uliyofundishwa.

⁵ Yn nyddiau Herod, brenin Jwdea, yr oedd offeiriad o adran Abeia, o'r enw Sachareias, a chanddo wraig o blith merched Aaron; ei henw hi oedd Elisabeth.

⁵Wakati Herode alipokuwa mfalme wa Yudea, kulikuwa na kuhani mmoja jina lake Zakaria, wa kikundi cha Abia. Mke wake alikuwa anaitwa Elisabeti, naye alikuwa wa ukoo wa kuhani Aroni.

⁶ Yr oeddent ill dau yn gyfiawn gerbron Duw, yn ymddwyn yn ddi-fai yn �l holl orchmynion ac ordeiniadau'r Arglwydd.

⁶Wote wawili walikuwa wanyofu mbele ya Mungu, wakiishi kwa kufuata amri na maagizo yote ya Bwana bila lawama.

⁷ Nid oedd ganddynt blant, oherwydd yr oedd Elisabeth yn ddiffrwyth, ac yr oeddent ill dau wedi cyrraedd oedran mawr.

⁷Lakini hawakuwa wamejaliwa watoto kwa vile Elisabeti alikuwa tasa, nao wote wawili walikuwa wazee sana.

⁸ Ond pan oedd Sachareias a'i adran, yn eu tro, yn gweinyddu fel offeiriaid gerbron Duw,

⁸Siku moja, ilipokuwa zamu yake ya kutoa huduma ya ukuhani mbele ya Mungu,

⁹ yn �l arferiad y swydd, daeth i'w ran fynd i mewn i gysegr yr Arglwydd ac offrymu'r arogldarth;

⁹Zakariya alichaguliwa kwa kura, kama ilivyokuwa desturi, kuingia hekaluni ili afukize ubani.

¹⁰ ac ar awr yr offrymu yr oedd holl dyrfa'r bobl y tu allan yn gwedd�o.

¹⁰Watu, umati mkubwa, walikuwa wamekusanyika nje wanasali wakati huo wa kufukiza ubani.

¹¹ A dyma angel yr Arglwydd yn ymddangos iddo, yn sefyll ar yr ochr dde i allor yr arogldarth;

¹¹Malaika wa Bwana akamtokea humo ndani, akasimama upande wa kulia wa madhabahu ya kufukizia ubani.

¹² a phan welodd Sachareias ef, fe'i cythryblwyd a daeth ofn arno.

¹²Zakariya alipomwona alifadhaika, hofu ikamwingia.

¹³ Ond dywedodd yr angel wrtho, "Paid ag ofni, Sachareias, oherwydd y mae dy ddeisyfiad wedi ei wrando; bydd dy wraig Elisabeth yn esgor ar fab i ti, a gelwi ef Ioan.

¹³Lakini malaika akamwambia, "Zakariya, usiogope, kwa maana sala yako imesikilizwa, na Elisabeti mkeo atakuzalia mtoto wa kiume, nawe utampa jina Yohane.

¹⁴ Fe gei lawenydd a gorfoledd, a bydd llawer yn llawenychu o achos ei enedigaeth ef;

¹⁴Utakuwa na furaha kubwa na watu wengi watashangilia kwa sababu ya kuzaliwa kwake.

¹⁵ oherwydd mawr fydd ef gerbron yr Arglwydd, ac nid yf win na diod gadarn byth; llenwir ef �'r Ysbryd Gl�n, ie, yng nghroth ei fam,

¹⁵Atakuwa mkuu mbele ya Bwana. Hatakunywa divai wala kileo, atajazwa Roho Mtakatifu tangu tumboni mwa mama yake.

¹⁶ ac fe dry lawer o bobl Israel yn �l at yr Arglwydd eu Duw.

¹⁶Atawaelekeza wengi wa watu wa Israeli kwa Bwana Mungu wao.

¹⁷ Bydd yn cerdded o flaen yr Arglwydd yn ysbryd a nerth Elias, i droi calonnau rhieni at eu plant, ac i droi'r anufudd i feddylfryd y cyfiawn, er mwyn darparu i'r Arglwydd bobl wedi eu paratoi."

¹⁷Atamtangulia Bwana akiongozwa na nguvu na roho kama Eliya. Atawapatanisha kina baba na watoto wao; atawafanya wasiotii wawe na fikira za uadilifu, na hivyo amtayarishie Bwana watu wake."

¹⁸ Meddai Sachareias wrth yr angel, "Sut y caf sicrwydd o hyn? Oherwydd yr wyf fi yn hen, a'm gwraig wedi cyrraedd oedran mawr."

¹⁸Zakariya akamwambia huyo malaika, "Ni kitu gani kitakachonihakikishia jambo hilo? Mimi ni mzee, hali kadhalika na mke wangu."

¹⁹ Atebodd yr angel ef, "Myfi yw Gabriel, sydd yn sefyll gerbron Duw, ac anfonwyd fi i lefaru wrthyt ac i gyhoeddi iti y newydd da hwn;

¹⁹Malaika akamjibu, "Mimi ni Gabrieli, nisimamaye mbele ya Mungu, na nimetumwa niseme nawe, nikuletee hii habari njema.

²⁰ ac wele, byddi'n fud a heb allu llefaru hyd y dydd y digwydd hyn, am iti beidio � chredu fy ngeiriau, geiriau a gyflawnir yn eu hamser priodol."

²⁰Sikiliza, utakuwa bubu kwa sababu huyasadiki haya maneno yatakayotimia kwa wakati wake. Hutaweza kusema mpaka hayo niliyokuambia yatakapotimia."

²¹ Yr oedd y bobl yn disgwyl am Sachareias, ac yn synnu ei fod yn oedi yn y cysegr.

²¹Wakati huo, wale watu walikuwa wanamngoja Zakariya huku wakishangaa juu ya kukawia kwake Hekaluni.

²² A phan ddaeth allan, ni allai lefaru wrthynt, a deallasant iddo gael gweledigaeth yn y cysegr; yr oedd yntau yn amneidio arnynt ac yn parhau yn fud.

²²Alipotoka nje, hakuweza kusema nao. Ikawa dhahiri kwao kwamba alikuwa ameona maono Hekaluni. Lakini akawa anawapa ishara kwa mikono, akabaki bubu.

²³ Pan ddaeth dyddiau ei wasanaeth i ben, dychwelodd adref.

²³Zamu yake ya kuhudumu ilipokwisha, alirudi nyumbani.

²⁴ Ond wedi'r dyddiau hynny beichiogodd Elisabeth ei wraig; ac fe'i cuddiodd ei hun am bum mis, gan ddweud,

²⁴Baadaye Elisabeti mkewe akapata mimba. Akajificha nyumbani kwa muda wa miezi mitano, akisema:

²⁵ "Fel hyn y gwnaeth yr Arglwydd i mi yn y dyddiau yr edrychodd arnaf i dynnu ymaith fy ngwarth yng ngolwg y cyhoedd."

²⁵"Hivi ndivyo alivyonitendea Bwana; ameniangalia na kuniondolea aibu niliyokuwa nayo mbele ya watu."

²⁶ Yn y chweched mis anfonwyd yr angel Gabriel gan Dduw i dref yng Ngalilea o'r enw Nasareth,

²⁶Mnamo mwezi wa sita, malaika Gabrieli alitumwa na Mungu aende kwenye mji uitwao Nazareti huko Galilaya,

²⁷ at wyryf oedd wedi ei dywedd�o i u373?r o'r enw Joseff, o du375? Dafydd; Mair oedd enw'r wyryf.

²⁷kwa msichana mmoja aitwaye Maria, mchumba wa mtu mmoja jina lake Yosefu, wa ukoo wa Daudi.

²⁸ Aeth yr angel ati a dweud, "Henffych well, tydi, yr un y rhoddodd Duw ei ffafr iddi! Y mae'r Arglwydd gyda thi."

²⁸Malaika akamwendea, akamwambia, "Salamu Maria! Umejaliwa neema nyingi! Bwana yu pamoja nawe."

²⁹ Ond cythryblwyd hi drwyddi gan ei eiriau, a cheisiodd ddirnad pa fath gyfarchiad a allai hwn fod.

²⁹Maria aliposikia maneno hayo alifadhaika sana, akawaza: maneno haya yanamaanisha nini?

³⁰ Meddai'r angel wrthi, "Paid ag ofni, Mair, oherwydd cefaist ffafr gyda Duw;

³⁰Malaika akamwambia, "Usiogope Maria, kwa maana Mungu amekujalia neema.

³¹ ac wele, byddi'n beichiogi yn dy groth ac yn esgor ar fab, a gelwi ef Iesu.

³¹Utachukua mimba, utamzaa mtoto wa kiume na utampa jina Yesu.

³² Bydd hwn yn fawr, a Mab y Goruchaf y gelwir ef; rhydd yr Arglwydd Dduw iddo orsedd Dafydd ei dad,

³²Yeye atakuwa mkuu na ataitwa Mwana wa Mungu Mkuu. Bwana Mungu atampa kiti cha mfalme Daudi, babu yake.

³³ ac fe deyrnasa ar du375? Jacob am byth, ac ar ei deyrnas ni bydd diwedd."

³³Kwa hivyo atautawala ukoo wa Yakobo milele, na ufalme wake hautakuwa na mwisho."

³⁴ Meddai Mair wrth yr angel, "Sut y digwydd hyn, gan nad wyf yn cael cyfathrach � gu373?r?"

³⁴Maria akamjibu, "Yatawezekanaje hayo, hali mimi ni bikira?"

³⁵ Atebodd yr angel hi, "Daw'r Ysbryd Gl�n arnat, a bydd nerth y Goruchaf yn dy gysgodi; am hynny, gelwir y plentyn a genhedlir yn sanctaidd, Mab Duw.

³⁵Malaika akamjibu, "Roho Mtakatifu atakushukia, na uwezo wake Mungu Mkuu utakujia kama kivuli; kwa sababu hiyo, mtoto atakayezaliwa ataitwa Mtakatifu, Mwana wa Mungu.

³⁶ Ac wele, y mae Elisabeth dy berthynas hithau wedi beichiogi ar fab yn ei henaint, a dyma'r chweched mis i'r hon a elwir yn ddiffrwyth;

³⁶Ujue pia kwamba hata Elisabeti, jamaa yako, naye amepata mimba ingawa ni mzee, na sasa ni mwezi wa sita kwake yeye ambaye watu walimfahamu kuwa tasa.

³⁷ oherwydd ni bydd dim yn amhosibl gyda Duw."

³⁷Kwa maana hakuna jambo lisilowezekana kwa Mungu."

³⁸ Dywedodd Mair, "Dyma lawforwyn yr Arglwydd; bydded i mi yn �l dy air di." Ac aeth yr angel i ffwrdd oddi wrthi.

³⁸Maria akasema, "Mimi ni mtumishi wa Bwana, nitendewe kama ulivyosema." Kisha yule malaika akaenda zake.

³⁹ Ar hynny cychwynnodd Mair ac aeth ar frys i'r mynydd-dir, i un o drefi Jwda;

³⁹Siku kadhaa baadaye, Maria alifunga safari akaenda kwa haraka hadi mji mmoja ulioko katika milima ya Yuda.

⁴⁰ aeth i du375? Sachareias a chyfarch Elisabeth.

⁴⁰Huko, aliingia katika nyumba ya Zakariya, akamsalimu Elisabeti.

⁴¹ Pan glywodd hi gyfarchiad Mair, llamodd y plentyn yn ei chroth a llanwyd Elisabeth �'r Ysbryd Gl�n;

⁴¹Mara tu Elisabeti aliposikia sauti ya Maria, mtoto mchanga tumboni mwake Elisabeti akaruka. Naye Elisabeti akajazwa Roho Mtakatifiu,

⁴² a llefodd � llais uchel, "Bendigedig wyt ti ymhlith gwragedd, a bendigedig yw ffrwyth dy groth.

⁴²akasema kwa sauti kubwa, "Umebarikiwa kuliko wanawake wote, naye utakayemzaa amebarikiwa.

⁴³ Sut y daeth i'm rhan i fod mam fy Arglwydd yn dod ataf?

⁴³Mimi ni nani hata mama wa Bwana wangu afike kwangu?

⁴⁴ Pan glywais dy lais yn fy nghyfarch, dyma'r plentyn yn fy nghroth yn llamu o orfoledd.

⁴⁴Nakwambia, mara tu niliposikia sauti yako, mtoto mchanga tumboni mwangu aliruka kwa furaha.

⁴⁵ Gwyn ei byd yr hon a gredodd y cyflawnid yr hyn a lefarwyd wrthi gan yr Arglwydd."

⁴⁵Heri yako wewe uliyesadiki kwamba yatatimia yale Bwana aliyokwambia."

⁴⁶ Ac meddai Mair: "Y mae fy enaid yn mawrygu yr Arglwydd,

⁴⁶Naye Maria akasema,

⁴⁷ a gorfoleddodd fy ysbryd yn Nuw, fy Ngwaredwr,

⁴⁷"Moyo wangu wamtukuza Bwana, roho yangu inafurahi kwa sababu ya Mungu Mwokozi wangu.

⁴⁸ am iddo ystyried distadledd ei lawforwyn. Oherwydd wele, o hyn allan fe'm gelwir yn wynfydedig gan yr holl genedlaethau,

⁴⁸Kwa kuwa amemwangalia kwa huruma mtumishi wake mnyenyekevu. Hivyo tangu sasa watu wote wataniita mwenye heri.

⁴⁹ oherwydd gwnaeth yr hwn sydd nerthol bethau mawr i mi, a sanctaidd yw ei enw ef;

⁴⁹Kwa kuwa Mwenyezi Mungu amenitendea makuu, jina lake ni takatifu.

⁵⁰ y mae ei drugaredd o genhedlaeth i genhedlaeth i'r rhai sydd yn ei ofni ef.

⁵⁰Huruma yake kwa watu wanaomcha hudumu kizazi hata kizazi.

⁵¹ Gwnaeth rymuster �'i fraich, gwasgarodd y rhai balch eu calon;

⁵¹Amefanya mambo makuu kwa mkono wake: amewatawanya wenye kiburi katika mawazo ya mioyo yao;

⁵² tynnodd dywysogion oddi ar eu gorseddau, a dyrchafodd y rhai distadl;

⁵²amewashusha wenye nguvu kutoka vitu vyao vya enzi, akawakweza wanyenyekevu.

⁵³ llwythodd y newynog � rhoddion, ac anfonodd y cyfoethogion ymaith yn waglaw.

⁵³Wenye njaa amewashibisha mema, matajiri amewaacha waende mikono mitupu.

⁵⁴ Cynorthwyodd ef Israel ei was, gan ddwyn i'w gof ei drugaredd �

⁵⁴Amemsaidia Israeli mtumishi wake, akikumbuka huruma yake.

⁵⁵ fel y llefarodd wrth ein hynafiaid � ei drugaredd wrth Abraham a'i had yn dragywydd."

⁵⁵Kama alivyowaahidia wazee wetu Abrahamu na wazawa wake hata milele."

⁵⁶ Ac arhosodd Mair gyda hi tua thri mis, ac yna dychwelodd adref.

⁵⁶Maria alikaa na Elisabeti kwa muda upatao miezi mitatu, halafu akarudi nyumbani kwake.

⁵⁷ Am Elisabeth, cyflawnwyd yr amser iddi esgor, a ganwyd iddi fab.

⁵⁷Wakati wa kujifungua kwake Elisabeti ulifika, akajifungua mtoto wa kiume.

⁵⁸ Clywodd ei chymdogion a'i pherthnasau am drugaredd fawr yr Arglwydd iddi, ac yr oeddent yn llawenychu gyda hi.

⁵⁸Jirani na watu wa jamaa yake walipopata habari kwamba Bwana amemwonea huruma kubwa, walifurahi pamoja naye.

⁵⁹ A'r wythfed dydd daethant i enwaedu ar y plentyn, ac yr oeddent am ei enwi ar �l ei dad, Sachareias.

⁵⁹Halafu siku ya nane walifika kumtahiri mtoto, wakataka kumpa jina la baba yake, Zakariya.

⁶⁰ Ond atebodd ei fam, "Nage, Ioan yw ei enw i fod."

⁶⁰Lakini mama yake akasema, "La, sivyo, bali ataitwa Yohane."

⁶¹ Meddent wrthi, "Nid oes neb o'th deulu �'r enw hwnnw arno."

⁶¹Wakamwambia, "Mbona hakuna yeyote katika ukoo wake mwenye jina hilo?"

⁶² Yna gofynasant drwy arwyddion i'w dad sut y dymunai ef ei enwi.

⁶²Basi, wakamwashiria baba yake wapate kujua alitaka mtoto wake apewe jina gani.

⁶³ Galwodd yntau am lechen fach ac ysgrifennodd, "Ioan yw ei enw." A synnodd pawb.

⁶³Naye akaomba kibao cha kuandikia, akaandika hivi: "Yohane ndilo jina lake." Wote wakastaajabu.

⁶⁴ Ar unwaith rhyddhawyd ei enau a'i dafod, a dechreuodd lefaru a bendithio Duw.

⁶⁴Papo hapo midomo na ulimi wake Zakariya vikafunguliwa, akawa anaongea akimsifu Mungu.

⁶⁵ Daeth ofn ar eu holl gymdogion, a bu trafod ar yr holl ddigwyddiadau hyn trwy fynydd-dir Jwdea i gyd;

⁶⁵Hofu ikawaingia jirani wote, na habari hizo zikaenea kila mahali katika milima ya Yudea.

⁶⁶ a chadwyd hwy ar gof gan bawb a glywodd amdanynt. "Beth gan hynny fydd y plentyn hwn?" meddent. Ac yn wir yr oedd llaw'r Arglwydd gydag ef.

⁶⁶Wote waliosikia mambo hayo waliyatafakari mioyoni mwao wakisema: "Mtoto huyu atakuwa mtu wa namna gani?" Maana, hakika nguvu ya Bwana ilikuwa pamoja naye.

⁶⁷ Llanwyd Sachareias ei dad ef �'r Ysbryd Gl�n, a phroffwydodd fel hyn:

⁶⁷Zakariya, baba yake mtoto, akajazwa Roho Mtakatifu, akatamka ujumbe wa Mungu:

⁶⁸ "Bendigedig fyddo Arglwydd Dduw Israel am iddo ymweld �'i bobl a'u prynu i ryddid;

⁶⁸"Asifiwe Bwana Mungu wa Israeli, kwani amekuja kuwasaidia na kuwakomboa watu wake.

⁶⁹ cododd waredigaeth gadarn i ni yn nhu375? Dafydd ei was �

⁶⁹Ametupatia Mwokozi shujaa, mzawa wa Daudi mtumishi wake.

⁷⁰ fel y llefarodd trwy enau ei broffwydi sanctaidd yn yr oesoedd a fu �

⁷⁰Aliahidi hapo kale kwa njia ya manabii wake watakatifu,

⁷¹ gwaredigaeth rhag ein gelynion ac o afael pawb sydd yn ein cas�u;

⁷¹kwamba atatuokoa mikononi mwa adui zetu na kutoka mikononi mwa wote wanaotuchukia.

⁷² fel hyn y cymerodd drugaredd ar ein hynafiaid, a chofio ei gyfamod sanctaidd,

⁷²Alisema atawahurumia wazee wetu, na kukumbuka agano lake takatifu.

⁷³ y llw a dyngodd wrth Abraham ein tad, y rhoddai inni

⁷³Kiapo alichomwapia Abrahamu baba yetu, ni kwamba atatujalia sisi

⁷⁴ gael ein hachub o afael gelynion, a'i addoli yn ddi-ofn

⁷⁴tukombolewe kutoka adui zetu, tupate kumtumikia bila hofu,

⁷⁵ mewn sancteiddrwydd a chyfiawnder ger ei fron ef holl ddyddiau ein bywyd.

⁷⁵kwa unyofu na uadilifu mbele yake, siku zote za maisha yetu.

⁷⁶ A thithau, fy mhlentyn, gelwir di yn broffwyd y Goruchaf, oherwydd byddi'n cerdded o flaen yr Arglwydd i baratoi ei lwybrau,

⁷⁶Nawe mwanangu, utaitwa, nabii wa Mungu Mkuu, utamtangulia Bwana kumtayarishia njia yake;

⁷⁷ i roi i'w bobl wybodaeth am waredigaeth trwy faddeuant eu pechodau.

⁷⁷kuwatangazia watu kwamba wataokolewa kwa kuondolewa dhambi zao.

⁷⁸ Hyn yw trugaredd calon ein Duw � fe ddaw �'r wawrddydd oddi uchod i'n plith,

⁷⁸Mungu wetu ni mpole na mwenye huruma. Atasababisha pambazuko angavu la ukombozi litujie kutoka juu,

⁷⁹ i lewyrchu ar y rhai sy'n eistedd yn nhywyllwch cysgod angau, a chyfeirio ein traed i ffordd tangnefedd."

⁷⁹na kuwaangazia wote wanaokaa katika giza kuu la kifo, aongoze hatua zetu katika njia ya amani."

⁸⁰ Yr oedd y plentyn yn tyfu ac yn cryfhau yn ei ysbryd; a bu yn yr anialwch hyd y dydd y dangoswyd ef i Israel.

⁸⁰Mtoto akakua, akapata nguvu rohoni. Alikaa jangwani mpaka alipojionyesha rasmi kwa watu wa Israeli.