1 Fel hyn y dywed yr ARGLWYDD: "Wele, mi godaf wynt dinistriol yn erbyn Babilon a phreswylwyr Caldea.
1Thus says Yahweh: Behold, I will raise up against Babylon, and against those who dwell in Lebkamai, a destroying wind.
2 Anfonaf nithwyr i Fabilon; fe'i nithiant, a gwac�u ei thir; canys d�nt yn ei herbyn o bob tu yn nydd ei blinder.
2I will send to Babylon strangers, who shall winnow her; and they shall empty her land: for in the day of trouble they shall be against her around.
3 Na thynned y saethwr ei fwa, na gwisgo'i lurig. Peidiwch ag arbed ei gwu375?r ifainc, difethwch yn llwyr ei holl lu.
3Against him who bends let the archer bend his bow, and against him who lifts himself up in his coat of mail: and don’t spare her young men; utterly destroy all her army.
4 Syrthiant yn farw yn nhir y Caldeaid, wedi eu trywanu yn ei heolydd hi.
4They shall fall down slain in the land of the Chaldeans, and thrust through in her streets.
5 Canys ni adewir Israel na Jwda yn weddw gan eu Duw, gan ARGLWYDD y Lluoedd; ond y mae gwlad y Caldeaid yn llawn euogrwydd yn erbyn Sanct Israel.
5For Israel is not forsaken, nor Judah, of his God, of Yahweh of Armies; though their land is full of guilt against the Holy One of Israel.
6 Ffowch o ganol Babilon, achubed pob un ei hunan. Peidiwch � chymryd eich difetha gan ei drygioni hi, canys amser dial yw hwn i'r ARGLWYDD; y mae ef yn talu'r pwyth iddi hi.
6Flee out of the midst of Babylon, and save every man his life; don’t be cut off in her iniquity: for it is the time of Yahweh’s vengeance; he will render to her a recompense.
7 Cwpan aur oedd Babilon yn llaw'r ARGLWYDD, yn meddwi'r holl ddaear; byddai'r cenhedloedd yn yfed o'i gwin, a'r cenhedloedd felly'n mynd yn ynfyd.
7Babylon has been a golden cup in Yahweh’s hand, who made all the earth drunken: the nations have drunk of her wine; therefore the nations are mad.
8 Yn ddisymwth syrthiodd Babilon, a drylliwyd hi; udwch drosti! Cymerwch falm i'w dolur, i edrych a gaiff hi ei hiach�u.
8Babylon is suddenly fallen and destroyed: wail for her; take balm for her pain, if so be she may be healed.
9 Ceisiem iach�u Babilon, ond ni chafodd ei hiach�u; gadewch hi, ac awn bawb i'w wlad. Canys cyrhaeddodd ei barnedigaeth i'r nefoedd, a dyrchafwyd hi hyd yr wybren.
9We would have healed Babylon, but she is not healed: forsake her, and let us go everyone into his own country; for her judgment reaches to heaven, and is lifted up even to the skies.
10 Bu i'r ARGLWYDD ein cyfiawnhau. Dewch, traethwn yn Seion waith yr ARGLWYDD ein Duw.
10Yahweh has brought forth our righteousness: come, and let us declare in Zion the work of Yahweh our God.
11 "Hogwch y saethau. Llanwch y cewyll. Cynhyrfodd yr ARGLWYDD ysbryd brenhinoedd Media; canys y mae ei fwriad yn erbyn Babilon, i'w dinistrio. Dial yr ARGLWYDD yw hyn, dial am ei deml.
11Make sharp the arrows; hold firm the shields: Yahweh has stirred up the spirit of the kings of the Medes; because his purpose is against Babylon, to destroy it: for it is the vengeance of Yahweh, the vengeance of his temple.
12 Codwch faner yn erbyn muriau Babilon; cryfhewch y wyliadwriaeth, a darparu gwylwyr a gosod cynllwynwyr; oherwydd bwriadodd a chwblhaodd yr ARGLWYDD yr hyn a lefarodd am drigolion Babilon.
12Set up a standard against the walls of Babylon, make the watch strong, set the watchmen, prepare the ambushes; for Yahweh has both purposed and done that which he spoke concerning the inhabitants of Babylon.
13 Ti, ddinas aml dy drysorau, sy'n trigo gerllaw dyfroedd lawer, daeth diwedd arnat ac ar dy gribddeilio.
13You who dwell on many waters, abundant in treasures, your end has come, the measure of your covetousness.
14 Tyngodd ARGLWYDD y Lluoedd iddo'i hun, 'Diau imi dy lenwi � phobl mor niferus �'r locustiaid; ond cenir c�n floddest yn dy erbyn.'"
14Yahweh of Armies has sworn by himself, saying, Surely I will fill you with men, as with the canker worm; and they shall lift up a shout against you.
15 Gwnaeth ef y ddaear trwy ei nerth, sicrhaodd y byd trwy ei ddoethineb, a thrwy ei ddeall estynnodd y nefoedd.
15He has made the earth by his power, he has established the world by his wisdom, and by his understanding has he stretched out the heavens:
16 Pan rydd ei lais, daw twrf dyfroedd yn y nefoedd, bydd yn peri i darth godi o eithafoedd y ddaear, yn gwneud mellt �'r glaw, ac yn dwyn allan wyntoedd o'i ystordai.
16when he utters his voice, there is a tumult of waters in the heavens, and he causes the vapors to ascend from the ends of the earth; he makes lightning for the rain, and brings forth the wind out of his treasuries.
17 Ynfyd yw pob un, a heb wybodaeth. Cywilyddir pob eurych gan ei eilun, canys celwydd yw ei ddelwau tawdd, ac nid oes anadl ynddynt.
17Every man has become brutish without knowledge. Every goldsmith is disappointed by his image; for his molten image is falsehood, and there is no breath in them.
18 Oferedd u375?nt, a gwaith i'w wawdio; yn amser eu cosbi fe'u difethir.
18They are vanity, a work of delusion: in the time of their visitation they shall perish.
19 Nid yw Duw Jacob fel y rhain, canys ef yw lluniwr pob peth, ac Israel yw ei lwyth dewisol. ARGLWYDD y Lluoedd yw ei enw.
19The portion of Jacob is not like these; for he is the former of all things; and is the tribe of his inheritance: Yahweh of Armies is his name.
20 "Bwyell cad wyt ti i mi, ac erfyn rhyfel. � thi y drylliaf y cenhedloedd, ac y dinistriaf deyrnasoedd;
20You are my battle axe and weapons of war: and with you will I break in pieces the nations; and with you will I destroy kingdoms;
21 � thi y drylliaf y march a'i farchog, � thi y drylliaf y cerbyd a'r cerbydwr;
21and with you will I break in pieces the horse and his rider;
22 � thi y drylliaf u373?r a gwraig, � thi y drylliaf henwr a llanc, � thi y drylliaf u373?r ifanc a morwyn;
22and with you will I break in pieces the chariot and him who rides therein; and with you will I break in pieces man and woman; and with you will I break in pieces the old man and the youth; and with you will I break in pieces the young man and the virgin;
23 � thi y drylliaf y bugail a'i braidd, � thi y drylliaf yr amaethwr a'i wedd, � thi y drylliaf lywodraethwyr a'u swyddogion.
23and with you will I break in pieces the shepherd and his flock; and with you will I break in pieces the farmer and his yoke; and with you will I break in pieces governors and deputies.
24 "Talaf yn �l i Fabilon ac i holl breswylwyr Caldea yn eich golwg chwi am yr holl ddrwg a wnaethant i Seion," medd yr ARGLWYDD.
24I will render to Babylon and to all the inhabitants of Chaldea all their evil that they have done in Zion in your sight, says Yahweh.
25 "Dyma fi yn dy erbyn di, fynydd dinistr," medd yr ARGLWYDD, "dinistrydd yr holl ddaear. Estynnaf fy llaw yn dy erbyn, a'th dreiglo i lawr o'r creigiau, a'th wneud yn fynydd llosgedig.
25Behold, I am against you, destroying mountain, says Yahweh, which destroys all the earth; and I will stretch out my hand on you, and roll you down from the rocks, and will make you a burnt mountain.
26 Ni cheir ohonot faen congl na charreg sylfaen, ond byddi'n anialwch parhaol," medd yr ARGLWYDD.
26They shall not take of you a stone for a corner, nor a stone for foundations; but you shall be desolate for ever, says Yahweh.
27 "Codwch faner yn y tir, canwch utgorn ymysg y cenhedloedd, neilltuwch genhedloedd i ryfela yn ei herbyn; galwch yn ei herbyn y teyrnasoedd, Ararat, Minni ac Ascenas. Gosodwch gadlywydd yn ei herbyn, dygwch ymlaen feirch, mor niferus �'r locustiaid heidiog.
27Set up a standard in the land, blow the trumpet among the nations, prepare the nations against her, call together against her the kingdoms of Ararat, Minni, and Ashkenaz: appoint a marshal against her; cause the horses to come up as the rough canker worm.
28 Neilltuwch genhedloedd yn ei herbyn, brenhinoedd Media a'i llywodraethwyr a'i swyddogion, a holl wledydd eu hymerodraeth.
28Prepare against her the nations, the kings of the Medes, its governors, and all its deputies, and all the land of their dominion.
29 Bydd y ddaear yn crynu ac yn gwingo mewn poen, oherwydd fe saif bwriadau'r ARGLWYDD yn erbyn Babilon, i wneud gwlad Babilon yn anialdir, heb neb yn trigo ynddo.
29The land trembles and is in pain; for the purposes of Yahweh against Babylon do stand, to make the land of Babylon a desolation, without inhabitant.
30 Peidiodd cedyrn Babilon ag ymladd; llechant yn eu hamddiffynfeydd; pallodd eu nerth, aethant fel gwragedd; llosgwyd eu tai, a thorrwyd barrau'r pyrth.
30The mighty men of Babylon have forborne to fight, they remain in their strongholds; their might has failed; they are become as women: her dwelling places are set on fire; her bars are broken.
31 Rhed negesydd i gyfarfod negesydd, a chennad i gyfarfod cennad, i fynegi i frenin Babilon fod ei ddinas wedi ei goresgyn o'i chwr.
31One runner will run to meet another, and one messenger to meet another, to show the king of Babylon that his city is taken on every quarter:
32 Enillwyd y rhydau, llosgwyd y corsydd � th�n, a daeth braw ar wu375?r y gwarchodlu.
32and the passages are seized, and the reeds they have burned with fire, and the men of war are frightened.
33 Canys fel hyn y dywed ARGLWYDD y Lluoedd, Duw Israel: 'Y mae merch Babilon fel llawr dyrnu adeg ei fathru; ar fyrder daw amser ei chynhaeaf.'"
33For thus says Yahweh of Armies, the God of Israel: The daughter of Babylon is like a threshing floor at the time when it is trodden; yet a little while, and the time of harvest shall come for her.
34 "Fe'm hyswyd ac fe'm hysigwyd gan Nebuchadnesar brenin Babilon; bwriodd fi heibio fel llestr gwag; fel draig fe'm llyncodd; llanwodd ei fol �'m rhannau danteithiol, a'm chwydu allan."
34Nebuchadnezzar the king of Babylon has devoured me, he has crushed me, he has made me an empty vessel, he has, like a monster, swallowed me up, he has filled his maw with my delicacies; he has cast me out.
35 Dyweded preswylydd Seion, "Bydded ar Fabilon y trais a wnaed arnaf fi ac ar fy nghnawd!" Dyweded Jerwsalem, "Bydded fy ngwaed ar drigolion Caldea!"
35The violence done to me and to my flesh be on Babylon, shall the inhabitant of Zion say; and, My blood be on the inhabitants of Chaldea, shall Jerusalem say.
36 Am hynny, fel hyn y dywed yr ARGLWYDD: "Dyma fi'n dadlau dy achos, ac yn dial drosot; disbyddaf ei m�r hi, a sychaf ei ffynhonnau.
36Therefore thus says Yahweh: Behold, I will plead your cause, and take vengeance for you; and I will dry up her sea, and make her fountain dry.
37 Bydd Babilon yn garneddau, yn drigfa i siacaliaid; yn arswyd ac yn syndod, heb neb i breswylio ynddi.
37Babylon shall become heaps, a dwelling place for jackals, an astonishment, and a hissing, without inhabitant.
38 "Rhuant ynghyd fel llewod, a chwyrnu fel cenawon llew.
38They shall roar together like young lions; they shall growl as lions’ cubs.
39 Paraf i'w llymeitian ddarfod mewn twymyn, meddwaf hwy nes y byddant yn chwil, ac yn syrthio i drymgwsg diderfyn, diddeffro," medd yr ARGLWYDD.
39When they are heated, I will make their feast, and I will make them drunken, that they may rejoice, and sleep a perpetual sleep, and not wake, says Yahweh.
40 "Dygaf hwy i waered, fel u373?yn i'r lladdfa, fel hyrddod neu fychod geifr.
40I will bring them down like lambs to the slaughter, like rams with male goats.
41 "O fel y goresgynnwyd Babilon ac yr enillwyd balchder yr holl ddaear! O fel yr aeth Babilon yn syndod i'r cenhedloedd!
41How is Sheshach taken! and the praise of the whole earth seized! how is Babylon become a desolation among the nations!
42 Ymchwyddodd y m�r yn erbyn Babilon, a'i gorchuddio �'i donnau terfysglyd.
42The sea has come up on Babylon; she is covered with the multitude of its waves.
43 Aeth ei dinasoedd yn ddiffaith, yn grastir ac anialdir, heb neb yn trigo ynddynt nac unrhyw un yn ymdaith trwyddynt.
43Her cities are become a desolation, a dry land, and a desert, a land in which no man dwells, neither does any son of man pass thereby.
44 Cosbaf Bel ym Mabilon, a thynnaf o'i safn yr hyn a lyncodd; ni ddylifa'r cenhedloedd ato ef mwyach, canys syrthiodd muriau Babilon.
44I will execute judgment on Bel in Babylon, and I will bring forth out of his mouth that which he has swallowed up; and the nations shall not flow any more to him: yes, the wall of Babylon shall fall.
45 Ewch allan ohoni, fy mhobl; achubed pob un ei hunan rhag angerdd llid yr ARGLWYDD.
45My people, go away from the midst of her, and save yourselves every man from the fierce anger of Yahweh.
46 "Gochelwch rhag i'ch calon lwfrhau, a pheidiwch ag ofni rhag chwedlau a daenir drwy'r wlad. Clywir si un flwyddyn, a si drachefn y flwyddyn wedyn; ceir trais yn y wlad a llywodraethwr yn erbyn llywodraethwr.
46Don’t let your heart faint, neither fear for the news that shall be heard in the land; for news shall come one year, and after that in another year shall come news, and violence in the land, ruler against ruler.
47 Oherwydd y mae'r dyddiau'n dod y cosbaf ddelwau Babilon; bydd yr holl wlad yn waradwydd, a'i lladdedigion i gyd yn syrthio yn ei chanol.
47Therefore behold, the days come, that I will execute judgment on the engraved images of Babylon; and her whole land shall be confounded; and all her slain shall fall in the midst of her.
48 Yna fe orfoledda'r nefoedd a'r ddaear, a phob peth sydd ynddynt, yn erbyn Babilon, oherwydd daw anrheithwyr o'r gogledd yn ei herbyn," medd yr ARGLWYDD.
48Then the heavens and the earth, and all that is therein, shall sing for joy over Babylon; for the destroyers shall come to her from the north, says Yahweh.
49 "Rhaid i Fabilon syrthio oherwydd lladdedigion Israel, fel y syrthiodd lladdedigion yr holl ddaear oherwydd Babilon.
49As Babylon has caused the slain of Israel to fall, so at Babylon shall fall the slain of all the land.
50 Ewch heb oedi, chwi y rhai a ddihangodd rhag y cleddyf; cofiwch yr ARGLWYDD yn y pellteroedd, galwch Jerwsalem i gof.
50You who have escaped the sword, go, don’t stand still; remember Yahweh from afar, and let Jerusalem come into your mind.
51 'Gwaradwyddwyd ni,' meddwch, 'pan glywsom gerydd, gorchuddiwyd ein hwyneb � gwarth, canys daeth estroniaid i gynteddoedd sanctaidd tu375?'r ARGLWYDD.'
51We are confounded, because we have heard reproach; confusion has covered our faces: for strangers have come into the sanctuaries of Yahweh’s house.
52 "Am hynny, dyma'r dyddiau'n dod," medd yr ARGLWYDD, "y cosbaf ei delwau ac y griddfana'r rhai clwyfedig trwy'r holl wlad.
52Therefore behold, the days come, says Yahweh, that I will execute judgment on her engraved images; and through all her land the wounded shall groan.
53 Er i Fabilon ddyrchafu i'r nefoedd, a diogelu ei hamddiffynfa uchel, daw ati anrheithwyr oddi wrthyf fi," medd yr ARGLWYDD.
53Though Babylon should mount up to the sky, and though she should fortify the height of her strength, yet from me shall destroyers come to her, says Yahweh.
54 "Clyw! Daw gwaedd o Fabilon, dinistr mawr o wlad y Caldeaid.
54The sound of a cry from Babylon, and of great destruction from the land of the Chaldeans!
55 Oherwydd anrheithia'r ARGLWYDD Fabilon, a distewi ei su373?n mawr. Bydd ei thonnau'n rhuo fel dyfroedd yn dygyfor, a'i thwrf yn codi.
55For Yahweh lays Babylon waste, and destroys out of her the great voice; and their waves roar like many waters; the noise of their voice is uttered:
56 Oblegid daw anrheithiwr yn ei herbyn, yn erbyn Babilon; delir ei chedyrn, dryllir eu bwa, oherwydd bydd yr ARGLWYDD, Duw dial, yn talu iddynt yn llawn.
56for the destroyer has come on her, even on Babylon, and her mighty men are taken, their bows are broken in pieces; for Yahweh is a God of recompenses, he will surely requite.
57 Meddwaf ei thywysogion a'i doethion, ei llywodraethwyr a'i swyddogion, a'i gwu375?r cedyrn; cysgant hun ddiderfyn, ddiddeffro," medd y Brenin � ARGLWYDD y Lluoedd yw ei enw.
57I will make drunk her princes and her wise men, her governors and her deputies, and her mighty men; and they shall sleep a perpetual sleep, and not wake up, says the King, whose name is Yahweh of Armies.
58 Fel hyn y dywed ARGLWYDD y Lluoedd: "Dryllir i'r llawr furiau llydan Babilon; llosgir ei phyrth uchel � th�n; yn ofer y llafuriodd y bobloedd, a bydd ymdrech y cenhedloedd yn gorffen mewn t�n."
58Thus says Yahweh of Armies: The broad walls of Babylon shall be utterly overthrown, and her high gates shall be burned with fire; and the peoples shall labor for vanity, and the nations for the fire; and they shall be weary.
59 Dyma hanes gorchymyn y proffwyd Jeremeia i Seraia fab Nereia, fab Maaseia, pan aeth i Fabilon gyda Sedeceia brenin Jwda, yn y bedwaredd flwyddyn o'i deyrnasiad. Swyddog cyflenwi oedd Seraia.
59The word which Jeremiah the prophet commanded Seraiah the son of Neriah, the son of Mahseiah, when he went with Zedekiah the king of Judah to Babylon in the fourth year of his reign. Now Seraiah was chief quartermaster.
60 Ysgrifennodd Jeremeia mewn llyfr yr holl aflwydd oedd i ddod ar Fabilon, yr holl eiriau hyn a ysgrifennwyd yn erbyn Babilon.
60Jeremiah wrote in a book all the evil that should come on Babylon, even all these words that are written concerning Babylon.
61 A dywedodd Jeremeia wrth Seraia, "Pan ddoi i Fabilon, edrych ar hwn, a darllen yr holl eiriau hyn,
61Jeremiah said to Seraiah, When you come to Babylon, then see that you read all these words,
62 ac yna dywed, 'O ARGLWYDD, lleferaist yn erbyn y lle hwn i'w ddinistrio, fel na byddai ynddo na dyn nac anifail yn byw, ond iddo fod yn anghyfannedd tragwyddol.'
62and say, Yahweh, you have spoken concerning this place, to cut it off, that none shall dwell therein, neither man nor animal, but that it shall be desolate forever.
63 Pan orffenni ddarllen y llyfr, rhwyma garreg wrtho a'i fwrw i ganol afon Ewffrates,
63It shall be, when you have made an end of reading this book, that you shall bind a stone to it, and cast it into the midst of the Euphrates:
64 a dywed, 'Fel hyn y suddir Babilon; ni fydd yn codi mwyach wedi'r dinistr a ddygaf arni; a diffygiant.'" Dyma ddiwedd geiriau Jeremeia.
64and you shall say, Thus shall Babylon sink, and shall not rise again because of the evil that I will bring on her; and they shall be weary. Thus far are the words of Jeremiah.