1 Codasant oll yn dyrfa a dod ag ef gerbron Pilat.
1The whole company of them rose up and brought him before Pilate.
2 Dechreusant ei gyhuddo gan ddweud, "Cawsom y dyn hwn yn arwain ein cenedl ar gyfeiliorn, yn gwahardd talu trethi i Gesar, ac yn honni mai ef yw'r Meseia, sef y brenin."
2They began to accuse him, saying, “We found this man perverting the nation, forbidding paying taxes to Caesar, and saying that he himself is Christ, a king.”
3 Holodd Pilat ef: "Ai ti yw Brenin yr Iddewon?" Atebodd yntau ef, "Ti sy'n dweud hynny."
3Pilate asked him, “Are you the King of the Jews?” He answered him, “So you say.”
4 Ac meddai Pilat wrth y prif offeiriaid a'r tyrfaoedd, "Nid wyf yn cael dim trosedd yn achos y dyn hwn."
4Pilate said to the chief priests and the multitudes, “I find no basis for a charge against this man.”
5 Ond dal i daeru yr oeddent: "Y mae'n cyffroi'r bobl �'i ddysgeidiaeth, trwy Jwdea gyfan. Dechreuodd yng Ngalilea, ac y mae wedi cyrraedd hyd yma."
5But they insisted, saying, “He stirs up the people, teaching throughout all Judea, beginning from Galilee even to this place.”
6 Pan glywodd Pilat hyn, gofynnodd ai Galilead oedd y dyn;
6But when Pilate heard Galilee mentioned, he asked if the man was a Galilean.
7 ac wedi deall ei fod dan awdurdod Herod, cyfeiriodd yr achos ato, gan fod Herod yntau yn Jerwsalem y dyddiau hynny.
7When he found out that he was in Herod’s jurisdiction, he sent him to Herod, who was also in Jerusalem during those days.
8 Pan welodd Herod Iesu, mawr oedd ei lawenydd; bu'n awyddus ers amser hir i'w weld, gan iddo glywed amdano, ac yr oedd yn gobeithio ei weld yn cyflawni rhyw wyrth.
8Now when Herod saw Jesus, he was exceedingly glad, for he had wanted to see him for a long time, because he had heard many things about him. He hoped to see some miracle done by him.
9 Bu'n ei holi'n faith, ond nid atebodd Iesu iddo yr un gair.
9He questioned him with many words, but he gave no answers.
10 Yr oedd y prif offeiriaid a'r ysgrifenyddion yno, yn ei gyhuddo yn ffyrnig.
10The chief priests and the scribes stood, vehemently accusing him.
11 A'i drin yn sarhaus a wnaeth Herod hefyd, ynghyd �'i filwyr. Fe'i gwatwarodd, a gosododd wisg ysblennydd amdano, cyn cyfeirio'r achos yn �l at Pilat.
11Herod with his soldiers humiliated him and mocked him. Dressing him in luxurious clothing, they sent him back to Pilate.
12 Daeth Herod a Philat yn gyfeillion i'w gilydd y dydd hwnnw; cyn hynny yr oedd gelyniaeth rhyngddynt.
12Herod and Pilate became friends with each other that very day, for before that they were enemies with each other.
13 Galwodd Pilat y prif offeiriaid ac aelodau'r Cyngor a'r bobl ynghyd,
13Pilate called together the chief priests and the rulers and the people,
14 ac meddai wrthynt, "Daethoch �'r dyn hwn ger fy mron fel un sy'n arwain y bobl ar gyfeiliorn. Yn awr, yr wyf fi wedi holi'r dyn hwn yn eich gu373?ydd chwi, a heb gael ei fod yn euog o unrhyw un o'ch cyhuddiadau yn ei erbyn;
14and said to them, “You brought this man to me as one that perverts the people, and see, I have examined him before you, and found no basis for a charge against this man concerning those things of which you accuse him.
15 ac ni chafodd Herod chwaith, oherwydd cyfeiriodd ef ei achos yn �l atom ni. Fe welwch nad yw wedi gwneud dim sy'n haeddu marwolaeth.
15Neither has Herod, for I sent you to him, and see, nothing worthy of death has been done by him.
16 Gan hynny, mi ddysgaf wers iddo �'r chwip a'i ollwng yn rhydd."
16I will therefore chastise him and release him.”
17 [{cf15i Yr oedd yn rhaid iddo ryddhau un carcharor iddynt ar y Pasg.}]
17Now he had to release one prisoner to them at the feast.
18 Ond gwaeddasant ag un llais, "Ymaith � hwn, rhyddha Barabbas inni."
18But they all cried out together, saying, “Away with this man! Release to us Barabbas!”—
19 Dyn oedd hwnnw wedi ei fwrw i garchar o achos gwrthryfel a llofruddiaeth oedd wedi digwydd yn y ddinas.
19one who was thrown into prison for a certain revolt in the city, and for murder.
20 Drachefn anerchodd Pilat hwy, yn ei awydd i ryddhau Iesu,
20Then Pilate spoke to them again, wanting to release Jesus,
21 ond bloeddiasant hwy, "Croeshoelia ef, croeshoelia ef."
21but they shouted, saying, “Crucify! Crucify him!”
22 Y drydedd waith meddai wrthynt, "Ond pa ddrwg a wnaeth ef? Ni chefais unrhyw achos i'w ddedfrydu i farwolaeth. Gan hynny, mi ddysgaf wers iddo �'r chwip a'i ollwng yn rhydd."
22He said to them the third time, “Why? What evil has this man done? I have found no capital crime in him. I will therefore chastise him and release him.”
23 Ond yr oeddent yn pwyso arno �'u crochlefain byddarol, gan fynnu ei groeshoelio ef, ac yr oedd eu bonllefau yn ennill y dydd.
23But they were urgent with loud voices, asking that he might be crucified. Their voices and the voices of the chief priests prevailed.
24 Yna penderfynodd Pilat ganiat�u eu cais;
24Pilate decreed that what they asked for should be done.
25 rhyddhaodd yr hwn yr oeddent yn gofyn amdano, y dyn oedd wedi ei fwrw i garchar am wrthryfela a llofruddio, a thraddododd Iesu i'w hewyllys hwy.
25He released him who had been thrown into prison for insurrection and murder, for whom they asked, but he delivered Jesus up to their will.
26 Wedi mynd ag ef ymaith gafaelsant yn Simon, brodor o Cyrene, a oedd ar ei ffordd o'r wlad, a gosod y groes ar ei gefn, iddo ei chario y tu �l i Iesu.
26When they led him away, they grabbed one Simon of Cyrene, coming from the country, and laid on him the cross, to carry it after Jesus.
27 Yr oedd tyrfa fawr o'r bobl yn ei ddilyn, ac yn eu plith wragedd yn galaru ac yn wylofain drosto.
27A great multitude of the people followed him, including women who also mourned and lamented him.
28 Troes Iesu atynt a dweud, "Ferched Jerwsalem, peidiwch ag wylo amdanaf fi; wylwch yn hytrach amdanoch eich hunain ac am eich plant.
28But Jesus, turning to them, said, “Daughters of Jerusalem, don’t weep for me, but weep for yourselves and for your children.
29 Oherwydd dyma ddyddiau yn dod pan fydd pobl yn dweud, 'Gwyn eu byd y gwragedd diffrwyth a'r crothau nad esgorasant a'r bronnau na roesant sugn.'
29 For behold, the days are coming in which they will say, ‘Blessed are the barren, the wombs that never bore, and the breasts that never nursed.’
30 Y pryd hwnnw bydd pobl yn dechrau 'Dweud wrth y mynyddoedd, "Syrthiwch arnom", ac wrth y bryniau, "Gorchuddiwch ni."'
30 Then they will begin to tell the mountains, ‘Fall on us!’ and tell the hills, ‘Cover us.’ Hosea 10:8
31 Oherwydd os gwneir hyn i'r pren glas, pa beth a ddigwydd i'r pren crin?"
31 For if they do these things in the green tree, what will be done in the dry?”
32 Daethpwyd ag eraill hefyd, dau droseddwr, i'w dienyddio gydag ef.
32There were also others, two criminals, led with him to be put to death.
33 Pan ddaethant i'r lle a elwir Y Benglog, yno croeshoeliwyd ef a'r troseddwyr, y naill ar y dde a'r llall ar y chwith iddo.
33When they came to the place that is called The Skull, they crucified him there with the criminals, one on the right and the other on the left.
34 Ac meddai Iesu, "O Dad, maddau iddynt, oherwydd ni wyddant beth y maent yn ei wneud." A bwriasant goelbrennau i rannu ei ddillad.
34Jesus said, “Father, forgive them, for they don’t know what they are doing.” Dividing his garments among them, they cast lots.
35 Yr oedd y bobl yn sefyll yno, yn gwylio. Yr oedd aelodau'r Cyngor hwythau yn ei wawdio gan ddweud, "Fe achubodd eraill; achubed ei hun, os ef yw Meseia Duw, yr Etholedig."
35The people stood watching. The rulers with them also scoffed at him, saying, “He saved others. Let him save himself, if this is the Christ of God, his chosen one!”
36 Daeth y milwyr hefyd ato a'i watwar, gan gynnig gwin sur iddo,
36The soldiers also mocked him, coming to him and offering him vinegar,
37 a chan ddweud, "Os ti yw Brenin yr Iddewon, achub dy hun."
37and saying, “If you are the King of the Jews, save yourself!”
38 Yr oedd hefyd arysgrif uwch ei ben: "Hwn yw Brenin yr Iddewon."
38An inscription was also written over him in letters of Greek, Latin, and Hebrew: “THIS IS THE KING OF THE JEWS.”
39 Yr oedd un o'r troseddwyr ar ei groes yn ei gablu gan ddweud, "Onid ti yw'r Meseia? Achub dy hun a ninnau."
39One of the criminals who was hanged insulted him, saying, “If you are the Christ, save yourself and us!”
40 Ond atebodd y llall, a'i geryddu: "Onid oes arnat ofn Duw, a thithau dan yr un ddedfryd?
40But the other answered, and rebuking him said, “Don’t you even fear God, seeing you are under the same condemnation?
41 I ni, y mae hynny'n gyfiawn, oherwydd haeddiant ein gweithredoedd sy'n dod inni. Ond ni wnaeth hwn ddim o'i le."
41And we indeed justly, for we receive the due reward for our deeds, but this man has done nothing wrong.”
42 Yna dywedodd, "Iesu, cofia fi pan ddoi i'th deyrnas."
42He said to Jesus, “Lord, remember me when you come into your Kingdom.”
43 Atebodd yntau, "Yn wir, rwy'n dweud wrthyt, heddiw byddi gyda mi ym Mharadwys."
43Jesus said to him, “Assuredly I tell you, today you will be with me in Paradise.”
44 Erbyn hyn yr oedd hi tua hanner dydd. Daeth tywyllwch dros yr holl wlad hyd dri o'r gloch y prynhawn,
44It was now about the sixth hour Time was counted from sunrise, so the sixth hour was about noon. , and darkness came over the whole land until the ninth hour. 3:00 PM
45 a'r haul wedi diffodd. Rhwygwyd llen y deml yn ei chanol.
45The sun was darkened, and the veil of the temple was torn in two.
46 Llefodd Iesu � llef uchel, "O Dad, i'th ddwylo di yr wyf yn cyflwyno fy ysbryd." A chan ddweud hyn bu farw.
46Jesus, crying with a loud voice, said, “Father, into your hands I commit my spirit!” Having said this, he breathed his last.
47 Pan welodd y canwriad yr hyn oedd wedi digwydd, dechreuodd ogoneddu Duw gan ddweud, "Yn wir, dyn cyfiawn oedd hwn."
47When the centurion saw what was done, he glorified God, saying, “Certainly this was a righteous man.”
48 Ac wedi gweld yr hyn a ddigwyddodd, troes yr holl dyrfaoedd, a oedd wedi ymgynnull i wylio'r olygfa, tuag adref gan guro eu bronnau.
48All the multitudes that came together to see this, when they saw the things that were done, returned home beating their breasts.
49 Yr oedd ei holl gyfeillion, ynghyd �'r gwragedd oedd wedi ei ddilyn ef o Galilea, yn sefyll yn y pellter ac yn gweld y pethau hyn.
49All his acquaintances, and the women who followed with him from Galilee, stood at a distance, watching these things.
50 Yr oedd dyn o'r enw Joseff, aelod o'r Cyngor a dyn da a chyfiawn,
50Behold, a man named Joseph, who was a member of the council, a good and righteous man
51 nad oedd wedi cydsynio �'u penderfyniad a'u gweithred hwy. Yr oedd yn hanu o Arimathea, un o drefi'r Iddewon, ac yn disgwyl am deyrnas Dduw.
51(he had not consented to their counsel and deed), from Arimathaea, a city of the Jews, who was also waiting for the Kingdom of God:
52 Aeth hwn at Pilat a gofyn am gorff Iesu.
52this man went to Pilate, and asked for Jesus’ body.
53 Wedi ei dynnu ef i lawr a'i amd�i mewn lliain, gosododd ef mewn bedd wedi ei naddu, lle nad oedd neb hyd hynny wedi gorwedd.
53He took it down, and wrapped it in a linen cloth, and laid him in a tomb that was cut in stone, where no one had ever been laid.
54 Dydd y Paratoad oedd hi, ac yr oedd y Saboth ar ddechrau.
54It was the day of the Preparation, and the Sabbath was drawing near.
55 Fe ddilynodd y gwragedd oedd wedi dod gyda Iesu o Galilea, a gwelsant y bedd a'r modd y gosodwyd ei gorff.
55The women, who had come with him out of Galilee, followed after, and saw the tomb, and how his body was laid.
56 Yna aethant yn eu holau i baratoi peraroglau ac eneiniau. Ar y Saboth buont yn gorffwys yn �l y gorchymyn.
56They returned, and prepared spices and ointments. On the Sabbath they rested according to the commandment.