1 "Peidiwch � barnu, rhag ichwi gael eich barnu;
1 “Don’t judge, so that you won’t be judged.
2 oherwydd fel y byddwch chwi'n barnu y cewch chwithau eich barnu, ac �'r mesur a rowch y rhoir i chwithau.
2 For with whatever judgment you judge, you will be judged; and with whatever measure you measure, it will be measured to you.
3 Pam yr wyt yn edrych ar y brycheuyn sydd yn llygad dy gyfaill, a thithau heb sylwi ar y trawst sydd yn dy lygad dy hun?
3 Why do you see the speck that is in your brother’s eye, but don’t consider the beam that is in your own eye?
4 Neu sut y dywedi wrth dy gyfaill, 'Gad imi dynnu allan y brycheuyn o'th lygad di', a dyna drawst yn dy lygad dy hun?
4 Or how will you tell your brother, ‘Let me remove the speck from your eye;’ and behold, the beam is in your own eye?
5 Ragrithiwr, yn gyntaf tyn y trawst allan o'th lygad dy hun, ac yna fe weli yn ddigon eglur i dynnu'r brycheuyn o lygad dy gyfaill.
5 You hypocrite! First remove the beam out of your own eye, and then you can see clearly to remove the speck out of your brother’s eye.
6 Peidiwch � rhoi'r hyn sy'n sanctaidd i'r cu373?n, na thaflu eich perlau o flaen y moch, rhag iddynt eu sathru dan eu traed, a throi arnoch a'ch rhwygo.
6 “Don’t give that which is holy to the dogs, neither throw your pearls before the pigs, lest perhaps they trample them under their feet, and turn and tear you to pieces.
7 "Gofynnwch, ac fe roddir i chwi; ceisiwch, ac fe gewch; curwch, ac fe agorir i chwi.
7 “Ask, and it will be given you. Seek, and you will find. Knock, and it will be opened for you.
8 Oherwydd y mae pawb sy'n gofyn yn derbyn, a'r sawl sy'n ceisio yn cael, ac i'r un sy'n curo agorir y drws.
8 For everyone who asks receives. He who seeks finds. To him who knocks it will be opened.
9 Pwy ohonoch, os bydd ei blentyn yn gofyn am fara, a rydd iddo garreg?
9 Or who is there among you, who, if his son asks him for bread, will give him a stone?
10 Neu os bydd yn gofyn am bysgodyn, a rydd iddo sarff?
10 Or if he asks for a fish, who will give him a serpent?
11 Am hynny, os ydych chwi, sy'n ddrwg, yn medru rhoi rhoddion da i'ch plant, gymaint mwy y rhydd eich Tad sydd yn y nefoedd bethau da i'r rhai sy'n gofyn ganddo!
11 If you then, being evil, know how to give good gifts to your children, how much more will your Father who is in heaven give good things to those who ask him!
12 Pa beth bynnag y dymunwch i eraill ei wneud i chwi, gwnewch chwithau felly iddynt hwy; hyn yw'r Gyfraith a'r proffwydi.
12 Therefore whatever you desire for men to do to you, you shall also do to them; for this is the law and the prophets.
13 "Ewch i mewn trwy'r porth cyfyng; oherwydd llydan yw'r porth ac eang yw'r ffordd sy'n arwain i ddistryw, a llawer yw'r rhai sy'n mynd ar hyd-ddi.
13 “Enter in by the narrow gate; for wide is the gate and broad is the way that leads to destruction, and many are those who enter in by it.
14 Ond cyfyng yw'r porth a chul yw'r ffordd sy'n arwain i fywyd, ac ychydig yw'r rhai sy'n ei chael.
14 How TR reads “Because” instead of “How” narrow is the gate, and restricted is the way that leads to life! Few are those who find it.
15 "Gochelwch rhag gau-broffwydi, sy'n dod atoch yng ngwisg defaid, ond sydd o'u mewn yn fleiddiaid rheibus.
15 “Beware of false prophets, who come to you in sheep’s clothing, but inwardly are ravening wolves.
16 Wrth eu ffrwythau yr adnabyddwch hwy. Ai oddi ar ddrain y mae casglu grawnwin neu oddi ar ysgall ffigys?
16 By their fruits you will know them. Do you gather grapes from thorns, or figs from thistles?
17 Felly y mae pob coeden dda yn dwyn ffrwyth da, a choeden wael yn dwyn ffrwyth drwg.
17 Even so, every good tree produces good fruit; but the corrupt tree produces evil fruit.
18 Ni all coeden dda ddwyn ffrwyth drwg, na choeden wael ffrwyth da.
18 A good tree can’t produce evil fruit, neither can a corrupt tree produce good fruit.
19 Y mae pob coeden nad yw'n dwyn ffrwyth da yn cael ei thorri i lawr a'i bwrw i'r t�n.
19 Every tree that doesn’t grow good fruit is cut down, and thrown into the fire.
20 Felly, wrth eu ffrwythau yr adnabyddwch hwy.
20 Therefore by their fruits you will know them.
21 "Nid pawb sy'n dweud wrthyf, 'Arglwydd, Arglwydd', fydd yn mynd i mewn i deyrnas nefoedd, ond y sawl sy'n gwneud ewyllys fy Nhad, yr hwn sydd yn y nefoedd.
21 Not everyone who says to me, ‘Lord, Lord,’ will enter into the Kingdom of Heaven; but he who does the will of my Father who is in heaven.
22 Bydd llawer yn dweud wrthyf yn y dydd hwnnw, 'Arglwydd, Arglwydd, oni fuom yn proffwydo yn dy enw di, ac yn dy enw di yn bwrw allan gythreuliaid, ac yn dy enw di yn cyflawni gwyrthiau lawer?'
22 Many will tell me in that day, ‘Lord, Lord, didn’t we prophesy in your name, in your name cast out demons, and in your name do many mighty works?’
23 Ac yna dywedaf wrthynt yn eu hwynebau, 'Nid adnab�m erioed mohonoch; ewch ymaith oddi wrthyf, chwi ddrwgweithredwyr.'
23 Then I will tell them, ‘I never knew you. Depart from me, you who work iniquity.’
24 "Pob un felly sy'n gwrando ar y geiriau hyn o'r eiddof ac yn eu gwneud, fe'i cyffelybir i un call, a adeiladodd ei du375? ar y graig.
24 “Everyone therefore who hears these words of mine, and does them, I will liken him to a wise man, who built his house on a rock.
25 Disgynnodd y glaw a daeth y llifogydd, a chwythodd y gwyntoedd a tharo yn erbyn y tu375? hwnnw, ond ni syrthiodd, am ei fod wedi ei sylfaenu ar y graig.
25 The rain came down, the floods came, and the winds blew, and beat on that house; and it didn’t fall, for it was founded on the rock.
26 A phob un sy'n gwrando ar y geiriau hyn o'r eiddof a heb eu gwneud, fe'i cyffelybir i un ff�l, a adeiladodd ei du375? ar y tywod.
26 Everyone who hears these words of mine, and doesn’t do them will be like a foolish man, who built his house on the sand.
27 A disgynnodd y glaw a daeth y llifogydd, a chwythodd y gwyntoedd a tharo yn erbyn y tu375? hwnnw, ac fe syrthiodd, a dirfawr oedd ei gwymp."
27 The rain came down, the floods came, and the winds blew, and beat on that house; and it fell—and great was its fall.”
28 Pan orffennodd Iesu lefaru'r geiriau hyn, synnodd y tyrfaoedd at yr hyn yr oedd yn ei ddysgu;
28It happened, when Jesus had finished saying these things, that the multitudes were astonished at his teaching,
29 oherwydd yr oedd yn eu dysgu fel un ag awdurdod ganddo, ac nid fel eu hysgrifenyddion.
29for he taught them with authority, and not like the scribes.