Welsh

World English Bible

Proverbs

1

1 Diarhebion Solomon fab Dafydd, brenin Israel �
1The proverbs of Solomon, the son of David, king of Israel:
2 i gael doethineb ac addysg, i ddeall geiriau deallus,
2to know wisdom and instruction; to discern the words of understanding;
3 i dderbyn addysg fuddiol, cyfiawnder, barn, ac uniondeb,
3to receive instruction in wise dealing, in righteousness, justice, and equity;
4 i roi craffter i'r gwirion, a gwybodaeth a synnwyr i'r ifanc.
4to give prudence to the simple, knowledge and discretion to the young man:
5 Y mae'r doeth yn gwrando ac yn cynyddu mewn dysg, a'r deallus yn ennill medrusrwydd,
5that the wise man may hear, and increase in learning; that the man of understanding may attain to sound counsel:
6 i ddeall dameg a'i dehongliad, dywediadau'r doeth a'u posau.
6to understand a proverb, and parables, the words and riddles of the wise.
7 Ofn yr ARGLWYDD yw dechrau gwybodaeth, ond y mae ffyliaid yn diystyru doethineb a disgyblaeth.
7The fear of Yahweh is the beginning of knowledge; but the foolish despise wisdom and instruction.
8 Fy mab, gwrando ar addysg dy dad, paid � gwrthod cyfarwyddyd dy fam;
8My son, listen to your father’s instruction, and don’t forsake your mother’s teaching:
9 bydd yn dorch brydferth ar dy ben, ac yn gadwyn am dy wddf.
9for they will be a garland to grace your head, and chains around your neck.
10 Fy mab, os hudir di gan bechaduriaid, paid � chytuno � hwy.
10My son, if sinners entice you, don’t consent.
11 Fe ddywedant, "Tyrd gyda ni, inni gynllwynio i dywallt gwaed, a llechu'n ddiachos yn erbyn y diniwed;
11If they say, “Come with us, Let’s lay in wait for blood; let’s lurk secretly for the innocent without cause;
12 fel Sheol, llyncwn hwy'n fyw ac yn gyfan, fel rhai'n disgyn i'r pwll;
12let’s swallow them up alive like Sheol , and whole, like those who go down into the pit.
13 fe gymerwn bob math ar gyfoeth, a llenwi ein tai ag ysbail;
13We’ll find all valuable wealth. We’ll fill our houses with spoil.
14 bwrw dy goelbren gyda ni, a bydd un pwrs rhyngom i gyd."
14You shall cast your lot among us. We’ll all have one purse.”
15 Fy mab, paid � mynd yr un ffordd � hwy; cadw dy droed oddi ar eu llwybr.
15My son, don’t walk in the way with them. Keep your foot from their path,
16 Oherwydd y mae eu traed yn rhuthro at ddrwg, ac yn prysuro i dywallt gwaed.
16for their feet run to evil. They hurry to shed blood.
17 Yn sicr, ofer yw gosod rhwyd yng ngolwg unrhyw aderyn hedegog.
17For in vain is the net spread in the sight of any bird:
18 Am eu gwaed eu hunain y maent yn cynllwynio, ac yn llechu yn eu herbyn eu hunain.
18but these lay wait for their own blood. They lurk secretly for their own lives.
19 Dyma dynged pob un awchus am elw; y mae'n cymryd einioes y sawl a'i piau.
19So are the ways of everyone who is greedy for gain. It takes away the life of its owners.
20 Y mae doethineb yn galw'n uchel yn y stryd, yn codi ei llais yn y sgw�r,
20Wisdom calls aloud in the street. She utters her voice in the public squares.
21 yn gweiddi ar ben y muriau, yn traethu ei geiriau ym mynedfa pyrth y ddinas.
21She calls at the head of noisy places. At the entrance of the city gates, she utters her words:
22 Chwi'r rhai gwirion, pa hyd y bodlonwch ar fod yn wirion, ac yr ymhyfryda'r gwatwarwyr mewn gwatwar, ac y cas� ffyliaid wybodaeth?
22“How long, you simple ones, will you love simplicity? How long will mockers delight themselves in mockery, and fools hate knowledge?
23 Os newidiwch eich ffyrdd dan fy ngherydd, tywalltaf fy ysbryd arnoch, a gwneud i chwi ddeall fy ngeiriau.
23Turn at my reproof. Behold, I will pour out my spirit on you. I will make known my words to you.
24 Ond am i mi alw, a chwithau heb ymateb, ac imi estyn fy llaw, heb neb yn gwrando;
24Because I have called, and you have refused; I have stretched out my hand, and no one has paid attention;
25 am i chwi ddiystyru fy holl gyngor, a gwrthod fy ngherydd �
25but you have ignored all my counsel, and wanted none of my reproof;
26 am hynny, chwarddaf ar eich dinistr, a gwawdio pan ddaw dychryn arnoch,
26I also will laugh at your disaster. I will mock when calamity overtakes you;
27 pan ddaw dychryn arnoch fel corwynt, a dinistr yn taro fel storm, pan ddaw adfyd a gwasgfa arnoch.
27when calamity overtakes you like a storm, when your disaster comes on like a whirlwind; when distress and anguish come on you.
28 Yna galwant arnaf, ond nid atebaf; fe'm ceisiant yn ddyfal, ond heb fy nghael.
28Then will they call on me, but I will not answer. They will seek me diligently, but they will not find me;
29 Oherwydd iddynt gas�u gwybodaeth, a throi oddi wrth ofn yr ARGLWYDD,
29because they hated knowledge, and didn’t choose the fear of Yahweh.
30 a gwrthod fy nghyngor, ac anwybyddu fy holl gerydd,
30They wanted none of my counsel. They despised all my reproof.
31 c�nt fwyta o ffrwyth eu ffyrdd, a syrffedu ar eu cynlluniau.
31Therefore they will eat of the fruit of their own way, and be filled with their own schemes.
32 Oherwydd bydd anufudd-dod y gwirion yn eu lladd, a difrawder y ffyliaid yn eu difa.
32For the backsliding of the simple will kill them. The careless ease of fools will destroy them.
33 Ond bydd yr un a wrendy arnaf yn byw'n ddiogel, yn dawel heb ofni drwg.
33But whoever listens to me will dwell securely, and will be at ease, without fear of harm.”