¹زن دانا خانۀ خود را آباد می کند، اما زن نادان با دست خود خانۀ خود را خراب می سازد.

¹Der Frauen Weisheit baut ihr Haus, die Torheit reißt es ein mit eigenen Händen.

²کسانی که با صداقت رفتار می نمایند، از خداوند می ترسند، ولی اشخاص بدکار او را تحقیر می کنند.

²Wer in seiner Redlichkeit wandelt, fürchtet den HERRN; wer aber verkehrte Wege geht, verachtet ihn.

³پُر حرفی شخص احمق را به زحمت می اندازد، اما سخنان مرد دانا او را محافظت می کند.

³Im Munde des Narren ist eine Rute für seinen Hochmut, aber die Weisen behüten ihre Lippen.

⁴اگر گاو نباشد، انبار از غله خالی می ماند، با نیرو و قوت گاو محصول فراوان به دست می آید.

⁴Wo keine Rinder sind, da bleibt die Krippe rein; die Kraft des Ochsen aber verschafft großen Gewinn.

⁵شاهد امین دروغ نمی گوید، اما از دهان شاهد غلط دروغ می بارد.

⁵Ein treuer Zeuge lügt nicht; aber ein falscher Zeuge lügt, so viel er kann.

⁶کسی که همه چیز را مسخره می کند، هرگز نمی تواند، حکمت را بیابد، ولی شخص فهیم به آسانی آن را به دست می آورد.

⁶Sucht ein Spötter Weisheit, so findet er keine; der Verständige aber begreift leicht.

⁷از مردم احمق دوری کن، زیرا چیزی ندارند که به تو یاد بدهند.

⁷Gehe weg von dem dummen Menschen! Du hörst doch nichts Gescheites von ihm.

⁸حکمتِ شخص عاقل راهنمای او است، اما حماقتِ افراد احمق باعث گمراهی آن ها می شود.

⁸Die Weisheit läßt den Klugen merken, welchen Weg er gehen soll; aber die Torheit der Narren betrügt sie selbst.

⁹آدم های احمق از گناه کردن دست نمی کشند، اما اشخاص راستکار رضامندی خدا را می خواهند.

⁹Der Toren spottet das Schuldopfer; unter den Redlichen aber herrscht gutes Einvernehmen.

¹⁰تنها دل انسان است که تلخی او را احساس می کند و در خوشی او نیز کسی جز خودش نمی تواند شریک باشد.

¹⁰Das Herz kennt seinen eigenen Kummer, und in seine Freude soll sich kein Fremder mischen!

¹¹خانۀ مردم بدکار خراب می شود، اما خیمۀ راستکاران وسعت می یابد.

¹¹Das Haus der Gottlosen wird zerstört; aber die Hütte der Redlichen wird aufblühen.

¹²راهی را که فکر می کنی راست است، ممکن است به مرگ منتهی شود.

¹²Es gibt einen Weg, der dem Menschen richtig scheint; aber sein Ende ist der Weg zum Tod.

¹³خنده می تواند اندوه را پنهان کند، اما هنگامی که خنده تمام شود، درد و اندوه بر جای خود باقی می ماند.

¹³Auch beim Lachen kann das Herz Kummer empfinden, und die Freude kann enden in Traurigkeit.

¹⁴آدم خداناشناس نتیجۀ کار خود را می بیند و شخص نیک از ثمرۀ اعمال خود بهره می گیرد.

¹⁴Ein abtrünniges Herz bekommt genug von seinen eigenen Wegen und ebenso ein guter Mensch von seinem Tun.

¹⁵آدم جاهل هر حرفی را باور می کند، اما شخص عاقل سنجیده رفتار می نماید.

¹⁵Der Einfältige glaubt jedem Geschwätz; aber der Kluge gibt auf seine Schritte acht.

¹⁶شخص دانا محتاط است و از خطر دوری می کند، ولی آدم نادان از روی غرور خود را به خطر می اندازد.

¹⁶Der Weise ist vorsichtig und weicht vom Bösen; aber der Tor ist übermütig und sorglos.

¹⁷شخص تندخو کارهای احمقانه می کند و آدم حیله گر مورد نفرت قرار می گیرد.

¹⁷Ein Ungeduldiger macht Dummheiten, und ein boshafter Mensch macht sich verhaßt.

¹⁸حماقت نصیب جاهلان می شود و حکمت نصیب عاقلان.

¹⁸Dummheit ist das Erbteil der Einfältigen, Erfahrung die Krone der Klugen.

¹⁹مردم بدکار عاقبت در برابر اشخاص نیک سر تعظیم فرود می آورند و محتاج آن ها می شوند.

¹⁹Die Bösen müssen sich bücken vor den Guten und die Gottlosen bei den Toren der Gerechten.

²⁰ثروتمندان دوستان زیاد دارند، اما شخص فقیر را حتی همسایه هایش تحقیر می کنند.

²⁰Ein Armer wird sogar von seinem Nächsten gehaßt; ein Reicher aber hat viele Liebhaber.

²¹تحقیر کردن اشخاص فقیر گناه است. خوشا بحال کسی که بر آن ها ترحم کند.

²¹Seinen Nächsten verachten ist Sünde, aber wohl dem, der sich des Elenden erbarmt!

²²کسانی که نقشه های پلید در سر می پرورانند، گمراه می شوند، اما آنهائی که نیت خوب دارند، مورد محبت و اعتماد قرار می گیرند.

²²Werden nicht irre gehen, die Böses schmieden? Gnade aber und Wahrheit widerfahre dem, der gute Absichten hat!

²³کسی که زحمت می کشد، منفعت عایدش می شود، اما شخصی که فقط حرف می زند، فقیر می گردد.

²³Wo man sich alle Mühe gibt, da ist Überfluß; aber wo man nur Worte macht, da herrscht Mangel.

²⁴ثروت نصیب مردم دانا می شود، اما پاداش اشخاص احمق حماقت آن ها است.

²⁴Reichtum ist der Weisen Krone; aber die Narren haben nichts als Dummheit.

²⁵شاهد راستگو جان مردم را نجات می دهد، اما شاهد دروغگو به مردم خیانت می کند.

²⁵Ein treuer Zeuge rettet Seelen; ein Lügner aber ist ein Betrüger.

²⁶کسی که از خداوند می ترسد، تکیه گاه مستحکمی دارد و فرزندانش در امان می باشند.

²⁶In der Furcht des HERRN liegt starkes Vertrauen; Er wird auch den Kindern eine Zuflucht sein.

²⁷خدا ترسی چشمۀ حیات است و انسان را از دامهای مرگ دور نگاه می دارد.

²⁷Die Furcht des HERRN ist eine Quelle des Lebens; man meidet durch sie die Stricke des Todes.

²⁸عظمت یک پادشاه مربوط به تعداد مردمی است که بر آن ها حکومت می کند. پادشاه بدون رعیت نابود می شود.

²⁸In der Menge des Volkes besteht des Königs Schmuck; aber das Schwinden der Bevölkerung ist des Fürsten Untergang.

²⁹کسی که صبر و حوصله دارد، شخص بسیار عاقلی است، اما از آدم تندخو حماقت سر می زند.

²⁹Der Langmütige hat viel Verstand, der Jähzornige aber begeht große Torheiten.

³⁰آرامش فکری به بدن سلامتی می بخشد، ولی حسادت استخوان را پوسیده می سازد.

³⁰Ein gelassenes Herz ist des Leibes Leben; aber Eifersucht ist Knochenfraß.

³¹کسی که به فقرا ظلم می کند به آفرینندۀ آن ها اهانت کرده است و هر که به مردم مسکین ترحم می نماید، به خدا احترام داشته است.

³¹Wer den Schwachen unterdrückt, beschimpft seinen Schöpfer; wer Ihn aber ehren will, erbarmt sich des Armen.

³²مردم خدا شناس وقتی بمیرند، پناهگاهی می داشته باشند، اما گناهکاران بوسیلۀ گناهان خود شان تباه می شوند.

³²Der Gottlose wird durch seine Bosheit gestürzt; der Gerechte aber ist auch im Tode getrost.

³³اشخاص فهمیده حکمت را در خود حفظ می کنند، ولی آدم های نادان از حکمت بهره ای ندارند.

³³Die Weisheit wohnt im Herzen des Verständigen, sie bezeugt sich auch am Gewissen der Toren.

³⁴صداقت مایۀ سرفرازی یک قوم است و گناه باعث رسوائی آن.پادشاه از خدمتگزاران دانا و کاردان خوشنود می شود، اما کسانی که بی شرمانه عمل می کنند، مورد غضب او قرار می گیرند.

³⁴Gerechtigkeit erhöht ein Volk; die Sünde aber ist der Völker Schande.

³⁵پادشاه از خدمتگزاران دانا و کاردان خوشنود می شود، اما کسانی که بی شرمانه عمل می کنند، مورد غضب او قرار می گیرند.

³⁵Ein König hat Wohlgefallen an einem verständigen Knechte; sein Zorn aber trifft einen Schändlichen.