1خوردن نان خشک در آرامش بهتر است از خوردن غذای شاهانه در خانه ای که در آن جنگ و دعوا باشد.
1Besser ein trockener Bissen mit Ruhe, als ein Haus voll Opferfleisch mit Zank!
2غلام دانا بر پسر شرور آقای خود تسلط خواهد یافت و در ارثی که به او می رسد، شریک خواهد شد.
2Ein kluger Knecht wird herrschen über einen schändlichen Sohn und wird sich mit den Brüdern in das Erbe teilen.
3طلا و نقره را آتش می آزماید و دل انسان را خدا.
3Der Tiegel prüft das Silber und der Ofen das Gold; der HERR aber prüft die Herzen.
4آدم بدکار از همنشینی با مردم بد لذت می برد و مرد دروغگو از همنشینی با اشخاص دروغگو.
4Ein Boshafter horcht auf falsche Mäuler, ein Lügner leiht verderblichen Zungen sein Ohr.
5مسخره کردن مردم فقیر به منزلۀ مسخره کردن خدائی است که آن ها را آفریده است. کسانی که از غم و بدبختی دیگران خوشحال می شوند، بی سزا نخواهند ماند.
5Wer des Armen spottet, schmäht seinen Schöpfer; wer schadenfroh ist, bleibt nicht ungestraft.
6تاج افتخارِ اشخاصِ پیر، نواسه های شان می باشند و تاج افتخار فرزندان، والدین شان.
6Kindeskinder sind eine Krone der Alten, und der Kinder Ehre sind ihre Väter.
7شخص نجیب هرگز دروغ نمی گوید و آدم احمق هرگز حرف با منطق بر زبان نمی آورد.
7Zum Narren paßt keine anmaßende Rede, so wenig als zu einem Fürsten Lügenreden.
8بعضی مردم به این فکر هستند که رشوه معجزه می کند و آن ها را در هر کاری موفق می سازد.
8Geschenke sind wie Edelsteine; wer solche geben kann, hat überall Glück.
9کسی که تقصیر دیگران را می پوشاند، محبت ایجاد می کند، اما شخصی که آنرا آشکار می سازد، باعث جدائی دوستان می گردد.
9Wer Liebe sucht, deckt Fehler zu; wer aber Worte hinterbringt, trennt vertraute Freunde.
10تأثیرِ یک ملامت به شخص فهیم بیشتر است از صد ضربۀ تازیانه به آدم احمق.
10Schelten macht mehr Eindruck auf den Verständigen als hundert Schläge auf den Narren.
11مردم بدکار فقط در فکر تمرد هستند، بنابراین، بشدت مجازات خواهند شد.
11Ein Boshafter sucht nur Empörung; aber ein unbarmherziger Bote wird gegen ihn ausgesandt werden.
12روبرو شدن با ماده خرسی که چوچه هایش را از او گرفته اند، بهتر است از روبرو شدن با شخص نادانی که گرفتار حماقت شده است.
12Besser, es treffe jemand eine Bärin an, die ihrer Jungen beraubt ist, als einen Narren in seiner Torheit!
13اگر خوبی را با بدی تلافی کنی، بلا از خانه ات دور نخواهد شد.
13Wer Gutes mit Bösem vergilt, von dessen Haus wird das Böse nicht weichen.
14شروع کردن دعوا مانند ایجادِ رخنه در سد آب است، به جر و بحث خاتمه بده پیش از آنکه به دعوا منجر شود.
14Tropfenweise geht der Hader an; darum laß vom Zanken, ehe er losbricht!
15خداوند از کسانی که بیگناه را محکوم و گناهکار را تبرئه می کند، متنفر است.
15Wer den Gottlosen gerechtspricht und den Gerechten verdammt, die sind alle beide dem HERRN ein Greuel.
16صرف پول برای آموزش شخص احمق بیفایده است، زیرا او طالب حکمت نیست.
16Was nützt das Geld in der Hand des Narren, Weisheit zu kaufen in seinem Unverstand?
17دوست واقعی در هر موقعیتی محبت می کند و اقارب برای کمک در هنگام مشکلات، تولد یافته اند.
17Ein Freund liebt jederzeit, und in der Not wird er als Bruder geboren.
18تنها شخص بی عقل است که ضامن شخص دیگری می شود.
18Ein unvernünftiger Mensch ist, wer in die Hand gelobt und in Gegenwart seines Nächsten Bürgschaft leistet.
19شخص ستیزه جو گناه را دوست دارد و آدم بلند پرواز خرابی ببار می آورد.
19Wer Zank liebt, der liebt Entzweiung, und wer sein Tor zu hoch baut, läuft Gefahr, daß es zusammenbricht.
20شخص بد اندیش کامیاب نخواهد شد و آدم فریبکار در دام بلا گرفتار خواهد گردید.
20Wer verschrobenen Herzens ist, findet nichts Gutes, und wer eine arglistige Zunge hat, fällt in Unglück.
21فرزند احمق مایۀ غم و غصۀ والدین خود می باشد.
21Wer einen Toren zeugt, der hat Kummer, und der Vater eines Narren kann sich nicht freuen.
22خوشی دل مانند دوا شفا بخش است، اما روح پژمرده انسان را بیمار می کند.
22Ein fröhliches Herz fördert die Genesung; aber ein niedergeschlagener Geist dörrt das Gebein aus.
23آدم بدکار پنهانی رشوه می گیرد و مانع اجرای عدالت می شود.
23Der Gottlose nimmt ein Geschenk aus dem Busen, um zu beugen die Pfade des Rechts.
24هدف مردم عاقل تحصیل حکمت است، اما شخص جاهل در زندگی هیچ هدفی ندارد.
24Dem Verständigen liegt die Weisheit vor Augen; der Tor aber sucht sie am Ende der Erde.
25فرزند احمق مایۀ غم و اندوه پدر و تلخکامی مادر است.
25Ein törichter Sohn macht seinem Vater Verdruß und bereitet seiner Mutter Herzeleid.
26مجازات کردن اشخاص بیگناه و جزا دادن مردم نجیب بخاطر صداقت شان کار درستی نیست.
26Einen Gerechten zu büßen, ist nicht gut; Edle zu schlagen, ist nicht recht.
27شخص دانا کم حرف می زند و آدم عاقل آرام و صبور است.حتی شخص احمق هم اگر خاموش باشد و حرف نزند، او را دانا و فهمیده می شمارند.
27Wer Erfahrungen gemacht hat, spart seine Worte, und wer kühlen Geistes ist, der ist ein weiser Mann.
28حتی شخص احمق هم اگر خاموش باشد و حرف نزند، او را دانا و فهمیده می شمارند.
28Selbst ein Narr wird für weise gehalten, wenn er schweigt, für verständig, wenn er seine Lippen verschließt.