¹And he looked up and saw the rich casting their gifts into the treasury;

¹ Cododd ei lygaid a gweld pobl gyfoethog yn rhoi eu rhoddion i mewn yng nghist y drysorfa.

²but he saw also a certain poor widow casting therein two mites.

² Yna gwelodd wraig weddw dlawd yn rhoi dau ddarn bychan o bres ynddi,

³And he said, Verily I say unto you, that this poor widow has cast in more than all;

³ ac meddai, "Yn wir, rwy'n dweud wrthych fod y weddw dlawd hon wedi rhoi mwy na phawb.

⁴for all these out of their abundance have cast into the gifts [of God]; but she out of her need has cast in all the living which she had.

⁴ Oherwydd cyfrannodd y rhain i gyd o'r mwy na digon sydd ganddynt, ond rhoddodd hon o'i phrinder y cwbl oedd ganddi i fyw arno."

⁵And as some spoke of the temple, that it was adorned with goodly stones and consecrated offerings, he said,

⁵ Wrth i rywrai s�n am y deml, ei bod wedi ei haddurno � meini gwych a rhoddion cysegredig, meddai ef,

⁶[As to] these things which ye are beholding, days are coming in which there shall not be left stone upon stone which shall not be thrown down.

⁶ "Am y pethau hyn yr ydych yn syllu arnynt, fe ddaw dyddiau pryd ni adewir maen ar faen; ni bydd yr un heb ei fwrw i lawr."

⁷And they asked him saying, Teacher, when then shall these things be; and what [is] the sign when these things are going to take place?

⁷ Gofynasant iddo, "Athro, pa bryd y bydd hyn? Beth fydd yr arwydd pan fydd hyn ar ddigwydd?"

⁸And he said, See that ye be not led astray, for many shall come in my name, saying, *I* am [he], and the time is drawn nigh: go ye not [therefore] after them.

⁸ Meddai yntau, "Gwyliwch na chewch eich twyllo. Oherwydd fe ddaw llawer yn fy enw i gan ddweud, 'Myfi yw', ac, 'Y mae'r amser wedi dod yn agos'. Peidiwch � mynd i'w canlyn.

⁹And when ye shall hear of wars and tumults, be not terrified, for these things must first take place, but the end is not immediately.

⁹ A phan glywch am ryfeloedd a gwrthryfeloedd, peidiwch � chymryd eich dychrynu. Rhaid i hyn ddigwydd yn gyntaf, ond nid yw'r diwedd i fod ar unwaith."

¹⁰Then he said to them, Nation shall rise up against nation, and kingdom against kingdom;

¹⁰ Y pryd hwnnw dywedodd wrthynt, "Cyfyd cenedl yn erbyn cenedl, a theyrnas yn erbyn teyrnas.

¹¹there shall be both great earthquakes in different places, and famines and pestilences; and there shall be fearful sights and great signs from heaven.

¹¹ Bydd daeargrynf�u dirfawr, a newyn a phl�u mewn mannau. Bydd argoelion arswydus ac arwyddion enfawr o'r nef.

¹²But before all these things they shall lay their hands upon you and persecute you, delivering [you] up to synagogues and prisons, bringing [you] before kings and governors on account of my name;

¹² Ond cyn hyn oll byddant yn gosod dwylo arnoch ac yn eich erlid. Fe'ch traddodir i'r synagogau ac i garchar, fe'ch dygir gerbron brenhinoedd a llywodraethwyr o achos fy enw i;

¹³but it shall turn out to you for a testimony.

¹³ hyn fydd eich cyfle i dystiolaethu.

¹⁴Settle therefore in your hearts not to meditate beforehand [your] defence,

¹⁴ Penderfynwch beidio � phryderu ymlaen llaw ynglu375?n �'ch amddiffyniad;

¹⁵for *I* will give you a mouth and wisdom which all your opposers shall not be able to reply to or resist.

¹⁵ fe roddaf fi i chwi huodledd, a doeth-ineb na all eich holl wrthwynebwyr ei wrthsefyll na'i wrth-ddweud.

¹⁶But ye will be delivered up even by parents and brethren and relations and friends, and they shall put to death [some] from among you,

¹⁶ Fe'ch bradychir gan eich rhieni a'ch ceraint a'ch perthnasau a'ch cyfeillion, a pharant ladd rhai ohonoch.

¹⁷and ye will be hated of all for my name's sake.

¹⁷ A chas fyddwch gan bawb o achos fy enw i.

¹⁸And a hair of your head shall in no wise perish.

¹⁸ Ond ni chollir yr un blewyn o wallt eich pen.

¹⁹By your patient endurance gain your souls.

¹⁹ Trwy eich dyfalbarhad meddiannwch fywyd i chwi eich hunain.

²⁰But when ye see Jerusalem encompassed with armies, then know that its desolation is drawn nigh.

²⁰ "Ond pan welwch Jerwsalem wedi ei hamgylchynu gan fyddinoedd, yna byddwch yn gwybod fod awr ei diffeithio wedi dod yn agos.

²¹Then let those who are in Judaea flee to the mountains, and those who are in the midst of it depart out, and those who are in the country not enter into it;

²¹ Y pryd hwnnw, ffoed y rhai sydd yn Jwdea i'r mynyddoedd. Pob un sydd yng nghanol y ddinas, aed allan ohoni; a phob un sydd yn y wlad, peidied � mynd i mewn iddi.

²²for these are days of avenging, that all the things that are written may be accomplished.

²² Oherwydd dyddiau dial fydd y rhain, pan fydd pob peth sy'n ysgrifenedig yn cael ei gyflawni.

²³But woe to them that are with child and to them who give suck in those days, for there shall be great distress upon the land and wrath upon this people.

²³ Gwae'r gwragedd beichiog a'r rhai sy'n rhoi'r fron yn y dyddiau hynny! Daw cyfyngder dirfawr ar y wlad, a digofaint ar y bobl hon.

²⁴And they shall fall by the edge of the sword, and be led captive into all the nations; and Jerusalem shall be trodden down of [the] nations until [the] times of [the] nations be fulfilled.

²⁴ Byddant yn cwympo dan fin y cleddyf, ac fe'u dygir yn garcharorion i'r holl genhedloedd. Caiff Jerwsalem ei mathru dan draed y Cenhedloedd nes cyflawni eu hamserau hwy.

²⁵And there shall be signs in sun and moon and stars, and upon the earth distress of nations in perplexity [at] the roar of the sea and rolling waves,

²⁵ "Bydd arwyddion yn yr haul a'r lloer a'r s�r. Ar y ddaear bydd cenhedloedd mewn cyfyngder yn eu pryder rhag trymru ac ymchwydd y m�r.

²⁶men ready to die through fear and expectation of what is coming on the habitable earth, for the powers of the heavens shall be shaken.

²⁶ Bydd pobl yn llewygu gan ofn wrth ddisgwyl y pethau sy'n dod ar y byd; oherwydd ysgydwir nerthoedd y nefoedd.

²⁷And then shall they see the Son of man coming in a cloud with power and great glory.

²⁷ A'r pryd hwnnw gwelant Fab y Dyn yn dyfod mewn cwmwl gyda nerth a gogoniant mawr.

²⁸But when these things begin to come to pass, look up and lift up your heads, because your redemption draws nigh.

²⁸ Pan ddechreua'r pethau hyn ddigwydd, ymunionwch a chodwch eich pennau, oherwydd y mae eich rhyddhad yn agos�u."

²⁹And he spoke a parable to them: Behold the fig-tree and all the trees;

²⁹ Adroddodd ddameg wrthynt: "Edrychwch ar y ffigysbren a'r holl goed.

³⁰when they already sprout, ye know of your own selves, [on] looking [at them], that already the summer is near.

³⁰ Pan fyddant yn dechrau deilio, fe wyddoch eich hunain o'u gweld fod yr haf bellach yn agos.

³¹So also *ye*, when ye see these things take place, know that the kingdom of God is near.

³¹ Felly chwithau, pan welwch y pethau hyn yn digwydd, byddwch yn gwybod fod teyrnas Dduw yn agos.

³²Verily I say unto you, that this generation shall in no wise pass away until all come to pass.

³² Yn wir, rwy'n dweud wrthych, nid �'r genhedlaeth hon heibio nes i'r cwbl ddigwydd.

³³The heaven and the earth shall pass away, but my words shall in no wise pass away.

³³ Y nef a'r ddaear, �nt heibio, ond fy ngeiriau i, nid �nt heibio ddim.

³⁴But take heed to yourselves lest possibly your hearts be laden with surfeiting and drinking and cares of life, and that day come upon you suddenly unawares;

³⁴ "Cymerwch ofal, rhag i'ch meddyliau gael eu pylu gan ddiota a meddwi a gofalon bydol, ac i'r dydd hwnnw ddod arnoch yn ddisymwth

³⁵for as a snare shall it come upon all them that dwell upon the face of the whole earth.

³⁵ fel magl; oherwydd fe ddaw ar bawb sy'n trigo ar wyneb y ddaear gyfan.

³⁶Watch therefore, praying at every season, that ye may be accounted worthy to escape all these things which are about to come to pass, and to stand before the Son of man.

³⁶ Byddwch effro bob amser, gan ddeisyf am nerth i ddianc rhag yr holl bethau hyn sydd ar ddigwydd, ac i sefyll yng ngu373?ydd Mab y Dyn."

³⁷And by day he was teaching in the temple, and by night, going out, he remained abroad on the mountain called [the mount] of Olives;

³⁷ Yn ystod y dydd byddai'n dysgu yn y deml, ond byddai'n mynd allan ac yn treulio'r nos ar y mynydd a elwir Olewydd.

³⁸and all the people came early in the morning to him in the temple to hear him.

³⁸ Yn y bore bach deuai'r holl bobl ato yn y deml i wrando arno.