¹I say then, Has God cast away his people? Far be the thought. For *I* also am an Israelite, of [the] seed of Abraham, of [the] tribe of Benjamin.

¹ Yr wyf yn gofyn, felly, a yw'n bosibl fod Duw wedi gwrthod ei bobl ei hun? Nac ydyw, ddim o gwbl! Oherwydd yr wyf fi yn Israeliad, o linach Abraham, o lwyth Benjamin.

²God has not cast away his people whom he foreknew. Know ye not what the scripture says in [the history of] Elias, how he pleads with God against Israel?

² Nid yw Duw wedi gwrthod ei bobl, y bobl a adnabu cyn eu bod. Gwyddoch beth y mae'r Ysgrythur yn ei ddweud wrth adrodd hanes Elias yn galw ar Dduw yn erbyn Israel:

³Lord, they have killed thy prophets, they have dug down thine altars; and *I* have been left alone, and they seek my life.

³ "Arglwydd, y maent wedi lladd dy broffwydi a bwrw d'allorau i lawr; myfi'n unig sydd ar �l, ac y maent yn ceisio f'einioes innau."

⁴But what says the divine answer to him? I have left to myself seven thousand men, who have not bowed knee to Baal.

⁴ Ond yr atebiad dwyfol iddo oedd: "Gadewais i mi fy hun saith mil o bobl sydd heb blygu glin i Baal."

⁵Thus, then, in the present time also there has been a remnant according to election of grace.

⁵ Felly hefyd yn yr amser presennol hwn, y mae gweddill ar gael, gweddill sydd wedi ei ethol gan ras Duw.

⁶But if by grace, no longer of works: since [otherwise] grace is no more grace.

⁶ Ond os trwy ras y bu hyn, ni all fod yn tarddu o gadw gofynion cyfraith; petai felly, byddai gras yn peidio � bod yn ras.

⁷What [is it] then? What Israel seeks for, that he has not obtained; but the election has obtained, and the rest have been blinded,

⁷ Mewn gair, y peth y mae Israel yn ei geisio, nid Israel a'i cafodd, ond y rhai a etholodd Duw; caledwyd y lleill,

⁸according as it is written, God has given to them a spirit of slumber, eyes not to see, and ears not to hear, unto this day.

⁸ fel y mae'n ysgrifenedig: "Rhoddodd Duw iddynt ysbryd swrth, llygaid i beidio � gweld, a chlustiau i beidio � chlywed, hyd y dydd heddiw."

⁹And David says, Let their table be for a snare, and for a gin, and for a fall-trap, and for a recompense to them:

⁹ Ac y mae Dafydd yn dweud: "Bydded eu bwrdd yn fagl i'w rhwydo, ac yn groglath i'w cosbi;

¹⁰let their eyes be darkened not to see, and bow down their back alway.

¹⁰ tywyller eu llygaid iddynt beidio � gweld, a gwna hwy'n wargrwm dros byth."

¹¹I say then, Have they stumbled in order that they might fall? Far be the thought: but by their fall [there is] salvation to the nations to provoke them to jealousy.

¹¹ Yr wyf yn gofyn, felly, a yw eu llithriad yn gwymp terfynol? Nac ydyw, ddim o gwbl! I'r gwrthwyneb, am iddynt hwy droseddu y mae iachawdwriaeth wedi dod i'r Cenhedloedd, i wneud yr Iddewon yn eiddigeddus.

¹²But if their fall [be the] world's wealth, and their loss [the] wealth of [the] nations, how much rather their fulness?

¹² Ond os yw eu trosedd yn gyfrwng i gyfoethogi'r byd, a'u diffyg yn gyfrwng i gyfoethogi'r Cenhedloedd, pa faint mwy fydd y cyfoethogi pan dd�nt yn eu cyflawn rif?

¹³For I speak to you, the nations, inasmuch as *I* am apostle of nations, I glorify my ministry;

¹³ Ond i droi atoch chwi y Cenhedloedd. Yr wyf fi'n apostol y Cenhedloedd, ac fel y cyfryw rhoi bri ar fy swydd yr wyf

¹⁴if by any means I shall provoke to jealousy [them which are] my flesh, and shall save some from among them.

¹⁴ wrth geisio gwneud fy mhobl yn eiddigeddus, ac achub rhai ohonynt.

¹⁵For if their casting away [be the] world's reconciliation, what [their] reception but life from among [the] dead?

¹⁵ Oherwydd os bu eu bwrw hwy allan yn gymod i'r byd, bydd eu derbyn i mewn, yn sicr, yn fywyd o blith y meirw.

¹⁶Now if the first-fruit [be] holy, the lump also; and if the root [be] holy, the branches also.

¹⁶ Os yw'r tamaid toes a offrymir yn sanctaidd, yna y mae'r toes i gyd yn sanctaidd. Os yw'r gwreiddyn yn sanctaidd, y mae'r canghennau hefyd yn sanctaidd.

¹⁷Now if some of the branches have been broken out, and *thou*, being a wild olive tree, hast been grafted in amongst them, and hast become a fellow-partaker of the root and of the fatness of the olive tree,

¹⁷ Os torrwyd rhai canghennau i ffwrdd, a'th impio di yn eu plith, er mai olewydden wyllt oeddit, ac os daethost felly i gael rhan o faeth gwreiddyn yr olewydden,

¹⁸boast not against the branches; but if thou boast, [it is] not *thou* bearest the root, but the root thee.

¹⁸ paid ag ymffrostio ar draul y canghennau a dorrwyd. Os wyt am ymffrostio, cofia nad tydi sy'n cynnal y gwreiddyn, ond y gwreiddyn sy'n dy gynnal di.

¹⁹Thou wilt say then, The branches have been broken out in order that *I* might be grafted in.

¹⁹ Ond fe ddywedi, "Ie, ond torrwyd y canghennau i ffwrdd er mwyn i mi gael fy impio i mewn."

²⁰Right: they have been broken out through unbelief, and *thou* standest through faith. Be not high-minded, but fear:

²⁰ Eithaf gwir; fe'u torrwyd hwy o achos anghrediniaeth, ac fe gefaist ti dy le trwy ffydd. Rho'r gorau i feddyliau mawreddog, a meithrin ofn Duw yn eu lle.

²¹if God indeed has not spared the natural branches; lest it might be he spare not thee either.

²¹ Oherwydd os nad arbedodd Duw y canghennau naturiol, nid arbeda dithau chwaith.

²²Behold then [the] goodness and severity of God: upon them who have fallen, severity; upon thee goodness of God, if thou shalt abide in goodness, since [otherwise] *thou* also wilt be cut away.

²² Am hynny, ystyria'r modd y mae Duw yn dangos ei diriondeb a'i erwinder: ei erwinder i'r rhai a gwympodd i fai, ond ei diriondeb i ti, cyhyd ag y cedwi dy hun o fewn cylch ei diriondeb. Os na wnei, cei dithau dy dorri allan o'r cyff.

²³And *they* too, if they abide not in unbelief, shall be grafted in; for God is able again to graft them in.

²³ Ond amdanynt hwy, os na fynnant aros yn eu hanghrediniaeth, c�nt eu himpio i mewn i'r cyff, oherwydd y mae Duw yn abl i'w himpio'n �l.

²⁴For if *thou* hast been cut out of the olive tree wild by nature, and, contrary to nature, hast been grafted into the good olive tree, how much rather shall they, who are according to nature be grafted into their own olive tree?

²⁴ Oherwydd, os cefaist ti dy dorri o olewydden oedd yn wyllt wrth natur, a'th impio i mewn, yn groes i natur, i olewydden gardd, gymaint tebycach yw y c�nt hwy, sydd wrth natur yn ganghennau olewydden gardd, eu himpio i mewn i'w holewydden hwy eu hunain!

²⁵For I do not wish you to be ignorant, brethren, of this mystery, that ye may not be wise in your own conceits, that blindness in part is happened to Israel, until the fulness of the nations be come in;

²⁵ Oherwydd yr wyf am i chwi wybod, gyfeillion, am y dirgelwch hwn (bydd hynny'n eich cadw rhag bod yn ddoeth yn eich tyb eich hunain), fod caledwch rhannol wedi syrthio ar Israel, hyd nes y daw'r Cenhedloedd i mewn yn eu cyflawn rif.

²⁶and so all Israel shall be saved. According as it is written, The deliverer shall come out of Zion; he shall turn away ungodliness from Jacob.

²⁶ Pan ddigwydd hynny, caiff Israel i gyd ei hachub. Fel y mae'n ysgrifenedig: "Daw'r Gwaredydd o Seion, a throi pob annuwioldeb oddi wrth Jacob;

²⁷And this is the covenant from me to them, when I shall have taken away their sins.

²⁷ a dyma'r cyfamod a wnaf fi � hwy, pan gymeraf ymaith eu pechodau."

²⁸As regards the glad tidings, [they are] enemies on your account; but as regards election, beloved on account of the fathers.

²⁸ O safbwynt yr Efengyl, gelynion Duw ydynt, ond y mae hynny'n fantais i chwi. O safbwynt eu hethol gan Dduw, y maent yn annwyl ganddo, ond y maent felly o achos yr hynafiaid.

²⁹For the gifts and the calling of God [are] not subject to repentance.

²⁹ Oherwydd nid oes tynnu'n �l ar roddion graslon Duw, a'i alwad ef.

³⁰For as indeed *ye* [also] once have not believed in God, but now have been objects of mercy through the unbelief of *these*;

³⁰ Buoch chwi unwaith yn anufudd i Dduw, ond yn awr, o ganlyniad i'w hanufudd-dod hwy, yr ydych wedi cael trugaredd.

³¹so these also have now not believed in your mercy, in order that *they* also may be objects of mercy.

³¹ Yn yr un modd, o ganlyniad i'r drugaredd a gawsoch chwi, y maent hwy hefyd wedi anufuddhau yn awr, fel mai derbyn trugaredd a wn�nt hwythau.

³²For God hath shut up together all in unbelief, in order that he might shew mercy to all.

³² Y mae Duw wedi cloi pawb yng ngharchar anufudd-dod, er mwyn gwneud pawb yn wrthrychau ei drugaredd.

³³O depth of riches both of [the] wisdom and knowledge of God! how unsearchable his judgments, and untraceable his ways!

³³ O ddyfnder cyfoeth Duw, a'i ddoethineb a'i wybodaeth! Mor anchwiliadwy ei farnedigaethau, mor anolrheiniadwy ei ffyrdd!

³⁴For who has known [the] mind of [the] Lord, or who has been his counsellor?

³⁴ Oherwydd, "Pwy a adnabu feddwl yr Arglwydd? Pwy a fu'n ei gynghori ef?

³⁵or who has first given to him, and it shall be rendered to him?

³⁵ Pwy a achubodd y blaen arno � rhodd, i gael rhodd yn �l ganddo?"

³⁶For of him, and through him, and for him [are] all things: to him be glory for ever. Amen.

³⁶ Oherwydd ohono ef, a thrwyddo ef, ac iddo ef y mae pob peth. Iddo ef y bo'r gogoniant am byth! Amen.