1En Jezus, de schare ziende, is geklommen op een berg, en als Hij nedergezeten was, kwamen Zijn discipelen tot Hem.
1Mi gwala annect-nni n lɣaci, Sidna Ɛisa yuli ɣer wedrar iqqim. Inelmaden-is qeṛṛben ɣuṛ-es,
2En Zijn mond geopend hebbende, leerde Hij hen, zeggende:
2dɣa ibda isselmad-iten :
3Zalig zijn de armen van geest; want hunner is het Koninkrijk der hemelen.
3D iseɛdiyen wid ițeddun s neyya, aaxaṭer tagelda n igenwan d ayla-nsen !
4Zalig zijn die treuren; want zij zullen vertroost worden.
4D iseɛdiyen wid ițrun, axaṭer ad țwaṣebbṛen !
5Zalig zijn de zachtmoedigen; want zij zullen het aardrijk beerven.
5D iseɛdiyen wid ḥninen, aaxaṭer ad weṛten tamurt i sen-iwɛed Sidi Ṛebbi !
6Zalig zijn die hongeren en dorsten naar de gerechtigheid; want zij zullen verzadigd worden.
6D iseɛdiyen wid illuẓen, iffuden lḥeqq, axaṭer ad ṛwun !
7Zalig zijn de barmhartigen; want hun zal barmhartigheid geschieden.
7D iseɛdiyen wid yesɛan ṛṛeḥma deg wulawen-nsen, aaxaṭer ad iḥunn fell-asen Sidi Ṛebbi !
8Zalig zijn de reinen van hart; want zij zullen God zien.
8D iseɛdiyen wid iwumi yeṣfa wul, axaṭer ad walin Sidi Ṛebbi !
9Zalig zijn de vreedzamen; want zij zullen Gods kinderen genaamd worden.
9D iseɛdiyen wid i d-isrusun talwit, aad țțusemmin d arraw n Sidi Ṛebbi !
10Zalig zijn die vervolgd worden om der gerechtigheid wil; want hunner is het Koninkrijk der hemelen.
10D iseɛdiyen wid ițțuqehṛen ɣef lḥeqq, aaxaṭer ddewla igenwan d ayla-nsen !
11Zalig zijt gij, als u de mensen smaden, en vervolgen, en liegende alle kwaad tegen u spreken, om Mijnentwil.
11D iseɛdiyen ara tilim, m'ara kkun-regmen, mm'ara tețwaqehṛem, m'ara xedmen deg-wen lbaṭel ɣef ddemma-w.
12Verblijdt en verheugt u; want uw loon is groot in de hemelen; want alzo hebben zij vervolgd de profeten, die voor u geweest zijn.
12Feṛḥet, ilit di lfeṛḥ, axaṭer ṛṛezq-nwen d ameqqran deg igenwan, aakka i țwaqehṛen lenbiya i kkun-id izwaren.
13Gij zijt het zout der aarde; indien nu het zout smakeloos wordt, waarmede zal het gezouten worden? Het deugt nergens meer toe, dan om buiten geworpen, en van de mensen vertreden te worden.
13D kunwi i d lmelḥ n ddunit, lameɛna ma tṛuḥ-as lbenna i lmelḥ, s wacu ara s-ț-id-nerr ? Yelha kan ma nḍeggeṛ-it ɣer beṛṛa a t-rekkḍen yemdanen.
14Gij zijt het licht der wereld; een stad boven op een berg liggende, kan niet verborgen zijn.
14D kunwi i ț-țafat n ddunit ; taddart yellan ɣef wudrar ulamek ara teffer !
15Noch steekt men een kaars aan, en zet die onder een koornmaat, maar op een kandelaar, en zij schijnt allen, die in het huis zijn;
15Akken daɣen, ur nceɛɛel ara taftilt iwakken a ț-nɣumm s kra, meɛna a ț-nessers ɣef lmeṣbeḥ, iwakken aț-țfeǧǧeǧ i wid akk yellan deg wexxam.
16Laat uw licht alzo schijnen voor de mensen, dat zij uw goede werken mogen zien, en uw Vader, Die in de hemelen is, verheerlijken.
16Akka i glaq aț-țecceɛceɛ tafat-nwen zdat yemdanen, iwakken ad walin lecɣal-nwen ilhan, yerna ad ḥemden Baba-twen yellan deg igenwan.
17Meent niet, dat Ik gekomen ben, om de wet of de profeten te ontbinden; Ik ben niet gekomen, om die te ontbinden, maar te vervullen.
17Ɣuṛ-wat aț-țɣilem usiɣ-ed ad sseɣliɣ ayen i d-tenna ccariɛa d wayen i d-nnan lenbiya ! Ur d-usiɣ ara ad sseɣliɣ, lameɛna usiɣ-ed ad snekmaleɣ.
18Want voorwaar zeg Ik u: Totdat de hemel en de aarde voorbijgaan, zal er niet een jota noch een tittel van de wet voorbijgaan, totdat het alles zal zijn geschied.
18A wen-iniɣ tideț : skud mazal igenwan d lqaɛa, ula d yiwen wawal neɣ usekkil n ccariɛa ur imeḥḥu, alamma yedṛa wayen akk yuran deg-s.
19Zo wie dan een van deze minste geboden zal ontbonden, en de mensen alzo zal geleerd hebben, die zal de minste genaamd worden in het Koninkrijk der hemelen; maar zo wie dezelve zal gedaan en geleerd hebben, die zal groot genaamd worden in het Koninkrijk der hemelen.
19Win ur nqudeṛ ara ula d yiwen n lameṛ amecṭuḥ n ccariɛa, yerna isselmad i wiyaḍ ad xedmen am nețța, ad ițwaḥseb d amecṭuḥ akk di tgelda n igenwan. MMa d win ixeddmen ayen i d-tenna ccariɛa, yerna isselmad i wiyaḍ ad xedmen akken, ad yili d ameqqran di tgelda n igenwan.
20Want Ik zeg u: Tenzij uw gerechtigheid overvloediger zij, dan der Schriftgeleerden en der Farizeen, dat gij in het Koninkrijk der hemelen geenszins zult ingaan.
20Axaṭer a wen-iniɣ, ma yella ur tuɣem ara awal i Sidi Ṛebbi akteṛ n wakken tețțaɣem awal i yimusnawen n ccariɛa d ifariziyen, ur tkeččmem ara tagelda n igenwan.
21Gij hebt gehoord, dat tot de ouden gezegd is: Gij zult niet doden; maar zo wie doodt, die zal strafbaar zijn door het gericht.
21Teslam daɣen s leqwanen i d- ițțunefken i lejdud-nneɣ : Ur tneqqeḍ ara tamgeṛt, WWin ara yenɣen tamgeṛṭ, ad iɛeddi di ccṛeɛ, ad ițwaḥkem fell-as.
22Doch Ik zeg u: Zo wie te onrecht op zijn broeder toornig is, die zal strafbaar zijn door het gericht; en wie tot zijn broeder zegt: Raka! die zal strafbaar zijn door den groten raad; maar wie zegt: Gij dwaas! die zal strafbaar zijn door het helse vuur.
22Ma d nekk a wen-iniɣ : kra n win ara izeɛfen ɣef gma-s, ad iɛeddi di ccṛeɛ. Win ara yinin i gma-s : « ay abuhal, » ad ibedd zdat wesqamu n ccraɛ. Win ara yinin i gma-s : « ay amehbul, » yuklal ad ikcem ɣer ǧahennama.
23Zo gij dan uw gave zult op het altaar offeren, en aldaar gedachtig wordt, dat uw broeder iets tegen u heeft;
23M'ara tțedduḍ aț-țefkeḍ lweɛda i Sidi Ṛebbi, temmektaḍ-ed zdat n wemkan n iseflawen belli gma-k iṭṭef-ak cceḥna,
24Laat daar uw gave voor het altaar, en gaat heen, verzoent u eerst met uw broeder, en komt dan en offert uw gave.
24eǧǧ dinna lweɛda-nni, tṛuḥeḍ uqbel aț-ḍelbeḍ ssmaḥ i gma-k, d wamek ara tefkeḍ lweɛda-k i Sidi Ṛebbi.
25Weest haastelijk welgezind jegens uw wederpartij, terwijl gij nog met hem op den weg zijt; opdat de wederpartij niet misschien u den rechter overlevere, en de rechter u den dienaar overlevere, en gij in de gevangenis geworpen wordt.
25Ma yella iḍlem-ik yiwen, tedduklem di sin ɣer wexxam n ccṛeɛ, ɣiwel msefham kečč yid-es deg ubrid, m'ulac axṣim-ik a k-yawi ɣer lḥakem, lḥakem a k-yefk i wɛessas, aɛessas-nni, a k-yerr ɣer lḥebs.
26Voorwaar, Ik zeg u: Gij zult daar geenszins uitkomen, totdat gij den laatsten penning zult betaald hebben.
26A k-iniɣ tideț : ur d-țeffɣeḍ ara syenna alamma txellṣeḍ aṣurdi aneggaru n ṭṭlaba-inek.
27Gij hebt gehoord, dat van de ouden gezegd is: Gij zult geen overspel doen.
27Teslam belli qqaṛen-d : ur xeddem ara asekkak yeɛni zzna.
28Maar Ik zeg u, dat zo wie een vrouw aan ziet, om dezelve te begeren, die heeft alrede overspel in zijn hart met haar gedaan.
28Lameɛna, nekkini a wen-d-iniɣ : win ara imuqlen tameṭṭut, imenna deg ul-is ad iznu yid-es, atan am akken izna yid-es.
29Indien dan uw rechteroog u ergert, trekt het uit, en werpt het van u; want het is u nut, dat een uwer leden verga, en niet uw gehele lichaam in de hel geworpen worde.
29Daymi ma yella ț-țiṭ-ik tayeffust i k-ițawin ɣer leḥṛam, qleɛ-iț, ḍeggeṛ-iț akkin fell-ak. Axaṭer axiṛ-ak a k-iṛuḥ yiwen si lemfaṣel-ik wala aț-țkecmeḍ s lekmal-ik ɣer ǧahennama.
30En indien uw rechterhand u ergert, houwt ze af, en werpt ze van u; want het is u nut, dat een uwer leden verga, en niet uw gehele lichaam in de hel geworpen worde.
30Ma yella s ufus-ik ayeffus i txeddmeḍ leḥṛam, gzem-it, tḍegṛeḍ-t akkin fell-ak, axiṛ-ak a k-ixaṣ ufus wala ma tkecmeḍ s lekmal-ik ɣer ǧahennama.
31Er is ook gezegd: Zo wie zijn vrouw verlaten zal, die geve haar een scheidbrief.
31Qqaṛen-d daɣen : Win ara yebrun i tmeṭṭut-is, a s-yefk lkaɣeḍ n berru .
32Maar Ik zeg u, dat zo wie zijn vrouw verlaten zal, anders dan uit oorzaak van hoererij, die maakt, dat zij overspel doet; en zo wie de verlatene zal trouwen, die doet overspel.
32Lameɛna nekkini a wen-iniɣ : win ara yebrun i tmeṭṭut-is, yili ur tezni ara, d nețța i ț-iwelhen ɣer zzna ma tezweǧ d wayeḍ. Daɣen win yuɣen tameṭṭut innebran, ula d nețța yezna.
33Wederom hebt gij gehoord, dat van de ouden gezegd is: Gij zult den eed niet breken, maar gij zult den Heere uw eden houden.
33Teslam daɣen s wayen i d-nnan i lejdud-nneɣ : Ur ḥennet ara, lameɛna ayen i tɛuhdeḍ s limin zdat Sidi Ṛebbi, ilaq a t-txedmeḍ.
34Maar Ik zeg u: Zweert ganselijk niet, noch bij den hemel, omdat hij is de troon Gods;
34Meɛna nekk a wen-iniɣ : ur țgallat ara maḍi ! Ur țgallat s igenni, axaṭer d amkan n lḥekma n Sidi Ṛebbi,
35Noch bij de aarde, omdat zij is de voetbank Zijner voeten; noch bij Jeruzalem, omdat zij is de stad des groten Konings;
35ur țgallat s lqaɛa axaṭer fell-as i gesrusu iḍaṛṛen-is, neɣ s Lquds imi ț-țamdint n ugellid ameqqran.
36Noch bij uw hoofd zult gij zweren, omdat gij niet een haar kunt wit of zwart maken;
36Ur țgallat ara daɣen : « s yixef n uqeṛṛuy-nwen » axaṭer ur tezmirem ara aț-țerrem ula d yiwen wenẓad d aberkan neɣ d amellal.
37Maar laat zijn uw woord ja, ja; neen, neen; wat boven deze is, dat is uit den boze.
37Init « ih » ma ilaq aț-ținim ih, neɣ « xaṭi » ma ilaq aț-ținim xaṭi ; ayen akk ara ternum d zzyada, s ɣuṛ Cciṭan i d-ițas.
38Gij hebt gehoord, dat gezegd is: Oog om oog, en tand om tand.
38Teslam s wayen i d-qqaṛen : Tiṭ s tiṭ, tuɣmest s tuɣmest.
39Maar Ik zeg u, dat gij den boze niet wederstaat; maar, zo wie u op de rechterwang slaat, keert hem ook de andere toe;
39Meɛna nekk a wen-iniɣ : ma yella win i wen-ixedmen cceṛ ur țțarat ara țțaṛ. Ma iwwet-ik yiwen ɣer lḥenk ayeffus, sken-as lḥenk nniḍen.
40En zo iemand met u rechten wil, en uw rok nemen, laat hem ook den mantel;
40Ma yebɣa yiwen a k-isiweḍ ɣer ccṛeɛ iwakken a k-ikkes aqenduṛ-ik, rnu-yas ula d abeṛnus-ik.
41En zo wie u zal dwingen een mijl te gaan, gaat met hem twee mijlen.
41Ma yella iḥṛes-ik walebɛaḍ a s-tbibbeḍ taɛkumt azgen webrid-is, kečč awi-yas-ț armi d axxam.
42Geeft dengene, die iets van u bidt, en keert u niet af van dengene, die van u lenen wil.
42Efk-as ayen yeḥwaǧ i win i k-d-issutren, ur reggel ara ɣef win ibɣan ad yerḍel s ɣuṛ-ek.
43Gij hebt gehoord, dat er gezegd is: Gij zult uw naaste liefhebben, en uw vijand zult gij haten.
43Teslam i wayen i d-qqaṛen : Ḥemmel amdakkel-ik, tkeṛheḍ aɛdaw ik.
44Maar Ik zeg u: Hebt uw vijanden lief; zegent ze, die u vervloeken; doet wel dengenen, die u haten; en bidt voor degenen, die u geweld doen, en die u vervolgen;
44Nekk a wen-iniɣ : ḥemmlet iɛdawen-nwen i kkun ițqehhiṛen. BBarket wid i kkun-ineɛlen, xedmet lxiṛ i wid i kkun-ikeṛhen, dɛut s lxiṛ i wid i kkun-iḍelmen, akk-d wid i kkun-ițqehhiṛen.
45Opdat gij moogt kinderen zijn uws Vaders, Die in de hemelen is; want Hij doet Zijn zon opgaan over bozen en goeden, en regent over rechtvaardigen en onrechtvaardigen.
45S wakka ara d-tbanem d arraw n Baba-twen yellan deg igenwan, axaṭer nețța icṛeq-ed iṭij-is ama ɣef wid yelhan ama ɣef yemcumen, yețțak-ed ageffur ( lehwa ) ama i wid ixeddmen lxiṛ, ama i wid ixeddmen cceṛ.
46Want indien gij liefhebt, die u liefhebben, wat loon hebt gij? Doen ook de tollenaars niet hetzelfde?
46Ma yella tḥemmlem kan wid i kkun-iḥemmlen, d acu n lfayda ara tesɛum ? Ula d imekkasen n tebzert ( leɣṛama ) xeddmen akenni.
47En indien gij uw broeders alleen groet, wat doet gij boven anderen? Doen ook niet de tollenaars alzo?
47Ma yella tețțemsalamem d watmaten-nwen kan, d acu n lxiṛ i txedmem ? Ula d imednuben xeddmen akken.
48Weest dan gijlieden volmaakt, gelijk uw Vader, Die in de hemelen is, volmaakt is.
48Sfut ihi akken yeṣfa Baba-twen n igenwan.